Page 7 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۶۸ (دوره جديد

‫صفحه‌‪‌7‬شماره‌‪1834‬‬ ‫برای مردم به ارمغان میآورد‪ .‬فارابی بدون ذکر نام به محمد‬ ‫گورباچف سرخ شد و پاسخ داد‪« :‬معلوم است که امام از‬
‫جمعه ‪ 1‬تا پنجشنبه ‪ 7‬ژوئیه ‪۲۰۲۲‬‬ ‫پیامبر اسلام اشاره کرده است‪ .‬از سوی دیگر فارابی میگوید‬ ‫ایدئولوژی ما خوشش نمیآید‪ ».‬او همچنین دخالت در امور‬
‫که جانشینان بنیانگذار آن آرمانشهر نیازی به وحی و مکاشفه‬ ‫داخلی کشورش را جایز ندانست‪ .‬اما چند ماه بعد معلوم شد‬
‫بسیار کلیدی است‪ .‬برای به دست آوردن و حفظ این قدرت‪،‬‬ ‫ندارند‪ .‬خمینی از همین نکته برای طرح نظریه «ولی فقیه»‬ ‫که خمینی در اظهاراتش درباره پایان کمونیسم شوروی بیجا‬
‫آنها موظف به تسلیم و فرمانبرداری در برابر «رهبر» و‬ ‫و «رهبر معظم» استفاده کرد‪ .‬در قرن بیستم‪ ،‬خمینی خود و‬ ‫نگفته بوداگرچهآنرابراساسمحتومبودنپیروزیایدئولوژی‬
‫«ولی فقیه» هستند‪ .‬امروز در رأس نیروهای مسلح که سپاه‬ ‫حکومتاش را بر اساس این سنت تعریف کرد‪ .‬نظریه سیاسی‬
‫پاسداران مهمترین آنها و حتی مهمتر از ارتش است‪« ،‬مقام‬ ‫او که با آن حکومت تئوکراتیک و مذهبی را پایه گذاری نمود‪،‬‬ ‫اسلامی خودش بیان کرده بود!‬
‫تحت عنوان «ولایت فقیه» منتشر نیز شد‪ .‬البته رهبر انقلاب‬ ‫اطلاعات کمی در مورد زندگی فارابی وجود دارد‪ .‬اندکی پس‬
‫معظم رهبری»‪ ،‬علی خامنهای‪ ،‬قرار دارد‪.‬‬ ‫اسلامی در ایران تمامی نظرات فارابی را از قرن دهم میلادی‬ ‫از مرگ او‪ ،‬محققان زندگینامه او را نوشتند و افسانهها و‬
‫اینهمه در حالیست که اکثریت شهروندان ایران را میتوان در‬ ‫یک به یک به دوران خود منتقل نکرد‪ ،‬بلکه آنها را با پروژه‬ ‫داستانهای خیالی نیز بر آن افزودند‪ .‬گفته میشود که او به‬
‫لایههای چهارم و پنجم این رستهبندی قرون وسطایی یافت‬ ‫بیش از ‪ ۷۰‬زبان صحبت میکرد‪« ،‬به یونانیان» سفر کرده و‬
‫که شامل کارگران و کشاورزان و دانشجویان و آموزگاران و‬ ‫اسلامی رادیکال خود تطبیق داد‪.‬‬ ‫مانند صوفیان لباس میپوشید‪ ،‬یا در باغی پر از دار و درخت و‬
‫پزشکان و بطور کلی مردم عادی کشور میشود‪ .‬در اغلب‬ ‫نکته مهم این است که یک فکر میبایست بیش از‬ ‫گل در جستجوی دانش میبود‪ .‬فارابی طبق روایات‪ ،‬در حدود‬
‫موارد شهروندان صاحبان شرکتهای بزرگ نیستند به ویژه در‬ ‫همه خمینی را پریشان و نگران میکرد و آن اینکه فارابی‬ ‫سال ‪ ۸۷۰‬در فاراب یا فاریاب ایران کهن که قزاقستان کنونی‬
‫بخشهایی که به منابع طبیعی بر میگردد‪ .‬مردم ایران حقوق‬ ‫نظریهپرداز یک حکومت خاص اسلامی نبود! فارابی معتقد‬ ‫میشود به دنیا آمد‪ .‬در «مجلس الحکمت» فاراب دانشمندان‬
‫و اختیارات محدوی در ارتباط با ثروت ملی دارند‪ .‬آنها حق‬ ‫بود «ملتهای متعالی و سرزمینهای متعالی وجود دارند که‬ ‫نوشتههای فیلسوفان قدیم از جمله ارسطو و افلاطون را‬
‫اعتراض به این ساختار قرون وسطایی را ندارند‪ .‬وظیفه اصلی‬ ‫دینشان با یکدیگر متفاوت است‪ ،‬با اینهمه همه آنها به هدف‬ ‫ترجمه میکردند و فارابی توانست آثار یونانیان را مطالعه‬
‫آنها این است که با مالیات سنگینی که به دلیل ابربحران تورم‬ ‫غایی خوشبختی [در زندگی] اشارت دارند‪ ».‬متفکران اسلامی‬ ‫کند؛ وی همچنین سالها در محافل علمی بغداد بسر برده‬
‫میپردازند‪ ،‬کیسه حکومت و دولت را پر کنند! عین باج و‬ ‫و بعداً به دمشق در سوریه رفت و حدود سال ‪ ۹۵۰‬میلادی‬
‫همان زمان در قرون وسطا نیز از این نظر انتقاد کردند‪.‬‬ ‫در آنجا درگذشت‪ .‬اثر اصلی فارابی به نام «اصول افکار اهل‬
‫خراج دهقانان در قرون وسطا!‬ ‫میراث فارابی در جمهوری اسلامی ایران گرامی داشته میشود‪.‬‬ ‫مدینه فاضله» به نظریه سیاسی او در ارتباط با «علتالعلل»‬
‫شناخت دیدگاه فارابی و این تطبیق ذهنی برای درک آنچه‬ ‫در دانشگاه تهران‪ ،‬دانشجویان در پردیس «فارابی» درس‬ ‫و «خلق» جهان‪ ،‬ماهیت انسانی و معرفتشناسی اختصاص‬
‫خمینی در سال ‪ ۱۹۷۹‬بر ایران تحمیل کرد بسیار مهم است‪.‬‬ ‫میخوانند و مردم به بیمارستان «فارابی» مراجعه میکنند‬ ‫دارد‪ .‬اهمیت کتاب فارابی در این است که وی چندین بار در‬
‫زمانیکهسلسلهپهلوی‪،‬درمرحلهایران‪ ۱٫۰‬برکشورحکومت‬ ‫و حکومت با بنیاد سینمایی «فارابی» سینما را ترویج و از‬
‫میکرد‪ ،‬روحانیون توسط رضاشاه از حکومت دولتی مدرن‬ ‫سینمای وابسته به خود حمایت میکند‪ ،‬و وزارت علوم جایزه‬ ‫آن تجدید نظر کرده است‪.‬‬
‫حذف شدند‪ .‬بعدها پسرش محمدرضا شاه به تسلط مالکان‬ ‫«فارابی» به پژوهشگرانش اهدا مینماید‪ .‬در سال‪ ،۲۰۲۱‬وزیر‬ ‫«مدینه فاضله» این پرسش را مورد بحث و تأمل قرار میدهد‬
‫بزرگی پایان داد که ردههای بالای روحانیت‪ ،‬هم به دلیل‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت از فارابی به عنوان «مؤسس‬ ‫که‪ :‬مردم چگونه میتوانند به خوشبختی دست پیدا کنند؟‬
‫املاک موقوفه و هم به دلیل «خمس» و «زکات» (درواقع‬ ‫علوم و فلسفه اسلامی» نام برد و گفت که وی در جمهوری‬ ‫اما به این پرسش که آیا سعادت کامل فقط در آخرت حاصل‬
‫مالیات و یا بهتر بگوییم باج و خراج اسلامی)‪ ،‬از برکت آن‬ ‫اسلامی ایران همواره حضور دارد اگرچه هنوز مدینه فاضله و‬ ‫میشود یا در طول زندگی به دست میآید‪ ،‬در تمام نوشتههای‬
‫فئودالها و زمینداران بزرگ بدون هیچگونه فعالیت مفید‬ ‫«سرزمین متعالی» وی تحقق نیافته است! اندیشههای وی «به‬ ‫او پاسخ قطعی داده نشده است‪ .‬با اینهمه او بیش از حد‬
‫و مولد میخورد و میخوابید! شاه با اجرای برنامه نوسازی‬ ‫نقطه تکامل خود در انقلاب اسلامی رسیده است؛ لذا ما فارابی‬ ‫مطمئن بود که طبیعت انسان را با همه چیزهایی که برای‬
‫ایران در سال ‪ ،۱۹۶۳‬یعنی انقلاب سفید‪ ،‬به فئودالیسم سنتی و‬ ‫و تفکر او را از بنیانهای فکری و نظری این نظام فکری جدید‬
‫توزیع ناعادلانه سرمایه توسط آن اعلان جنگ داد‪ .‬او زمین را‬ ‫یافتن خوشبختی نیاز دارد مجهز کرده است‪.‬‬
‫بین دهقانان و کشاورزان فقیر تقسیم کرد‪ .‬زنان در زمان شاه‬ ‫در کشور و جهان اسلام میدانیم‪».‬‬ ‫برای فرد غیرفیلسوفی مانند خمینی‪ ،‬رویکرد فارابی نوعی‬
‫حق رای به دست آوردند و درواقع عالم اموات را ترک گفتند‪.‬‬ ‫میان ُبر برای سعادت فراهم میکند‪ :‬جامعه اسلامی با احکام و‬
‫اقلیتهای مذهبی میتوانستند آزادانه زندگی و آیینها و‬ ‫جمهوری اسلامی بازگشت به جامعهی قرون وسطایی است‬ ‫قوانین سختگیرانه‪ .‬درست مشابه همان دوران قرون وسطایی‬
‫جمهوری اسلامی واقعاً یک جامعه طبقاتی با سلسله مراتب‬
‫مناسک خود را در یک کشور آزاد و سکولار برگزار کنند‪.‬‬ ‫ثابت و به رهبری «مرجع عالیقدر» است که قدرت خود را‬ ‫که اسلام ظهور کرد!‬
‫ملایان در جامعه به جای خود برگشتند و مجبور شدند به‬ ‫از جانب خدا یا الله به خود منسوب کرده‪ .‬روحانیت شامل‬ ‫با این حال‪ ،‬برای فارابی‪ ،‬خوشبختی یک پرسش و مقوله‬
‫گروههای دیگر ارزش اضافی عرضه کنند‪ .‬آنها درآمدشان را‬ ‫اعضای نهادهای مختلف دینی و بدنهی مذهبی جمهوری‬ ‫سیاسی بود‪ .‬به گفته فارابی‪ ،‬مردم در انزوا زندگی نمیکنند‪،‬‬
‫میبایست در ازای «خدمت» کسب کنند‪ .‬روحانیون فقط در‬ ‫است که کارگزاران ولی فقیه محسوب میشوند‪ .‬طلاب‪،‬‬ ‫بلکه در اجتماعات زندگی میکنند‪ ،‬بنابراین دولت‪ /‬حکومت‬
‫مراسم مذهبی و کفن و دفن و دعانویسی و عقد ازدواج و‬ ‫حججالاسلام و آیات عظام بدون صلاحیت در علوم طبیعی‬ ‫باید فضیلت و ارزشهای ساکنان کشو را گسترش داده و ترویج‬
‫یا اجتماعی و اقتصادی همه امور مملکت را در دست دارند‬ ‫کند‪ .‬اگر این کار را انجام ندهد یا اهداف اشتباه و خطا تعیین‬
‫روضهخوانی به کار مشغول بودند‪.‬‬ ‫و وظیفه آنها گسترش اسلام انقلابی و حراست از انطباق مردم‬ ‫کند‪ ،‬شهروندان بخت و فرصتی برای خوشبخت شدن ندارند‪.‬‬
‫واقعیت این است که سلسله پهلوی در ایران به جامعه خدمت‬ ‫با احکام شریعت است که عمدتاً توسط خود رژیم تعریف‬ ‫فارابی بطور خاص نسبت به انواع زوال در حالتی که مردم‬
‫کرد و برای نخستین بار پس از حمله اعراب مسلمان به ایران‬ ‫شده‪ .‬اگرچه انتظار نمیرفت که آخوندها بتوانند چنین ابعاد‬ ‫خوشبختی را نمیشناسند و از آن بیبهره ماندهاند‪ ،‬هشدار‬
‫در سال‪ ۶۳۳‬میلادی‪ ،‬به مناسبات قرون وسطایی‪ ۱۳۰۰‬ساله و‬ ‫وسیعی از کشور را تحت کنترل خود درآورند اما آنها مهمترین‬
‫سلسلهمراتب جامعه رستهای که تا قاجار و انقلاب مشروطه‬ ‫نقشهای سیاسی و اجتماعی را بر عهده گرفتند و بدون‬ ‫داده است‪.‬‬
‫تداوم داشت‪ ،‬پایان داد‪ .‬ایران نوین پیش از انقلاب اسلامی‪۵۷‬‬ ‫هیچگونه تعهد مالیاتی‪ ،‬اموال و درآمدهای دولتی را به اختیار‬ ‫برای خمینی اما تأمین نیازهای مادی به تنهایی برای رهایی‬
‫بر ساختار دولتی مدرن شامل قوه قضائیه‪ ،‬مجریه و مقننه و‬ ‫خود درآوردند‪ .‬اعضای «بالاترین رسته» یا «مرتبه» در جمهوری‬ ‫بشریت از بحران کافی نیست‪ .‬مردم در «سرزمین فسق و‬
‫اسلامی ایران به شدت مذکر و پدرسالار و خشن هستند‪ :‬سپاه‬ ‫فجور» ثروت را هدف زندگی میدانند؛ در «سرزمین تباهی‬
‫مستقل از هم بنا شده بود‪.‬‬ ‫و پستی» چیزی جز مستی و نشئگی‪ ،‬خلسه جنسی‪ ،‬قمار و‬
‫بزرگترین اشتباه در سالهای پایانی محمدرضاشاه پهلوی این‬ ‫پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان بازوی نظامی ولی فقیه!‬ ‫تحریکات نفسانی هدف نیست! در «سرزمین اِعمال قدرت»‬
‫بود که هیچگاه تصویری بزرگ از خدماتی که پدرش و خودش‬ ‫با توجه به ساختار جامعه طراحی شده توسط خمینی‪،‬‬ ‫میل تسلط بر همسایگان هدف به شمار میرود‪ .‬در اظهارات‬
‫برای ایرانیان انجام دادند‪ ،‬به تماشای همگان نگذاشت! باید‬ ‫میتوان دریافت که چرا ماموریت سپاه پاسداران انقلاب‬ ‫خمینی در ارتباط با محکومیت منفعتطلبی (مادیات)‪،‬‬
‫اعتراف کنم که این افتخار نصیب من شده است‪ .‬مادربزرگم‬ ‫اسلامی‪ ،‬پاسداری از ولایت فقیه و نظام است و نه ایران!‬ ‫لذتگرایی (فساد) و امپریالیسم آمریکا (قدرت و سلطه) نیز‬
‫زرینتاج نیز بارها و بارها تعریف میکرد که پهلویسم چه‬ ‫فرماندهان سپاه پاسداران از افراد بسیار ثروتمند و با نفوذ در‬
‫کشور هستند‪ .‬برآوردهای اولیه حاکی از آن است که بیش‬ ‫میتوان استدلالهای مشابهی یافت‪.‬‬
‫خدماتی به ایران کرد و من هرگز آن را فراموش نمیکنم‪.‬‬ ‫از هشتاد درصد اقتصاد و منابع طبیعی ایران در انحصار و‬ ‫در مقابل اما فارابی «آرمانشهر» یا سرزمین آرمانی خود را بر‬
‫تحت کنترل سپاه پاسداران است‪ .‬اشتهای این گروه برای قدرت‬ ‫اساس «سرزمین متعالی» یا «سرزمین والا» تنظیم میکند‪.‬‬
‫* پروفسور دکتر نوح فرهادی استاد مدیریت استراتژیک در‬ ‫به عطش سیرابیناپذیر کنتها‪ ،‬دوکها و شاهزادگان جامعه‬ ‫شخصیت تأثیرگذار در دولت آرمانی وی‪ ،‬مؤسس و بنیانگذار‬
‫کتابی که در دست تهیه دارد از سال ‪( ۱۹۴۶‬پس از پایان‬ ‫قرون وسطا شباهت دارد‪ .‬قدرت برای وابستگان سپاه پاسداران‬ ‫آنست که باید باهوش‪ ،‬علمآموخته‪ ،‬با اخلاق‪ ،‬سالم‪ ،‬شریف‪،‬‬
‫جنگ جهانی دوم) تا سال ‪( ۱۹۷۹‬وقوع انقلاب اسلامی در‬ ‫عادل و سخنوری زبردست باشد‪ .‬چنین شخصیتی است که‬
‫ایران) را «‪ »Iran1.0‬و دوره چهل ساله جمهوری اسلامی را‬ ‫از نزول «وحی» برخوردار شده و فلسفه را به زبان ساده‬
‫«‪ »Iran2.0‬و پس از آن را با نام «‪ »Iran3.0‬به عنوان کشوری‬
‫در نظر میگیرد که در تغییراتی شگرف به سوی اقتصاد‬

‫مبتنی بر اکوسیستمهای تجاری گام بر میدارد‪.‬‬