شرایط ناپایدار بازار بورس ایران و خروج پول حقیقی از این بازار در حالی ادامه دارد که حکومت در تلاش است در روزهای مانده به نمایش انتخابات از تلاطم‌های سنگین بازار جلوگیری کند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از برگزاری نشست سران قوا برای وضعیت بازار بورس در روزهای آینده خبر داده است.
بازار بورس ایران که در ماه‌های گذشته وضعیت ناپایدار داشته، همچنان در تلاطم بسر می‌برد و خروج سرمایه از این بازار ادامه دارد. روز گذشته شاخص کل با ریزش ۳ هزار واحدی به سطح ۲ میلیون و ۶۱ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با ریزش ۰/۴۹ درصدی روبرو شد و در سطح ۹۷۲ هزار و ۳۲۲ واحدی قرار گرفت.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در شماره امروز دوشنبه ۲۱ خردادماه ۱۴۰۳ به وضعیت بازار بورس پرداخته و نوشته «بازار بورس روندی منفی و مبهم را تجربه می‌کند.»
در این گزارش تأکید شده مشخص نبودن رویکرد اقتصادی متصدی جدید دولت جمهوری اسلامی و نگرانی‌های سرمایه‌گذاران از دورنمای بنگاه‌ها و چشم‌انداز اقتصاد ایران، بر سرعت خروج پول افزوده است.
به نوشته این روزنامه، حجم سه هزار میلیاردی خروج پول از بازار از آغاز ماه خرداد، نشان می‌دهد که در شرایط کنونی، خرید سهام مورد استقبال معامله‌گران نیست «به همین دلیل ارزش معاملات خرد را در سطوح پایین‌تری نسبت به میانگین هفته‌های ابتدای سال نگه داشته است.»
مهدی دلبری کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه «وضعیت بازار را اینگونه تشریح کرد که «بازار سرمایه با روزهای ناخوش‌احوالی دست و پنجه نرم می‌کند». وی گفته پس از مرگ ابراهیم رئیسی وضعیت منفی بازار سرمایه قوت گرفته است.
این کارشناس بازار بورس افزوده پس از ریزش‌های سنگینی که با مرگ رئیسی در بازار رقم خورد، سازمان بورس تصمیم گرفت دامنه نوسان بازار را محدود کند. محدود شدن دامنه نوسان در روزهای ابتدایی اقدام موثری جهت کنترل فشار هیجان سرمایه‌گذاران بود.»
او تأکید کرده که به نظر می‌رسد ادامه‌دار بودن این محدودیت پس از یازده روز متوالی، مسیر چندان درستی برای روند بازار به ارمغان نداشته است و ریسک‌های سیاستگذاری نیز سایه سنگینی بر بازار تحمیل کرده‌اند.
مهدی دلبری هشدار داده که عدم اصلاح این سیاست‌ها می‌تواند باتلاق رکودی بازار را شدت بخشد. با اینکه در روزهای گذشته نرخ دلار نیما افزایش محسوسی داشته و در کانال ۴۲ هزار تومانی افزایش محدودی را به ثبت رسانده، اما همچنان شکاف زیادی میان نرخ دلار نیما با دلار بازار آزاد وجود دارد.
اینهمه در حالیست که در آنسو دولت تلاش دارد تا برگزاری انتخابات، بازار بورس را از ریزش‌های عمیق دور نگه دارد. در همین رابطه مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از برگزاری نشست سران قوا برای وضعیت بازار بورس در روزهای آینده خبر داده است.
از سوی دیگر دولت با «خبر درمانی» به دنبال کنترل جو روانی سرمایه‌گذارانِ بازار است و خبرهایی با چشم‌انداز مثبت یکی پس از دیگری منتشر می‌شوند.
سازمان بورس اوراق بهادار تهران خبرهایی از جمله «تغییر دستورالعمل قیمت خوراک و فرآورده‌های پالایشی»، «هماهنگی بازار پول و سرمایه برای مدیریت ریسک نرخ بهره» و «موافقت هیئت پذیرش بورس تهران با مهلت یکساله برای ایران‌خودرو و سایپا» را به بازار القاء کرده است.
هرچند دخالت دولت در بازار سرمایه ممکن است برای مدتی بازار را با فشارهای دستوری از تلاطم‌های جدی دور نگه دارد اما کارشناسان معتقدند سیاستگذاری دولت در نهایت به زیان بازار و سهامداران است.
هومن عمیدی کارشناس بازار سرمایه گفته «مسئولان وضعیت بازار سرمایه را که چند سال است صدای مردم را درآورده نمی‌بینند اما به محض انتشار اخباری درباره همستر، به آن واکنش نشان می‌دهند!»
او افزوده «۵۰ میلیون کد بورسی داریم اما تنها ۱۰۰ هزار نفر معامله انجام می‌دهند.وعده‌های بدون عمل و پشتوانه به بازار ضربه می‌زند.»
هومن عمیدی معتقد است کاندیدهای انتخابات ریاست جمهوری باید از بیان اظهارات کلی درباره بازار بورس خودداری کرده و اگر برنامه روشن و مشخصی دارند، آن را ارائه دهند.
این کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه همچنین گفته «وقتی نرخ سود بین ۲۵ تا ۴۰ درصد است، هیچ سرمایه‌ای به بورس نخواهد رفت» و «همه فاکتورهای موثر بر بازار سرمایه دستخوش تغییراتی به سمت زیان سهامداران شده است.»
در هفته سوم اردیبهشت‌ماه بازار سرمایه ریزش بیش از ۳۲ هزار واحدی در یک روز را از سر گذراند و طی ۱۰ روز نیز هزار و ۷۳۷ میلیارد تومان نقدینگی از بازار سرمایه خارج شد. برخی کارشناسان معتقد بودند دولت با دخالت‌های دستوری در بازار بورس ایجاد رکود می‌کند تا بتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند.
عرفان کاظم زاده کارشناس بازار سرمایه اواخر اردیبهشت‌ماه امسال در گفتگو با «اقتصاد ۲۴» گفته بود که «دلیل عقب‌ماندگی بورس به خاطر ریسک‌هایی است که این بازار نسبت به بازار‌های موازی خود دارد؛ ریسک‌هایی همچون تصمیمات خلق‌الساعه و یک شبه دولت و به تازگی هم ریسک جنگ که مدتی فروکش کرده است.»
به عقیده این کارشناس «بازار سرمایه مهمترین عامل بحران در بازار سرمایه تصمیمات قانونگذاران و دولت است که به وفور پیش آمده دستورالعمل‌هایی که حتی خودشان وضع کردند را هم رعایت نمی‌کنند.»
او تأکید کرده بود که «دولت به نحوی در تلاش است که کسری بودجه خود را با ایجاد رکود در بازار سرمایه جبران کند. این قابلیت برای دولت در سایر بازار‌ها وجود ندارد، ولی در بازار سرمایه به سبب اینکه همه‌چیز کنترل شده‌تر و بازاری متمرکز است راحت‌تر اتفاق می‌افتد.»
عرفان کاظم زاده همچنین افزوده بود حل مشکلات بازار بورس تنها وقتی امکانپذیر است که تصمیمات عجیب و غریبی که پایه کارشناسی هم ندارد [از سوی دولت] اتخاذ نشده و ترس سرمایه‌گذاران برطرف شود و همچنین فضای امنی برای سرمایه‌گذار ایجاد کنند که وقتی سهمی را خریداری می‌کند، بداند این سهم از حاشیه امنی در آن صنعت برخوردار است و قرار نیست به سرعت فلان مالیات و یا عوارض برای آن وضع شود.
این کارشناس با اشاره به اثر منفی «قیمت‌گذاری دستوری» در بازار سرمایه گفته بود «شرکت‌هایی که تولید و صادرات انجام می‌دهند، مجبور هستند ارز حاصل از صادرات را با نرخ ثابتی که با نرخ بازار خیلی فاصله دارد، در بازار عرضه کنند و بحث دیگر محصولاتی است که این شرکت‌ها در داخل کشور می‌فروشند که مشمول قیمتگذاری‌های دستوری است و باعث می‌شود سرمایه‌گذار رغبت چندانی برای خرید سهام نداشته باشد و ترجیح دهد سرمایه خود را در بازاری ببرد که دولت کمتر بتواند اعمال نفوذ و قدرت کند.»
حسین عبدی کارشناس بازار سرمایه هم نظری مشابه داشت: «زمانی که جیب دولت خالی می‌شود نیم نگاهی به افزایش نرخ خوراک خیلی از شرکت‌ها و افزایش خیلی از ورودی‌های این شرکت‌ها دارد، اما وقتی بخش خصوصی قوی باشد دولت نمی‌تواند هر کاری که می‌خواهد، انجام بدهد.»
