تهدید امنیت غذایی میلیون‌ها شهروند در ایران؛ اعلام وضعیت بحرانی در هشت استان

رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور از وضعیت بحرانی هشت استان در زمینه امنیت غذایی خبر داده است. نادیده گرفتن اقتصاد کشاورزی در چهار دهه گذشته و مشکلات مضاعفی مانند قطع برق در بخش کشاورزی، امنیت غذایی میلیون‌هاتن را در ایران به خطر انداخته است.

محمد اسماعیل مطلق رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور اعلام کرده ۸ استان کشور از نظر تغذیه نیاز به توجه بیشتری دارند که در سند ملی امنیت غذایی نیز برنامه‌ها و اقداماتی برای بهبود وضعیت امنیت غذایی در این استان‌ها تدوین شده است.

استان‌های سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمان و خراسان جنوبی هشت استانی هستند که در رابطه با امنیت غذایی وضعیتی بحرانی را سپری می‌کنند.

به گفته محمد اسماعیل مطلق با توجه به لزوم دسترسی جامعه بویژه اقشار کم درآمد به سبد غذایی حداقلی، برای تأمین پروتئین و کالری و ریزمغذی‌ها به منظور رفع نیازهای تغذیه‌ای و حفظ سلامت جامعه و در جهت هدفمندی یارانه‌ها اقداماتی در دبیرخانه شورا به عمل آمده است.

رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در حالی توزیع کالابرگ الکترونیک برای خرید اقلام غذایی را از اقدامات برای حل بحران دسترسی اقشار کم‌درآمد و تنگدست به سبد غذای «حداقلی» عنوان کرده که پیشتر کارشناسان اقتصادی توزیع کالابرگ را ناکافی ارزیابی کرده بودند.

آمارهای اقتصادی نشان می‌دهند شاخص کل قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور در تیرماه امسال به ۲۵۵/۲ رسیده است. این در حالیست که این رقم در ابتدای دهه ۹۰ خورشیدی، ۱۰/۹ بود. به عبارت دیگر، شاخص کل طی ۱۳ سال بیش از ۲۳ برابر شده است.

وبسایت «اکو ایران» با انتشار جزییات افزایش قیمت مواد خوراکی طی ۱۳ سال گذشته نوشته متوسط قیمت گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در این دوره بیش از ۴۱ برابر شده است. در این میان، گروهی که بیشترین افزایش قیمت را داشته، گروه «سبزیجات» بود که در این مدت بیش از ۶۳ برابر شده است. کمترین افزایش قیمت متعلق به گروه «نان و غلات» بود که در این دوره ۲۶/۵ برابر شده که اصلی‌ترین دلیل آن قیمت‌گذاری دستوری و تعلق یارانه به این بخش است.

محمدرضا بنی‌طبا سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران هم گفته سرانه مصرف لبنیات در کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۷۰ کیلوگرم است.این در حالیست که مصرف سرانه لبنیات در سال ۱۳۹۷ در محدوده صد کیلوگرم بود.

امنیت غذایی بنا بر تعریف سازمان ملل در سال ۱۹۸۶، دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم است. طبق این تعریف موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا سه رکن اصلی می‌باشند.

در حالی که اقشار زیادی به دلیل کاهش ارزش واقعی دستمزدها و افزایش هزینه زندگی توان تأمین نیازهای حداقلی را حتی در زمینه خوراک و مسکن ندارند، در آنسو تولید محصولات کشاورزی در ایران نیز با افت حجم و کیفیت روبرو است که تهدیدی جدی در رابطه با امنیت غذایی شهروندان به شمار می‌رود.

وبسایت «تجارت نیوز» در اینباره گزارش داده که پیرو قطعی برق به‌صورت مکرر، تولید محصولات کشاورزی و معیشت شهروندان دچار مشکلات متعددی شده است. وزارت نیرو به خاطر پایبند نبودن به تعهدات خود، باید به کشاورزان خسارت پرداخت کند. از سوی دیگر ادامه این ناترازی انرژی تهدیدی جدی برای تامین امنیت غذایی کشور شده است.

عطاءالله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی در گفتگو با وبسایت «باشگاه خبرنگاران جوان» گفته قطع برق ۱۹ ساعته کشاورزان، زیان بالای ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی به کشاورزان‌ وارد کرده است و «قطع برق چاه‌‍‌های کشاورزی حداقل ۲۵ درصد افت تولید محصولات اساسی را به همراه دارد.»

به دنبال ادامه قطع برق و اختلال در تأمین آب، گروهی از کشاورزان و باغداران استان‌های تهران، فارس و اصفهان تاکنون اعتراض خود را به قطع‌های برق نشان داده‌اند. کشاورزان استان تهران می‌گویند موتورهای آبیاری‌ای که استفاده می‌کنند مدام قطع می‌شود و همین موضوع موجب خشک شدن زمین‌های کشاورزی و درختان آنها شده است. همچنین قطع برق خسارت‌های جبران‌ناپذیری به ادوات و ابزارهای کشاورزی که هزینه تعمیر بسیار بالایی دارند وارد کرده است.

امنیت غذایی به دلیل مشکلات در تولید محصولات کشاورزی و البته در این روزها، قطع برق بخش کشاورزی، به صحن علنی مجلس شورای اسلامی در جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم هم کشیده است.

در بخشی از جلسه امروز مجلس، دوشنبه ۲۹ امرداد ۱۴۰۳ غلامرضا نوری قزلجه وزیر پیشنهادی کشاورزی به ارائه برنامه‌های خود پرداخت.

در این نشست رحمت الله نوروزی در مخالفت با وزیر پیشنهادی گفت: «اقدام به واردات گوشت با ارز ترجیحی، حذف ارز ترجیحی برای کشاورزان و دامداران مشکلات متعددی را به دنبال داشته است. امروز معیشت و امنیت غذایی با قطع مکرر برق به خطر افتاده است. پول گندم کاران چرا پرداخت نشده، حدود ۶۲ همت با همت رییس مجلس برای آنها دیده شده است، به تازگی هفته گذشته پرداخت شده است. با افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت کود و سم چکار می‌کنید؟»

وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی در این نشست وعده‌ها و برنامه‌‍‌هایی را ارائه داد؛ از جمله گفت: «ضریب خودکفایی در محصولات اساسی که امنیت غذایی ما به آنها بستگی دارد، ۸۰ درصد است که بنا داریم به ۹۰ درصد ارتقا دهیم و حدود ۲۰۰ اقدام مشخص تدوین شده است.»