Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۲ (دوره جديد
P. 12
خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط داریوشهمایونروزنام هنگاریبرجسته، صفحه - Page 12 - 12شماره 1648
موجود در خاورمیانه ،بسیاری از آنها نظری هپردازی جستجوگر و نوجو ،و جمعه 20تا پنجشنبه 26مهرماه 1397خورشیدی
همچنان معتبرند و گویی همین امروز سیاستمداری مل یگرا و میه ندوست
نگاشته شدهاند .مقالات قدیم یوی بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران ()90
در ده ههای سی تا پنجاه خورشیدی
همچنین بازتاب مستند موقعیت منطق های و جهانی آگاهی داشت. ( کیهان لندن شماره ) 1271
سیاسی و اجتماعی ایران هستند. وی سال‌های طولانی در روزنام ههای
داریوش همایون از همین رو ما به بازنشر گلچینی از معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران احمد احـرار راه بیشتر وجود ندارد .یکی آن راهی لـرز کـرزن تصمیـم خـود را
آثار داریوش همایون می‌پردازیم که اصلی روزنامه‌ی «آیندگان» بود است که دولت فعلی در پیش گرفته و گرفتـه بـود .او که از ابتدا نسـبت به
(۵مهر،۱۳۰۷تهران۸-بهمن،۱۳۸۹ژنو) در سال‌های تبعید پس از انقلاب ۵۷ که صفح های نوین در تاریخچه‌ی کلیـه ادارات و دوایر دولتی را تصرف لازم هاش تعلیق متن امضاشدۀ قرارداد مشـیرالدوله و کابینـۀ او نظر ناموافق
با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک روزنامه‌نگاری ایران گشود.همایون کرد‌هانـد .متجاسـرین با وضع بسـیار برای چند ماه آینده است تا تکلیفش داشـت ،ایـن زمـان ادامـۀ زمامداری
داشت .مقالاتی که در این ستون مهارت روزنامه‌نگاری و تسلط خود بـدی ب هسـوی انزلـی عق بنشـینی در مجلس ایران معلوم شود .از نظر مشـیرالدوله را ،عل یرغـم نظـر وزیـر
م یخوانید ،از آرشیو کیهان لندن بر زبان فارسی را با ایده‌های سیاسی کرده و در آنجا مشـغول سـنگربندی ما البته این راه چندان مطلوب نیست مختـار انگلیس در ایران ،برنم یتافت
خویش در هم آمیخت و از دهه‌ی ۳۰ و اسـتحکامات هسـتند ...در حـدود ولی مزیّتش این است که قرارداد را و در ششـم اوت 1920طی تلگرافی
انتخاب شدهاند. خورشیدی به این سو ،نوشته‌هایی از سـیصد چهارصـد نفر از متجاسـرین در افکار عمومی مقبول م یسازد و بـه لحـن تنـد و اخطار آمیـز ،نورمن
گیالن از راه زنجان وسـایر راههایی همگان آن را به چشم سندی که
مرز تازه زشتی و بدی کـه به رویشـان باز اسـت خـود را به از تصویب نمایندگان منتخب ملت را مـورد ملامت قـرار داد:
همدان و کرمانشـاه رسـانده و در آن گذشته است نگاه خواهند کرد. «آقای وزیر مختار
کیهان لندن شماره 1 - 1170شهریور ماه 1386 مناطـق متـواری شـد‌هاند .ب هطـوری راه دیگر تحمیل اجباری قرارداد
کـه از اوضـاع و قرائـن برم یآید خالو ب هوسیلۀ حکومتی مرتجع بر ملتی تصـور می‌کنـم لازم اسـت از
از منکر ،حتی اگر ثابت شود که مدرن با خود ايدئولوژ یهای توتاليتر و در فولکلور مذهبی دوزخ را به قربـان و دار و دسـت هاش جـزو ایـن است که آمادۀ قبول قرارداد نیست ایـن موضـوع آگاهتـان سـازم کـه
هيچ معروف و منکری در کار نبوده رژي مهای پليسی نيز آورد که با کارائی طبقات تقسيم می‌کنند و در اين و از پذیرفتن شرایط مندرج در آن طـول کلامتـان در گزارشـهایی کـه
است؛ ريختن در خيابان‌ها و آزار بی مانندش آنچه را که مذهب هم اشاره به حقيقتی است .زشتی و بدی فرار یهـا بود‌هانـد». اکراه دارد .اگر سرانجام این ش ّق را م یفرسـتید ،و کثرت این گزارشـها،
د‌هها هزار زن و مرد به بهانه پوشش درجات دارند .چاه بی بنی هستند که در گزارش مبسوط استاروسلسکی ترجیح دادیم آنوقت باید خود را تنقیدها و تفسیرهای نامساعد کابینۀ
غير اسلامی ،بخشی از اين استراتژی نتوانسته بود با انسانيت کردند. فرد و نظام حکومتی و جامعه م یتواند به حضور احمدشاه که روزنامه ایران آمادۀ همکاری با دولتی بکنیم که بریتانیـا را برانگیختـه اسـت .تغییر و
است .کم کهای چند ميليارد دلاری اکنون حال ايران را م یبايد ديد که همچنان در آن پائين‌تر رود .اين (مورخ پنجم شهریور) انتشار داد آمده از پشتیبانی ملت برخوردار نیست و تبدی لهـای متوالـی کـه در صحنـۀ
به دوستانی مانند کوبا و نيکاراگوا و زشتی جهان مدرن و مذهب اعصار پيش بينی که ديگر از اين نم یتواند بود« :در ساعت هشت و نیم بامداد فقط ب هزور سرنیزۀ نظامیان اتکا دارد. سیاسـت ایـران صـورت م یگیـرد و
سوريه و زيمبابوه وحماس و حزب کهن در آن دست يکی کرده اند. بدتر شود همواره نادرست در آمده امروز ،سی و یکم مرداد ،شهر رشت تفصیل آنها در گزارشـهای سیاسـی
الله ،در همان حال که گامی هم برای اسباب رژيم پليسی مدرن در خدمت است .آدميان اگر به خود اجازه دهند ب هوسیله قزاقهای وفادار اعلیحضرت با احترامات :نورمن». شـما منعکـس اسـت ،وضعـی پیش
پاک کردن خيابا نها از کارتن خوا بها مذهب در آمده است ،و آن مذهب م یتوانند خويشتن و جهان را بدتر فتح شد .در این دو روز اخیر که در همـان حـال کـه ایـن نظـرات آورده کـه اولیـای امـور در لنـدن
و کودکان خيابانی برداشته نم یشود در تعبير پايگان مذهبی و پوشانده و بدتر کنند .آفرينشگری انسان مرز جنگ لاینقطع ادامه داشت بیش از بیـن نورمـن و کـرزن رد و بـدل حقیقتـاً عاجـز ماند‌هانـد و نم یدانند
بخش ديگر آن .رژيم تعمد دارد به در واپسماندگی دل بهمزن او ،به يک ندارد .با اينهمه ما در زمان و مکان پانصد اسیر ،ده ع ّراده توپ ،متجاوز از م یشـد ،مشـیرالدوله تصمیم گرفت چـه بکننـد .نـه م یتوانند بـر مبنای
مردم نشان دهد که هيچ تعهدی ايدئولوژی (با «ای» بزرگ و از روی زندگی م یکنيم و هر لحظه ما مرز پنجاه مسلسل و مقدار زیادی مهمات بـه غائلـۀ گیالن خاتمـه دهـد و گزارشـهای شـما نظـری معقـول و
دربرابر آنان احساس نم یکند و آنها نمونه لنينی) دگرديسی شده است. بندی م یشود .اکنون در اين زمان و و قورخانه به دست قوای دولتی افتاده سـپاه قـزاق را بـه فرماندهـی ژنـرال مناسـب بـا اوضـاع ایران ارائـه دهند
م یبايد به فرو رفتن هرچه بيشتر در جنبشاسلامسياسیازهمانشريعتی در جائی که ايران است م یتوانيم مرز است .کثرت غنائم جنگی به‌حدی استاروسلسـکی روانـۀ آن خطه کرد. و نـه قادرنـد در بحبوحـۀ نگرانیهای
فقر عادت کنند و بپذيرند که هيچ اش يک پا در فولکلور شيعی ،از بدترين تازه زشتی و بدی را ببينيم .پيش از ما است که هنوز فرصت شمارش دقیق روزنامـۀ «ایـران» در شـمارۀ ناشـی از اوضـاع کنونـی جهـان،
چيز زننده ای در فراموش شدن آنها و غير انسان یترين روايت سراسر آلوده رو سهاوسپسايتاليائيانوآلما نهابه آنها را پیدا نکرد‌هایم .ساکنان رشت مـورخ 21مـرداد ( 1299دوازدهـم میـزان توجهـی را کـه بایـد نسـبت
وجود ندارد .آنها مهمترند يا مثلا به خشونت و عوامفريبی و خرافات اين مرز رسيدند و د‌هها جامعه انسانی ب هواسطۀ اجحاف و مشقات زیاد که اوت )1920از پیشـرفت قـوای بـه موضوع گزارشـها مبـذول گردد،
آن ،و پای ديگر در توتاليتاريسم
تخمیـن بزنند.
مزاحمت های خیابانی به بهانه بدحجابی رژه نیروهای قزاق در اواخر دوران قاجاریه
حکومت ارتگا؟ لنينی داشت و خمينی آن راسلاحی به دنبالشان .اين مرز تازه ــ واپسين از رژیم انقلابی گیلان دیده بودند ژنرال استاروسلسکی وظایف ما در لندن بی‌نهایت
اين روند همچنان پيش م یرود .هر برای تحميل لايه اجتماعی آخوند مرز تا اينجا ــ عادی شدن زشتی و ورود قوای دولتی را به شهر با شور آسان خواهد شد اگر در آتیه از
مخالفت با حکومت در حکم براندازی بر سرتاسر زندگی ملی گردانيد .او بدی ،به زبان ديگر ،زشت نبودن و بد و شعف فوق‌العاده تلقی نموده و اعزامـی خبـر داد و نوشـت« :قـوای طول گزارشهای خود بکاهید و
است .ايرانيان م یبايد پايندگی اين گفتمانانقلابیوتوتاليترمارکسيست- فریاد زنده‌باد اعلیحضرت سلطان دولـت کـه تحـت فرماندهـی ژنـرال مطالبی را که آگاهی ما از آن لازم
گروه فرمانروا را با هر بدی که دارد لنينيس تها را پيچيده در جامه شيعی نبودن زشتی و بدی است. احمدشاه را یکدل و ی کزبان سردادند. استاروسلسـلکی عازم رشـت هستند است در حد اعلای اختصار تلگراف
مانند خشکسالی که بخ شهای بزرگی از شريعتی گرفت که ستاينده‌اش زشتی و بدی ،حتی عادی شدن ساکنان اناث (زنان) شهر بدون رعایت متجاسـرین را در بیـن راه منجیـل و کنید .تلگرافهایی که شما برای ما
از سرزمين ما را تهديد م یکند و اصلا بود (هيچ ستايشی بالا تر از تقليد آن تا مرز زشت و بد شمرده نشدنش، اختلاف جنس و قیود سنتی ،قزاقهای یوزباشـ یچای شکست داده و مجبور م یفرستید از لحاظ تعداد و طول و
به رژيم هيچ مربوط نيست امری نيست؛) و تکني کهای رژيم پليسی تازگی ندارد و به کهنگی جامعه اعلیحضرت را در آغوش کشیده و گل بـه عق بنشـینی کرد‌هاند .پیشـروی تفصیل بیش از مجموع تلگرافهایی
ناگزير و جزء طبيعت امور بشمارند: را از سازمان‌های چريکی و حزب انسانی است .در اينجا به گونه تازه و نثار آنها م یکردند .ساکنان شهر از من است که از دوازده نقطۀ جهان که
حکومت يعنی همين که عد‌های هر چه توده گرفت که بی دريغ به خدمتش ترسنا کتری از اين فرايند نظر داريم تمنا کرد‌هاند احساسات شا‌هپرستی و اردوی دولتـی ادامـه دارد». همه‌شان مرکز طوفانهای سیاسی
م یخواهند به سر کشور بياورند .تکرار کمر بستند .اکنون جانشينانش در راه که لنين آغازگر آن است .به گفته يک وفاداری آنها را به خاکپای مبارک همیـن روزنامـه در شـماره 29 هستند برایمان فرستاده م یشود ـ
روز افزون اين نظر از سوی مسؤولان «دولتتوتاليترپادگانی،واپسينمرحله تاريخنگار بريتانيائی«اين ايده که مرداد گـزارش تلگرافـی موف قالدوله
و سخنگويان حکومت ،و سرکوب لنينيسم» هستند که در نظا مهای يک جهان بينی يگانه و تام (توتال) عرضه دارم»... حاکـم قزویـن را حاکـی از تصـرف کرزن»
ب یدريغ هر کس که عقيده ديگری کمونيستینيزبهدرجاتوصور تهای را م یتوان به دست يک رژيم پليسی روز پنجشـنبه نهم شهریور 1299 در پاسـخ این تلگـراف ،نورمن نیز
داشته باشد ياد آور شيو‌ههای نظا‌مهای گوناگون روی داد( .با وامگيری از دد منش بر همه جهان تحميل کرد مصـادف بـا عیـد غدیر بود و مراسـم منجیـل منتشـر کـرد: ملاحظه را کنار گذاشـت و پاسخ داد
کمونيستیاستتاديگرتصوربرداشتن «امپرياليسم ،واپسين مرحله سرمايه يک سرنوشت تازه سياسی برای سالم رسمی در کاخ گلستان برگذار «در ظـ ّل توجهـات اعلیحضـرت کـه هـرگاه بر اسـاس تلگـراف مورخ
شان نيز به ذهن مردمان نيايد .با به رخ جهان مدرن بود ».او( لزلی چمبرلين) شـد .روزنامـۀ ایـران در شـمارۀ روز همایونـی ارواحنـا فـداه و اقدامـات سـ یام ژوئیـه وزیـر امـور خارجـه به
کشيدنناشايستگیوفسادوستمگری داری» خود لنين). نخستين رويداد مهم را در اين فرايند یکشـنبه دوازدهـم شـهریور گزارش هیـأت محتـرم وزرای عظـام و مشـیرالدوله اولتیماتـوم بدهـد ،این
زمينهم یسازندکهحکومتیاينچنين، *** به روزی در سپتامبر 1922م یبرد جانفشـانی سـربازان اردوی دولتـی، امـر ب یگمـان اسـتعفای او را در پـی
رژيم اسلامی در تاز‌هترين پوست که نخستين کشتی را از نويسندگان داد: روز گذشـته سـاعت یـازده صبـح، خواهد داشـت .در آن صورت بریتانیا
امری طبيعی گرفته شود. اندازيش (مار همان است) که با و انديشه وران روس (پس از پرونده «اعلیحضـرت اقـدس شـهریاری منجیل ب هتصـرف اردوی قزاق درآمد بـه چه کسـی و چگونـه دولتی برای
انتخابات استراتژی «چراغ خاموش» ساز یها و بازجوئ یهای شرماور) پر محـض ابـراز عطوفـت و اثبـات و دو عـ ّراده تـوپ هم از متجاسـرین
اما مرز زشتی و بدی را تنها آغاز شد نه تنها م یخواهد تا پايان راه کردند و از پترو گراد آن روز ،سن پترز رضایـت خاطـر خطیـر همایونـی از گرفته شـد .سـردار استاروسلسـکی ایـران نظر دارد:
حکومت‌ها نمی‌کشند .سهم مردم انقلاب ،برقراری يک جامعه اسلامی بورگ اصلی ،به تبعيد اروپای باختری خدمـات ذیقیمت آقای مشـیرالدوله بـا کمـال جدیت مراقب نظـم اردو و «پیش از آن که پای ههای دولت
مهمتر است .در بدترين ديکتاتور یها به معنی ترکيبی از حوزه و حسينيه و فرستادند .مسافران آن کشتی که رئی سالـوزرا ،در موقـع انعقـاد سالم کنونی را متزلزل کنیم خیلی ممنون
نيز سخن لرد اکتون «هر ملتی شايسته دنباله منطقی آن چاه جمکران ،برود، به ناو فلسفه مشهور شد پيشاهنگان عیـد غدیـر ،در حضور شـاهزادگان و حسـن جریـان کارهـا هسـتند». خواهم شد اگر تعلیمات لازم دریافت
حکومتی است که دارد» به درجه ای نه تنها هيچ استراتژی و تاکتيکی را ص دها هزار انتلکتوئلی هستد که در هیأت وزرا و اعاظم مملکت ،شـرحی روز اول شـهریورماه ،خبـر ورود کنم که دولت بریتانیای کبیر چه
درست است .اگر مردم نپذيرند اين برای رسيدن به نظام اسلامی خود سده بيستم بدين گونه پاکسازی شـفاهاً مشـعر بـر تقدیـر از مسـاعی قـوای دولتـی بـه رشـت در روزنامـۀ نوع حکومتی را برای نشاندن به
مر‌زها کشيده نم یشوند .ممکن است به اندازه کافی پست و جنايت آميز و تبعيد شدند و هنوز می‌شوند. جمیلـۀ ایشـان در اسـتقرار نظـم و جای حکومت فعلی در نظر دارد ،و
کسان زورشان به حکومت نرسد ولی نم یشمارد ،بلکه در پی جا انداختن (استالين البته لنين را با آغاز گولاگ اصالح حـوادث اخیر اظهـار فرموده «ایـران» انعـکاس یافـت: اگر دولتی روی کار آوردیم که حاضر
در حوزه خودشان آزادی دارند که زير روحيه گروه فرمانروا درسطح جامعه و تيربارا نهای چند هزارتنی مسکو در و معظم‌لـه را بـه اعطـای نشـان «اردوی اعزامـی وارد رشـت شـده بود قرارداد 1919را ب هزور بر ملت
بار نروند و عادت نکنند .در همين است .مردم م یبايد چنان به همه چيز تـاج کیـان از درجـه اول بـا حمایـل ایران تحمیل کند و منتظر افتتاح
جمهوری اسلامی د‌هها هزار و بيشتر عادت کنند که هيچ پستی و جنايتی « 1937تکميل» کرد). مخصـوص آن کـه از عطایـای مهمۀ مجلس شورای ملی برای تصویب آن
مبارزان جامعه مدنی از زن و مرد تکيه در اين گفتاورد بر «رژيم سـلطنتی اسـت و تاکنـون بـه هیچ نباشد ،آیا دولت انگلستان حاضر است
و کارگر و دانشجو و روشنفکر ــ و را بد و زشت نبينند. پليسی دد منش» و «جهان مدرن» یـک از صـدر اعظ مهـای سـابق داده قوای نظامی را که برای اجرای چنین
بيشمارانی که خبری از آنها نم یآيد بی ملاحظ هگی روز افزون حکومت است .پيش از لنين نيز ،هم جهان نشـده اسـت مفتخـر فرمودنـد .پس سیاستی ـ سیاست تحمیل قرارداد
ـ زير بار نم یروند .بدی و زشتی را هدفی جز اين ندارد که نياز به پرده بينی مطلق گرای جهانروا به صورت از دریافـت امتیـاز عالـی فو قالذکـر، ـ لازم است در اختیار آن دولت
م یبينند و هر جا بتوانند ،اگر چه پوشی و توجيه نيز از ميان برود. مذهب بود و هم شيو‌ههای دد منشانه بـدواً از جانـب والاحضـرت ولایـت بگذارد؟ شاه لزوم اتکای خود را به
اندک ،پس م یزنند .ديگران م یتوانند اعدام‌های دسته جمعی جوانان، که پايگان hierarchyمذهبی ،يا عهـد عظمـی و سـپس از طـرف حمایت انگلستان تشخیص م یدهد
اگر هم خود را ناتوان م یيابند دس تکم بستن بی‌دليل روزنامه‌ها ،سنگسار دست در دست حکوم تها و يا به شـاهزادگان و اعاظم مملکت مراسم و ب هقدری در این باره حساسیت دارد
دستاويز قضای آسمان و خواست امريکا به شمار روزافزون که مانند اعدا مها استقلال بر زمينه نا آگاهی عمومی تبریـک نسـبت به آقـای رئی سالوزرا که کاملا آماده است ب همحض دریافت
را (هنوز امريکاست که احمدی نژا‌دها به سطح تفريح عمومی بالا برده ب هکار م یبرد .سرتاسر تاريخ بشری اشار‌های از جانب ما ،هر سیاستمداری
را م یآورد!) رها کنند و سرنوشت ناشاد م یشود ،تبرئه دزدان ميلياردی اموال داستان زشتی و بدی ،و پذيرفته شدن ب هعمـل آمـد». را که مورد قبولمان باشد و من نامش
خود را تغيير ناپذير نشمارند؛ اميد خود عمومی و خلافکاران بزرگ محکوم و ناپسند ندانستن آن است .فرض خبرهـا همـه حکایـت از یـک را پیشنهاد کنم بی‌درنگ به کاخ
شده در دادگا‌هها ،آزاد کردن عاملان بر اين بود که جهان مدرن از چنان پیـروزی بـزرگ سیاسـی و نظامـی سلطنتی احضار و فرمان برایش صادر
را به روزگار بهتر از دست ندهند. آدمکش یهای امر به معروف و نهی سرنوشتی پاک شده است .ولی جهان داشـت امـا چـرخ بازیگـر ،بـازی را کند ...برای اجرای قرارداد در ایران دو
عـوض کـرد و ناگهان ورق برگشـت.
