Page 16 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۷۵ (دوره جديد
P. 16
صفحه - Page 16 - 16شماره 1۷41
جمعه ۳۱مردادماه تا پنجشنبه ۶شهریورماه ۱۳۹۹خورشیدی
بودند .هر دو منافع ملی ایران را در چه کسی «کودتا» کرد؟ = تاریخچه شکلگیری
نظر داشتند .هر دو بر این باور بودند شاه یا مصدق یا هر دو؟ جنبش ملی شدن صنعت
که هر یک بهتر از دیگری میتواند نفتبهپیشازدوراننخست
این منافع را حفظ کند .هر دو خود تشکیل داد تا «اوضاع وخیم کشور» را توجه داشته باشیم که نصیری فرمان صنعت نفت به اتفاق آرا به تصویب این شیوه در ایران نه تنها معمول وزیری مصدق و به سالهای
را نماینده «اراده ملت» میدانستند. بررسی کند. «شاه» را برای نخست وزیر برده بود و مجلس پانزدهم رسید .در آن زمان نیست ،بلکه نوعی تجاوز به حریم آغازین دهه بیست و دولت
از همین رو مصدق «عزل» خود را مصدق با سوگندی که بر پشت قرآن حسین علا نخست وزیر بود و این مقدسات به شمار میرود .مصدق قوام و ماجرای دادن امتیاز
از نخست وزیری کودتایی نامید که درواقع پس از انحلال مجلس و برای حفظ سلطنت نوشته و به شاه طرح در ۲۹اسفند به تصویب مجلس را حتا «پیشوا» و «کبیر» نامیدهاند. نفت شمال به شوروی بر
با دستگیری سرهنگ نصیری رییس بیاعتنایی مصدق به فرمان شاه که تقدیم کرده بود« :دشمن قرآن باشم برخی از ایرانیان وقتی کسی را به میگردد .محدود کردن این
گارد شاهنشاهی ناکام ماند و شاه در طبق قانون (غلط یا درست) عزل اگر بخواهم بر خلاف قانون اساسی سنا نیز رسید. عنوان قهرمان ملی و پیشوا و رهبر دوران به چند سال نخستین
مصدق رقیبی را دید که اگرچه به نخست وزیر از اختیارات وی بود ،و عملی کنم و همچنین اگر قانون شاه در اوایل اردیبهشت ۱۳۳۰ پذیرفتند دیگر از هر اشتباهی بری دهه سی تحریف واقعیات
حفظ سلطنت او سوگند خورده بود، همچنین خروج شاه از کشور ،اوضاع اساسی را نقض کنند و رژیم مملکت مصدق را مأمور تشکیل کابینه کرد. میشود و به تعبیر مذهبی «معصوم» تاریخی است و این تحریف
ولی جاهطلبیهای «خطرناک» خود را تغییر دهند من ریاست جمهور را قانون اجرای ملی شدن صنعت نفت به شمار میرود .ولی واقعیت این است عمدتا توسط ملیگرایان و
وخیم شد. قبول نمایم» و به عنوان رییس دولت پس از تصویب در مجلس شورای ملی که مصدق هم انسانی بوده مانند من
را داشت. آیا اگر مصدق فرمان عزل را که به قانون اساسی مشروطه قسم و سنا به امضای شاه رسید .درواقع و شما با همه ویژگیهای بد و نیک چپ صورت میگیرد.
درواقع کودتا با انحلال مجلس شروع میپذیرفت ،باز هم اوضاع وخیم خورده بود ،قاعدتا نمیبایست فرستاده دولت ایران قرارداد نفت را از نظر انسانی .در شرایطی که جهان بر ضعف = « عذ ر خو ا هی » خا نم
شده بود .انحلال مجلس توسط نخست میشد ،و آیا قانون ملی شدن صنعت حقوقی یکجانبه لغو کرد .از این پس پیامبران انگشت مینهد ،بس جای مادلن آلبرایت وزیر امور
وزیر ،که عملی غیر قانونی بود ،عزل او نفت که پیش از مصدق تصویب شده «شاه» را دستگیر میکرد! تأمل است که ما سیاستمداران و خارجه دولت دموکرات
توسط شاه را به دنبال داشت .مصدق مصدق در اینباره میگوید که شکایت انگلیسیها شروع شد. دولتمردان خود را به سطح پیامبران بیل کلینتون که به طمع
فرمان عزل را نپذیرفت و ماند .شاه از بود ،اجرا نمیگشت؟! مطمئن نبوده نامه دست خط شاه مصدق در طول نخست وزیری اصلاحطلبی در سال 13۷8
مقابله دست برداشت و رفت .مصدق از ساعت ۶صبح ۲۸امرداد چهره بوده باشد .او که نصیری را متهم به خود دو بار از مجلس تقاضای اعطای خطاناپذیر بر کشانیم. صورت گرفت ،پیش از آنکه
با اطمینان به پشتیبانی مردم کودتا تهران عوض شد .این همان روزیست کودتا علیه خود میکند هرگز توضیح اختیارات تام کرد .خودش می نویسد مصدق عاشق مادر خود بود و در بیان یک واقعیت تاریخی و
کرد و شکست خورد .شاه با اطمینان که صدها کتاب و مقاله درباره آن نمیدهد رییس گارد شاهنشاهی لایحه اختیارات خلاف قانون اساسی خاطراتش زیاد از او حرف میزند. اعتراف به دخالت آمریکا در
به حمایت خارجی با «کودتا» برگشت چگونه و با کدام تانک و سرباز قصد بود« :موقع درخواست تذکر دادم با دوازده ساله بود که پدرش درگذشت «کودتای »۲8امرداد باشد،
نوشته شده است. کودتا علیه او را داشته که به این اینکه اختیارات مخالف قانون اساسی و مادرش همسر مرد دیگری شد .زنی یک عمل سیاسی سخیف
و پیروز شد. روز بعد در اعلامیهای که از سوی است این درخواست را میکنم ،اگر در که نماز و روزهاش قطع نمیگشت و در جهت منافع آمریکا بود
سرلشکر زاهدی صادر شد اعلام گشت سادگی در خانه وی دستگیر گشت! مجلسین به تصویب رسید به کار ادامه در سوییس هم حجاب بر نگرفت و به که نه پرده از رازی برداشت
همه جا توطئه که به فرمان شاه برای حفظ جان مصدق روز بعد بدون آنکه از فرمان نماز و دعا مشغول بود .مصدق صاحب و نه گوشهای تاریک از تاریخ
مصدق از هیچگونه اقدامی خودداری عزل خود توسط شاه حرفی بزند میدهم والا از کار کنار میروم». تنها دو پسر و یک دختر شد که برای کشورمان را روشن ساخت!
روحیه جاهطلبانه مصدق و نقش نخواهد شد و وی باید در طول ۲۴ اعلامیهای صادر کرد مبنی بر اینکه مصدق به دلیل تجربه سیاسی و آن دوران بس نامعمول بود .در دوران =درواقع کودتا با انحلال
منحصر به فردی را که تنها برای خود مقارن ساعت یازده شب گذشته یک نیز محبوبیتی که بین مردم یافته زندگی در ایران و در مسافرتهایش مجلس شروع شده بود.
قائل بود به خوبی میتوان در خاطرات ساعت خود را معرفی کند. کودتای نظامی به وسیله افسران گارد بود همواره شاه و حتا مجلسی را که به اروپا و تحصیلاتش سخن از مادر انحلالمجلستوسطنخست
شاه بازگشت .وی پیش از ورود شاهنشاهی به اجرا گذاشته شد و در اکثریت آن یاران خودش بودند به و فرزندانش هست ،ولی نشانی از وزیر ،که عملی غیرقانونی
او دید. به تهران اعلام کرد« :صنعت نفت نتیجه سرهنگ نصیری رییس گارد استعفا تهدید میکرد .وی که نخست همسرش نیست .مادر مصدق سه بار بود ،عزل او توسط شاه را به
تو گویی در ایران فقط او خواهان ایران ملی شده و شرکت نفت ایران شاهنشاهی که برای تسلیم نامهای به وزیریاش از طرف مجلس پیشنهاد و شوهر کرد و محمد مصدق از همسر دنبال داشت .مصدق فرمان
و انگلیس وجود خارجی ندارد .نفت نخست وزیر مراجعه کرده بود ،توقیف از سوی شاه تأیید شده بود ،خود را دوم او بود .مصدق [به گفتهی خودش] عزل را نپذیرفت و ماند .شاه
ملی شدن صنعت نفت بود. تنها نماینده و مجری «اراده ملت» از بیماری عصبی رنج میبرد .در ژانویه از مقابله دست برداشت و
روز شنبه ۸اردیبهشت ۱۳۳۰پس ایران ملی شده و ملی خواهد ماند». گردید. میدانست و وقتی همان مجلس که ۱۹۰۹برابر با ۱۲۸۸خورشیدی در رفت .مصدق با اطمینان به
از استعفای حسین علا نخست وزیر خود مصدق اذعان می کند که شاه از محتوای نامه هیچ سخنی نیست هشتاد درصد آن از جبهه ملی بودند پاریس به پزشک و پروفسور اعصاب پشتیبانی مردم کودتا کرد
وقتی «یکی از نمایندگان که چند روز از هیچ دولتی به اندازه دولت وی و کسی نیز نمیپرسد چگونه میتوان به وی پشت کرد ،آن را «ضد مردمی» مراجعه کرد و تا سال ۱۹۱۰در و شکست خورد .شاه با
قبل از کشته شدن رزم آرا نخست با نامه کودتا کرد! مصدق عدهای از نامید و برای حفظ چهره عامهپسند اطمینانبهحمایتخارجیبا
وزیر به خانه من آمده بود و مرا از پشتیبانینکرد. ارتشیان و دولتیان را بازداشت نمود بیمارستان و استراحتگاه بسر برد. «کودتا»برگشتوپیروزشد.
طرف شاهنشاه برای تصدی این مقام بیماری و تمارض مصدق و ابیاتی و برای دستگیری سرلشکر زاهدی ده خود بر قانون و مجلس پای نهاد. تاریخچه شکلگیری جنبش ملی =راست این است که در
دعوت کرده بود و هیچ تصور نمیکرد که در این مورد ساختهاند نیز معروف مصدق که در نامهای به تاریخ ۱۶ شدن صنعت نفت به پیش از دوران چنان اوضاعی که مصدق
برای قبول کار حاضر شوم اسمی از است .خود در خاطراتش به بیماری هزار تومان جایزه تعیین کرد. دی ۱۳۳۱به مجلس شورای ملی نخست وزیری مصدق و به سالهای توصیف میکند ،از راههای
من برد که بلاتأمل موافقت کردم و عصبی و جسمی خود از دوران جوانی ساعت ۹صبح روز بعد شاه در نوشت« :دولت هرگز در صدد تعطیل آغازین دهه بیست و دولت قوام و بسیار سادهتری میشد او را
این پیشامد سبب شد که نمایندگان اشاره می کند .لیکن او ،هم به نسبت فرودگاه رامسر به هنگام خروج از مجلس شورای ملی نیست» ،شش ماه ماجرای دادن امتیاز نفت شمال به از میان برداشت .دستگاهی
از محظور در آیند و همه بالاتفاق کف چهل سال پیش [زمان نگارش این کشور گفت آن نامه فرمان برکناری بعد اعلام کرد ناچار است تکلیف خود شوروی بر میگردد .محدود کردن که ،بنا بر تصور مصدق ،تنها
بزنند و به من تبریک بگویند .موافقت مطلب ]۱۳۸۳ :عمری نسبتا طولانی مصدق از نخست وزیری به دلیل زیر را با این مجلس یکسره سازد .در 5 این دوران به چند سال نخستین دهه آدم سالم و میهندوست و
من هم روی این نظر بود که طرح را پشت سر نهاد و دچار ناتوانی روحی پا گذاشتن قانون اساسی و مشروطیت امرداد ۳۲مصدق در یک نطق رادیویی سی تحریف واقعیات تاریخی است و مستقل آن محمد مصدق
نمایندگان راجع به ملی شدن صنعت و افتادگی جسمی نگشت و هم با بود و وی برای جلوگیری از برادرکشی گفت برای انحلال یا ابقای مجلس به این تحریف عمدتا توسط ملیگرایان باشد برای از بین بردن وی
نفت از بین نرود و در مجلس تصویب وجود توطئههایی که علیه خود تصویر و خونریزی و جنگ داخلی برای مدت رفراندوم و نظر مردم متوسل خواهد و چپ صورت میگیرد .چپی که دچار هیچ مشکلی نمیشد!
شود .چناچه آقای سید ضیاءالدین میکند هرگز نه مورد حمله قرار کوتاهی از کشور خارج میشود .سپس شد .با وجود اعتراض اقلیت مجلس، به دلیل منافع «برادر بزرگ» اتفاقا
نخست وزیر میشد دیگر مجلسی شاه در پیامی که از رادیو لندن پخش دولت مصدق در روز ۱۲امرداد در مخالف ملی شدن صنعت نفت بود. الاهه بقراط ۲۸ -امرداد روز جدل
نمیگذاشت تا من بتوانم موضوع را گرفت و نه به قتل رسید! شد گفت مصدق را به این جهت عزل تهران به آرای عمومی مراجعه کرد. گفتگوهای حقوقی بر سر محدودیت است .روز سخنان تکراری و نکتههای
تعقیب کنم .مرا هم با یک عده توقیف ظاهرا او به نوعی پارانویا دچار بود و کرده که وی از اختیارات خود سوء رأیگیری از شهرستانها به پنج روز اختیارات شرکت نفت ایران و انگلیس نو است .پنجاه و یک سال است که
و یا تبعید میکرد .بطور خلاصه همواره فکر میکرد همه علیه او توطئه استفاده کرده و دست به یک رفراندوم بعد موکول شد زیرا گمان می رفت از نیمه دوم سالهای بیست آغاز شده چنین است [در زمان نشر این مطلب
مملکت را قرق مینمود تا از هیچ کجا میکنند و حتا هنگامی که وی را در که انحلال مجلس در شهرستانها بود و اعلامیه دولت در زمان نخست در امرداد ]۱۳۸۳و تا سالهای سال
و هیچکس صدایی بلند نشود و او کار دوران قوام برای سخنرانی در یک غیرقانونی زده است. وزیری هژیر درباره «استیفای حقوق چنین خواهد بود .ولی واقعا چه کسی
خود را به اتمام رساند .چنانچه شخص مسجد دعوت نمودند ،تعجب کرد همان روز مصدق انحلال مجلس رأی نیاورد. ملت ایران از شرکت نفت ایران و
دیگری هم متصدی این مقام می شد که چرا ممانعت نکردند و برای عدم را اعلام کرد و دستور داد فرمانداری انگلیس» در ۲5مهر ۱۳۲7منتشر «کودتا» کرد؟ شاه یا مصدق؟!
باز من نمیتوانستم صنعت نفت را ممانعت نیز به دنبال توطئه میگشت! نظامی کاخهای سلطنتی را مهر و «کودتا» با نامه! گشت .متعاقب آن در ۱7شهریور شاه یا مصدق؟
جالب اینجاست که اغلب کتابها موم کرده و از اموال و اثاثیه کاخها ۱۳۲۸اساسنامه شرکت نفت ایران
ملی کنم»! و مقالات مربوط به ۲۸امرداد نیز با مواظبت کند .آیا مصدق برای حفظ در روز ۲۲امرداد شاه فرمان عزل به تصویب شورای عالی سازمان برنامه محمدرضا شاه جان دو نفر را از
مصدق علل سقوط خود را در همین روحیه توطئهجو نوشته شده سلطنت و مشروطه این تمهیدات را به مصدق و نصب سرلشکر زاهدی را امضا زندان و مرگ نجات داد :مصدق و
خاطرات آنتونی ایدن وزیر امور خارجه کار می برد؟ کسی نمی داند ،خودش کرد و توسط سرهنگ نصیری رییس رسید. خمینی .از بازی روزگار هر دو نفر دو
وقت انگلستان میجوید .او معتقد است. نیز توضیحی نمی دهد ،هیچکس هم گارد شاهنشاهی برای هر دو فرستاد. در ۳دیماه ۱۳۲۹پیشنهاد ملی گرهگاه تاریخی در زندگی و دوران
است انگلیس و آمریکا خواهان از عذرخواهی» خانم مادلن آلبرایت روز بعد مصدق از رادیو اعلام کرد کردن صنعت نفت به امضای یازده سلطنت شاه به وجود آوردند۲۸ :
میان برداشتن او بودند .حال آنکه به وزیر امور خارجه دولت دموکرات نمیپرسد! مجلس هفدهم با توجه به نتیجه تن از نمایندگان تقدیم مجلس امرداد ۱۳۳۲و ۲۲بهمن ۱۳57٫با
گواهی تاریخ مرتب مذاکراتی برای بیل کلینتون که به طمع اصلاحطلبی روز بعد فرمانداری نظامی تهران رفراندوم باید منحل شود .کاخ سعدآباد پانزدهم شد۹ .ماه پیش از آن شاه این تفاوت که مصدق همواره برای
حل مسئله نفت در جریان بود و خود در سال ۱۳7۸صورت گرفت ،پیش که تحت فرمان دولت مصدق بود، و محل اقامت مصدق به دستور دولت در مصاحبهای با نیویورک تایمز گفته نجات خود از زندان رضاشاه سپاسگزار
مصدق نه تنها یک پای این مذاکرات از آنکه بیان یک واقعیت تاریخی و بسیاری از درباریان را دستگیر کرد و وی تحت حفاظت تانکها قرار گرفت. بود« :ایران دیگر به کشورهای خارجی شاه جوان بود و خمینی با کینهای
بود بلکه بلافاصله گزارش آن را به اعتراف به دخالت آمریکا در «کودتای همزمان عدهای مجسمههای رضاشاه روز ۲۴امرداد مصدق در نامهای امتیاز استخراج نفت نخواهد داد» .در
شاه نیز میداد .البته نقش کشورهای »۲۸امرداد باشد ،یک عمل سیاسی را در میدان بهارستان و میدان سپه از شاه تقاضای صدور فرمان انحلال ۲۴اسفند ۱۳۲۹طرح ملی شدن قبیلهای بازگشت تا انتقام بگیرد.
خارجی را نمیتوان انکار نمود لیکن سخیف در جهت منافع آمریکا بود که مجلس را کرد .در همین روز نصیری از آنجا که بنا بر فرهنگ بتپرستی
همه چیز را نمیتوان به پای آنان نه پرده از رازی برداشت و نه گوشهای پایینکشیدند. فرمان زاهدی را در مخفیگاهش به او و قهرمانپروری به ساحت «قهرمانان
نوشت که اگر چنین کنیم عملا قلم تاریک از تاریخ کشورمان را روشن در ۲7امرداد فراکسیون نهضت داد و شب فرمان مصدق را به وی ابلاغ ملی» جز برای هورا کشیدن و تأیید
بطلان بر نقش دولتمردان داخلی و نیز ملی در خانه مصدق جلسه فوقالعاده نمیتوان نزدیک شد ،بهتر این دیدم
ساخت! نمود که همانجا دستگیر شد. برای طرح پرسش «چه کسی کودتا
مردم میکشیم. کرد؟» به خاطرات خود دکتر مصدق
مصدق دامنه توطئه علیه خود را در هم شاه هم مصدق! استناد کنم که توسط یارانش به چاپ
مورد مسئلهای که وی تنها پرچمدار رسیده است .مقاله بسیار طولانی شد
و تنها خواهنده آن نبود ،گسترده شاه و مصدق هر دو میهندوست و من مجبور شدم آن را حتا پس از
خلاصه کردن برای دو شماره [در
میدید. کیهان چاپی] تنظیم کنم .از آنجا
او مینویسد« :برای از بین بردن که درباره شاه و آمریکا به عنوان
شخص من عدهای از دربار و علماء و «کودتاچی» بسیار سخن رفته و
افسران و بعضی از اعضای جبهه ملی همچنان خواهد رفت ،سخن این دو
با هم توحید مساعی کردند و توطئه مقاله بیشتر بر سر نقش مصدق به
روز ۹اسفند را پیش آوردند .و مقصود مثابه رییس دولت است که به گفته
از این توطئه این بود عدهای رجاله به خودش از پشتیبانی شاه برخوردار بود.
این عنوان که من میخواستم شاه را
از مملکت خارج کنم درب کاخ جمع بوی خوش نفت
شوند و موقع خروج من از کاخ مرا از امروز جامعهشناسی و علم سیاست
بین ببرند و چنانچه این کار صورت در بررسی شخصیتها به زیر و بم
میگرفت علما روز ۹اسفند که به کاخ زندگی آنان میپردازد .روانشناسی در
آمده بودند به جنازهام نماز میگزاردند این میان نقشی برجسته بازی میکند.
و چون وزیر دفاع ملی بودم به
امر شاهنشاه آن را روی توپ قرار
میدادند و با احترامات کامل به خاک
میسپردند و عدهای از غوغاگران
مقابل درب کاخ را هم که مرتکب این
جنایب شده بودند به اشد مجازات
میرسانیدند تا هیچ فردی گمان نبرد
این واقعه در اجرای یک نقشه سیاست
خارجی صورت گرفته است و آن وقت
بود که من میشدم به تمام معنی یک
مرد ملی که نه شیعه با من مخالف بود
و نه سنی»!
ادامه در صفحه ۱7
