Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و ششم ـ شماره ۲۲۱ (دوره جديد
P. 13

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪۱۶۸۷‬‬
‫جمعه ‪ ۲۶‬ژوئیه تا پنجشنبه ‪ ۱‬اوت ‪2019‬‬

‫هیپنوتیزم علم یا شبه علم‬                                                      ‫کاغذی نوشته و زیر فرش نهاد‌هام‪ ،‬آن‬      ‫شاهعباسوماجرایگنجعل ‌یخان‬                                                   ‫از جمله پادشاهان ایرانی که به‬
                                                                                           ‫را به صاحبش برسان‪.‬‬                                                                                     ‫فعالیت‌های عمرانی توجه داشت‪،‬‬
‫همین دلیل یکی از بیماران ‌ش را مجبور‬  ‫مغناطیس حیوانی؛ این نامی بود‬                                                    ‫مجموعه تاریخی گن ‌جعلی خان کرمان‬                                            ‫شاه عباس است که یکی از اقدامات‬
‫به خوردن محلولی حاوی ذرات آهن‬         ‫که در اوایل قرن نوزدهم میلادی به‬        ‫شیخ حسین کاغذ را از زیر فرش‬                                                                                         ‫او‪ ،‬تعمیر کاروانسراهای مخروبه در‬
‫کرد و بعد روی قسم ‌تهای مختلف‬         ‫یک پدیده عجیب داده بودند؛ خواب‬          ‫درآورد و دید که پشت آن به نام‬           ‫چیز دیگری است‪.‬او می‌نویسد‪ ،‬شاه‬         ‫احمدعلی خان وزیری در کتاب‬            ‫سراسر کشور بود‪ .‬از جمله نقل است‬
‫بدن او آهن‌ربایی را حرکت داد‪ .‬او‬      ‫کردن بیماران و درمان آنها‪ .‬بیمارانی‬     ‫گنجعلی خان‪ ،‬حاکم کرمان نوشته‬            ‫عباس ابتدا در کاروانسرایی منزل کرد‪.‬‬    ‫جغرافیای کرمان‪ ،‬م ‌ینویسد‪ :‬در سنه‬    ‫که او دستور داده بود‪ ،‬بیش از ‪900‬‬
‫نام این روش را مغناطیس حیوانی‬         ‫که اغلب به خاطر مشکلات روانی و‬          ‫شده است‪ .‬با ترس و لرز فراوان نامه‬       ‫اتفاقاً حکمران با گروهی از مردم به‬     ‫‪ 1015‬هجری (‪ 1606‬میلادی) که‬           ‫کاروانسرا بنا کنند و نهایت دقت را در‬
‫گذاشت‪ .‬بعد از این آزمایش‌ها‪ ،‬مسمر‬     ‫عصبی غیرقابل درمان تشخیص داده‬           ‫را به کرمان و حاکم رساند‪ .‬وقتی خان‬      ‫«سرآسیا» م ‌یرفتند‪ .‬شاه نیز خود را در‬  ‫«گنجعلی خان زیک» والی کرمان‬          ‫آن به عمل آورند‪ .‬این کاروانسراها به‬
‫تحقیقاتش را روی هیپنوتیزم یا خواب‬     ‫م ‌یشدند یا دردهای عجیب و غریبی را‬      ‫نامه را باز کرد و مهر اختصاصی شاه را‬    ‫میان آن گروه افکند و به تحقیق احوال‬    ‫بود‪ ،‬از تعدیات گنجعلی خان به شاه‬     ‫کاروانسراهای شاه عباسی معروف است‪.‬‬
‫مغناطیسی متمرکز کرد؛ کاری که از‬       ‫ذکر م ‌یکردند‪ ،‬با این روش تا حدودی‬      ‫دید‪ ،‬به شیخ گفت‪ :‬میهمان تو اکنون‬        ‫حاکم مشغول شد‪ .‬پس از آن سه شبانه‬       ‫گزارش داده بودند‪ .‬شاه برای تحقیق با‬  ‫شاه عباس به حکام خود نیز دستور‬
‫سال‌ها قبل و در دوران هند و مصر‬                                               ‫کجاست؟ گفت که دیروز صبح حرکت‬            ‫روز نیز در یکی از کاروانسراهای کرمان‬   ‫یک نفر محرم با دو قاطر با لباس مبدل‬  ‫داده بود تا در عمران و آبادی بلاد تلاش‬
‫باستان انجام می‌شد و در ایران هم‬                    ‫حالشان بهتر می‌شد‪.‬‬        ‫کرد و ظاهراً به سمت اصفهان با اسبی‬      ‫بسر برد و درباره رفتار گنجعلی خان‬      ‫از اصفهان ‪ 130‬فرسنگ راه را پنج‬       ‫بلیغی به خرج دهند‪ .‬از جمله امرایی‬
‫ابوعلی سینا به طور مفصل راجع به‬       ‫فرانتس آنتوان مسمر یک پزشک‬              ‫تندرو عازم است‪ .‬حاکم با شتاب فراوان‬     ‫تحقیق کامل کرد و دانست که او مردی‬      ‫شبانه روز طی کرد‪ ،‬به گواشیر آمد‪ ،‬در‬  ‫که در دوران شاه عباس همراه با این‬
‫آن توضیح داده بود‪ .‬با موفقیت مسمر‬     ‫اتریشی این روش را ابداع کرده‬            ‫همراه با یارانش در ‪ 18‬فرسنگی یزد‬        ‫درستکار و ساعی بوده است‪ .‬شاه عزم‬       ‫خانه شخصی به نام آقاتقی منزل کرد‪.‬‬    ‫خواسته او بیش از همه همت به خرج‬
‫در درمان بیماری‌های روانی توسط‬        ‫بود و هنوز هم در زبان انگلیسی به‬        ‫خود را به شاه رساند‪ .‬در این وقت شاه‬     ‫بازگشت کرد‪ ،‬ولی ناگهان برف و بوران‬     ‫این مرد با آنکه شاه را نشناخته بود‪،‬‬
‫خواب مغناطیسی‪ ،‬کمیته پزشکی‬            ‫این عمل مسمریزاسیون می‌گویند؛‬           ‫در بیابان خشک و برهوت با غلام خود‬       ‫شروع شد و ناچار در محل «باغین»که‬       ‫در احترام به میهمان کوتاهی نکرد‪.‬‬      ‫داد‪ ،‬گنجعلی خان حاکم کرمان بود‪.‬‬
‫برلین و انگلستان به او اعتراض کردند‬   ‫یعنی همان عملی که ما آن را به نام‬       ‫در کنار یک قنات خرابه استراحت‬           ‫نخستین منزل راه کرمان به اصفهان‬        ‫به هر حال شاه چند روزی در کرمان‬      ‫البته این فرد در راه عمران و‬
‫و تا مدتی کارش متوقف ماند‪ ،‬اما چند‬    ‫هیپنوتیزم می‌شناسیم‪ .‬آنتوان مسمر‬        ‫کرده و میخ طویله اسب را کوفته و‬         ‫بوده است‪ ،‬توقف کرد‪ .‬در آنجا از شیخ‬     ‫میهمان آقاتقی بود و موقع رفتن نقدی‬   ‫آبادی و فعالیت‌های اصلاحی خود‬
‫سال بعد خودش و شاگردانش و بعدها‬       ‫با الهام از تئور ‌یهای نیوتن‪ ،‬به تأثیر‬  ‫برای رهایی از تابش آفتاب در سایه‬        ‫حسین نامی خواهش کرد که آن شب‬           ‫به او داد که وی قبول نکرد و گفت‪ :‬من‬  ‫قاعدتاً با مقاوم ‌تهایی هم روبرو بود و‬
‫دکتر فروید معروف‪ ،‬باعث مشهور‬          ‫جاذبه روی بدن علاقمند شده بود و‬         ‫اسب به خواب رفته و غلام هم مراقب‬        ‫او را در خانه خود جای دهد و چون‬                                             ‫سعای ‌تهایی از او م ‌یشد که گزار ‌شهای‬
                                      ‫پایان‌نامه پزشکی‌اش را هم در مورد‬       ‫او بوده است‪ .‬گنجعلی خان و همراهان‬                                                       ‫از میهمان جایزه نم ‌یگیرم‪.‬‬  ‫مختلف دربارۀ بدرفتاریهای او با مردم از‬
   ‫شدن این علم یا شبه علم شدند‪.‬‬       ‫تأثیرات ماه و سیارات بر روی بدن و‬       ‫از دور به احترام از اسبها پیاده شدند و‬                     ‫میهمان بپذیرد‪.‬‬      ‫بعد از آنکه بر شاه عباس روشن‬         ‫آن جمله بود‪ ،‬اما با این همه آنچه دربارۀ‬
‫تا مد ‌تها هیپنوتیزم روشی برای‬        ‫بیماری‌های انسان نوشت و مدت‌ها‬          ‫به خاک افتادند و گنجعلی خان به شاه‬      ‫شیخ با اینکه شاه را نم ‌یشناخت‪،‬‬        ‫شد که آنچه از والی کرمان م ‌یگویند‬   ‫گنجعل ‌یخان در تاریخ مانده‪ ،‬بیشتر اثر‬
‫سرگرمی و گاه کلاه‌برداری بود اما‬      ‫راجع به رابطه حرکات ماه و خورشید‬        ‫اصرار فراوان کرد که دوباره به کرمان‬     ‫خواهش تازه وارد را به مهربانی‬          ‫صحیح نبوده و گنجعلی خان خدمات‬
‫این روزها دوباره روش‌های درمانی‬       ‫و مشکلات روانی مطالعه کرد‪ ،‬اما‬                                                  ‫پذیرفت‪ ،‬او را به خانه برد و برایش‬                                                              ‫خدمات اوست‪.‬‬
‫مختلفی بر اساس این فن در حال‬          ‫مدتی بعد به ذهنش رسید خودش‬                      ‫برگردد و میهمان وی باشد‪.‬‬        ‫خروس پلو آورد‪ .‬بامداد فردا شاه هنگام‬           ‫زیادی داشته‪ ،‬مراجعت کرد‪.‬‬     ‫دکتر باستانی پاریزی در این‬
                                      ‫جاذبه مصنوعی به وجود بیاورد؛ به‬         ‫شاه عباس در جواب گفت‪ :‬اگر باز‬           ‫بازگشت به شیخ حسین گفت‪ :‬یک‬             ‫البته روایت فلسفی‪ ،‬نویسنده زندگی‬     ‫باره می‌نویسد‪ :‬گنجعلی‌خان برای‬
       ‫شکل گرفتن و مطالعه است‪.‬‬                                                ‫بخواهم به کرمان بیایم‪ ،‬طبعاً برای‬                                              ‫شاه عباس‪ ،‬از داستان سفر به کرمان‬     ‫آنکه اوضاع آشفته کرمان و ناامنی و‬
                                                                              ‫ملاقات «خان بابا»ست و اینک حاکم‬                                                                                     ‫فقر و فساد بعد از شورشهای زمان‬
                                                                              ‫کرمان در حضور ماست‪ .‬احتیاج به‬                                                                                       ‫بکتا ‌شخان جبران شود‪ ،‬دست به یک‬
                                                                              ‫آمدن شاه به کرمان نیست‪.‬با این وجود‬                                                                                  ‫سلسله اقدامات اساسی زد که یکی از‬
                                                                              ‫خان اصرار داشت که باید از شاه پذیرایی‬                                                                               ‫مهمترین آنها تعمیر راههای تجارتی‬
                                                                              ‫کند و شاه رسماً به کرمان برگردد‪.‬‬                                                                                    ‫بود‪ .‬کاروانسراهای متعدد ساخت‪ ،‬راه‬
                                                                              ‫شاه عباس گفت‪ :‬اگر می‌خواهی‬                                                                                          ‫ایجاد کرد‪ ،‬عشایر بلوچ را آرام کرد و در‬
                                                                              ‫رضایت مرا به دست آوری‪ ،‬پول‬                                                                                          ‫آبادانی شهر کرمان حفر قنوات و ایجاد‬
                                                                              ‫میهمانی را خرج آبادی این راه کن‪،‬‬                                                                                    ‫باغات و مزارع تازه همت گماشت‪ .‬در‬
                                                                              ‫این قنات را آباد ساز و کاروانسرا بساز‬                                                                               ‫این راه البته مجبور به تندرویهایی هم‬
                                                                              ‫که مسافرین ناچار نباشند در سایه اسب‬                                                                                 ‫بود که طبعاً مخالفت و سر و صدای‬
                                                                              ‫خود استراحت کنند‪ .‬اصرار گنجعلی‬                                                                                      ‫متنفذین را به همراه داشت‪ ،‬به همین‬
                                                                              ‫خان برای بازگشت شاه نتیجه نداد و‬                                                                                    ‫خاطر آنها که در سایه اقدامات او در‬
                                                                              ‫گنجعلی خان مأمور مراجعت به کرمان‬                                                                                    ‫تغییر فرم و شکل شهر منافعشان به‬
                                                                              ‫شد‪ .‬م ‌یگویند هنگام خداحافظی‪ ،‬شاه‬                                                                                   ‫خطر می‌افتاد‪ ،‬گزارش‌هایی به شاه‬
                                                                              ‫جمل ‌های گفت که سینه به سینه نقل‬                                                                                    ‫م ‌ینوشتند و این گزارشها شاه عباس‬

                                                                                                     ‫شده است‪.‬‬                                                                                                       ‫را نگران م ‌یکرد‪.‬‬
                                                                              ‫«امروز حکومت هرات و قندهار نیز‬                                                                                      ‫شاه عباس برای رسیدگی به شکایات‬
                                                                              ‫به قلمرو تو اضافه م ‌یشود‪ .‬تو بناهای‬                                                                                ‫و اطمینان از عملکرد گنجعل ‌ی خان‬
                                                                              ‫خود از مسجد‪ ،‬میدان‪ ،‬حمام و آب‬                                                                                       ‫خودش عازم کرمان شد‪ .‬شکایات‬
                                                                              ‫انبار‪ ،‬همه را به همان صورت که شروع‬                                                                                  ‫بیشتر از این بابت بود که گنجعلی خان‬
                                                                              ‫کرده‌ای تمام کن‪ ،‬چه شکایات و‬                                                                                        ‫خان ‌ههای مردم را به زور می گیرد و‬
                                                                              ‫فریادهای مردم تمام م ‌یشود‪ ،‬اما امارات‬                                                                              ‫خراب م ‌یکند و م ‌یخواهد برای خودش‬
                                                                                                                                                                                                  ‫حمام‪ ،‬بازار‪ ،‬کاروانسرا و میدان بسازد‪.‬‬
                                                                                        ‫و آثار خیر باقی م ‌یماند‪».‬‬

‫‪9 71‬‬

‫‪68‬‬                                        ‫‪9‬‬

‫‪15‬‬                     ‫‪82‬‬                                                     ‫(سودوكو)‬

‫‪43‬‬                                                                                                                    ‫‪ 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪3125‬‬                                  ‫‪76‬‬                                          ‫‪36‬‬                                  ‫‪1‬ـ از گویندگان با تجربه و مب ّرز‬                                                                ‫‪1‬‬
                                                                                                                                        ‫تلویزیون ایران‬
    ‫‪95‬‬                                              ‫‪3‬‬                                                                                                                                                                 ‫‪2‬‬
                                                                                                                      ‫‪2‬ـ بدون ـ میو‌های است ـ بنیانگذار ـ‬
‫‪47‬‬                                    ‫‪16‬‬     ‫‪3 41‬‬                                                                                          ‫دوست آدم‬                                                                   ‫‪3‬‬
                                                          ‫‪54‬‬
                       ‫‪93 4‬‬                                                                                           ‫‪3‬ـ سنگینی ـ سرایندۀ سرود «ای‬                                                                    ‫‪4‬‬
                                                                                          ‫‪1‬‬                            ‫ایران» و استاد فقید دانشگاه تهران‬
‫‪52‬‬                                                   ‫‪52‬‬                                                               ‫‪4‬ـ از کشیدن ‌یها ـ سرگردان و ویلان‬                                                              ‫‪5‬‬

‫‪ 7‬ـ از وسایل سنتی‬                ‫عمودی‪:‬‬      ‫‪11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬‬                                                           ‫ـ مرطوب ـ علامت جمع‬                                                                    ‫‪6‬‬
‫مو سیقی ـ ا ز‬                                                                                                         ‫‪ 5‬ـ بیحالی و دلگرفتگی ـ جنس مذکر‬
                       ‫‪1‬ـ ا ز خو ا نند گا ن‬                                                           ‫‪1‬‬                                                                                                               ‫‪7‬‬
 ‫قهرمانان شاهنامه‬      ‫خوش‌صدا‪ ،‬قدیمی‬                                                                                                     ‫ـ از پوشاک‬
‫‪ 8‬ـ نااستوار ـ پایتخت‬                                                                        ‫‪2‬‬                        ‫‪ 6‬ـ از نویسندگان و داستانسرایان‬                                                                 ‫‪8‬‬
                           ‫و معروف ایران‬
     ‫کشوری است‬         ‫‪2‬ـ صحرایی است ـ‬                                                       ‫‪3‬‬                                   ‫معروف و قدیمی ایران‬                                                                  ‫‪9‬‬
       ‫‪9‬ـ رنگی است‬                                                                                                        ‫‪ 7‬ـ ارمغان ـ مرضی است ـ نوید‬                                                                ‫‪10‬‬
                                 ‫پیمودن‬                                                      ‫‪4‬‬                        ‫‪8‬ـمنظرهـدودکردن ‌یهاـشهریدرایران‬
‫‪10‬ـ مقامی با مسؤولیت‬   ‫‪3‬ـ تشخیص ـ نوعی‬                                                                                ‫‪9‬ـ از انواع خودرو ـ اشاره به دور ـ‬                                                              ‫‪11‬‬
           ‫ـ اقبال‬                                                                           ‫‪5‬‬                                                                                                                        ‫‪12‬‬
                                    ‫شعر‬                                                      ‫‪6‬‬                                           ‫کشوری است‬
 ‫‪11‬ـ از شهرهای ایران‬   ‫‪4‬ـ پایتخت کشوری‬                                                                                ‫‪10‬ـ از رودخان ‌ههای اروپا ـ درختی‬                                                               ‫‪13‬‬
                       ‫است ـ قسمتی از‬                                                        ‫‪7‬‬                        ‫است ـ خاتون و بیگم ـ نوعی خاک‬               ‫فرانسه ـ سالم و بی عیب‬
                                                                                                                                                                  ‫ـ پایتخت کشوری است‬                                  ‫‪14‬‬
                                  ‫صورت‬                                                       ‫‪8‬‬                          ‫‪11‬ـ از قهرمانان شاهنامه ـ پیمانی‬
                       ‫‪ 5‬ـ خرس بی سر ـ‬                                                       ‫‪9‬‬                        ‫‪12‬ـ وحدت ـ ممکن و آسان ـ از وسایل‬                        ‫ـ جواهر‬                                ‫‪15‬‬
                       ‫خوراک متداول ـ‬                                                                                                                             ‫‪10‬ـ از سبزیجات ـ دس ‌تها‬
                                                                                             ‫‪10‬‬                                              ‫موسیقی‬                                                               ‫افقی‪:‬‬
                          ‫دشمن «آشتی»‬                                                                                 ‫‪13‬ـ از آنطرف معنی «زاده» م ‌یدهد ـ‬                    ‫ـ حرف ندا ‬
                          ‫‪ 6‬ـ عقیده ـ خراب‬                                                                                                                        ‫‪11‬ـ از رودخان ‌ههای بزرگ‬        ‫‪1‬ـ از شعرا و غزلسرایان‬
                                                                                                                              ‫کشنده است ـ رنگی است‬                ‫جهان ـ خواننده‌ای‬               ‫معروف و فقید معاصر‬
                       ‫حل جدول شماره قبل‬                                                              ‫‪11‬‬              ‫‪14‬ـ از برندگان جایزه صلح نوبل ـ‬             ‫فراموش ناشدنی و فقید‬            ‫ا یر ا ن ـ بخشی ا ز‬

                                                                                              ‫افقی‪:‬‬                              ‫ماد‌های است شیمیایی‬                         ‫از کشور ما‬                       ‫شبان ‌هروز‬
                                                                                                                      ‫‪15‬ـ از میوه‌ها ـ از نخست‌وزیران‬             ‫‪12‬ـ محل توقف و تعمیر‬            ‫‪2‬ـجن ‌گافزاریاستسنتی‬
                                                                              ‫‪1‬ـ از آهنگسازان معروف‬                                                               ‫اتومبیل ـ فرزند شمشیر‬           ‫ـ پایتخت کشوری است‬
                                                                                ‫فرانسه در قرن نوزدهم‬                                      ‫پیشین ایران‬             ‫‪13‬ـ کوچ ـ همراه و‬
                                                                               ‫‪2‬ـ قرضه ـ گذشته و پیش‬                                                                                               ‫‪3‬ـ جهان ـ «نه» ب ‌هعربی‬
                                                                                                                                               ‫حل جدول شماره قبل‬        ‫مصاحب ـ آشکار‬             ‫‪4‬ـ گلی است ـ واحد‬
                                                                              ‫‪3‬ـ میوه‌ای است ـ حرف‬                                                                ‫‪14‬ـ پرچم ـ عددی است ـ‬           ‫اندازه‌گیری وزن ـ‬
                                             ‫‪ 8‬ـ رستاخیز ـ ظرفی است‬           ‫تعجب ـ خوراکی است‬
                                                   ‫‪9‬ـ قدیم ‌یها ـ بیابان‬                                                                                                   ‫خوبی و خیر‬                  ‫گرانبها و ارزشمند‬
                                                                                             ‫متداول‬                                                               ‫‪15‬ـ متصل و متکی ـ‬               ‫‪ 5‬ـ پهلوان ـ بی بند و بار ـ‬
                                             ‫‪10‬ـ شوخی و مزاح ـ از‬             ‫‪4‬ـ از روزنام ‌هنگاران فعال و‬
                                                 ‫وسایل دوخت و دوز‬                                                                                                               ‫صداقت‬                     ‫کشوری است‬
                                                                                        ‫مشهور ایرانی‬                                                                                              ‫‪ 6‬ـ موسیقی‌شناس و‬
                                             ‫‪11‬ـ تکرار یک حرف ـ کناره‬         ‫‪ 5‬ـ عددی است ـ تکرار یک‬                                                                                             ‫آهنگساز برجسته و فقید‬
                                                      ‫و ساحل ـ تنها‬                                                                                                                               ‫ایران و سازندۀ آهنگ‬
                                                                                       ‫حرف ـ قشون‬                                                                                                 ‫سرود «ای ایران» ـ تکرار‬
                                                                              ‫‪ 6‬ـ بنایی قدیمی به یادگار‬
                                                                                                                                                                                                              ‫یک حرف‬
                                                                                     ‫مانده از امیرکبیر‬                                                                                            ‫‪ 7‬ـ فتور ـ لحظه ـ ظرفی‬
                                                                                        ‫‪ 7‬ـ تازی ـ یغما‬
                                                                                                                                                                                                                  ‫است‬
                                                                                                                                                                                                  ‫‪ 8‬ـ از رن ‌گها ـ سالخورده‬

                                                                                                                                                                                                           ‫ـ بنیه ـ مادر‬
                                                                                                                                                                                                  ‫‪9‬ـ از شهرهای تاریخی‬
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18