آخرین آمارها از اخراج اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی در سال گذشته نشان می‌دهد دانشگاه علوم پزشکی تهران با ۱۱ مورد بیشترین تعداد اخراج استادان علوم پزشکی را به خود اختصاص داده است. وزارت بهداشت اما اخراج و بازنشستگی اجباری استادان را تکذیب کرده بود.
روزنامه «اعتماد» در گزارشی نوشته نتیجه بررسی‌های فهرست استادان علوم پزشکی حذف شده از مهر ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ نشان داد که بین ۵ دانشگاه دولتی علوم پزشکی تهران، ایران، بابل، کرمانشاه و تبریز، بیشترین احکام حذف و بازنشستگی اجباری مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران با ۱۱ مورد است.
بر اساس این گزارش دانشگاه‌های علوم پزشکی بابل با ۲ مورد و دانشگاه‌های علوم پزشکی کرمانشاه و تبریز، هر کدام با یک مورد در ردیف‌های بعد قرار می‌گرفتند.
هفته گذشته دکتر رضا ملک‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرد که حدود ۴۰ نفر از اعضای هیئت علمی این دانشگاه طی دو سال گذشته اخراج یا بازنشسته شده‌اند.
او درباره پیامدهای کنار گذاشتن استادان با تجربه به عنوان «فاجعه»ای که سبب ناامیدی جوانان می‌شود هشدار داده است.
دکتر رضا ملک‌زاده که از جمله اساتید به اجبار بازنشسته شده است گفته بود « من نزدیک ۴۵ سال هم مسوولیت‌های مختلف داشته‌ام و هم وقت عظیمی را برای تربیت دانشجویان، رزیدنت‌ها و فوق‌تخصص‌ها گذاشته‌ام و تحقیقات خیلی زیادی کرده‌ام. وقتی به ما این‌قدر بی‌احترامی می‌شود، دیگر کسی امیدی ندارد و اصلا به مملکت ناامید می‌شود. سرمایه اصلی یک مملکت نفت و منابع نیست بلکه آدم‌ها هستند؛ آدم‌های بااستعداد و توانمند. وقتی ناامیدی در این قشر به وجود بیاید، شروع به مهاجرت می‌کنند که این مهاجرت متاسفانه روز به روز دارد بیشتر می‌شود و ابعاد وسیع‌تری پیدا می‌کند و حتی کسانی که به خارج رفته‌اند و قرار بود بیایند هم نمی‌آیند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه با اشاره به کاهش ۲۰۰ پله‌ای رتبه دانشگاه علوم پزشکی تهران در دو سال گذشته، این وضعیت در دانشگاه را از جمله نشانه‌های «نا بسامانی در اکثر امور کشور» عنوان کرد و گفت: «تیم مدیریتی جدید جوّی در دانشگاه ایجاد کرده که علاقه، کار کردن و دلسوزی را کاهش داده و یک جوّ ناامیدی در دانشگاه به وجود آورده است.»
بحران‌های ساختار سلامت در ایران؛ از اخراج و سرکوب تا مهاجرت!
اخراج، تعلیق و بازنشستگی زودهنگام اساتید دانشگاه از شیوه‌های سرکوب جمهوری اسلامی است که به ویژه پس از اعتراضات جنبش ملی که از شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد، بطور گسترده علیه استادان دانشگاه در ایران اجرا شد.
مرکز مرکز مشاوره حقوقی «دادبان» نیز بهمن امسال در شبکه «ایکس» اعلام کرد دست‌کم ۶۶ استاد دانشگاه در ایران طی دو سال گذشته به دلیل فشار نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی اخراج، تعلیق یا مجبور به استعفا شده‌اند.
وزارت بهداشت اما در واکنش به آمار ارائه شده از سوی دکتر رضا ملک‌زاده را تکذیب کرد. ، حسین قناعتی؛ رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران، اخراج استادان این دانشگاه را تکذیب کرد و در گفتگو با خبرگزاری ایسنا، با انتقاد از بازتاب افشاگری‌های دکتر ملک‌زاده در شبکه‌های فارسی‌زبان و فضای مجازی گفت: «در دوره مدیریت تیم ما، استاد اخراجی نداشته‌ایم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران تأکید کرده بود که بازنشستگی اجباری، یک واژه طراحی شده توسط افراد با اغراض سیاسی است، بازنشستگی معیار دارد و اساتید به سن خاصی که برسند بازنشسته می‌شوند. وقتی استادی بازنشسته می‌شود، جا برای جذب اساتید جوان‌تر باز می‌شود و ما از ردیف استخدام آنها برای جذب و استخدام اساتید جوان‌تر استفاده می‌کنیم.
اواخر تیرماه ۲۹ عضو هیئت مدیره مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران در بیانیه‌ای با عنوان «تحدید گسترده اعضای هیات علمی» و با امضای چهره‌های سرشناس جامعه پزشکی، اخراج استادان را تأیید کرد.
در این بیانیه آمده بود که «از سازمان نظام پزشکی درخواست می کنیم مطابق وظایف قانونی خود جامعه را از عواقب درازمدت چنین تصمیم گیری هایی آگاه کند. بی تردید احضار و محاکمه مسوولانی که چنین تصمیماتی را گرفته یا در اجرای آنها اطاعت کورکورانه کرده اند در دادگاه اخلاقی سازمان مهم ترین قدم در این زمینه است. از رسانه ها، فرهیختگان و فعالان عرصه عمومی می خواهیم در برابر روندی که سیاست را به جای دانش می نشانند، بی تفاوت نباشند. این سرمنشا خالی شدن کشور از دانش در تمام شوون بوده است و در اینجا متوقف نخواهد شد.»
وبسایت «خبرآنلاین» نیز بهمن‌ماه گذشته گزارش داد از مجموع ۶۶ استاد اخراجی و تعلیق شده و وادار به بازنشستگی طی دو سال اخیر، ۲۶ نفر از دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده‌اند.
وزارت بهداشت در حالی اخراج و بازنشستگی اجباری اساتید را در روندی امنیتی و ایدئولوژیک تکذیب کرده که روزنامه «اعتماد» می‌نویسد: اسناد تایید ادعای استادانی که مدعی هستند به دلایل سیاسی و سلیقه‌ای و بدون توجه به قوانین از بدنه آموزش کنار گذاشته شده‌اند، بسیار مفصل‌تر از توجیهات مسوولان وزارت بهداشت است. درحالی که طبق اعلام معاون آموزشی وزارت بهداشت، آیین‌نامه بازنشستگی اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی، یک مجموعه واحد است که نسبت به «سنوات قبل» هم هیچ تغییری نداشته، حالا و در جواب توضیحات رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران که مدعی استناد به قوانین متفاوت برای حذف استادان این دانشگاه است، باید این سوالات را مطرح کرد که آیا ممکن است برای صدور حکم بازنشستگی در یک مکان واحد و برای جمعی واحد، دو ضابطه قانونی موجود باشد؟
روزنامه «اعتماد» همچنین این پرسش را مطرح کرده که «مدیریت دانشگاه علوم پزشکی تهران چطور برای صدور احکام بازنشستگی استادان خود، به مجموعه قوانینی استناد کرده که از نظر دیوان عدالت اداری وجاهت قانونی نداشته؟ آیا امکان دارد که مجموعه مدیریت یک دانشگاه علوم پزشکی، از ضوابط بازنشستگی جدید بی‌اطلاع باشد و بر مدار قوانین قدیمی و منسوخ حکم بدهد؟ اگر این استادان به دیوان عدالت اداری مراجعه نمی‌کردند و برای احقاق حق قانونی خود به دستگاه قضایی متوسل نمی‌شدند، امروز چه سرنوشتی داشتند؟»
از سوی دیگر بخشی از اساتید نیز به صورت اجباری بازنشسته شده یا بر اثر فشارهای امنیتی و ناکارآمدی مدیریتی از کشور مهاجرت کردند. شهریورماه سال گذشته آماری از مهاجرت ۵۰ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران منتشر شد.
غلامرضا نوری قزلجه رئیس «فراکسیون مستقلین» مجلس شورای اسلامی درباره هدف از حذف اساتید منتقد گفته که «اگر در یک جمله خلاصه کنم هدف تدوام همان خالص‌سازی است که در حوزه سیاست و قدرت صورت گرفته و الان وارد حوزه فرهنگ و دانشگاه‌ها شده است.»
غلامرضا نوری قزلجه گفته که «به هر حال چنین اقداماتی آینده علمی کشور و به تبع آن توسعه و پیشرفت را دچار مشکل خواهد کرد. اینگونه اقدامات مربوط به چند قرن گذشته بوده که دنیا تجربه کرده و از آن برگشته است حال آقایان دارند این مسیرها را طی می‌کنند. به باور من شخص رئیس جمهور مسئول این اقدامات است. ایشان مسئولیت اجرایی دارند و مسئول اجرای قانون اساسی کشور هستند.»
او با بیان اینکه «با این فرمان کشور را به جاهای خطرناکی می‌برند» گفته که «من این اقدامات در حوزه فرهنگ و دانشگاه‌ها را خلاف روشن روح قانون اساسی و خلاف روشن اصول مترقی در حوزه‌های کرامت انسانی، آزادی بیان و اندیشه، برابری همه مردم در مقابل قانون می‌دانم.»
همزمان در شهریور گذشته اساتید دانشگاه و ۱۲ انجمن هنری در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر علوم جمهوری اسلامی خواستار توقف روند اخراج اساتید، لغو احکام محرومیت دانشجویان، رفع فضای امنیتی و ایجاد فضای امن برای اعتراض در دانشگاه‌ها شدند.
در این نامه با اشاره به جایگاه فرهنگی استادان و دانشجویان آمده که «دانشگاه بنیادی‌ترین نهاد یک جامعه مدنی و دانشگاه‌های هنر عرصه ظهور حداکثری آزادی‌های مدنی هستند» و «تشویق به آزاداندیشی، احترام به کثرت‌گرایی و به رسمیت شناختن عقاید گوناگون، حق‌طلبی، آزادی بیان و امکان اعتراض مدنی از جمله لوازم بدیهی فضای دانشگاهی است.»
در این نامه خطاب به وزیر علوم گفته شده «انتقاد و اعتراض دانشجویان از طریق گفتگو، تحصن، خلق آثار هنری، موسیقی، سرود و… در محیط دانشگاه مصادیق بارز و متعالی اعتراض مدنی است که نه تنها مستحق مجازات و عتاب نیست بلکه شایسته تمجید و تشویق است».
