هزینههای نجومی مواد غذایی سبب میلیونی شدن سفره شب چله شده و برای بسیاری از خانوارها در ایران دیگر امکان میزبانی برای شبنشینی یلدا وجود ندارد.
اگرچه سفره شب چله همواره شامل اقلام متنوع و رنگارنگی از خوراکیها شامل انواع آجیل و میوه و شیرینی و غذا بوده اما گرانی سالهای گذشته در ایران این سفره را هم برای بسیاری از خانوارها کوچک و کوچکتر کرده است. امسال نیز تهیه اقلام ضروری و نمادین شب چله مانند انار و هندوانه هزینههای نجومی برای خانوادهها دارد.
دولت قیمتهای رسمی آجیل و انواع میوه و شیرینی را اعلام کرده اما حتی تهیه چند قلم مختصر از اقلامی با قیمت رسمی نیز برای یک خانوار سه چهار نفره هزینهای بیش از یک سوم دستمزد ماهانه یک کارگر یا بازنشسته تأمین اجتماعی را شامل میشود.
غلامرضا خدامی رئیس اتحادیه آجیلفروشان درباره هزینه آجیل در روزهای منتهی به شب چله گفته که «قیمت آجیل ویژه شب یلدا با بهترین کیفیت ۴۸۰ هزار تومان است که شامل پسته اکبری ممتاز، مغز گردو، بادام هندی، مغز فندق، انجیر، توت و باسلوق است.»
اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و ترهبار نیز با ارائه آماری از قیمتهای رسمی برای انار، هندوانه و خرمالو به عنوان سه میوه پرتقاضا برای شب چله گفته که «قیمت انار تا ۲۷ آذرماه در سه سطح کف قیمت، سقف قیمت و قیمت ممتاز به ترتیب ۲۰، ۳۰ و ۵۵ هزار تومان است. قیمت هندوانه ۱۰، ۱۵ و ۲۲ هزار تومان و قیمت خرمالو ۲۵، ۴۰ و ۶۰ هزار تومان است.»
علی بهرهمند رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی فروشان و کافه قنادی تهران هم قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر و خامهای را بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان، شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی را بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان اعلام کرده است.
خرید یک کیلو آجیل مخصوص یلدا ۴۸۰ هزار تومان، یک کیلو شیرینی ۱۸۰ هزار تومان، دو کیلو انار ۱۰۰ هزار تومان، دو کیلو پرتقال حدود ۸۰ هزار تومان، دو کیلو خرمالو ۸۰ هزار تومان و یک هندوانه سه کیلویی حدود ۶۰ هزار تومان میشود که در مجموع حدود یک میلیون تومان میشود. همچنین تهیه یک وعده چلو مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد.
به بیان دیگر با در نظر گرفتن قیمتهای رسمی و دستوری دولت یک خانواده چهار نفره برای داشتن یک سفره حداقلی یلدا و یک وعده شام دستکم یک و نیم میلیون تومان هزینه خواهد کرد. این رقم نه تنها با دستمزدهای هشت میلیون تومانی خانوارهای کارگری و بازنشسته هیچ ارتباطی ندارد چرا که غالب خانوارها اقلام و کالاهای مورد نیاز را با قیمتهایی بیش از قیمتهای رسمی و دستوری خریداری میکنند.
برای نمونه قیمت شیرینی تر در حالی بین ۱۴۰ تا ۱۸۵ هزار تومان اعلام شده که در بسیاری از شیرینیفروشیها قیمتها بیش از این رقم است و در شمال شهر تهران تا ۳۰۰ هزار تومان هم باید برای خرید یک کیلو شیرینی تر هزینه کرد. همچنین در حالی قیمت انار برای هر کیلو در نهایت ۵۵ هزار تومان اعلام شده که قیمت انار در بازار تا ۱۰۰ هزار تومان هم افزایش یافته است.
از سوی دیگر بسیاری از اقلام خوراکی که در سبد مصرفی خانوار برای شب یلدا قرار دارند در هزینه یک و نیم میلیون تومانی محاسبه شده برای یک خانوار چهار نفره وجود ندارند؛ از جمله میوههای خشک.
بر اساس گزارشها در بازار آجیل و خشکبار قیمت یک کیلو انبه خشک مبلغ ۱میلیون و ۷۴۰ هزار تومان اعلام شده است این در حالیست که قیمت یک کیلو آناناس خشک مبلغ ۵۸۶ هزار تومان تعیین شده است.
طی سالهای گذشته رستورانها و کافهها نیز پذیرایی ویژه شب یلدا برگزار میکنند که با پرداخت هزینه ورودی حضور در آنها امکانپذیر است.
برنامههای شب یلدا در کافهها شامل پخش موسیقی زنده یا دیجی، شعرخوانی، بازی مافیا و… میشود همراه با بستههای تنقلات شب یلدا و برخی از آنها هم منو شام در نظر گرفتهاند.
به گزارش وبسایت «دیدهبان ایران» هزینه رزرو کافه برای شب یلدا متغیر است و بر اساس جدول منتشر شده برای هر نفر از ۲۰۰ هزار تومان تا نزدیک به ۳ میلیون تومان است.
به بیان دیگر یک خانواده چهار نفره اگر بخواهد شب یلدا به یک کافه یا رستوران برود و در صورتی که کافه یا رستوران منوی باز داشته باشد و خانواده غیر از هزینه ورودی مبلغ دیگری پرداخت نکند، بین ۸۰۰ هزار تا ۱۲ میلیون تومان باید هزینه کند.
قیمتهای نجومی مواد خوراکی بدون شک فرهنگ شبنشینی فامیلی شب چله در ایران را دستخواش تغییرات گستردهای کرده و بسیاری از خانوارها دیگر امکان میزبانی بستگان و فامیل در شب یلدا به دلیل هزینههای چند میلیون تومانی یک مهمانی ساده را ندارند!