فیروزه نوردستروم- چندی پیش دکتر مهدیار سعیدیان پزشک فعال مستقل صنفی و سردبیر ماهنامه «دانستنیهای پزشکی» در صفحه ایکس خود نوشت: «تقریبا روزی نیست که بیمار «زگیل تناسلی» نداشته باشم. از مردهای مجرد تا زنان سکس وورکر و حتی زوجها. واکسن «گارداسیل» خارجی نایاب و هر دوزش تا هشت میلیون تومان رسیده است. «پاپیلوگارد» داخلی هم کمیاب و تاییدهی جهانیاش مبهم است. انگار در کوتاه مدت بایستی منتظر موج سرطان گردن رحم و آلت و مقعد باشیم.»
اچ.پی.وی یا «ویروس پاپیلوم انسانی» گروهی از ویروسها است که پوست و مخاط مرطوب مانند مقعد، دهانه رحم، دهان و گلو را تحت تاثیر قرار میدهد. نزدیک به ۱۰۰ نوع از این ویروس وجود دارد که حدود ۴۰ نوع آن میتواند ناحیه تناسلی را مبتلا کند. این ویروس قدرت سرایت بالایی دارد و عفونت ناحیه تناسلی با انواع خاص مانند نوع ۱۶ و ۱۸ آن میتواند باعث سرطان سرریکس یا زگیل تناسلی شود؛ هرچند متخصصان استفاده از کاندوم در تماس جنسی را سبب کاهش انتقال اچ.پی.وی میدانند اما معتقدند که اثر پیشگیریکننده کامل ندارد زیرا این ویروس، در تمام مناطق اطراف ناحیه تناسلی و مقعد وجود دارد و کاندوم، تمام این نواحی را پوشش نمیدهد.
به دلیل پنهانکاری حکومت در ارائه آمار دقیقِ مبتلایان به ویروس اچ.پی.وی در کشور آمار درستی وجود ندارد اما تقریبا یک دهه پیش، مصطفی اقلیما رئیس وقت انجمن مددکاری اجتماعی ایران آمار غیررسمی مبتلایان به این ویروس را دستکم یک میلیون نفر اعلام کرده بود. وی آن زمان هشدار داده بود که این ویروس در آستانه تبدیل شدن به یک «اپیدمی» در کشور است. او حتی سرعت گسترش و خطرناک بودن آنرا فراتر از ویروس ایدز اعلام کرده بود.
در بهمن ماه ۱۳۹۸ معاون وقت وزارت بهداشت نرخ ابتلا به اچ.پی.وی در شهروندان ایرانی را حدود ۵ تا ۹ درصد اعلام کرد اما در سال جاری مقامات وزارت بهداشت این رقم را ۸ درصد اعلام کردند با اینهمه بسیاری از متخصصان و سکسولوژیستها شیوع ویروس اچ.پی.وی در کشور را به مراتب بیشتر از ۸ درصد میدانند.
همزمان با ممنوع شدن ارائه رایگان وسایل پیشگیری از بارداری، در چند سال اخیر بیماریهای مقاربتی از جمله زگیل تناسلی، بطور چشمگیری افزایش یافته و متخصصان بسیاری در این مورد هشدار دادهاند از جمله مسعود مردانی رئیس انجمن متخصصین میکروبیولوژی بالینی و بیماریهای عفونی در اسفندماه ۱۴۰۰ این موضوع را تایید کرد.
اعلام افزایش بیماریهای مقاربتی و بحران رایگان نبودن واکسن سرطان دهانه رحم
این پزشک متخصص سیاستهای حکومت مبنی بر افزایش جمعیت را «یک مشکل» خوانده بود که در نتیجهی آن «سوزاک، سیفلیس و زگیل تناسلی رو به افزایش است».
این بیماری حتی «اکنون مشکل مهمی است که بسیاری از خانوادهها با آن مواجه هستند.» این موضوع را دکتر نرگس بیگانه متخصص اورولوژی در امرداد ۱۴۰۰ مطرح کرده و به وبسایت «رکنا» گفته بود: «وقتی ما با این مشکل در افراد مختلف مواجه میشویم، نمیتوانیم به صورت مستقیم به خانوادهها اعلام کنیم، زیرا این مسئله روابط خانوادگی را خدشهدار میکند و ما معمولا ابتلای افراد به زگیل تناسلی را به صورت انفرادی به آنها میگوییم.»
وی با بیان اینکه زگیل تناسلی از مرد به زن انتقال پیدا میکند، توضیح داده بود: «اگر شوهر به زگیل تناسلی مبتلا باشد، ما نگران این مسئله هستیم که این مرد، بیماری خود را به همسرش انتقال دهد و اگر هم یک زن به زگیل تناسلی مبتلا باشد، ما نیاز پیدا میکنیم که از سوابق روابط جنسی قبلی آن خانم سوال کنیم و بعد هم به او اطلاعات لازم را میدهیم و او را برای انجام آزمایشهای لازم میفرستیم.»
در همین ارتباط یک پزشک ساکن تهران درباره تعداد بیمارانی که به او مراجعه میکنند به کیهان لندن میگوید: «اغراق نیست اگر بگویم روزانه حداقل ۹ تا ۱۰ بیمار مبتلا به ویروس اچ.پی.وی به مطب من مراجعه میکنند که عمدتا از میان مردان هستند. در سالهای پیش شاید در طول هفته ۱۰ بیمار مراجعه میکردند اما اکنون این تعداد را به صورت روزانه ویزیت میکنم.»
یکی دیگر از پزشکان متخصص بیماریهای زنان نیز نسبت به گسترش و شیوع این ویروس هشدار میدهد و میگوید: «اگر همین امروز اقدامی اساسی برای اجباری کردن واکسیناسیون انجام نشود به شما اطمینان میدهم آمار مبتلایان به سرطان دهانه رحم و در نتیجه مرگ و میر ناشی از آن در یک دهه آینده به اوج خود خواهد رسید و آنوقت دیگر نمیتوان کاری کرد.»
اینهمه در حالیست که وزارت بهداشت تا کنون هیچ اقدامی برای اجباری کردن یا دستکم تسهیل دسترسی شهروندان به واکسن ضد ویروس اچ.پی.وی انجام نداده است.
یک پزشک متخصص بیماریهای زنان ساکن کرج با ابراز نگرانی از وضعیت شیوع این ویروس میگوید: «چه زمانی جان شهروندان برای حکومت اهمیت داشته که الان داشته باشد؟! در ماجرای ممنوعیت واردات ویروس کرونا که باعث کشته شدن صدها هزار نفر در کشور شد آیا کسی یقه خامنهای را بابت توهمات دشمنیاش با آمریکا گرفت و از او پرسید که آیا میداند این تصمیم، جانهای زیادی را گرفت و خانوادههای بسیاری را عزادار کرد؟»
وی با ابراز ناامیدی نسبت به اجباری شدن یا دسترسی مردم به واکسن اچ.پی.وی میگوید: «آنهایی که وضعیت مالی بهتری دارند پیدا کردن و تزریق این واکسن را در اولویت کارهایشان قرار میدهند، کاش جمهوری اسلامی لابلای کمکهای بیحساب و کتابش به گروههای تروریستی و گسترش جنگ در منطقه کمی هم به فکر جان مردم کشور بود و حداقل واکسن تولید داخلی خودش را تحت پوشش بیمه قرار میداد یا حداقل تولید آنرا افزایش میداد؛ اگر هم عُرضه تولید ندارد لااقل به فکر واردات آن باشد چون اگر از الان برنامهای برای این واکسیناسیون نداشته باشیم، زمان زیادی طول نخواهد کشید که بسیاری از مردم کشور مبتلا به این ویروس شوند و آنوقت هزینههای درمانی بیشتری بر کشور و جامعه تحمیل خواهد شد.»
این سکسولوژیست همچنین چند توصیه بهداشتی در این ارتباط ارائه میکند: «زنان حتما دستکم سالی یکبار تست پاپ اسمیر یا همان غربالگری دهانهی رحم را انجام دهند؛ از برقراری رابطهی جنسی جز با شریک جنسی مطئمن خودداری کنند؛ مردان در صورت مشاهده زگیل یا ضایعاتی بر روی آلت خود از برقراری رابطه جنسی پرهیز کرده و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند و به هیچ عنوان زگیل و ضایعات پوستی بدن خود را دستکاری نکنند چون اینکار بیشتر باعث پخش شدن ویروس میشود.»
در ادامه این گفتگوها، یک مربی تربیت بدنی به ما میپیوندد و میگوید: «در حال حاضر در به در دنبال واکسن برای بچههای نوجوان خانواده هستیم که قیمتاش سر به فلک میزند و نایاب است؛ در حالی که هیچ آموزشی هم برای پیشگیری از شیوع این ویروس نیست. واکسن اگر در بازار سیاه گیر بیاید فکر میکنم قیمتاش حدود ۴ میلیون تومان است آنهم در حالی که این واکسن هر ۱۲ سویه ویروس را در برنمیگیرد.»
یک کارمند جوان هم با اشاره به اینکه چند سال پیش به خاطر رابطههای پیش از ازدواج، تجربه بیماری شبیه به زگیل تناسلی داشته است میگوید: «آن زمان به یک پزشک زنان مراجعه کردم؛ به من گفت ممکن است مبتلا به زگیل تناسلی باشی؛ بعد برایم هیدروژنتراپی کرد که خیلی دردناک بود. چندین جلسه باید میرفتم و هیدروژنتراپی انجام میدادم. همان موقع به من گفت ما نمیتوانیم تشخیص بدهیم که مشکل تو زگیل تناسلی است چون برخی مواقع، التهابات شدید پوستی یکسری زائده شبیه زگیل تناسلی ایجاد میکند؛ بنابراین برو و واکسن زگیل تناسلی بزن. آن زمان این واکسن را از «هلال احمر» تهیه کردم با این که سنم بالای ۳۰ سال بود عملا ناکارآمد بود ولی تزریق کردم. همان زمان دکترم از من خواست آزمایش خون بدهم تا بررسی کند که آیا در خون من ویروس اچ.پی.وی هست یا نه. آزمایش خون دادم و جوابش منفی بود. بنابراین آن پروسه درمانی که طی کرده بودم عملا ناکارآمد بود. چون میتوانست از ابتدا تزریق واکسن اچ.پی.وی را تجویز کند. بعد دکترم گفت بهتر است این زائدههای اطراف آلت تناسلی را از بین ببریم و من وارد پروسه درمان اچ.پی.وی شدم در حالیکه اصلا لازم نبود و درواقع من عفونت داشتم؛ عفونتها باعث ملتهب شدن یکسری از بافتهای اندام جنسی من و ایجاد دانههایی شبه زگیل شده بود.»
یک مهندس معمار ۴۳ ساله نیز به این گفتگو میپیوندد: «خیلیها تخصصی در این زمینه ندارند ولی در تلگرام و اینستاگرام کانالهایی برای مشاوره اشتباه و سرکیسه کردن بیماران درست کردهاند. پدر و مادر من با اینکه هر دو پزشک و نسبت به دانش ما در مورد بیماریهای مختلف بسیار حساس هستند ولی تا آن زمان به ذهنشان نرسیده بود که باید در مورد واکسن اچ.پی.وی با من صحبت کنند؛ اساسا میتوانستم از ۱۵ تا ۳۰ سالگی این واکسن را بزنم؛ حتا قبل از داشتن رابطههای جنسی؛ ولی این آگاهی متاسفانه حتا از طرف پدر و مادرم هم به من نرسید اما الان خودم برای بچههای خواهر و برادر همسرم اطلاعرسانی کردهام و آنها واکسن اچ.پی.وی را تزریق کردهاند. این اطلاعرسانی در زمان ما وجود نداشت؛ الان هم خیلیها دسترسی ندارند؛ حتی اسم این ویروس و واکسناش را هم نشنیدهاند!»
در این گفتگوها، یک ماما در مورد قیمت واکسن ویروس اچ.پی.وی در ایران چنین توضیح میدهد: «الان قیمت واکسن اچ.پی.وی بالا رفته، سه دوز واکسن، هر کدام حدودا ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است که این نوع، چهار ویروس را دربرمیگیرد؛ نوع دیگر ۱۲ میلیون تومان است و از ورود ۹ ویروس به بدن جلوگیری میکند؛ این واکسن هم سه دوز دارد.»
اینهمه در حالیست که وضعیت رسیدگی به دیگر بیماریهای مقاربتی در کشور نیز چندان مطلوب نیست. پیشتر در آذرماه ۱۳۹۸ یک پزشک شاغل در تهران در مورد شیوع انواع بیماریهای مقاربتی در بخشی از گفتگوی خود به کیهان لندن گفته بود: «تبخال تناسلی یک نوع ویروس است که به علت رفتارهای پرخطر و تعدد شرکای جنسی به وجود میآید و الان همراه با زگیل تناسلی بیداد میکند. از ایدز بدتر شده. در تمام مقاطع سنی وجود دارد بهخصوص در بین دختران دبیرستانی.»
وی توضیح داده بود: «تبخال تناسلی ویروسی است که در نواحی اندام تناسلی دیده میشود. اغلب از طریق سکسوُرکرها [کارگران جنسی یا همان روسپیان] به مردها منتقل میشود و از طریق شوهر به زن. در کشورهای پیشرفته، دختران در سن دبیرستان واکسینه میشوند ولی متاسفانه در ایران این واکسن زده نمیشود. زنی که حامل این ویروس است، نباید زایمان طبیعی داشته باشد، چون به نوزاد منتقل میشود. این ویروس، درمان کامل نداشته و حیاتش مخفی است. پارسال برای آموزش به یک دبیرستان رفته بودیم. آنجا متوجه شدیم که چقدر تبخال تناسلی شیوع دارد. چون دخترهای آن دبیرستان میآمدند و راجع به آن از ما سوال میکردند. دختران جوان در ایران نمیدانند سکس مقعدی خطر ابتلا به ایدز را بیشتر میکند. چون آگاهی ندارند و میخواهند بکارتشان را حفظ کنند. آنها سکس آنال یا مقعدی را میپذیرند و این به مراتب خطرناکتر بوده و در آن احتمال مبتلا شدن به ایدز بیشتر است.»