Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۵۹ (دوره جديد
P. 12
صفحه - Page 12 - 12شماره 159
جمعه 14تا پنجشنبه20اردیبهش تماه 1397خورشیدی
خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط داریوشهمایونروزنام هنگاریبرجسته، دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران ()67
موجود در خاورمیانه ،بسیاری از آنها نظری هپردازی جستجوگر و نوجو ،و
همچنان معتبرند و گویی همین امروز سیاستمداری مل یگرا و میه ندوست ( کیهان لندن شماره ) 1248
نگاشته شدهاند .مقالات قدیم یوی بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات
داریوش همایون در دهههای سی تا پنجاه خورشیدی احمد احـرار مازاد از وجوه مصوبه که حوالۀ آن وثو قالدوله در قلع و قمع یاغیان
همچنین بازتاب مستند موقعیت منطق های و جهانی آگاهی داشت. موقتاً صادر م یشد به عهدۀ تعویق و برقراری امنیت نسبی ماهرانه و
(۵مهر،۱۳۰۷تهران۸-بهمن،۱۳۸۹ژنو) سیاسی و اجتماعی ایران هستند. وی سالهای طولانی در روزنام ههای سیاسی ضعیف و از نظر نظامی سرشار افتاده بود از طرف وزارت جنگ قاطعانه عمل کرد و وجاهتی به دست
از همین رو ما به بازنشر گلچینی از معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران از عواقب وخیم برای انگلستان است شرحی به وزارت مالیه نوشته شده آورد و به عنوان زمامداری مدیر و مدبّر
آثار داریوش همایون میپردازیم که اصلی روزنامهی «آیندگان» بود زیرا حفظ استقلال این کشور ،که به است که هر چه زودتر اجازۀ پرداخت شناخته شد ،اما هر آنچه را که ازین
در سالهای تبعید پس از انقلاب ۵۷ که صفح های نوین در تاریخچهی علت همجواری آن با هند همیشه مطالبات ادارۀ مزبور را صادر نمایند. رهگذر به دست آورده بود در یک
با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک روزنامهنگاری ایران گشود.همایون مطمح نظر ما بوده ،اکنون که از سوی قمار بزرگ سیاسی ،با عقد قرارداد
داشت .مقالاتی که در این ستون مهارت روزنامهنگاری و تسلط خود عراق نیز همسای هاش شدهایم اهمیتی چهاردهم مرداد ( 1298ششم
م یخوانید ،از آرشیو کیهان لندن بر زبان فارسی را با ایدههای سیاسی اوت )1919 ،1919از کف داد.
خویش در هم آمیخت و از دههی ۳۰ دو چندان پیدا کرده است». قراردادی که در سال 1919بین
انتخاب شدهاند. خورشیدی به این سو ،نوشتههایی از کرزن ،سپس نظریاتی را که درباره اعلان از طرف ادارۀ مالیه گیلان ـ ایران و انگلیس به امضا رسید (و
روابط ایران و انگلیس ارائه م یشود بدین وسیله در اجرای حکم شمارۀ هرگز به اجرا در نیامد) خصوصاً از
مصالحه حتی بر اصول؟
کیهان لندن شماره 22 - 1114تیرماه 1385
سرنوشت نمی ماند .بقيه راه جدائی اميد بخش رهبران ابرقدرت جهانی مبارزه با جمهوری اسلامی هيچگاه لرد کرزن وثو قالدوله
را با بهره گيری از تحولات سياسی، به پشتيبانی از گروههای مخالف نمی بايد دنباله ای از روابط خارجی
در هر زمان که مساعد گردد ،و دست جمهوری اسلامی و سرگرفتن پارهای رژيم باشد ولی گاه می شود که چنین دست هبندی کرد: 10806خزانهداری کل به اطلاع جهت طوفانی که در افکار عمومی
يازيدن به منشور ملل متحد ،که برای اقدامات عملی در تغيير رژيم ،از جا بحران در خارج همه چيز را زير سايه «بعضیها پیشنهاد کردهاند که عموم صاحبان مستمری و ارباب برانگیخت ،موضوع یکی از فصول
ملت ها چنان حقی را شناخته است، تکان نم یخورند .دليل اصل یاش اين م یبرد ،چنانکه بحران اتمی از يک پرداخ تهای مالی را به ایران ادامه حقوق دیوانی میرساند :نظر به مهم تاریخ سیاسی ایران در نیمۀ اول
است که به مسائل اصولیشان وزنی سال پيش برده است .هنگامی که دهیم و نیروهای نظامی خود را در تحقیقاتی که در سنوات اخیر در امور قرن بیستم است.در پایان جنگ اول
م یتوان رفت. بيش از انگيزه به قدرت رسيدن پای تحولات پردامنه ای در ميان است آن کشور نگهداریم و هیأت حاکمه مالیۀ گیلان فراهم گردیده وجهی در جهانی ،ایران از سوی شمال با روسیۀ
عمده آن است که اصل همزبانی م یدهند .در اين زمينه تکيه نيروهای که موجوديت رژيم ،بلکه موجوديت ایران را معتقد سازیم که هیچگونه نظر صندوق مالیه برای پرداخت وجه انقلابی روبرو بود و از سمت جنوب با
گروههائی به نام مليت يا ملت به عنوان چپ بر دو موضوع اصلی است؛ کشور را تهديد می کند می توان از خاصی نسبت به کشورشان نداریم. حقوقات باقی نمانده است .از بابت
ماهي تهای سياسی متفاوت شناخته نيروهای راست نيز تاکيد خود را دارند. مخالفان جد یتر رژيم انتظار داشت چنین سیاستی البته در تئوری دلپذیر حقوق دیوانی سا لهای گذشته که امپراتوری توانمند انگلستان.
شود ،دنبالهاش را آنها خودشان ما در اينجا از نيروهای سازمان يافته که محاسبات خود را سراسر در پرتو تأدیه نشده ،دیناری پرداخت نخواهد در روسیه ،حکومت تزارها جای
م یدانند چگونه بگيرند .چند تنی از سخن م یگوئيم وگرنه افراد چپ و است ولی در عمل ،شدنی نیست. شد و ارباب حقوق باید از مطالبۀ آنها خود را به نظام جدید سوسیالیستی
سروران جايگزين ساز ،مشکل را به راست بسيارند و رنگهای فراوان دارند. چنان تحولاتی انجام دهند. برخی دیگر عقیده دارند که دولت صرف نظر نمایند .به این مناسبت هر سپرده بود .هر چند که دولت جدید،
اين صورت «حل» کردهاند که مليت بخش بزرگ تر چپ ايران نم یتواند در روز هائی که از امريکا پيام جنگ انگلستان باید به عنوان فاتح جنگ، نوع تقاضا ،توصیه یا شکایت نسبت به ریاست ولادیمیر ایلیچ لنین ،با
يا مل تهای ايران رضايت دهند که به با احتمال بازگشت پادشاهی ،اگر چه می آمد ،آن مخالفان جد یتر با اين ایران را تحت قیمومت خود درآورد به حقوقات پرداخت نشدۀ سنوات دشوار یهای داخلی ـ بویژه درگیری
عنوان قوم خوانده شوند ــ که در واقع به رای مردم و در صورت پارلمانی در پرسش روبرو بودند که چه واکنشی و مستقیماً اداره امور این کشور را بر گذشته ،که به ادارۀ مالیه گیلان با روسهای سفید و باقی مانده ارتش
جز آن نيستند ــ ولی دربرابر ،اقوام يک نظام دمکراسی ليبرال ،چنانکه در نشان دهند؟ يک واکنش ،مخالفت با عهده گیرد .این راه حل نیز سنگلاخی برسد متأسفانه بلااثر و بلا جواب تزاری ـ روبرو بود و نم یتوانست از نظر
ايران دارای «حقوق سياسی» باشند بيست و هشت کشور از پيشرفته تران جنگ تا مرز فراموش کردن موقت است طولانی که ،صرف نظر از موانع خواهد ماند .لیکن حقوقات دیوانی نظامی تهدیدی برای همسایگان باشد،
که سه مگزاری contributionنه جاری است ،آشتی کند .جلوگيری از پيکار با جمهوری اسلامی و ايستادن و محظورات بی نالمللی ،مشکلات ما هذهالسنه (قوی ئیل) طبق دستور ولی بیم آن م یرفت که با شعارهای
چندان پوشيدهای به ادبيات تجزيه هر گونه تحولی که سودی از آن به در کنار آن برای دفاع از ميهن بود. خزان هداری کل ،پس از این که تمام انقلابی ،مل تها را مجذوب و کشورها
طلبی است .هنگامی که ملت ايران امر پادشاهی هم برسد در استراتژی چنان واکنشی احتمالا در روشن را افزون خواهد ساخت». عشریه وصول گردید و ادارۀ مالیه
و شهروندان ايرانی ،بسته به زبان آن به صورت پنهان و گاه بسيار هم کردن سياستگزاران امريکائی و آنگاه به طرح نظریّه خود پرداخت: وجهی تهیه نمود (که هنوز فراهم را تسخیر کند.
مادریشان به ماهي تهای جداگان های آشکار ،دست بالا دارد .اين نگرش ب یاعتبار کردن ايرانيانی در آن کشور «هم اکنون هیأتی از طرف ایران چنین خطری از نظر دولت انگلیس
دارای حقوق سياسی تقسيم شوند دفاعی از تاثير آن نيرو ها در سياست که سخن از پيشباز مردم ايران از برای طرح عرضحال کشورشان عازم نشده) پرداخت خواهد شد. پوشیده نبود .انگلستان که به دنبال
ــ که بيش از آن ديگر چيزی لازم ايران کاسته است و در گذشته بسياری سربازان بيگانه به ميان میآوردند کنفرانس صلح پاریس است .نظر من در این زمان ،ریاست دیپلوماسی پیروزی در جنگ ،بی نالنهرین و حجاز
نيست و تا استقلال م یتواند برود ــ از آنان را به راه های نادرست و زيان بی اثر نبود .واکنش ديگر به حرکت این است که ما پیشنهادهای خود را انگلستان را لرد کرزن ،نای بالسلطنه و عمان و جزایر خلیج فارس را بر
چه تفاوت م یکند که قوم يا ملت يا آور به حال خودشان انداخته است. انداختن کسانی بود که م یخواهند هر با کمال صراحت به اطلاع این هیأت پیشین هندوستان بر عهده داشت که متصرفات آسیایی خود افزوده بود،
اگر کسانی در دشمنی با پادشاهی چه زودتر جايگزينی برای جمهوری برسانیم و بیآن که لحن موهنی به سختی در برابر فشار افکار عمومی و تصمیم داشت این قلمرو وسیع را از
مليت بکار برند؟ تا پشتيبانی از لاشه چند بار به خاک اسلامی زير عنوا نهائی مانند شورای به کار بریم و غرور ملی ایرانیان را بخشی از سیاستمداران انگلیسی دایر نفوذ افکار انقلابی و تحریک احساسات
بررسی گفت هها و نوشت ههای راست سپرده اصلاح طلبان و ملی مذهبيان رهبری و کنگره ملی برپا دارند ــ جریح هدار کنیم ،این نکته را تفهیم به فراخواندن نیروهای انگلستان از استقلا لطلبانه محفوظ نگهدارد .برای
و چپ در مسأله قومی خبر از هيچ وفادار به جمهوری اسلامی بروند يا در واکنشی مشروع و طبيعی از سوی کنیم که ما حاضریم بخشی از خاورمیانه مقاومت م یکرد و در مورد تحقق این هدف به یک خط دفاعی
تفاوت اصولی در موضوعات اساسی مسائلقومیايرانباگراي شهاینهايتا، داوطلبان ،که البته بستگی به عوامل مطالبات آنها را ـ که انجام شدنی است ایران معتقد بود رها کردن این کشور نیاز داشت که ایران در مرکز آن قرار
حقوق فرهنگی و اجتماعی و عدم و حتا صراحتا ،تجزيه طلب هماوا شوند، بسيار دارد و نزديک شدن احتمال ـ تحقق بخشیم ،استقلال و تمامیت به منزلۀ برداشتن س ّد از برابر سیل میگرفت در حالی که ایران نیمه
تمرکز نمی دهد .بجز آنها که اعلاميه مسلما به خود کمکی نخواهند کرد. ارضی کشورشان را تأکید و تضمین ویران و زخ مخورده از جنگ و گرفتار
جهانی حقوق بشر و ميثا قهای آن چنين موض عگيریها از جريان اصلی تغيير رژيم تنها يکی از آنهاست. کنیم ،برقرارداد ( 1907تقسیم ایران بنیا نکن کمونیستی است. مشکلات داخلی ،محروم از توان مالی
و حقوق شهروندی را نيز در برابر اکنون با دور شدن خطر جنگ و به دو منطقه نفوذ بین انگلستان یک ماه و نیم پس از متارکه جنگ، و نظامی ،نم یتوانست چنین نیازی را
حقوق ملی ب یارزش م یدانند ديگران سياست ايران بيرون است. نشانه هائی هر چند نامطمئن از تغيير و روسیه) که مورد نفرت شدید کمیته امور خاوری کابینه انگلستان
همداستانند که ايرانی میبايد در برای همتايان آنان در راست ،شکل رويکرد ها در تهران و واشينگتن، ایرانیان است خط بطلان م یکشیم ـ عالیترین مرجع تصمیمگیری برآورده سازد.
ميهن خودش از حقوق برابر برخوردار حکومت مسأله اصولی نيست؛ چيزی اوضاع و احوالی که در کسانی چنان و نیز حاضریم در تشکیل ارتش ملی در خصوص مسائل آسیای شرقی در همین حال ،وثو قالدوله نیز با
باشد و بهر زبان که می خواهد بگويد نيست که بتواند جای همرای شدن موضع گيری دراماتيکی را سبب یکپارچۀ ایران ،که از آرزوهای ایرانیان و خاورمیانه ـ جلسهای با هدف خزانۀ خالی و قشون از هم پاشیده،
و بنويسد و آموزش ببيند و نشر بر سر دمکراسی ليبرال (حاکميت شد و کسانی ديگر را به اقدامات است ،و ما نیز ضرورت آن را درک و رسیدگی به مسأله ایران تشکیل خود را از سر و سامان بخشیدن
دهد؛ کسی در اين اختلاف ندارد مردم در چهارچوب اعلاميه جهانی شتابزده ،و در جا هائی تاسف آور، تأکید م یکنیم ،ایران را یاری دهیم. داد .نظر عمومی در این جلسه بر آن به اوضاع مملکت ناتوان و به جلب
که مردم هر محل می بايد امور خود حقوق بشر) را بگيرد .پادشاهی و برانگيخت تا اندازه ای دگرگون شده ایجاد چنین ارتشی که لازمهاش بود که نیروهای انگلیسی از شمال حمایت و مشارکت خارجی نیازمند
را با ارگانهای انتخابیشان اداره جمهوری ،دو شکل حکومت هستند است .هنوز اگر به ايران حمله شود همگونی تعلیمات و تجهیزات ،لباس و جنوب ایران فراخوانده شوند، م یدید .نیاز متقابل ،دولتین ایران و
کنند و قدرت حکومتی توزيع يا و هر طبيعتی می توانند داشته باشند. کسانی وظيفه خود خواهند دانست متحدالشکل ،مقررات یکسان ،انضباط مساعده انگلیس به دولت ایران (ماهانه
تقسيم شود .آنچه گفت و شنود را موضوع اصلی ،نوع نظام سياسی است که پا بر سر هر چيز بگذارند و اول به و دیسیپلین نظامی و مجهز بودن به پانصدهزار تومان به اعتبار درآمدهای انگلیس را به هم نزدیک کرد.
به ب نبست م یکشاند وارد کردن حق و وجود نيروهائی که بتوانند گرايشهای دفاع از ميهن خود برخيزند و کسان سلا حهای جدیدو دان شهایپیشرفته آتی ایران از نفت و گمرکات) قطع اوضاع وخیم مالی دولت را در آن
تعيين سرنوشت يا حقوق سياسی بسيار نيرومند هرج و مرج و استبداد را بيشماری م یبايد برای سازمان دادن است ،جز با کمک و همکاری افسران و مقابله با خطر کمونیسم به خود دوران ،گزار شهای روزنامۀ «ایران»
برای اقوام به جای تاکيد بر حقوق در جامعه ايرانی مهار کنند .جدا افتادن جايگزين باورپذيری credible اروپایی امکا نپذیر نیست و همکاری ایرانیان واگذار شود .یکی از سخنرانان
فرهنگی و اجتماعی و سياسی افراد نيرو های سياسی عمده ايران از يکديگر برای جمهوری اسلامی تلاش کنند. انگلستان در این خصوص مشروط به صراحت گفت «پرداخت این پولها منعکس م یساخت:
ايرانی ،و اصرار بر بکار بردن دلخواسته و پافشاری آنها بر نقاط اختلاف بجای ولی تفاوت زيادی ميان يک موقعيت خواهد بود به این که یک افسر عالی و نگهداری این نیروها اتلاف سرمایه
arbitraryواژه های علمی و معمول اشترا کهای بسيار و مه متر ،آينده اضطراری ،و موقعيتی است که عادی رتبۀ انگلیسی در رأس آن قرار داشته مالی و انسانی است .بگذارید ایران نهم اسفند ( 1297پنجم
در حقوق و روابط بين الملل است دمکراسی را در ايران با هر شکل رژيم اسلامی است ــ از اين بحران باشد .البته هیچ مخالف نیستیم که در به هر جهنمی که میخواهد برود مارس )1919
که جلو رسيدن به هر توافقی را بر به بحران ديگر فرو غلتيدن و مسائل ردههای پایی نتر ،از افسران کشورهای و ایرانیان به هر پرتگاهی که مایلند
پايه واقعيات موجود و بيشترين سود حکومت تيره خواهد کرد. امروز را بر مسائل ديروز انباشتن، از کردستان تلگرافاً اطلاع م یدهند
بيشترين مردمان م یگيرد .در اينجا اکنون که اصلاح طلبان ،پابرجاترين و مردم را اندک اندک به طغيان دیگر اروپایی هم استفاده شود. سقوط کنند». که اکنون تقریباً چهار ماه است حقوق
واژهها و اصطلاحات به جای اصل هواداران خود را نيز سرخورده کردهاند راندن .امروز می توان با خيال آسوده دومین شرط همکاری ما با ایران، کرزن به شدت با چنین نظری اعضای نظمیه آنجا نرسیده و احتمال
موضوع م ینشينند و گفت و شنود به و ديگر کشمکش بر سر آنان موردی تر بر مبارزه با رژيم تمرکز داد و با گماردن یک مأمور عالی رتبه انگلیسی مخالفت کرد و گفت« :سیاستی که دارد اجزاء آن اداره دیگر سر خدم ت
ب نبست م یرسد .بحثی که بايست بر ندارد ،مايه جدائی ديگر ،مسأله يکپارچگی integrityسياسی بيشتر (به عنوان مستشار) در رأس مالیه آن بعضی از همکاران ارجمند توصیه حاضر نشوند و کارهای نظمیه را
حقوق و راههای عملی رسيدن به آن قومی ايران است که در دست پارهای برای جايگزين باورپذيرتری کوشيد. کشور است و این شرط ،در صورتی که م یکنند یعنی عق بنشینی کامل از تعطیل کنند .بیم اختلال امور م یرود.
تمرکز يابد به سخنان تکراری درباره سازمان ها هر روز اختلاف انگيز تر باورپذيری در اين مقوله از دو تحقق نپذیرد ،ما هیچ گونه مسؤولیتی ایران ،شاید بیش از همه خوشایند
اصطلاحاتی فروکاسته میشود که می شود .اصرار عناصری در چپ ويژگی می آيد :نخست رسيدن به برای اصلاح وضع اقتصادی و مالی مذاق ایرانیان باشد ولی من به چهارم تیر 12( 1298ژوئن
توافق برسر آنها ممکن نيست زيرا بر «مسأله ملی» استالينی ،و حقوق توافق ميان نيرو های سياسی عمده ایران ـ که در اوج آشفتگی است ـ صراحت اعلام م یکنم که اتخاذ چنین )1919
ملی و چند مليتی بودن ايران ،نه ايران که ناتوانیشان در همکاری سیاستی از نظر اخلاقی قبیح ،از نظر
هرکس تعري فهای خود را دارد. تنها خاطره تاريخچه تجزيه طلبی با يکديگر و کشاکشهايشان بر قبول نخواهیم کرد». نظر به این که پس از دخالت تام
کسانیازسرناآگاهیياب یحوصلگی در ايران و نقش گروههای سياسی سر مسائل کوچک و بزرگ ،عامل وزارت جنگ در امور قزاقخانه ،در
م یگويند اين بح ثها بيهوده است و و قومی نزديک به شوروی را بيدار اصلی ضعف سياسی جامعه ايرانی ابتدای امر مبلغی از بودجۀ قزاقخانه
واژهها اهميتی ندارند .ولی در مسائل م یکند بلکه زمين های برای رسيدن است؛ و دوم ،همرائی بر اصولی که نقصان داشته و قریب پنج ماه پرداخت
حقوقی و سياسی همه دعوی بر سر به توافقی که سود همگان را در بر ايران يکپارچه و آزاد و ترقيخواه و
نا مها و واژهها و اصطلاحات است ــ داشته باشد نمیگذارد .يک طرف نيرومندآينده را بتوان بر آن ساخت.
شخصي تهای سياسی بويژه م یبايد بحث ،تسليم ب یقيد و شرط به پاره در اقداماتی که در اين يک ساله برای
اهميت نام را بهتر درک کنند. پاره کردن ملت ايران را م یخواهد و جايگزين سازی صورت گرفته از اين
ديگرانی هستند که بوی پيروزی حداکثر امتيازی که م یدهد آن است دو ويژگی نشانی نيست .خوشبينی
نزديک به دما غهای بيش از اندازه که در برابر چشم پوشيدن ديگران زياد ،انتظارات دور از واقع ،و گذاشتن
حساسشان خورده است و می خواهند از تماميت ارضی که گويا حساسيت تکيه بر هرچه پيش آيد و با هر که
عده ای را بهر ترتيب جمع کنند و برانگيز است از حق تعيين سرنوشت بتوان ،از بيش از ساختن گروهبندی
سخت نم یگيرند .کسان ديگری نيز يادی نشود .اما با چند مليتی بودن های تازه بر نيامده است .اما اگر هر
هستند ،و بسيار هم هستند ،که حاضر ايران که ديگر قرار نيست به تماميت جايگزين ،گون های گروهبندی است،
نيستند امروز به بهای هموار کردن ارضیاش هم اشارهای شود ،و با
راه تجزيه ايران در آينده ،به هيچ شناخت «حقوق ملی» افرادی از هر هر گروهبندی ،جايگزين نيست.
موفقيتی دست يابند .آن ناآگاهان گروه زبانی که ديگران سخنشان را نيروهای سياسی عمده ايران در
و ب یحوصل هگان و آسا نگيران بهتر درنيابند ،ديگر نيازی به حق تعيين چپ و راست نشان دادند که حتی
است به اين گروه هم گوش فرا دهند. در گرماگرم اعلامهای رسمی و