Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۲۶۰ (دوره جديد

P. 13

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1۷۲۶‬‬
‫جمعه ‪ ۸‬تا پنجشنبه ‪ ۱۴‬مه ‪۲۰۲۰‬‬

‫تلسکوپهای جمینی شمالی و جنوبی‬ ‫گرفت و کار خود را آغاز کرد‪ .‬هرچند‬ ‫داستان‬ ‫پالومار افتتاح شد‪ ،‬مشکل رصدی‬ ‫تلسکوپ فضایی هابل‪ ،‬یکی از‬
‫و چندین رصدخانه بزرگ دیگر که‬ ‫که این تلسکوپ در ‪ ۱۹‬سال اخیر با‬ ‫تلسکوپهای فضایی‬ ‫دیگری خود را نمایان کرد‪ .‬اغتشاش‬ ‫مهمترین ابزارهای علمی ساخته دست‬
‫اغلب در هاوایی تمرکز یافتهاند‪ ،‬بدون‬ ‫فراز و نشیبهای فراوانی روبرو شد و‬ ‫لایههای متعدد و مرتفع جو زمین‬ ‫بشر است‪ .‬هیچکس در این شک ندارد‪.‬‬
‫هابل نمیتوانند به دستاوردهایی که‬ ‫بیشاز ‪ ۶‬میلیارد دلار هزینه برداشت‪،‬‬ ‫متحده (ناسا)‪ ،‬آژانس فضایی اروپا‬ ‫الکترومغناطیسی را دریافت و آنها‬ ‫سبب میشد در تلسکوپهای بزرگتر‬ ‫نزدیک به ‪ ۴۰‬سال است که بحث این‬
‫اما بیتردید میتوان گفت هابل ارزش‬ ‫(اسا) و سازمان فضایی کانادا آغاز شد‪.‬‬ ‫را تحلیل کند‪ .‬اما از آن مهمتر‪ ،‬عدم‬ ‫از ‪5‬متر‪ ،‬نتوان تصویری شفاف از اجرام‬ ‫تلسکوپ در جوامع علمی مطرح بوده‬
‫تاکنون ارائه کردهاند‪ ،‬دست یابند‪.‬‬ ‫همه اینها را داشت‪ .‬این تلسکوپ‬ ‫قرار شد این تلسکوپ طوری طراحی‬ ‫وجود مشکلات جوی برای این ابزار‬ ‫آسمانی بدست آورد و این‪ ،‬دستیابی به‬ ‫و ‪ ۱۹‬سال است که در مدار زمین‬
‫یکی از مهمترین فعالیتهای هابل‬ ‫درحالتی که تمام ابزارهایش فعال‬ ‫شود تا هر چند سال یکبار‪ ،‬بتوان با‬ ‫بود که دو مزیت مهم بههمراه داشت؛‬ ‫تفکیک بالاتر و تهیه تصاویر پرکیفیت‬ ‫قرار گرفته و به گردآوری اطلاعات‬
‫در نقش دیدهبانی تلسکوپهای زمینی‪،‬‬ ‫باشند‪ ،‬هر روز بیش از ‪ ۱۰‬گیگابایت‬ ‫استفاده از شاتلهای فضایی (که آن‬ ‫نخست دستیابی به نهایت کیفیت و‬ ‫میپردازد‪ .‬هابل در این ‪ ۱۹‬سال‪،‬‬
‫وقتی است که هابل برای چند روز‬ ‫اطلاعات به زمین مخابره میکند که‬ ‫زمان در دست ساخت بود) به آن‬ ‫شفافیت تصویر و دوم‪ ،‬استفاده از تمام‬ ‫را با مشکل روبرو میکرد‪.‬‬ ‫تصاویر زیبایی را از نقاط دور و نزدیک‬
‫به گوشهای از آسمان خیره میشود‬ ‫سفر کرد‪ ،‬قطعات معیوب احتمالی را‬ ‫زمان موجود برای رصد اجرام سماوی‪.‬‬ ‫علاوه بر این‪ ،‬احداث رصدخانههای‬ ‫عالم تهیه کرده است‪ ،‬از اجرام منظومه‬
‫و دورترین اجرام عالم را بهتصویر‬ ‫حدود ‪ ٣‬دی‪.‬وی‪.‬دی را پر میکند‪.‬‬ ‫تعمیر کرد و تجهیزات علمی آن را با‬ ‫در خارج جو زمین‪ ،‬آسمان همیشه‬ ‫بز ر گ هز ینه هنگفتی به همر ا ه‬ ‫شمسی گرفته تا دورترین اجرام عالم‬
‫میکشد‪ .‬هابل تاکنون چهار بار این‬ ‫نمونههای بهتری که از جدیدترین‬ ‫تاریک است و تنها در مناطق نزدیک‬ ‫داشت و برای بهترین استفاده از این‬ ‫که بیشاز ‪ ۱٣‬میلیارد سال نوری با ما‬
‫کار را انجام داده که منجر به تصاویر‬ ‫داخلیاخارججو؟مسالهایناست!‬ ‫فناوریهای بشر بهره میبرند‪ ،‬جایگزین‬ ‫خورشید است که روشن بهنظر میرسد‪.‬‬ ‫سرمایهگذاری هنگفت‪ ،‬رصدخانهها‬ ‫فاصله دارند و بسیاری از این تصاویر‬
‫ژرف شمالی در ‪ ۱۹۹5‬و ‪،۱۹۹۷‬‬ ‫اما با گذشت زمان‪ ،‬رصدخانههای‬ ‫کرد‪ .‬اینچنین‪ ،‬تلسکوپ میتوانست‬ ‫پیشنهاد شد با توجه به ظرفیتهای‬ ‫میبایست در بهترین نقاط رصدی‬ ‫در کیفیت و جذابیت بینظیرند‪ .‬اما‬
‫تصویر ژرف جنوبی و تصویر فراژرف‬ ‫ز مینی نیز پیشر فت کر د ند ‪.‬‬ ‫هم عمری طولانی داشته باشد و هم‬ ‫عالی این تلسکوپ و هدف از ساخت‬ ‫زمین احداث میشدند‪ .‬اما پیشرفت‬ ‫از آن مهمتر‪ ،‬اطلاعاتی است که این‬
‫هابل است‪ .‬در آخرین این تصاویر که‬ ‫تلسکوپهای جدیدتر از آینههای‬ ‫از آخرین دستاوردهای فناوری بشری‬ ‫آن که شناخت بهتر عالم است‪ ،‬این‬ ‫صنعتی و گسترش شهرها‪ ،‬مشکلات‬ ‫رصدخانه فضایی در قالبهایی غیر از‬
‫زمستان ‪ ۲۰۰۴ / ۱٣۸۲‬گرفته شد‪،‬‬ ‫بزرگتر از ‪ ۶.5‬متر استفاده میکردند‬ ‫تلسکوپ به افتخار ادین هابل نامگذاری‬ ‫دیگری را با خود به همراه آورد‪ .‬توسعه‬
‫هابل یک میلیون ثانیه به نقطهای از‬ ‫و از آن مهمتر‪ ،‬اینکه پژوهشگران‬ ‫برای اکتشافات بهتر استفاده کند‪.‬‬ ‫شود و بدین ترتیب‪ ،‬داستان چهل ساله‬ ‫نیروگاههای تولید برق و استفاده‬ ‫تصویر گردآوری میکند‪.‬‬
‫آسمان در جنوب صورتفلکی جبار که‬ ‫توانسته بودند روشهایی برای برطرف‬ ‫در نهایت‪ ،‬تلسکوپ هابل با آینهای‬ ‫گسترده از انرژی الکتریکی بخصوص‬ ‫هابل در خارج جو زمین قرار گرفته‪،‬‬
‫ابعاد آن تنها یکدهم قطر ماه بدر بود‪،‬‬ ‫کردن اثر اغتشاشهای جوی پیدا کنند‪.‬‬ ‫‪ ۲۴۰‬سانتیمتری و ابزارهای علمی‬ ‫تلسکوپ فضایی هابل رقم خورد‪.‬‬ ‫برای روشنایی‪ ،‬زمینهساز ظهور آلودگی‬ ‫جاییکه هیچ مانعی برای دریافت‬
‫خیره شد و توانست بیشاز سیزدههزار‬ ‫در این روشها که اپتیک سازگار و‬ ‫فراوان در سال ‪ ۱٣۶۹‬سوار بر شاتل‬ ‫طراحی این تلسکوپ در دهه ‪۱۹۷۰‬‬ ‫نوری شد‪ ،‬طوریکه حتی از فاصلههای‬ ‫نورهای منتشرشده از اجرام کیهانی‬
‫کهکشان دور و نزدیک را بهتصویر‬ ‫اپتیک فعال نام گرفته‪ ،‬کارشناسان‬ ‫فضایی آتلانتیس در مدار زمین قرار‬ ‫و با مشارکت سازمان فضایی ایالات‬ ‫چند ده کیلومتری شهرهای بزرگ‪،‬‬ ‫وجود ندارد و میتوان با بررسی تمام‬
‫بکشد‪ .‬دورترین این اجرام بیشاز‬ ‫از آینههای انعطافپذیری استفاده‬ ‫هاله نوری که بر فراز شهر قرار داشت‪،‬‬ ‫آنها‪ ،‬اطلاعات کاملی از ساختار‪ ،‬ترکیب‬
‫سیزده میلیارد سالنوری با زمین‬ ‫میکنند تا اثر معکوس اختلالات جوی‬ ‫تاریکی آسمان را تحتالشعاع قرار‬ ‫شیمیایی‪ ،‬دما‪ ،‬اندازه‪ ،‬سرعت و جهت‬
‫فاصله داشتند و جهان را در زمانی‬ ‫را روی آینه اعمال کنند و تصویری‬ ‫حرکت‪ ،‬میدان مغناطیسی و دیگر‬
‫نشان میدادند که چند صدمیلیون‬ ‫بدست آورند که گویی از فضای خارج‬ ‫میداد‪.‬‬ ‫ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی بدست‬
‫سال بیشتر از عمر جهان نمیگذشت‪.‬‬ ‫همچنین‪ ،‬شرایط آبوهوایی زمین‬ ‫آورد‪ .‬همانطور که میدانید‪ ،‬جو زمین‬
‫این تلسکوپ تاکنون چهار بار تعمیر‬ ‫از جو زمین تهیه شده است‪.‬‬ ‫نیز مانع از آن میشد که بتوان هر زمانی‬ ‫پوشش حفاظتی مناسبی را برای ادامه‬
‫و بهروزرسانی شده و هربار نیز پرتوانتر‬ ‫این پیشرفتها که در دهه اخیر‬ ‫به رصد پرداخت‪ .‬معمولا نیمی از ‪۲۴‬‬ ‫حیات روی زمین فراهم کرده و مانع از‬
‫از قبل به فعالیت خود بازگشته است‪.‬‬ ‫بدست آمده‪ ،‬سبب شده است کیفیت‬ ‫ساعت شبانهروز را نمیتوان بهواسطه‬ ‫رسیدن پرتوهای پرانرژی و زیانباری‬
‫اما اگر این پنجمین ماموریت تعمیر‬ ‫تصاویر رصدخانههای زمینی با تلسکوپ‬ ‫روشنایی روز‪ ،‬رصد کرد و نیم دیگر نیز‬ ‫چون گاما‪ ،‬ایکس و فرابنفش به سطح‬
‫تلسکوپ فضایی هابل نیز با موفقیت‬ ‫فضایی هابل برابری کند‪ .‬از آنجا که‬ ‫بهشرطی برای رصد مناسب است که‬ ‫زمین میشود‪ .‬اما این پوشش حفاظتی‬
‫به پایان برسد‪ ،‬هابل با توانی غیرقابل‬ ‫رصدخانههای زمینی به آینههای‬ ‫ماه در آسمان نباشد و هوا ابری نباشد‬ ‫برای اخترشناسان و دانشمندانی که به‬
‫تصور به عرصه اکتشافات فضایی باز‬ ‫‪۸‬متری و بزرگتر مجهزند‪ ،‬اجرام بسیار‬ ‫و باد شدیدی نوزد‪ .‬بنابراین زمان زیادی‬ ‫اجرام ورای جو علاقمندند‪ ،‬مزاحمت‬
‫خواهد گشت و حداقل برای پنج سال‬ ‫کمنورتری را میتوانند ببینند و علاوه بر‬ ‫برای استفاده از تلسکوپهای بزرگ‬
‫دیگر به فعالیت خود ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫آن‪ ،‬جزئیات بیشتری را نسبت به هابل‬ ‫باقی نمیماند و همین زمان اندک نیز‬ ‫ایجاد میکند‪.‬‬
‫اما جالب اینجاست که در دوره پنج‬ ‫بهتصویر بکشند‪ .‬اما هابل کماکان از‬ ‫باید به ارزشمندترین پروژههای رصدی‬
‫ساله پیشرو‪ ،‬چند تلسکوپ فضایی‬ ‫برتری زمان رصد بهره میبرد‪ .‬از اینرو‪،‬‬ ‫چرا تلسکوپ فضایی؟‬
‫دیگر نیز هابل را در مدار زمین همراهی‬ ‫دانشمندان موسسه علوم تلسکوپ‬ ‫اختصاص یابد‪.‬‬ ‫سالها پیش‪ ،‬اخترشناسان ابزارهای‬
‫میکنند‪ .‬تلسکوپهای فضایی چاندرا‪،‬‬ ‫فضایی تصمیم گرفتند مسوولیت‬ ‫اما دستیابی به فناوری فضایی و‬ ‫علمی خود را به بالن میبستند و آنرا‬
‫نیوتن‪ ،‬اسپیتزر‪ ،‬هرشل و پلانک (که‬ ‫دیگری به هابل بسپارند و این ابزار‬ ‫توانایی ارسال ابزارهای علمی به خارج‬ ‫رها میکردند تا به ارتفاعهای بالای‬
‫هردو بهتازگی در مدار زمین قرار‬ ‫ارزشمند را دیدهبان رصدخانههای‬ ‫از جو‪ ،‬این امکان را فراهم کرد که بتوان‬ ‫جو صعود کنند و بهدور از مزاحمت‪،‬‬
‫گرفتهاند)‪ ،‬در دیگر طولموجهای‬ ‫بر تمام این مشکلات غلبه کرد‪ .‬در دهه‬ ‫آسمان را در نور فرابنفش و ایکس و‬
‫طیف الکترومغناطیس هابل را همراهی‬ ‫زمینی قرار دهند‪.‬‬ ‫‪ ،۱٣5۰ / ۱۹۷۰‬برخی دانشمندان به‬ ‫گاما بکاوند‪ .‬این ابزارها عمر کوتاهی‬
‫میکنند و میتوان امید داشت که‬ ‫هابل که در مقایسه با رصدخانههای‬ ‫فکر استقرار تلسکوپی پیشرفته در‬ ‫داشت و نمیشد از آنها برای مطالعات‬
‫همکاری این چند رصدخانه فضایی‪،‬‬ ‫زمینی به زمان کمتری برای اکتشاف‬
‫دستاوردهای شگرفی بههمراه داشته‬ ‫نیاز دارد‪ ،‬هدفهای جدید را مییابد‬ ‫خارج از مدار زمین افتادند‪.‬‬ ‫طولانیمدت سود جست‪.‬‬
‫باشد‪ .‬لشکر تلسکوپهای فضایی به‬ ‫و آنها را برای بررسیهای دقیقتر به‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬بشر توانست با استفاده‬
‫پیشقراولی هابل آماده است مرزهای‬ ‫رصدخانههای زمینی معرفی میکند‪.‬‬ ‫پدر تلسکوپهای فضایی‬ ‫از فناوریهای جدید‪ ،‬تلسکوپهای‬
‫تلسکوپهای دوقلوی کک با آینههای‬ ‫اول بار‪ ،‬لیمان اسپیتزر بود که این‬ ‫بزرگتر و مجهزتری بسازد و اجرام‬
‫کیهان را نیز درنوردد‪.‬‬ ‫‪۱۰‬متری‪ ،‬مجموعه وی‪.‬ال‪.‬تی در‬ ‫پیشنهاد را مطرح کرد و با استقبال‬ ‫کمنورتر و دورتری را در آسمان مشاهده‬
‫شیلی با چهار تلسکوپ ‪ ۸/5‬متری‪،‬‬ ‫جامعه علمی آن روز روبرو شد‪ .‬چنین‬ ‫کند‪ .‬اما پساز آن که تلسکوپ ‪5‬متری‬
‫تلسکوپی میتوانست تمام امواج‬

‫‪9۶‬‬

‫‪43 1‬‬ ‫‪۵‬‬

‫‪۲‬‬ ‫(سودوکو)‬ ‫‪ 1۵ 14 13 1۲ 11 1۰ 9 8 ۷ ۶ ۵ 4 3 ۲ 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪۵3۷‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۱‬ـ الغاء کننده بردگی‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪۲‬ـ رنگی است ـ دریاییاست ـ نوعی‬
‫‪1۷‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪3‬‬ ‫منزل مسکونی‬
‫‪9۶‬‬ ‫‪۲1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪٣‬ـ از هنرپیشگان معروف و فقید تاتر‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪۷8 ۲ 3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫و سینمای ایران ـ اسرارآمیز‬ ‫‪4‬‬
‫‪۶‬‬ ‫‪۴‬ـ حکم دادگاه ـ از روی ناشیگری‬
‫‪۷8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪43۲1‬‬ ‫‪5‬ـ از شهرهای ایران ـ تکرار یک حرف‬ ‫‪۵‬‬

‫‪4 ۲1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ـ زبانی است‬ ‫‪۶‬‬
‫‪۶‬ـ از شهرهای زیبای اروپا ـ از‬
‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 1۰ 9 8 ۷ ۶ ۵‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫نویسندگان و داستانسرایان معاصر‬ ‫‪۷‬‬

‫از کشورهای آفریقایی‬ ‫‪۱‬ـ از آثار منتسکیو‬ ‫‪3‬‬ ‫و فقید ایران‬ ‫‪۱۰‬ـ جنس مذکر ـ آشی‬ ‫‪8‬‬
‫‪۸‬ـ ورقه ـ تاقچه ـ‬ ‫‪۲‬ـ رودخانهای در ایران‬ ‫‪۷‬ـ از هنرپیشگان معروف و فقید‬ ‫است ـ خانه و کاشانه‬
‫پایتخت کشوری است‬ ‫ـ کج ـ حرف تعجب‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪۹‬ـ برابر مقررات ـ‬ ‫‪٣‬ـ غمگین و اندوهناک‬ ‫سینمای ایتالیا ـ روحانی مسیحی‬ ‫‪۱۱‬ـ تشویق کننده ـ داد و‬ ‫‪1۰‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۸‬ـفقیهفتوادهندهـکیسهبزرگـخوب‬ ‫ستد کالا‬
‫حیثیت‬ ‫ـ نوعی وسیله نقلیه‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۹‬ـ دریاچهای در روسیه ـ تکرار یک‬ ‫‪11‬‬
‫‪۱۰‬ـ از آنطرف تازه است‬ ‫‪۴‬ـ مانند بودن ـ نه‬ ‫‪۱۲‬ـ از رهبران موسیقی‬ ‫‪1۲‬‬
‫ـ از رؤسای جمهوری‬ ‫به عربی ـ موجودی‬ ‫‪۷‬‬ ‫حرف ـ مزدور‬ ‫کلاسیک کشور ما با‬
‫‪۱۰‬ـ گلی است ـ از ضمایر ـ وسیلهای‬ ‫‪13‬‬
‫پیشین آمریکا‬ ‫افسانهای‬ ‫‪8‬‬ ‫شهرتی جهانی‬
‫‪۱۱‬ـ از شهرهای ایران ـ‬ ‫‪5‬ـ مایه حیات ـ پایتخت‬ ‫‪9‬‬ ‫برای نواختن‬ ‫‪۱٣‬ـ پیشگام شعر نو در ایران‬ ‫‪14‬‬
‫‪۱۱‬ـ از شعب اسلام ـ جاسوسه اعدام‬
‫از کتب مقدس‬ ‫کشوری است‬ ‫‪1۰‬‬ ‫ـ نمره‬ ‫‪1۵‬‬
‫‪۶‬ـ از شعرای رمانتیک‬ ‫شده جنگ اول جهانی‬ ‫‪۱۴‬ـ رنگ ـ از پوشاک ـ‬
‫فرانسه ـ حرفه و شگرد‬ ‫‪11‬‬ ‫‪۱۲‬ـماشینمحرکهقطارـتابندهودرخشان‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪۷‬ـ رئیس جمهوری یکی‬ ‫‪۱٣‬ـ برآم‪ ۰‬دن خورشید و ماه ـ‬ ‫میگردد‬
‫افقی‪:‬‬ ‫قسمتی از اندام ـ از خوراکهای سنتی‬ ‫‪۱5‬ـ جدید ـ غیرنظامی ـ در‬ ‫‪۱‬ـ از رجال صاحب نام و‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪۱‬ـ از شیرینیهای سنتی‬ ‫‪۱۴‬ـ نوازنده و آهنگساز فراموش ناشدنی‬ ‫دولتمردان دوران پهلوی‬
‫و فقید ایران ـ ستاره ـ راه بیپایان‬ ‫آن زندگی میکنیم‬ ‫‪۲‬ـ سیاستمدار و فیزیکدان‬
‫‪۲‬ـ ژیمناستیک سنتی‬ ‫‪۱5‬ـ از آنطرف عددی است ـ شجاع و‬ ‫آمریکایی و از پیشوایان‬
‫‪٣‬ـ محاسب ـ واحد سنتی‬
‫دلاور ـ قسمتی از دست و پا‬ ‫استقلال این کشور‬
‫اندازهگیری وزن‬ ‫‪٣‬ـ پیغام آور و رسول ـ از‬
‫‪۴‬ـ عددی است ـ پایتخت‬ ‫حل جدول شماره قبل‬ ‫هنرپیشگان معروف و‬

‫گوهر ـ حیوانی است‬ ‫کشوریست‬ ‫فقید هولیود‬
‫‪۹‬ـ ایفاء ـ نوعی پارچه‬ ‫‪5‬ـ شگرد ـ آزرم ـ حرفی‬ ‫‪۴‬ـ از نخست وزیران پیشین‬
‫‪۱ ۰‬ـ ا ز سا ز ما نها ی‬ ‫به اول آن بیفزایید‬ ‫انگلیس ـ مفتول ـ‬
‫بینالمللی ـ انصاف‬
‫معنی «قوه» میدهد‬ ‫زندگانی‬
‫‪۱۱‬ـ ضعف ـ آنسوی‬ ‫‪۶‬ـ جانی ـ از شهرهای‬ ‫‪5‬ـ سلسله کوهی است ـ‬

‫ایران‬ ‫دشمن ـ او‬
‫‪۷‬ـ او ـ رشتهها ـ توان‬ ‫‪۶‬ـ برجی است ـ جانشین‬
‫‪۸‬ـ میوهایست ـ برتر از‬
‫ـ تیرگی‬
‫‪۷‬ـ از مصالح ساختمانی ـ‬
‫واحد پول کشوریست ـ‬
‫اثری از ژان ژاک روسو‬
‫‪۸‬ـ آواز ـ اوهم حرفهای دارد‬

‫ـ از شهرهای ایران‬
‫‪۹‬ـ طرف راست ـ خدای آب‬
‫در کیش زرتشتی ـ تنها‬

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18