Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۰ (دوره جديد

‫خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط‬ ‫داریوشهمایونروزنام ‌هنگاریبرجسته‪،‬‬ ‫صفحه ‪ - Page 12 - 12‬شماره ‪1646‬‬
‫موجود در خاورمیانه‪ ،‬بسیاری از آنها‬ ‫نظری ‌هپردازی جستجوگر و نوجو‪ ،‬و‬ ‫جمعه ‪ 6‬تا پنجشنبه‪ 12‬مهرماه ‪1397‬خورشیدی‬
‫همچنان معتبرند و گویی همین امروز‬ ‫سیاستمداری مل ‌یگرا و میه ‌ندوست‬
‫نگاشته شده‌اند‪ .‬مقالات قدیم ‌یوی‬ ‫بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات‬ ‫دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران (‪)88‬‬
‫در ده ‌ههای سی تا پنجاه خورشیدی‬
‫همچنین بازتاب مستند موقعیت‬ ‫منطق ‌های و جهانی آگاهی داشت‪.‬‬ ‫( کیهان لندن شماره ‪) 1269‬‬
‫سیاسی و اجتماعی ایران هستند‪.‬‬ ‫وی سال‌های طولانی در روزنامه‌های‬
‫داریوش همایون‬ ‫از همین رو ما به بازنشر گلچینی از‬ ‫معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران‬ ‫احمد احـرار‬ ‫ا ّمـا اگـر در ایـن ن ّیـت خیـر موفـق‬ ‫چنـدی بعـد‪ ،‬احـزاب و مطبوعات‬
‫آثار داریوش همایون می‌پردازیم که‬ ‫اصلی روزنامه‌ی «آیندگان» بود‬ ‫نشـد‪ ،‬مسـؤولیتش بر عهدۀ مرحوم‬ ‫تنـدرو مشـیرالدوله را به «سـرکوب‬
‫(‪۵‬مهر‪،۱۳۰۷‬تهران‪۸-‬بهمن‪،۱۳۸۹‬ژنو)‬ ‫در سال‌های تبعید پس از انقلاب ‪۵۷‬‬ ‫که صفح ‌ه‌ای نوین در تاریخچه‌ی‬ ‫م ‌یدانـد که سـعادتمندی آذربایجان‬ ‫خیابانـی بود که به والـی اولتیماتوم‬ ‫قیـام ملی» متهـم کردنـد‪ .‬از جمله‪،‬‬
‫با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک‬ ‫روزنامه‌نگاری ایران گشود‪.‬همایون‬ ‫فقـط در پرتـو اتحـاد و جـزء ایـران‬ ‫فرخـی یـزدی مدیـر «طوفـان» بـه‬
‫داشت‪ .‬مقالاتی که در این ستون‬ ‫مهارت روزنامه‌نگاری و تسلط خود‬ ‫بـوده اسـت‪ .‬آذربایجانی‌هـا گـول‬ ‫داد از شـهر خـارج شـود‪...‬‬ ‫مناسـبت یکمین سـال خودکشی یا‬
‫م ‌یخوانید‪ ،‬از آرشیو کیهان لندن‬ ‫بر زبان فارسی را با ایده‌های سیاسی‬ ‫ایـن حرفهـا را نخواهنـد خـورد زیرا‬ ‫کشـته شدن خیابانی مقال ‌های نوشت‬
‫خویش در هم آمیخت و از دهه‌ی ‪۳۰‬‬ ‫خودشـان خـوب م ‌یداننـد کـه اگـر‬ ‫محمد فر ّخی یزدی‪ ،‬مدیر «طوفان»‬ ‫و بـه مشـیرالدوله و مخبرالسـلطنه‬
‫انتخاب شد‌هاند‪.‬‬ ‫خورشیدی به این سو‪ ،‬نوشت ‌ههایی از‬ ‫آذربایجـان از ایـران مج ّزا گردد‪ ،‬قائم‬ ‫تاخـت‪ .‬مشـیرالدوله کـه ایـن زمـان‬
‫بالـ ّذات نخواهـد مانـد و دیـر یـا زود‬ ‫کابینـۀ بنده به خوبی م ‌یدانسـت‬ ‫نماینـده مجلـس شـورای ملـی بـود‬
‫در تعريف مبارزه و سرنگونی‬ ‫جـزء ایـن و آن خواهد شـد (صحیح‬ ‫کـه در سرتاسـر آذربایجـان‪ ،‬بـه‬ ‫در جلسـه چهاردهم شـهریور ‪1300‬‬
‫اسـت)‪ .‬مـن و اعضـای کابینـه‌ام‬ ‫جـز عـد‌های معـدود‪ ،‬هیـچ کـس با‬
‫کیهان لندن شماره ‪ 4 - 1166‬مرداد ماه ‪1386‬‬ ‫موقعـی کـه روی کار آمدیـم در‬ ‫دیکتاتـوری مرحـوم خیابانـی همراه‬ ‫نطقـی ایـراد کـرد و گفت‪:‬‬
‫همیـن مجلـس شـورای ملـی بـه‬ ‫نیسـت‪ .‬نظـر مـا ایـن بـود کـه کار‬ ‫«آقایـان نمایندگان محترم شـاید‬
‫است و بر آن م ‌یبايد درنگ کرد ـ‬ ‫را از ايرانيت و انسان را از انسانيت‬ ‫جهان تبعيد هيچ نيست اگر‬ ‫کلام الله مجید قسـم یـاد کردیم که‬ ‫حت ‌یالمقـدور بـه مسـالمت بگذرد و‬ ‫اطالع پیـدا کـرده باشـند کـه در‬
‫جز پيکار سياسی مردمی‪ ،‬پيکاری‬ ‫بيندازد‪ .‬مخالفت با آن چنانکه اشاره‬ ‫آشفتگی و سرگردانی نباشد‪ :‬زيستن‬ ‫اصـول مشـروطیت را حفـظ کنیـم‬ ‫شـمارۀ چهـارم روزنامـۀ طوفـان‬
‫با وسائل سياسی و به نيروی مردم‪،‬‬ ‫شد وجودی است؛ به عنوان مخالف‬ ‫در بيرون و زندگی کردن در درون؛‬ ‫(صحیـح اسـت ـ احسـنت)‪ .‬مـا آن‬ ‫مطالبـی درج و ایـن طـور جلوه داده‬
‫در واقع پيشرو ترين عناصر جامعه‪،‬‬ ‫نه همزيستی با آن م ‌یتوان داشت نه‬ ‫تنگی نوميد کننده دست و فراخی‬ ‫قسـم را بـرای ایـن یاد نکـرد‌ه بودیم‬ ‫شـده است که مسـألۀ آذربایجان در‬
‫و هر نيروئی که در خدمت استراتژی‬ ‫به ادامه آن م ‌یتوان کمک کرد‪ .‬با اين‬ ‫بيزار کننده دهان؛ انرژی فراوان و‬ ‫کـه رژیـم ملو ‌کالطوایفـی در ایـن‬ ‫زمـان تصـدی بنـده فقـط در اطراف‬
‫درآيد و به هدف نهائی آسيبی‬ ‫تعريف کسی که گرفتاری عمد‌هاش‬ ‫ميدان عمل اندک‪ .‬پيداست که در‬ ‫مملکـت تأسـیس کنیـم‪ .‬پـس ما به‬ ‫شخص مخبرالسـلطنه دور م ‌یزده و‬
‫نزند‪ ،‬راهی نمی‌شناسند‪ .‬مبارزه‬ ‫تبعيديان ديگرند‪ ،‬يا پيوسته راهی‬ ‫اوضاع و احوالی که اساسا تحميلی‬ ‫وظیفۀ خودمـان عمل کرد‌هایم‪ ،‬حالا‬ ‫مرحـوم خیابانی اصرار داشـته اسـت‬
‫می‌بايد هماهنگ با آن عناصر و در‬ ‫به درون محافل حاکم م ‌یجويد هر‬ ‫است و کمتر گزينشی در آن رفته‬ ‫مغرضین هرچـه م ‌یخواهند بگویند‪.‬‬ ‫کـه مخبرالسـلطنه بـه آذربایجـان‬
‫چهارچوب اين استراتژی و با شناخت‬ ‫چه باشد مخالف نيست‪ .‬او را م ‌یبايد‬ ‫است‪ ،‬و سر و کار داشتن کسانی که‬ ‫و ایـن مطالبـی هم که عـرض کردم‬ ‫نـرود و کابینـۀ بنده اصرار داشـت ‌هاند‬
‫ابعاد گوناگون آن و بهره گيری از هر‬ ‫نديده گرفت و اگر پاسخی هم به او‬ ‫در يک فضای بزرگ تر احتمالا از‬ ‫بیشـتر به این منظور بـود که آقایان‬
‫لازم بود به موضوع پرداخت و نه‬ ‫وجود هم بی خبر م ‌یماندند انتظار‬ ‫نمایندگان از حقیقت جریانات سـال‬ ‫کـه او برود‪.‬‬
‫فرصت باشد‪.‬‬ ‫خود او‪ ،‬زيرا بزرگترين آفت فضای‬ ‫چندانی نمی‌توان داشت‪ .‬تبعيدی‬ ‫گذشـته مسـبوق گردنـد‪ ،‬گرچـه تا‬ ‫ایـن نوشـته بـه کلـی عـاری از‬
‫آن بخش استراتژی پيکار سياسی‬ ‫تبعيديان‪ ،‬شخصی شدن «مبارزه»‬ ‫برخلاف مهاج ِر به اختيار‪ ،‬مخالف‬ ‫حدودی هم مسـبوق هسـتند‪ .‬راجع‬ ‫حقیقـت اسـت‪ .‬تلگرافاتـی کـه یک‬
‫مردمی را که به مخالفان بيرون برمی‬ ‫بوده است ـ جماعت بزرگی درهم‬ ‫و با نظامی که او را ريشه کن کرده‬ ‫به قسـمتی از مطالب روزنامۀ طوفان‬ ‫مـاه تمـام میـان تهـران و آذربایجان‬
‫گردد م ‌یتوان زير پنج عنوان آورد‪:‬‬ ‫افتاده که چنان فضا را پائين آورد‌هاند‬ ‫در کشاکشی وجودی است‪ .‬فعاليت‬ ‫کـه مربوط به خود بنده اسـت چون‬ ‫ر ّد و بدل شـده و صورت آنها کل ًا در‬
‫سالم کردن فضای بيرون تا بتوان از‬ ‫که جز تاباور (پر طاقت) ترين روا ‌نها‬ ‫سياسی را وظيفه خود می‌داند و‬ ‫تع ّرض شـخصی اسـت‪ ،‬وقت مجلس‬ ‫دفتـر ریاسـت وزراء و در تلگرافخانـه‬
‫کاری برآمد؛ سخ ‌تتر کردن اوضاع‬ ‫مانند عادات روزانه مسلم م ‌یگيرد و‬ ‫را بـا دفـاع از خـود نم ‌یگیـرم بـه‬ ‫موجـود اسـت حقیقـت مسـأله را به‬
‫بر رژيم در جهان خارج؛ آگاه کردن‬ ‫کسی رغبت به مشارکت ندارد‪.‬‬ ‫اشکال کارش به همين بر م ‌یگردد‪.‬‬ ‫روشـنی نشـان م ‌یدهد‪ .‬مسـألۀ این‬
‫مردمی که به آنچه در کشور م ‌یگذرد‬ ‫مبارزه امر بديهی تعريف نشده‬ ‫شـخص یـا آن شـخص نبـود‪ .‬شـیخ‬

‫دسترسی محدودتری دارند؛ پيشبرد‬ ‫ديگری است‪ .‬ما در بيرون به فرض‬ ‫زيرا مخالفت و فعاليت سياسی امر‬ ‫خصـوص کـه عقیـده دارم قضـاوت‬ ‫ایـن غائلـه ختـم گـردد‪ .‬و والـی هم‬ ‫محمـد و دار و دسـت ‌هاش صریحـاً‬
‫گفتمان مدرن و جايگزين جهان‬ ‫که بدانيم برای چه مبارزه م ‌یکنيم‬ ‫پيش پا افتاده نيست‪ .‬پيامد‌هايش‬ ‫دربارۀ اعمـال بنده بر عهدۀ آیندگان‬ ‫انصافـاً همـه نـوع جـد و جهـد را در‬ ‫بـه مـا م ‌یگفتنـد که مـا اصا ًل والی‬
‫بينی آخوندی و گفتما ‌نهای ارتجاعی‬ ‫از چه مبارزه‌ای بر می‌آئيم؟ نخست‬ ‫م ‌یتواند گران تمام شود؛ کمترينش‬ ‫اسـت و خودم چنیـن صلاحیتی که‬ ‫ایـن زمینـه به خـرج داد ولـی موفق‬ ‫نمی‌پذیریـم و از دولـت مرکـزی‬
‫و مطلق گرای ديگر؛ و سرانجام‬ ‫و از همه مهمتر به هدف مبارزه‬ ‫مبتذل کردن هرچه مبارزه‪ ،‬و آلوده‬ ‫دربـارۀ خودم قضـاوت کنم ندارم‪ .‬اما‬ ‫نشـد زیرا آقای خیابانی اولتیماتومی‬ ‫م ‌یخواهیـم کـه در کار آذربایجـان‬
‫گستردن شبکه ارتباطی مبارزه در‬ ‫می‌بايد پرداخت‪ .‬هر هدف نهائی جز‬ ‫آقایـان نماینـدگان محتـرم تصدیق‬ ‫بـه وی داد کـه از تبریـز بیـرون‬ ‫مطلقاً دخالـت نکنند‪ ،‬اما هرچه پول‬
‫درون و بيرون و در نهايت آماده‬ ‫تغيير رژيم و جانشين کردن آن با‬ ‫کردن فضای عمومی است‪.‬‬ ‫خواهنـد فرمـود کـه مخالفیـن مـن‬ ‫بـرود‪ .‬آقای مخبرالسـلطنه هم ناچار‬ ‫لازم داریـم همین دولت مرکزی باید‬
‫شدن برای مرحله پايانی مبارزه‪ ،‬و در‬ ‫يک نظام انسانی‪ ،‬با دمکراسی ليبرال‪،‬‬ ‫ما‪ ،‬چند هزاری در ميان اين‬ ‫هـم کـه در خارج از مجلس هسـتند‬ ‫شـد بـه قـوۀ قـزاق متوسـل گـردد‪.‬‬
‫بدترين صورت‪ ،‬برای «پس از پس از»‬ ‫دمکراسی محدود به حقوق بشر‪،‬‬ ‫ميليون‌ها که به درجات گوناگون‬ ‫و چنیـن مقالاتی را م ‌ینویسـند‪ ،‬آنها‬ ‫فـوت خیابانـی هـم‪ ،‬چنان کـه والی‬ ‫بـه مـا بدهد‪.‬‬
‫بيرون از تعريفی است که ما به عنوان‬ ‫به عنوان مخالف شناخته م ‌یشويم‪،‬‬ ‫نیـز چنیـن صلاحیتـی کـه بنـده را‬ ‫آذربایجـان م ‌یگویـد‪ ،‬معلـول انتحار‬ ‫آ قا یـا ن نما ینـد گا ن محتـر م‬
‫جمهوری اسلامی‪.‬‬ ‫چنان مخالفانی می‌توانيم داشته‬ ‫پس از سه ده ‌های فعاليت سياسی‬ ‫محکـوم کنند ندارنـد‪ .‬قضاوت دربارۀ‬ ‫بـوده‪ .‬به هر حـال وقایعی کـه اتفاق‬ ‫تصدیـق می‌فرماینـد کـه رژیـم‬
‫هيچيک از اين فعاليت‌ها به‬ ‫باشيم‪ .‬بهتر کردن حکومت اسلامی‬ ‫در تبعيد هنوز خود را در وضعی‬ ‫اعمـال بنـده و اقدامـات کابینـ ‌های‬ ‫افتـاد بـه خوبی ثابت کـرد که دولت‬ ‫مشـروطۀ ایـران‪ ،‬همـان رژیمـی‬
‫خودی خود به تغيير رژيم نخواهد‬ ‫و جابجا شدن رهبران آن‪ ،‬يا بازگشت‬ ‫م ‌یيابيم که م ‌یبايد پار‌های مقدمات‬ ‫کـه در آن تاریـخ عهـده‌دار امـور‬ ‫در نظـر خودش صائـب بود و نهضت‬ ‫کـه مرحـوم خیابانـی بـه قـول‬
‫انجاميد و نم ‌یبايد نا اميد شد و از‬ ‫به گذشته‌های سپری شده‌ای که‬ ‫و چي ‌زهائی را که بديهی م ‌یشمرديم‬ ‫کشـور بـوده‪ ،‬در صلاح ّیـت محکمۀ‬ ‫خیابانی مسـأل ‌های آن چنان مهم که‬ ‫هواخواهانـش اجـرای آن را از‬
‫مبارزه دست برداشت‪ .‬تغيير رژيم‬ ‫اگر نيروی زندگی می‌داشتند ما در‬ ‫تعريف کنيم‪ :‬مبارزه‪ ،‬سرنگونی‪ ،‬خود‬ ‫ب ‌یغرضـی اسـت کـه بتوانـد دربـارۀ‬ ‫هوادارانـش وانمـود م ‌یکردنـد نبود‪.‬‬ ‫کابینـۀ مـا می‌خواسـت‪ ،‬ابـداً بـه‬
‫اسلامی (برای رعايت آنها که از‬ ‫تبعيد نمی‌بوديم‪ ،‬يا جانشين کردن‬ ‫مخالفت و مخالف‪ .‬آيا هر برگزاری‬ ‫این گونه مسـائل تاریخـی ب ‌یطرفانه‬ ‫مـن ایـن حـرف را ب ‌یدلیـل نم ‌یزنم‬ ‫هیـچ کابینـه‌ای اجـازه نمی‌دهـد‬
‫واژه سرنگونی می‌گريزند) برآيند‬ ‫اين رژيم با ديکتاتوری ديگر‪ ،‬اگر‬ ‫جلسه و نوشتن مقاله مبارزه است؟ آيا‬ ‫نظر بدهد (نمایندگان‪ :‬صحیح اسـت‬ ‫زیـرا اگر نهضت قیام ّیـون اصیل بود‪،‬‬ ‫اصـل «لامرکزیّت» را در ایران قبول‬
‫مبارزات بيشمار‪ ،‬بيشتر در درون‬ ‫چه بهتر‪ ،‬هدف مخالف در معنی‬ ‫با اين کا‌رها م ‌یتوان رژيمی را در ده‬ ‫اگـر قلـوب آذربایجان ‌یهـا حقیقتاً با‬ ‫کنـد (نماینـدگان‪ :‬صحیـح اسـت)‪.‬‬
‫ايران‪ ،‬و فشا‌رهای بيرون و بيش از‬ ‫ما نيست‪ .‬در ميان ما سازشکاران‬ ‫پانزده هزار کيلومتری سرنگون کرد؟‬ ‫ـ احسـنت)‪.‬‬ ‫خیابانـی بـود‪ ،‬آیا دویسـت نفر قزاق‬ ‫مـا به آنهـا گفتیـم آذربایجـان جزء‬
‫همه ناهنگامی ‪anachronism‬‬ ‫(سازشکاری با سازش کردن‪ ،‬نه بر‬ ‫آيا هرکس در نشستی حضور يافت‬ ‫***‬ ‫م ‌یتوانسـت تشـکیلات آنها را به آن‬ ‫لایتجـّزای ایـران اسـت‪ .‬اگـر روی‬
‫و تباهی و ناشايستگی روزافزون‬ ‫سر اصول تفاوت دارد؛ تفاوتش در‬ ‫و دستی به قلم برد مخالف است؟‬ ‫کابینـۀ مشـیرالدوله پـس از‬ ‫سـرعت و بـه آن راحتـی برچینـد؟‬ ‫والـی حـرف دارنـد‪ ،‬آن مسـأله‌ای‬
‫حکومت آخوندی خواهد بود‪ .‬دادن‬ ‫همان اصول است؛) و عوامل رژيم‪،‬‬ ‫هنگامی که به آشفتگی گيج کننده‬ ‫فراغـت از کار آذربایجـان‪ ،‬بیـش از‬ ‫مـا هنـوز فرامـوش نکرد‌هایـم که در‬ ‫نیسـت و می‌شـود کسـی دیگـر را‬
‫شعار سرنگونی‪ ،‬مبارزه نيست و مبارزه‬ ‫بسياریشان بی جيره و مواجب و بی‬ ‫در پهنه مبارزات و فعالي ‌تهای اين‬ ‫چنـد هفتـه دوام نکـرد‪ .‬درین مدت‬ ‫انقلاب مشـروطیت‪ ،‬اهالی آذربایجان‬ ‫فرسـتاد‪ .‬بالاخـره پـس از اقدامـات‬
‫لزوما به سرنگونی نخواهد انجاميد و‬ ‫خبر‪ ،‬که با بی آبرو کردن سرتاسری‬ ‫گروه چند هزار نفری ـ در خوشبينانه‬ ‫دولـت انگلیس بر دولت ایران فشـار‬ ‫چگونـه یکـدل و یکزبان پشـت سـر‬ ‫زیـاد وقتـی کـه دیدیـم هیـچ گونه‬
‫هيج مشکلی هم در اين نيست‪ .‬ما‬ ‫مبارزه و رساندن ابتذال بيرون به‬ ‫ترين تخمي ‌نها ـ م ‌ینگريم ضرورت‬ ‫مـ ‌یآورد کـه مجلس شـورای ملی را‬ ‫سـتارخان ایسـتادند و چگونـه در‬ ‫حـرف منطقـی سرشـان نمی‌شـود‪،‬‬
‫هدفی روشن داريم ولی دامنه محدود‬ ‫معيا‌رهای حکومتی‪ ،‬همان خاطرخواه‬ ‫تعريف مفاهيم «بديهی» را ناگزير‬ ‫تشـکیل دهـد و قـرارداد ‪ 1919‬را‬ ‫مقابـل اردویـی به آن عظمـت که از‬ ‫خودمـان رأسـاً اقـدام کردیـم و‬
‫کار در بيرون و گسسته از مبارزات‬ ‫دستگاه امنيتی رژيم را م ‌یکنند؛ و‬ ‫م ‌یيابيم‪ .‬فراوانی جلساتی که «کميته‬ ‫بـه معـرض رأی بگـذارد‪ .‬در دوران‬ ‫تهـران برای تصرف تبریز اعزام شـده‬ ‫شـخصی را کـه صلاح م ‌یدانسـتیم‬
‫درون را نيز ـ مگر غير مستقيم ـ‬ ‫قدرت طلبان بهر بها و با هر وسيله‪،‬‬ ‫اختاپوس» معروف را به ياد م ‌یآورند؛‬ ‫زمامـداری وثو ‌قالدولـه چهل و چند‬ ‫بـود‪ ،‬مقاومـت و ایسـتادگی کردند و‬ ‫برگزیدیم و به آذربایجان فرستادیم‪.‬‬
‫م ‌یدانيم و بی آنکه چشمداشت بيش‬ ‫فراوانند ولی آنان را می‌بايد در مقوله‬ ‫نشست‌هائی که اگرچه آبرومند و‬ ‫تـن از وکلای دوره چهـارم انتخـاب‬ ‫در همیـن روزنامه‌ای کـه این مقاله‬
‫از اندازه داشته باشيم تا آنجا که در‬ ‫خودشان گذاشت و در شمار مخالفان‬ ‫سودمند‪ ،‬هرگز به سرنگونی رژيم‬ ‫شـده بودنـد ولـی مشـیرالدوله ادامۀ‬ ‫بالاخـره هـم فاتـح درآمدند‪.‬‬ ‫را درج کـرده‪ ،‬ایـن طـور برداشـت‬
‫توان ماست بر مبارزه تاکيد خواهيم‬ ‫نرسيده‌اند‪ ،‬مخالفانی که بيشتر‬ ‫انتخابـات را موکول به اسـتقرار نظم‬ ‫آذربایجانـی کـه همیشـه خـود را‬ ‫شـده که نقشـۀ قتـل خیابانی پیش‬
‫گذاشت‪ .‬چنانکه ظريفی گفته است‪،‬‬ ‫نياورد‪.‬‬ ‫نيرويشان در جنگ با يکديگر سپری‬ ‫و امنیـت در گیالن و مازنـدران و‬ ‫دسـت راسـت و مقتـدر ایـران دیده‪،‬‬ ‫از حرکـت آقـای مخبرالسـلطنه بـه‬
‫مخالفانی با چنين تعريف (و هر‬ ‫می‌شود‪ ،‬بحث‌هائی که زير عنوان‬ ‫آذربایجـان کرد و حال در برابر اصرار‬ ‫آذربایجانـی که عادت کرده همیشـه‬ ‫تبریـز‪ ،‬در طهـران طـرح و تصویـب‬
‫نخست جامه دان آنگاه سفر‪.‬‬ ‫کس می‌تواند تعريف خود را داشته‬ ‫مبارزه با رژيم موضوعش تاريخ و‬ ‫و فشـار وزیـر امور خارجه انگلسـتان‬ ‫جویهـای خـون بـرای حفـظ حدود‬ ‫شـده بوده اسـت‪ .‬ایـن اتهـام را قویّاً‬
‫تغيير رژيم در ايران روی خواهد‬ ‫باشد) برای رسيدن به آن هدف‬ ‫پيشبرد نظرات شخصی است؛ اينهمه‬ ‫قـرار داشـت کـه خواسـتار برگذاری‬ ‫و ثغـور ایـران‪ ،‬بـرای حفـظ قومیـت‬ ‫تکذیـب م ‌یکنـم‪ .‬چـون موقعی که‬
‫داد و ما بناچار دستی از دور بر آن‬ ‫نهائی چه می‌توانند؟ روشن بودن‬ ‫نشان م ‌یدهد که م ‌یبايد روشن تر‬ ‫انتخابـات و انعقـاد هرچـه زودتـر‬ ‫ایرانـی راه بینـدازد‪ ،‬هرگـز گول این‬ ‫والـی از طهـران حرکت کرد ما همه‬
‫خواهيم داشت‪ .‬ولی مبارزه در هر‬ ‫استراتژی مبارزه در اينجا بسيار‬ ‫به مسائل نگاه کنيم و هيچ چيز را‬ ‫مجلـس بود‪ .‬لرد کرزن‪ ،‬در سـیزدهم‬ ‫حرفهـای مشعشـع را کـه تعـدادی‬ ‫امیـدوار بودیـم که مرحـوم خیابانی‬
‫جا هست و گاه در بيرون بيشتر‬ ‫اهميت دارد‪ .‬نبرد مسلحانه و از‬ ‫مـاه اوت ‪ 1920‬طـی تلگرافـی بـه‬ ‫روزنام ‌ههای معلو ‌مالحال م ‌ینویسـند‬ ‫آن قـدر عقـل سـلیم دارد کـه بعـد‬
‫کار می‌کند‪ .‬اين معنای «مبارزه‪،‬‬ ‫آن بدتر دعوت امريکا به حمله به‬ ‫مسلم نگيريم‪.‬‬ ‫سـفیر انگلیس در تهران یادآور شـد‬ ‫نخواهـد خورد (نمایندگان‪ :‬احسـنت‬ ‫از ورود ایشـان‪ ،‬بـا درنظـر گرفتـن‬
‫نه سرنگونی» است که هنوز پس از‬ ‫ايران را که آرزوی آشکار و نهائی‬ ‫از مخالف آغاز کنيم‪ .‬مخالف کسی‬ ‫کـه مهلت چهـار ماهه انگلسـتان به‬ ‫ـ احسـنت)‪ .‬تاریـخ سـه هـزار سـاله‬ ‫اوضاع وخیم کشـور‪ ،‬دسـ ِت برادری‬
‫بيست و چند سال ابر‌وهائی را بالا‬ ‫بسياری درماندگان و تجزيه طلبان‬ ‫است که رژيمی مانند جمهوری‬ ‫ایـران در پایـان مـاه اکتبـر بـه سـر‬ ‫ایـران‪ ،‬خطـۀ آذربایجـان را چنـان‬ ‫بـه سویشـان دراز کنـد و حاضـر به‬
‫م ‌یبرد‪ .‬ولی چه بهتر که همان در‬ ‫و تشنگان بی اعتقاد (سينيک) قدرت‬ ‫اسلامی را نمی‌تواند تحمل کند‪.‬‬ ‫م ‌یرسـد و «مـا فو ‌قالعاده مشـتاقیم‬ ‫بـا خاک ایـران ممـزوج کرده اسـت‬ ‫همـکاری گردد‪ .‬خـود والی هم عین‬
‫آغاز به اين م ‌یرسيديم که بجای‬ ‫است پيشاپيش می‌بايد رد کرد‪.‬‬ ‫اين يک مخالفت سياسی نيست‪،‬‬ ‫کـه انتخابـات کشـور هرچـه زودتـر‬ ‫کـه بـه هیـچ وجـه قابـل تجزیـه و‬ ‫ایـن عقیـده را داشـت و مطمئـن‬
‫دادن شعار سرنگونی‪ ،‬به مبارزه‬ ‫مخالفان رژيم‪ ،‬کسانی که از ايران‬ ‫چنانکه با حکوم ‌تهای معمولی‪ ،‬حتی‬ ‫تکمیـل گـردد و پارلمـان ایـران‬ ‫انفکاک نیسـت (نمایندگان‪ :‬احسنت‬ ‫بـود کـه پـس از ورود بـه تبریـز‬
‫برای سرنگونی ـ مبارز‌های که بيشتر‬ ‫آغاز می‌کنند و از آنجا به مبارزه‬ ‫غير دمکراتيک‪ ،‬پيش م ‌یآيد‪ .‬رژيم‬ ‫تصمیـم نهائـی خود را بگیـرد که آیا‬ ‫خواهـد توانسـت قضایای آنجـا را با‬
‫فعالي ‌تهای تبعيديان ربطی به آن‬ ‫می‌رسند ـ واين يک نکته کليدی‬ ‫اسلامی نه تنها ايران را اندک اندک‬ ‫قـرارداد را م ‌یخواهـد یـا نـه»‪.‬‬ ‫ـ احسـنت)‪.‬‬ ‫مسـالمت و دوسـتی خاتمـه دهـد‪.‬‬
‫به نابودی م ‌یکشاند م ‌یخواهد ايرانی‬ ‫هـر شـخص عاقـل و مآ ‌لاندیـش‬
‫ندارد ـ م ‌یرسيديم‪.‬‬