حنیف حیدرنژاد- وبسات روزنامه سوئدی «خبرهای امروز» (Dagens Nyheter) در مطلبی که روز پنجم مارس منتشر کرد، به فیلم مستند «کودکان کمپ اشرف» و حواشی آن پرداخته است. این روزنامه در معرفی فیلم مینویسد که مستندی در مورد چهار شهروند ایرانیتبار است که در دهه نود میلادی، زمانی که کودک بودند از سوی سازمان مجاهدین به سوئد فرستاده شدند.
این روزنامه میافزاید، در آن زمان پدر و مادران این بچهها در «سازمان مجاهدین» بودند و این کودکان در «کمپ اشرف» که مرکز این سازمان در عراق بود نگهداری میشدند. به نوشته این روزنامه، «سازمان مجاهدین یک سازمان مسلح مذهبی ایرانی است که به لحاظ سیاسی در طیف چپ قرار میگیرد و بیشتر یک تشکیلات فرقهای توصیف میشود. این سازمان تا سال ۲۰۰۹ از سوی اتحادیه اروپا در لیست گروههای تروریستی قرار داشت.»
روزنامه سوئدی «خبرهای امروز» به نقل از سارا معین کارگردان فیلم در مورد انگیزهاش برای تهیهی این مستند مینویسد: «از آنجا که این موضوع وجهی جهانی دارد داستان خیلی جالبی بود؛ کودکانی که والدین جوان آنها با بلندپروازیهای آرمانگرایانه یک جنبش مقاومت را پایهریزی میکنند، اما راهشان با قربانی کردن فرزندانشان در پای یک رهبری فرقهای پایان پیدا میکند.»
این روزنامه سوئدی یادآوری میکند وقتی این فیلم مستند نخستین بار ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ (۳۱ ژانویه ۲۰۲۴) در جشنواره فیلم گوتنبرگ به نمایش در آمد هواداران سازمان مجاهدین در میدانی در مقابل سینمائی که فیلم را نمایش میداد به اعتراض پرداختند. آنها ادعا میکردند این فیلم را رژیم ایران با هدف آسیب رساندن به مجاهدین تولید کرده است.
وقتی از سارا معین در مورد این اعتراض و این ادعا سوال میشود، او پاسخ میدهد: «آن شب این فیلم برای اولین بار به نمایش گذاشته شد و بجز تیمی که در ساخت و درست کردن آن دست داشت کسی آن را ندیده بود. برای من خیلی تعجبآور است چطور آدمهائی که اصلا فیلمی را ندیدهاند، به نمایش آن اعتراض میکنند. به هر حال از مجاهدین تعجب نمیکنم چون آنها در برخورد با هر نگاه انتقادی به خودشان با چنین روشهائی واکنش نشان میدهند.»
گزارش در ادامه به نقل از مدیر جشنواره فیلم گوتنبرگ در مورد حواشی فیلم «کودکان کمپ اشرف» مینویسد: «در شب افتتاحیه فیلم نمیدانستیم چه مشکلات امنیتی ممکن است پیش بیاید، میخواستیم در پایان برنامه، گفتگو با کارگردان و دیگر افراد به خوبی انجام شود، به همین دلیل در هماهنگی با آنها تعداد افراد انتظامات در سالن را افزایش داده بودیم چون نمیخواستیم کسی برنامه را بهم بزند. در چهار شبی که فیلم پخش شد همه چیز نسبتا آرام بود.»
«خبرهای امروز» اضافه میکن که در شبکههای اجتماعی فیلمی از داخل سالن سینما دیده میشود که در پایان پخش فیلم تعدادی که به نظر میرسد از وابستگان سازمان مجاهدین هستند بسیار تند و پرخاشگرانه رفتار کرده و با اشاره به فیلم میگفتند: «دروغ» است. روزنامه به نقل از مدیر جشنواره فیلم گوتنبرگ مینویسد: «بر اساس نظر مامورین انتظامات در سالن، بحث و جدلی که در پایان اجرای فیلم بین تعدادی از تماشچیان [وابستگان به مجاهدین] با دست اندرکاران فیلم انجام شده بود جنبه تهدیدکننده نداشته و بیشتر ناشی از برداشتهای متفاوتی بوده است که طرفین از فیلم داشتهاند.»
سارا معین کارگردان فیلم در این مورد میگوید: «داستان فیلم داستانی نیست که ادعای کسی در برابر حرف و ادعای کس دیگری قرار گرفته باشد. موضوعِ کودکسربازان [در سازمان مجاهدین] موضوعی اثبات شده است و این نقض قوانین بینالمللی است. علاوه بر این، اسناد بسیاری هم وجود دارد که نشان میدهد صدها نفر از آن بچهها با ادعاهای جعلی در خوابگاههائی [در کشورهای مختلف اروپائی] نگهداری میشدند.»
مسئولیت سیاستمداران سوئدی
سارا معین داستان فیلم را «قطعهای از داستان مهاجرت» مینامد و اضافه میکند: «اینها شاید جزو اولین موجِ کودکانِ سوئدی بودند که به عنوان کودکسرباز به خارج از سوئد فرستاده شدند و این البته در دوران معاصر ما یک رسوائی بزرگ محسوب میشود.»
این گفته کارگردان فیلم تاکیدی است بر مسئولیت سیاستمداران سوئد و دیگر کشورهای اروپائی که چگونه صدها کودکِ بدون سرپرست، بطور غیرقانونی وارد این کشورها شدند، برای سالها بطور غیرقانونی و خارج از استانداردهای قانونی در خوابگاههای دستجمعی نگهداری شدند، به نام آنها از ادارههای دولتی پول اخاذی شد و سرانجام نیز دهها نفر از آنها باز هم بطور غیرقانونی از این کشورها خارج و برای سربازی به نزد سازمان مجاهدین در عراق فرستاده شدند. سیاستمداران کشورهای اروپائی در مورد این رسوائی بزرگ باید به شهروندان خود پاسخ دهند که چطور برای سالیان دراز چنین جرمی در کشور آنها در جریان بود، چرا آن زمان اقدام نکردند، چرا حالا حقیقتیابی نکرده و شفافسازی نمیکنند و بالاخره اینکه سرنوشت آن چند صد کودک چه شد و الان چه میکنند؟
نمایش فیلم در جشنواره «تمپو» استکهلم
روزنامه سوئدی «خبرهای امروز» در پایان گزارش خود یادآوری میکند، فیلم مستند «کودکان کمپ اشرف» قرار است در روزهای ششم و هفتم مارس در جشنواره «تمپو» در استکهلم به نمایش درآید و از قول مدیر جشنواره استکهلم مینویسد: «با تجربهای که از گوتنبرگ در مورد این فیلم داریم و در دو شبی که قرار است این فیلم پخش شود بر تعداد افراد انتظامات و اقدامات امنیتی اضافه کردهایم، پخش فیلم حتمی است، افراد زیادی خواهند آمد و ما خودمان را برای اقدامات لازم آماده کردهایم.»
بیانیه حمایت از آزادی بیان و نمایش مستند «بچههای کمپ اشرف» در جشنواره سالیانه فیلم گوتنبرگ
آمادگی مدیران جشنواره فیلم استکهلم برای تامین اقدامات ایمنی- امنیتی لازم جهت تضمین نمایش فیلم مستند «کودکان کمپ اشرف» نشان میدهد دفاع از آزادی بیان و سینمای آزاد ارزشی است که این جشنوارهها خود را به آن پایبند میدانند و حاضر نیستند به خاطر اقدامات تشنجآفرین یک گروه اسلامگرای فرقهای از آن عقبنشینی کنند.