Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۶۶ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪166‬‬
‫جمعه ‪ 1‬تا پنجشنبه‪ 7‬تیرماه ‪1397‬خورشیدی‬

‫آقای دکتر بهشتی‪ ،‬از نزدیکان آقای‬ ‫آخرین تلاش برای منصرف کردن شاه‬ ‫شنبه‪ 16 ،‬دی ‪1357‬‬
‫خمینی‪ ،‬تماس تلفنی بگیرم‪ .‬ایشان‬ ‫از سفر به خارج‬ ‫(‪ 6‬ژانویۀ ‪)1979‬‬
‫کامل ًا تکذیب کردند و از این که من‬
‫عضویت شورای سلطنت را رد کرد‌هام‬ ‫دکتر صدیقی و عبدالله انتظام اصرار کردند که شاه برای مدتی به جنوب کشور برود‬ ‫‪ ...‬امروز هیئت دولت دکتر شاپور‬
‫اظهار خوشوقتی کرد‪ .‬او تقاضا داشت‬ ‫اما مورد قبول واقع نشد‬ ‫بختیار به حضور شاه معرفی شدند‪.‬‬
‫در صورت امکان نظام ‌یها را برحذر‬ ‫غیر از آقای صادق وزیری (یحیی)‬
‫دارم که نسبت به مردم خشونت به‬ ‫یادداش ‌تهای‬ ‫بخش الحاقی کتاب «بر بال بحران» که ایرج امینی درباره زندگی سیاسی و‬ ‫که یکی از دوستان خوب من است‬
‫خرج ندهند‪ ،‬و برای ایجاد آرامش و‬ ‫خصوصی‬ ‫خاطرات پدرش‪ ،‬شادروان دکتر علی امینی نوشته است (بخ ‌شهایی از آن را‬ ‫و به اصرار من وارد دولت شده و‬
‫نظم آقایان روحانیون منتهای سعی و‬ ‫در چند شماره اخیر کیهان خواندید) به یادداش ‌تهای خصوصی دکتر امینی‬ ‫میرفندرسکی‪ ،‬وزیر خارجه‪ ،‬که‬
‫دکتر امینی از‬ ‫معروفیت دارد‪ ،‬دیگران افراد کوچک‬
‫کوشش را خواهند نمود‪.‬‬ ‫روزهای بحران‬ ‫در ما ‌ههای طوفانی سال ‪ 1357‬اختصاص دارد‪.‬‬ ‫هستند و بعضی از آن‌ها به گفتۀ‬
‫شورای سلطنت امروز ساعت سه در‬ ‫در آن زمان‪ ،‬دکتر امینی با هدف آرام کردن اوضاع و رسیدن به توافق سیاسی‬ ‫افرادی که آ ‌نها را م ‌یشناسند چندان‬
‫حضور اعل ‌یحضرت تشکیل م ‌یشود‪.‬‬ ‫(‪)5‬‬ ‫میان شاه و گرو ‌ههای مخالف ـ به ویژه رهبران جبهه ملی ـ فعالانه م ‌یکوشید و با‬ ‫خوشنام هم نیستند‪ .‬به هر حال دولتی‬
‫چون آقای علی معتمدی ناخوش‬ ‫آن که نام خودش در همه حال برای تصدی مقام نخس ‌توزیری بر سر زبا ‌نها بود‪،‬‬ ‫است که روی کار آمده و حر ‌فهایی‬
‫است‪ ،‬دکتر علی‌آبادی‪ ،‬برادر آقای‬ ‫شخص ًا به تشکیل دولت ائتلاف ملی به ریاست یکی از مل ‌یگرایان عقیده داشت‪.‬‬ ‫زده و مهلتی خواسته است که باید‬
‫سروری‪ ،‬را به جای او گذاشت ‌هاند که‬ ‫دکترامینی‪،‬دیدارهاوفعالی ‌تهایخودرادرآنچندماههبهطورروزانهیادداشت‬ ‫انتظار کشید و نتیجۀ اقدامات او را‬
‫بد نیست و بالاخره ترکیب شورا به‬ ‫کرده است و این یادداش ‌تها مرجع و سند معتبری برای علاقمندان به تحقیق و‬ ‫دید‪ .‬شاه در جواب اظهارات رئیس‬
‫این شکل درآمده است‪ :‬نخس ‌توزیر؛‬ ‫بررسی وقایع منجر به خروج شاه از کشور و به قدرت رسیدن خمینی محسوب‬ ‫دولت بیاناتی در تأیید تعهدات خود در‬
‫رؤسای مجلسین؛ عبدالله انتظام؛‬ ‫م ‌یشود‪ .‬یادداش ‌تهای خصوصی دکتر امینی را در چند شماره خواهید خواند‪.‬‬ ‫‪ 15‬آبان که شاه مشروطه خواهد بود و‬
‫سیدجلال تهرانی؛ محمدعلی وارسته؛‬ ‫دولت کار خودش را خواهد کرد اظهار‬
‫دکتر عل ‌یآبادی؛ وزیر دربار (عل ‌یقلی‬ ‫کرده و در رادیو شنیدم‪ ،‬مثل همیشه‬
‫اردلان)؛ رئیس ستاد‪ ،‬ارتشبد قر‌هباغی‪.‬‬ ‫بدون یادداشت و خیلی روشن نبود ‪...‬‬
‫در تلویزیون عکسی نبود در صورتی‬ ‫امروز روزنامه‌های عصر یعنی‬
‫که قرار بود از جلسه فیلم برداشته‬ ‫اطلاعات و کیهان بعد از ‪ 60‬روز‬
‫شود‪ .‬شاید چون در تلویزیون اعتصاب‬ ‫اعتصاب منتشر خواهند شد‪ .‬من‬
‫است‪ ،‬فیلمی اگر تهیه شده باشد‪،‬‬ ‫مصاحب ‌های با آقای یگانگی در روز‬
‫پنجشنبه کرده بودم که قرار است‬
‫ظاهر نکرد‌هاند ‪...‬‬
‫امروز درج شود‪.‬‬
‫دوشنبه ‪ 25‬دی ‪1357‬‬ ‫ساعت او آمد‪ .‬منزل دکتر امینی هم به‬ ‫مهلت خواست و به نظر م ‌یرسد قبول‬ ‫خواهند بود‪ ،‬چون پنجشنبه قرار است‬ ‫اعتصاب کارکنان بانک مرکزی تعطیل‬ ‫ساعت سه و نیم بعد از ظهر در قصر‬
‫(‪ 15‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫واسطۀ مضیقۀ سوخت سرد بود و دو‬ ‫کند‪ .‬به این شکل شورا منهای دکتر‬ ‫دولت به مجلس معرفی شود و بحث‬ ‫بود‌هاند و هستند‪ .‬تظاهراتی در تهران‬ ‫نیاوران به اتفاق آقایان عبدالله انتظام‬
‫چراغ نفتی کار م ‌یکرد‪ .‬تا ساعت ‪12‬‬ ‫صدیقی و من صورت پیدا کرد‪ .‬تا ساعت‬ ‫در اطراف برنامۀ دولت به روز یکشنبه‬ ‫انجام گرفته و تیراندازی شده‪ ،‬ولی‬ ‫و دکتر صدیقی بودیم که حضور شاه‬
‫‪ ...‬وضع رادیو طوری است که دیگر‬ ‫با ایشان در اطراف وضع ایران صحبت‬ ‫هفت و نیم با شاه صحبت داشتیم و‬ ‫تعداد کشت ‌هها معلوم نیست و شاید‬ ‫برای مشورت برویم‪ .‬این جلسه تا‬
‫نه از هوا و درجۀ حرارت خبر م ‌یدهد‬ ‫داشتم‪ .‬خیلی نگران و بدبین بود‪ .‬به او‬ ‫الزام خودش را از خروج از ایران که‬ ‫خواهد افتاد ‪...‬‬ ‫هم کشت ‌های نبوده است‪ .‬اثر ترکیب‬ ‫ساعت هفت ونیم طول کشید‪ .‬ایشان‬
‫و نه از چیزهای دیگر‪ .‬فقط اخبار ‪8‬‬ ‫گفتم به این اندازه بدبین بودن درست‬ ‫روی فشار غرب ‌یهاست گفت و از این‬ ‫دولت در افکار عمومی چندان خوب‬ ‫خسته و پریشان بود و اشاره به رفتن‬
‫صبح و ‪ 14‬و ‪ 20‬است‪ .‬آن هم وضع‬ ‫نیست‪ .‬صحبت از مراجعت آیت‌الله‬ ‫که بعداً مردم یا تاریخ آن را حمل به‬ ‫چهارشنبه‪ 20 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫نیست‪ ،‬چون غیر از صادق وزیری و‬ ‫خارج م ‌یکردند‪ ،‬بدون این که تصمیم‬
‫بدی دارد و صدا و نوارها خرخر‬ ‫خمینی بود‪ .‬گفتم من خیال نم ‌یکنم‬ ‫فرار کنند ناراحت بود‪ .‬مدتی در اطراف‬ ‫(‪ 10‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫میرفندرسکی اعضای برجست ‌های در‬ ‫قاطعی داشته باشند‪ .‬من و صدیقی به‬
‫م ‌یکند‪ .‬اعتصاب در رادیو تلویزیون‬ ‫در این وضع ایشان بیایند‪ ،‬ولی او تردید‬ ‫آن صحبت کردیم و بالاخره با ایشان‬ ‫گفت ‌ههای ده روز قبل راجع به لزوم‬
‫ادامه دارد‪ .‬کار برق هم لنگ است و‬ ‫داشت‪ .‬اعتصابات همۀ کار مملکت را‬ ‫خداحافظی کردیم و قرار شد روز شنبه‬ ‫‪ ...‬شاه تلفن کرد و مدتی صحبت‬ ‫دولت نیستند ‪...‬‬ ‫غیبت اعل ‌یحضرت در داخلۀ کشور‬
‫خلاصه وضع اقتصاد مملکت به هم‬ ‫فلج کرده است‪ .‬موجب نگرانی او و من‬ ‫شورا را رسماً اعلام کنند‪ .‬من چون دیگر‬ ‫م ‌یکرد‪ .‬در حالی که در تاریکی بودیم‪.‬‬ ‫ساعت شش و نیم آقای سرلشکر‬ ‫اشاره کردیم و صدیقی از این که شاه‬
‫و همه است‪ ،‬ولی باید تلاش کرد که‬ ‫ایشان را نم ‌یبینم‪ ،‬ضمن خداحافظی‬ ‫یک ساعت صحبت کرد و قرار شد‬ ‫پاکروان که مد ‌تها او را ندیده بودم آمد‬ ‫به خارج برود مخالف بود و در این‬
‫ریخته و خطرناک است‪.‬‬ ‫گفت شاید یکدیگر را در اروپا ببینیم!‬ ‫فردا ساعت سه و نیم بعد از ظهر به‬ ‫و روبوسی کردیم‪ .‬راجع به وضع بحث‬ ‫قسمت پافشاری داشت‪ .‬شاه چندین‬
‫ادوارد لر‪ ،‬مخبر کانال دوم فرانسه‪،‬‬ ‫فعالیت اقتصادی شروع شود‪.‬‬ ‫گفتم امیدوارم در خود ایران‪ .‬ایشان را‬ ‫اتفاق آقایان صدیقی و انتظام به کاخ‬ ‫شد‪ .‬فعل ًا رئیس حسابداری دربار است‪.‬‬ ‫بار بدون این که حقیقت را به ما بگوید‬
‫آمد و مصاحبۀ تلویزیونی کوتاهی کرد‪.‬‬ ‫در مراجعت به منزل‪ ،‬ودودی گفت‬ ‫به خدا سپردم و گفتم آنچه پیش آید‬ ‫نیاوران برویم و در مورد ترکیب شورای‬ ‫از کمکی که به شاپور بختیار م ‌یکنم‬ ‫م ‌یگفت استنباط من این است که‬
‫امروز مجلس سنا در یک جلسه‪ ،‬رأی‬ ‫شاه تلفن کرده بود‪ .‬ساعت یک با ایشان‬ ‫سلطنتی تبادل‌نظر کنیم‪ .‬مدتی در‬ ‫خوشحال بود‪ .‬خودش هم مثل این‬ ‫کشورهای غربی مایل به رفتن من‬
‫اعتماد به دولت دکتر بختیار داد‪ .‬از بازار‬ ‫تماس گرفتم‪ .‬ناراحت بود که دکاکین‬ ‫خیر کشور باشد ‪...‬‬ ‫مورد آتیه و وضع دولت صحبت شد ‪...‬‬ ‫که دست به کار کارهایی در حاشیۀ‬ ‫به خارج برای مدت موقت هستند‬
‫جمعیتی به دعوت جبهۀ ملی جمع‬ ‫بسته است و عکس خمینی را در اغلب‬ ‫کار رسمی خودش است‪ .‬در ضمن‬ ‫و این را عاملی برای ایجاد تسکین‬
‫شدند و شعارهایی مثل معمول دادند‪.‬‬ ‫پنجشنبه‪ 21 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫م ‌یدانند‪ .‬صدیقی تصادف این تصمیم‬
‫سرکار فریده دیبا به اتفاق بچ ‌ههای‬ ‫را با کنفرانس سران فرانسه‪ ،‬آمریکا‪،‬‬
‫اعل ‌یحضرت و آتابای و هاشم ‌ینژاد با‬ ‫انگلستان و آلمان غربی در گوادلوپ‬
‫طیارۀ نظامی تهران را ترک کردند‪.‬‬ ‫تلقی م ‌یکرد و استدلال م ‌یکرد که‬
‫شاه هم احتمالاً روز چهارشنبه‬ ‫مردم این را به فشار خارجی تعبیر‬
‫خواهند نمود و معتقد بود که باید‬
‫م ‌یرود ‪...‬‬ ‫مقاومت کرد و الا خود ایران ‌یها چه‬
‫آقای ناصرخان قشقایی هم دو روز‬ ‫ُرلی در مقدرات خودشان دارند! ضمن‬
‫است به تهران آمده و منزل دخترش‬ ‫تحسین نظریه ایشان گفتم اگر در‬
‫است‪ .‬تلفنی با او صحبت کردم و اظهار‬ ‫داخل کشور قدرت ملی طرفدار شاه‬
‫محبتی کرد و از این که من قصد‬ ‫وجود داشت که متأسفانه نگذاشتند‬
‫سفر دارم ناراحت بود‪ .‬گفتم طولانی‬ ‫به وجود آید‪ ،‬این حرف صحیح بود‪،‬‬
‫ولی با نهایت تأسف خواستۀ مردم‬
‫نخواهد بود و زود برم ‌یگردم‪.‬‬ ‫ایران دانسته یا ندانسته لزوم بیرون‬
‫رفتن شاه است‪ ،‬که در این صورت‬
‫س ‌هشنبه‪ 26 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫خارجی هم تأیید م ‌یکند‪ .‬پس تأیید‬
‫(‪ 16‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫مردم است‪ .‬به هر حال در اطراف این‬
‫بحث مد ‌تها گف ‌توگو شد و من به‬
‫امروز روزی تاریخی است‪ .‬مجلس‬ ‫ایشان توصیه کردم که چنانچه این‬
‫استنباط اعلی‌حضرت که استنباط‬
‫شورای ملی ساعت یازده صبح به‬ ‫خود من هست درست باشد قاطعاً‬

‫دولت شاپور بختیار رأی اعتماد داد‬ ‫تصمیم بگیرید‪.‬‬
‫حرف آقایان صدیقی و انتظام این‬
‫و ساعت یک بعد از ظهر شاه به‬ ‫بود که فعل ًا جنوب ایران را انتخاب‬
‫کنند و امتحان نمایند‪ .‬اگر این اقدام‬
‫اتفاق ملکه فرح ایران را ترک کردند‬ ‫تسکین داد چه بهتر و الا در مرحلۀ‬
‫بعدی به خارج بروند‪ .‬ایشان این اقدام‬
‫‪ ...‬مصاحبۀ کوتاهی شاه و فرح با‬ ‫دو مرحل ‌های را خوب نم ‌یدانستند‪.‬‬
‫به نظر من هم دیر بود‪ .‬پیشامدهای‬
‫خبرنگاران کردند و خلاصه این که‬ ‫بعدی را بحث کردیم‪ .‬له و علیه گفته‬
‫شد و چون پی ‌شبینی آن برای ما‬
‫شاه برای استراحت و معالجه فعل ًا‬ ‫شاپور بختیار کابین ‌هاش را به شاه معرفی م ‌یکند‬ ‫لااقل مقدور نبود نتیج ‌های حاصل‬
‫نشد‪ .‬وضع اس ‌فبار اقتصادی را که آثار‬
‫ایران را ترک گفتند و در مقابل‬ ‫آن تا چند ماه دیگر به طور خطرناکی‬
‫پیش خواهد آمد و اقدامات دولت در‬
‫سؤال برگشت جواب داد بسته به‬ ‫جمعه‪ 22 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫(‪ 11‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫حل آن بعید به نظر م ‌یرسید‪ ،‬بحث‬
‫(‪ 12‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫‪ ...‬ساعت سه و نیم قرار ملاقات با‬ ‫کردیم ‪ ...‬روزنامه‌های اطلاعات و‬
‫حال مزاجی خواهد بود‪ .‬مرحلۀ اول‬ ‫دکاکین‪ ،‬حتی در نزدیکی کاخ نیاوران‪،‬‬ ‫اعل ‌یحضرت را به اتفاق آقایان انتظام‪،‬‬ ‫مذاکرات‪ ،‬شاه تلفن کرد و مدتی در‬ ‫کیهان را آوردند‪ .‬ب ‌یاندازه مندرجات‬
‫نصب کرد‌هاند! این واقعیت را نم ‌یخواهد‬ ‫‪ ...‬ساعت چهار آقای دکتر اعتبار‬ ‫صدیقی و دکتر اردلان‪ ،‬وزیر دربار‪،‬‬ ‫اطراف قطعی بودن مسافرتش و ترکیب‬ ‫آ ‌نها بد بود و ایشان ناراح ‌تتر شد‪.‬‬
‫سفر در اسوان (مصر) خواهد بود و از‬ ‫قبول کند که عقدۀ چندین ساله مردم‬ ‫آمد و در اطراف کار دولت که او هم‬ ‫داریم‪ .‬دکتر شاپور بختیار پیش از ما‬ ‫شورای سلطنت بحث کردیم‪ .‬خبر عدم‬ ‫مدتی خواندند و اظهار تأسف کردند‬
‫به این زودی از بین نم ‌یرود و صدمات‬ ‫یکی از کارگردا ‌نهاست صحبت شد و‬ ‫نزد اعل ‌یحضرت بود‪ .‬سر ساعت رفتیم‪.‬‬ ‫قبول وزارت جنگ جم را تأیید کرد ‪...‬‬ ‫که آن‌ها به جای خاموش کردن‬
‫آن جا احتمالاً به آمریکا خواهند رفت‪.‬‬ ‫مالی و جانی که عد‌های دید‌هاند و ایشان‬ ‫شخصاً مثل من معتقد بود که عضویت‬ ‫نخس ‌توزیر هم بر حسب قرار قبلی‬ ‫نظر داشتم رؤسای مجلسین در شورا‬ ‫هیجان به دامن‌زدن به آن کمک‬
‫به آن توجه نکردند و درصدد جبران‬ ‫رؤسای مجلسین در شورا صحیح‬ ‫در این جلسۀ مشورت قرار بود باشد‪.‬‬ ‫نباشند و سعی کنند بی ‌شتر افراد موجه‬ ‫م ‌یکنند‪ .‬ساعت هفت و ربع مرخص‬
‫انتظام (عبدالله) ناهار پیش من بود‪.‬‬ ‫آن برنیامدند به این جا رسیده و جز با‬ ‫نیست‪ .‬گفتم به نظر من دیر است‪ .‬به‬ ‫صحبت از ترکیب شورا شد‪ .‬من با بودن‬ ‫و مرد ‌مپسند باشند‪ .‬قرار شد با انتظام‬
‫رفتن ایشان آرام نخواهد نشست‪ .‬تاریخ‬ ‫هر حال عقیده داشت که م ‌یشود جلوی‬ ‫رؤسای مجلسین و خود نخس ‌توزیر در‬ ‫هم مشورت کنند‪ .‬بنابراین سفر ایشان‬ ‫شدیم ‪...‬‬
‫شاه به او تلفن کرده و خداحافظی‬ ‫حرکت من را سؤال کردند‪ .‬گفتم معلوم‬ ‫آن را گرفت‪ .‬دکتر الموتی «مصطفی»‬ ‫شورا مخالف بودم‪ .‬دلیل را هم گفتم‪.‬‬ ‫قطعی است و شاید تا آخر هفته انجام‬
‫نیست‪ .‬خودشان انتظار رأی اعتماد‬ ‫تلفن کرد و راجع به وضع مجلس با‬ ‫آقای دکتر صدیقی با اساس استدلال‬ ‫دوشنبه ‪ 18‬دی ‪1357‬‬
‫کرده‪ .‬یادی از من کرده است‪ .‬عبدالله‬ ‫مجلس را نسبت به دولت دارند‪ .‬امروز‬ ‫او صحبت کردم که دولت را معطل‬ ‫من موافق بود‪ .‬من هم نظرم اولاً صورت‬ ‫گردد ‪...‬‬ ‫(‪ 8‬ژانویۀ ‪)1979‬‬
‫شاپور بختیار دولتش را به سنا معرفی‬ ‫نکنند‪ .‬اردشیر زاهدی تلفن کرد که‬ ‫مرد ‌مپسند شورا‪ ،‬ثانیاً اصل تفکیک قوا‬ ‫آقای دکتر باهری اول وقت صبح‬
‫گفته بود ناهار با دکتر امینی هستم‪.‬‬ ‫کرد‪ .‬احسان نراقی تلفن کرد که مطابق‬ ‫چون فردا عازم آمریکاست م ‌یخواهد‬ ‫و این که این شورا در حقیقت جانشین‬ ‫آمد و ساعتی در اطراف وضع صحبت‬ ‫دیروز عزای ملی از طرف جبهۀ ملی‬
‫گفتۀ مخبر فیگارو‪ ،‬ظاهراًآقای خمینی‬ ‫بیاید خداحافظی کند‪ .‬گفتم گرفتارم‬ ‫شخص شاه است‪ .‬نخس ‌توزیر‪ ،‬بودن‬ ‫م ‌یکرد و از وضع بعد از مسافرت شاه‬ ‫بود‪ ،‬ولی روحانیون آن را تأیید نکردند‪.‬‬
‫گفته بود چیزی می‌دهد بخوری؟‬ ‫از دولت فرانسه هواپیمایی خواسته که‬ ‫و با تلفن خداحافظی کردیم‪ .‬نظر من‬ ‫رؤسای مجلسین را از نظر کمک به‬ ‫نگران بود‪ .‬با خودم فکر کردم کسی‬ ‫امروز هم روحانیون قم و آقای خمینی‬
‫به تهران بیاید‪ .‬نگران این اقدام هستم‪،‬‬ ‫را در مورد استعفایش خواست‪ .‬تأکید‬ ‫دولت ضروری م ‌یدانست‪ .‬به هر حال‬ ‫که برای من پرونده ساخت و دنبال آن‬ ‫عزای ملی اعلام کردند که جبهۀ ملی‬
‫ساعتی با انتظام تبادل نظر کردیم‪.‬‬ ‫زیرا چنانچه در این وضع ایشان بیایند‬ ‫کردم هر چه زودتر این کار را بکند ‪...‬‬ ‫من چون تمایل نخس ‌توزیر و خود شاه‬ ‫را گرفت و با دوستان من رفتار بدی‬ ‫هم به آ ‌نها پیوسته است‪ .‬این اولین‬
‫همه چیز به هم خواهد خورد و بحران‬ ‫را دیدم تسلیم شدم‪ ،‬ولی خودم برای‬ ‫کرد و در مدت ‪ 15‬سال از او خبری‬ ‫شکاف بین جبهۀ ملی و روحانیون‬
‫خو ‌شبینی زیادی به اوضاع نیست‪.‬‬ ‫اقتصادی که در نهایت بدی است بدتر‬ ‫شنبه‪ 23 ،‬دی ‪1357‬‬ ‫این که از یک طرف آزاد در فعالی ‌تهای‬ ‫نداشتم‪ ،‬حالا بار دوم است که به دیدن‬ ‫است‪ .‬به هر حال دیروز و امروز همه جا‬
‫خواهد شد و عکس‌العمل ارتش را‬ ‫(‪ 13‬ژانویۀ ‪)1979‬‬ ‫خودم باشم و از طرف دیگر چون قصد‬ ‫من م ‌یآید!! مملکت و مردم عجیبی‬ ‫تعطیل است‪ .‬وزارتخان ‌هها که متأسفانه‬
‫عصر خبر دادند که مردم به جشن و‬ ‫نم ‌یشود نادیده گرفت‪ .‬از آقای حاج‬ ‫مسافرتی دارم از شرکت عذر خواستم‪.‬‬ ‫است‪ .‬باید عبرت گرفت و از خداوند‬ ‫همیشه تعطیل است‪ .‬بان ‌کها در اثر‬
‫محمد حسین حائری‪ ،‬از بستگان آقای‬ ‫‪ ...‬امروز قرار است دانشگاه تهران باز‬ ‫دکتر صدیقی هم به علت این که اصولاً‬
‫سرور مشغولند و نقل و گل به دیگران‬ ‫خمینی‪ ،‬خواهش کردم که ساعت ‪3‬‬ ‫شود ولی درسی در کار نیست‪ .‬بی ‌شتر‬ ‫با خروج شاه از کشور مخالف بود قبول‬ ‫بزرگ غافل نبود‪.‬‬
‫بیاید و ایشان را آماده کردم که اولاً به‬ ‫جنبۀ تظاهر علیه شاه و دولت دارد‪ .‬خبر‬ ‫عضویت نکرد‪ .‬اشخاص دیگری را در‬
‫م ‌یدهند‪ .‬این پیشامد خلاف انتظار‬ ‫آقای خمینی تلفن کند چنین کاری‬ ‫دادند که در حدود بیش از ‪ 100‬هزار‬ ‫نظر گرفتیم‪ ،‬م ‌نجمله آقای وارسته‬ ‫س ‌هشنبه‪ 19 ،‬دی ‪1357‬‬
‫نکنند‪ ،‬ثانیاً ببینند آیا من می‌توانم‬ ‫نفر در محوطه دانشگاه اجتماع کرد‌هاند‬ ‫که از آن جا به ایشان تلفن کردم و‬ ‫(‪ 9‬ژانویۀ ‪)1979‬‬
‫نبود‪ .‬باید دید بعد چه پیش خواهد‬ ‫دیدنی از ایشان در پاریس بکنم یا خیر‪.‬‬ ‫و نطق‌هایی از طرف آقای آیت‌الله‬ ‫قبولی ایشان را گرفتم‪ .‬به آقای سید‬
‫آقای حاج روغنی را هم که آقای‬ ‫طالقانی و دکتر سنجایی و دکتر بهشتی‬ ‫جلال‌الدین تهرانی هم تلفن شد و‬ ‫اولین برف زمستانی از دیشب باریده‪،‬‬
‫آمد‪ .‬در روزنامۀ اطلاعات نوشته بود که‬ ‫خمینی در ایام تحت‌نظر بودن در‬ ‫ایراد شده است‪ .‬مأموران انتظامی دور‬ ‫قبول کرد‪ .‬با دکتر سیاسی (عل ‌یاکبر)‬ ‫به طوری که صبح که از خواب برخاستم‬
‫تهران در سال ‪ 1342‬منزل ایشان بود‪،‬‬ ‫از جلوی دانشگاه موضع گرفته بودند و‬ ‫صبح خود من صحبت کرده بودم‪ .‬آقای‬
‫کارمندان سفارت ایران در واشنگتن‬ ‫خواستم بیاید و با او هم صحبت کردم‪.‬‬ ‫مواظب وضع بودند‪ .‬ساعت یازده منزل‬ ‫دکتر اردلان تلفن کرد و او تا شنبه صبح‬ ‫باغ پوشیده از برف است ‪...‬‬
‫رفت استخار‌های بکند و در صورت اجازه‬ ‫آقای دکتر رضا امینی با سفیر آمریکا‪،‬‬ ‫ساعت هفت و نیم به شاه تلفن کردم‬
‫اردشیر زاهدی را به سفارت راه‬ ‫به ایشان تلفن کند‪ .‬بالاخره توانستم با‬ ‫سالیوان‪ ،‬قرار ملاقات داشتم‪ .‬سر‬ ‫و جریان مذاکرات با دکتر سحابی را‬
‫گفتم‪ .‬ایشان گفتند که دکتر بختیار‬
‫نداد‌هاند! جل الخالق!‬ ‫تقاضا کرده است که مسافرت شاه‬
‫به بعد از اخذ رأی اعتماد از مجلس‬
‫آقای آی ‌تالله خمینی اعلامیه‌ای‬ ‫موکول شود‪ .‬بنا بر این تا اواسط هفتۀ نو‬

‫داد‌هاند که شورای سلطنت و مجلس‬

‫باید از بین بروند و حکومت موقت‬

‫تشکیل شود‪ .‬چطور؟ روشن نیست‪.‬‬

‫قشون به قانون اساسی وفادار و از‬

‫حکومت قانونی که فعل ًا بختیار است‬

‫حمایت م ‌یکند‪ .‬در مقابل دستورات‬

‫آقای خمینی چه عک ‌سالعملی نشان‬

‫خواهد داد روشن نیست‪.‬‬

‫خبر مسافرت من که دیروز در‬

‫روزنامۀ اطلاعات منتشر شده موجب‬

‫ناراحتی عد‌های از دوستان شده است‪.‬‬

‫مدت مسافرت را خواهان هستند‪.‬‬

‫گفت ‌هام که دو هفته پی ‌شتر نخواهد‬

‫«دنباله دارد»‬ ‫بود ‪...‬‬