Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۹۶ (دوره جديد
P. 13

‫صفحه ‪۱3‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪۱۷62‬‬
‫جمعه ‪ 22‬تا پنجشنبه ‪ 28‬ژانویه ‪2۰21‬‬

   ‫موسیقی در شعر حافظ (‪)4‬‬                                                    ‫ميشود ميتوان ماهيهاي زنده زیادي‬       ‫پدیدههای عجیب زمینی‬                                                         ‫رویدادهاي طبیعي همواره در اطراف‬
                                                                             ‫را روي زمین پیدا کرد‪ .‬مردم این منطقه‬                                                                              ‫ما رخ ميدهند و تکرار این رویدادها‬
            ‫دکتر قاسم طالبزاده‬                                               ‫این ماهيها را جمع ميکنند و با آنها‬    ‫بادهایي که از سوي رشتهکوه «آند»‬         ‫ميشوند تا یکي از باورنکردنيترین و‬   ‫سبب ميشود از دیدن آنها چندان‬
                                                                             ‫غذا ميپزند‪ .‬از سال ‪ 1998‬نیز هر ساله‬   ‫به این منطقه ميرسند سبب پیدایش‬          ‫نابترین مناظر طبیعت را به ما نشان‬   ‫حیرت نکنیم و گاه بيتفاوت از کنار آنها‬
                                                         ‫مقام‬                ‫در شهر «یورو»‪« ،‬جشنواره باران ماهي»‬   ‫طوفانهاي نسبتا همیشگي ميشوند و‬          ‫دهند‪ .‬این پدیده در کشور دانمارک به‬  ‫بگذریم‪ ،‬چند مورد از این وقایع طبیعي‬
                                                                             ‫برگذار ميکنند و در آن غذاهایي که با‬   ‫رعد و برقها حاصل تخلیه الکتریکي‬         ‫نام «خورشید سیاه» معروف است و‬
                                       ‫این واژه در اشعار حافظ با معانی‬                                             ‫گازهاي یونیزهشده به ویژه «متان» که‬      ‫هر کسي ميتواند آن را از ماه مارس‬                     ‫اما نادر را بخوانید‪.‬‬
                                                      ‫گوناگون آمده است‪:‬‬         ‫این ماهي پخته شده را ميخورند‪.‬‬      ‫در نتیجه تجزیه مواد آلي موجود در‬        ‫تا اواسط آوریل برفراز مردابهاي‬
                                                                                                                                                           ‫غرب دانمارک ببیند‪ .‬این سارها از‬               ‫رنگینکمان آتشین‬
                                       ‫بهمعنی دستگاه‪ ،‬گوشه‪ ،‬یا بخشهایی‬                          ‫باران سرخ‬                ‫مرداب بهوجود ميآید‪ ،‬هستند‪.‬‬        ‫جنوب به دانمارک ميآیند تا یک روز‬    ‫این پدیده جوي که به «قوس افقي»‬
                                             ‫از یک دستگاه موسیقی ایرانی‪.‬‬     ‫در فاصله ‪ 25‬جولاي تا ‪ 23‬سپتامبر‬       ‫این گازها که از هوا سبکتر هستند‬         ‫در مرغزارهاي این مردابها غذا پیدا‬   ‫یا «رنگینکمان آتشین» معروف است‬
                                                                             ‫سال ‪ 2۰۰1‬چندین باران عجیب در‬          ‫بالا ميروند و با ابرها برخورد ميکنند و‬  ‫کنند و شب در میان نیزار بخوابند‪.‬‬    ‫زماني دیده ميشود که خورشید در‬
                                       ‫«چه راه میزند این مطرب‬                ‫ایالت کرالا واقع در جنوب کشور هند‬     ‫سبب پیدایش رعد و برق و شدتیافتن‬                                             ‫بالاي آسمان (مثلا ‪ 58‬درجه بالاتر‬
                                       ‫مقامشناس» = چه دستگاهی و چه‬           ‫بارید‪ .‬این بارانها از این جهت عجیب‬    ‫طوفان ميشوند‪ .‬برخي محیطشناسان‬                     ‫رعد و برق اسرارآمیز‬       ‫از خط افق) قرار داشته باشد‪ .‬در این‬
                                       ‫گوشهای از دستگاه موسیقی مینوازد‬       ‫خوانده ميشوند که رنگ آنها سرخ‬         ‫ونزوئلا درصدد هستند این منطقه را‬        ‫رعد و برق اسرارآمیز کاتاتومبو‬       ‫هنگام نور خورشید از میان ابرهاي‬
                                                                             ‫بود و وقتي قطرات آن روي لباسها‬        ‫تحت حمایت یونسکو قرار دهند زیرا این‬     ‫که با گویش محلي آن را «رلامپاگو‬     ‫شفاف و بلند ارتفاع سیروس عبور‬
                                                    ‫این نوازندۀ ردیفدان؟‬     ‫ميچکید مثل آن بود که خون روي‬          ‫پدیده ویژه‪ ،‬بزرگترین منبع از نوع خود‬                                        ‫ميکند‪ .‬وقتي این نور به کریستالهاي‪6‬‬
                                       ‫حافظ همچنین واژۀ «مقام»‬               ‫آنها باریده است‪ .‬در این مدت بارانهاي‬                                                                              ‫گوش ابر سیروس وارد ميشود و از آن‬
‫فارسی‪ ،‬در زمان ابونصر فارابی‪ ،‬تا زمان‬  ‫را بهعنوان جایگاه‪ ،‬رتبه‪ ،‬یا درجۀ‬      ‫سبز‪ ،‬زرد و سیاه هم گزارش شده است‪.‬‬     ‫براي بازسازي لایه ازن سیاره زمین است‪.‬‬   ‫دلکاتاتومبو» مينامند یک پدیده‬       ‫عبور ميکند درست مثل آن است که‬
‫پیش از سلسله قاجار به دوازده رسید‪،‬‬     ‫شخصیت و اعتبار اجتماعی و موقعیت‬                                                                                     ‫منحصربهفرد در دنیاست‪ .‬در این منطقه‬
‫و مقامهای حسینی‪ ،‬عراق‪ ،‬عشاق و‬                                                ‫اوایل گفته ميشد رنگینشدن قطرات‬                          ‫بارش ماهي!‬            ‫‪ 14۰‬تا ‪ 16۰‬شب سال و هر شب به‬        ‫از یک منشور عبور کرده است و طیف‬
‫حجاز‪ ،‬بر آنها افزوده شدند و عجب‬               ‫شخص مورد نظر بکار میبرد‪.‬‬       ‫باران به خاطر انفجار یک شهابسنگ‬       ‫باران ماهي‪ ،‬موضوعي عجیب در‬              ‫مدت ‪ 1۰‬ساعت و هر ساعت به تعداد‬      ‫نوري زیبایي را ایجاد مينماید‪ .‬این‬
‫اینجاست که حافظ شیفتۀ مقام عراق‬        ‫غزلسرایی ناهید صرفهای ن َب َرد‬        ‫در آن منطقه است ولي بعدها و پس از‬     ‫بین مردم هندوراس نیست‪ .‬این اتفاق‬        ‫حداقل ‪ 28۰‬بار رعد و برق ميزند‪.‬‬      ‫رنگینکمان جلوهاي شگفتانگیز دارد‬
‫بوده و در اشعارش بیشتر از حجاز و‬                                             ‫تحقیقات سازمانهايدولتيهند‪،‬اعلام‬       ‫هر ساله بین ماههاي مي و جولاي‬           ‫این رعد و برقها بر فراز مرداب روي‬   ‫و گاهي تا یک ساعت طول ميکشد‪.‬‬
                                       ‫در آن مقام که حافظ برآورد آواز‬        ‫شد که این رنگها به دلیل هاگهاي‬        ‫در منطقه «دیپارتا منتو دیورو» رخ‬        ‫ميدهند و بزرگترین ژنراتور دنیا با‬   ‫تصویري که مشاهده ميکنید عکسي‬
               ‫عراق نام برده است‪.‬‬      ‫= (در جایی و مقامی که حافظ‬            ‫هوایي و جلبکهاي دریایي فراوان‬         ‫ميدهد‪ .‬شاهدان ميگویند این پدیده‬         ‫بیشترین فرکانس محسوب ميشوند‬         ‫است که در شمال ایالت «آیداهو» در‬
‫در زمان سلطنت پادشاهان قاجار‬           ‫آواز سر دهد غزلسرایی ناهید (الهۀ‬      ‫موجود در آن منطقه است‪ .‬سال ‪2۰۰6‬‬       ‫با آمدن ابرهایي در آسمان منطقه آغاز‬     ‫ولي موجب یک میلیون و ‪ 176‬هزار‬
‫مقامهای گذشته‪ ،‬جای خود را‬                                                    ‫توجه جهان ناگهان به این موضوع جلب‬     ‫ميشود و سپس رعد و برق و توفان‬           ‫قطعي برق تا شعاع ‪ 4۰۰‬کیلومتري‬                  ‫آمریکا گرفته شده است‪.‬‬
‫بیشتر به دستگاهها و نامهای‪ :‬شور‪،‬‬            ‫موسیقی) رنگی نخواهد داشت‪).‬‬       ‫شد و ‪ 2‬دانشمند به نامهاي «گادفري‬      ‫شدیدي روي ميدهد و باران بشدت‬            ‫منطقه ميشوند‪ .‬این رعد و برقها‬
‫همایون‪ ،‬سهگاه‪ ،‬چهارگاه‪ ،‬ماهور‪ ،‬نوا و‬   ‫راز درون پرده ز رندان مست پرس‬         ‫لوییس» و «سانتوش کومار» اعلام‬         ‫ميبارد‪ .‬این توفان و باران حدود ‪ 2‬الي‬    ‫از دیرباز یکي از علائم سودمند براي‬                 ‫خورشید سیاه‬
                                       ‫کاین حال نیست زاهد عالیمقام را‬        ‫کردند باران سرخ منشأ زمیني دارد و‬     ‫‪ 3‬ساعت به طول ميانجامد و وقتي تمام‬      ‫جهتیابي کشتيها بودهاند‪ .‬برخورد‬      ‫در فصل بهار در کشور دانمارک‪،‬‬
               ‫راستپنجگاه دادند‪.‬‬       ‫(از رندان مست بپرس آنچه بر زاهد‬       ‫به سبب مقادیر بالاي کربن و نیتروژن‬                                                                                ‫حدود نیم ساعت قبل از غروب‬
                                                                                                                                                                                               ‫خورشید‪ ،‬بیش از یک میلیون «سار»‬
‫مطربا پرده بگردان و بزن راه عراق‬                   ‫عالیمقام آشکار نیست)‬                ‫به این رنگ درآمده است‪.‬‬                                                                                  ‫اروپایي از گوشه و کنار دور هم جمع‬

‫که بدین راه بشد یار و ز ما یاد نکرد‬    ‫در مقامی که صدارت به فقیران بخشند‬

                 ‫**‬                    ‫چشم دارم که به جاه از همه افزون باشی‬

‫غزلیات عراقی است سرود حافظ‬             ‫مقام امن و می بیغش و رفیق شفیق‬

‫که شنید این ره دلسوز که فریاد نکرد‬     ‫گرت مدام می ّسر شود زهی توفیق‬

‫فکند زمزمۀ عشق در حجاز و عراق‬          ‫همانطور که در گذشته گفته شد‬
                                       ‫مقامهای موسیقی در زمانهای پیش‬
‫نوای بانگ غزلهای حافظ شیراز‬
                                                  ‫از اسلام عبارت بودند از‪:‬‬
‫همانطور که در سرتاسر اشعار حافظ‬        ‫همایون‪ ،‬اصفهان‪ ،‬شور‪ ،‬نوا‪ ،‬سهگاه‪،‬‬
‫میتوان یافت واژۀ مقام با معانی دیگری‬   ‫چهارگاه‪ ،‬راست‪ ،‬زنگوله؛ این هشت مقام‬
‫که به موسیقی ارتباطی ندارد بسیار‬

           ‫بهچشم میخورد‪ ،‬مانند‪:‬‬

‫گفت حافظ آشنایان در مقام حیرتند‬

‫دورنَب َودگرنشیندخستهومسکینغریب‬

‫مقام عشق میسر نمیشود بیرنج‬

‫بلی بهحکم بلا بستهاند عهد الست‬

‫مقام اصلی ما گوشۀ خرابات است‬

‫خداش خیر دهاد آنکه این عمارت کرد‬

‫حکایت لب شیرین‪ ،‬کلام فرهاد است‬

‫شکنج طرۀ لیلی مقام مجنون است‬

‫‪83‬‬  ‫‪۷‬‬

    ‫‪۱9‬‬

    ‫‪۱ 63‬‬                                                                     ‫(سودوکو)‬

                                                                                                                   ‫‪ ۱5 ۱4 ۱3 ۱2 ۱۱ ۱0 9 8 ۷ 6 5 4 3 2 ۱‬عمودی‪:‬‬

   ‫‪2 ۱4‬‬                                                  ‫‪2‬‬                          ‫‪6‬‬                              ‫‪1‬ـ از رهبران موسیقی کلاسیک‬                                                  ‫‪۱‬‬
                                                  ‫‪3‬‬                          ‫‪5‬‬                                                          ‫کشور ما‬                                                ‫‪2‬‬
    ‫‪9 5 23‬‬                                                                                                                                                                                     ‫‪3‬‬
                                                                                                                   ‫‪2‬ـ از پادشاهان ایران قبل از حمله‬                                            ‫‪4‬‬
    ‫‪3 8۷‬‬                                                                                                                     ‫عربها ـ نوعی مزرعه‬                                                ‫‪5‬‬
                                                                                                                                                                                               ‫‪6‬‬
    ‫‪4۱‬‬                                         ‫‪9‬‬  ‫‪5 5۱‬‬                                 ‫‪3‬‬                           ‫‪3‬ـ نه به عربی ـ رنج و تعب ـ علامت‬                                           ‫‪۷‬‬
                                                                                                                               ‫جمع ـ میوه ایست‬                                                 ‫‪8‬‬
‫‪4 65 ۷‬‬                                                                   ‫‪4‬‬                                                                                                                     ‫‪9‬‬
                                                           ‫‪۱‬‬                                                       ‫‪4‬ـ خجسته و مبارک ـ وسط ـ حرفی‬                                               ‫‪۱0‬‬
‫‪3‬‬                                                                                                                                        ‫همراهی‬                                                ‫‪۱۱‬‬
                                                                                                                                                                                               ‫‪۱2‬‬
‫‪7‬ـ نوعی خوراک سنتی‬              ‫عمودی‪:‬‬            ‫‪۱۱ ۱0 9 8 ۷ 6 5 4 3 2 ۱‬‬                                          ‫‪5‬ـ نقص ـ جشنی است ملی ـ گارگاه‬                                              ‫‪۱3‬‬
    ‫ـ کشوری است‬                                                                                                    ‫‪6‬ـ غلامان و بردهها ـ از آفات نباتی ـ‬                                        ‫‪۱4‬‬
                      ‫‪1‬ـ از تنیس بازان ایرانی‬                                                             ‫‪۱‬‬                                                                                    ‫‪۱5‬‬
‫‪8‬ـ سوراخ گوش ـ از‬        ‫با شهرتی جهانی‬                                                                                          ‫مشابه و یکدست‬
‫پادشاهان ایران قبل‬                                                                        ‫‪2‬‬                        ‫‪7‬ـ از بیماریهای خطرناک ـ پیشگام‬
                      ‫‪2‬ـ انسانیت ـ فلزی است‬
      ‫از حمله عرب‬     ‫‪3‬ـ دورویی ـ سزاوار‬                                                  ‫‪3‬‬                            ‫شعر نو در ایران ـ میوهایست‬
‫‪9‬ـ هیزم ـ واحداندازه‬                                                                                               ‫‪8‬ـازبیماریهایخطرناکـاستتارـسریع‬
                                  ‫و لایق‬                                                  ‫‪4‬‬                        ‫‪8‬ـ از بیماریهای خطرناک ـ پیشگام‬
       ‫گیری سطح‬       ‫‪4‬ـ انسان ـ نوعی خاک‬
‫‪1۰‬ـ وسیلهای برای‬                                                                          ‫‪5‬‬                            ‫شعر نو در ایران ـ میوهایست‬                                                              ‫افقی‪:‬‬
                               ‫‪ -‬من و تو‬                                                  ‫‪6‬‬                        ‫‪9‬ـ زبانی است ـ حرف خطاب ـ مکان‬
   ‫پایین و بالا رفتن‬  ‫‪5‬ـ « تهی» بهم ریخته‬                                                                                                                                                           ‫‪1‬ـ گلی است ـ عمران‬
‫‪11‬ـ از تنقلات ـ حرف‬   ‫ـ پایه ـ از وسایل‬                                                   ‫‪۷‬‬                            ‫‪1۰‬ـ وی ـ تفسیر کننده ـ معلم‬            ‫اعمال زور و قدرت ـ آسمان‬         ‫‪2‬ـ از شهرهای ایران ـ از‬
                                                                                                                   ‫‪11‬ـ تکخال ـ تازه به بازار آمده ـ‬                           ‫و فلک‬
           ‫خطاب‬                  ‫خیاطی‬                                                    ‫‪8‬‬                                                                                                         ‫ییلاقات دامنه البرز‬
                      ‫‪6‬ـ حرف خطاب ـ در‬                                                    ‫‪9‬‬                                         ‫پادشاه و امیر‬             ‫‪1 1‬ـ ز با نی ا ست ـ ا ز‬          ‫‪3‬ـ رفوزه ـ جاویدان ـ جدید‬
                      ‫بیابان فراوان است ـ‬                                                                          ‫‪12‬ـ اهل بازار ـ از سلسلههای‬                      ‫رودخانههای ایران‬
                                                                                                                                                                                                                ‫ـ ندبه‬
                         ‫جنبش وارتعاش‬                                                                                           ‫پادشاهی در ایران‬              ‫‪12‬ـ گلی است ـ خوب و‬              ‫‪4‬ـ رنگی است ـ کشوریست ـ‬
                                                                                                                   ‫‪ 13‬ـ میوهایست ـ از نویسندگان‬                      ‫پسندیده ـ بهشت‬            ‫ازآنطرف از شهرهای مرزی‬
                                                                                          ‫‪۱0‬‬                       ‫و داستانسرایان معروف و فقید‬
                                                                                                                                                               ‫‪ 13‬ـ از گلها ـ بودن ـ انزوا‬                  ‫ایران است‬
                      ‫حل جدول شماره قبل‬                                                              ‫‪۱۱‬‬                              ‫معاصر ایران‬              ‫‪14‬ـ کج ـ محل ذخیره ـ از‬          ‫‪5‬ـ از ترانه سرایان با ذوق و‬
                                                                                                                     ‫‪14‬ـ بانکی است ـ خداوند ـ طمع‬                                              ‫صاحب نام ایران و سراینده‬
                                                                                            ‫افقی‪:‬‬                                                                        ‫انواع ماهیها‬          ‫«بارون بارونه» ـ وسیلهای‬
                                                                                                                       ‫‪15‬ـ دارالایتام ـ دلخور و آزرده‬         ‫‪15‬ـ او هم حرفهای دارد ـ‬
                                                                                ‫‪1‬ـ از شعرای معروف و‬                                                                                                  ‫برای دوخت و دوز‬
                                                                                       ‫معاصر ایران‬                                         ‫حل جدول شماره قبل‬        ‫جنگ افزارای است‬            ‫‪6‬ـ تغذیهدامهاـازنوشیدنیها‬

                                                                  ‫اوست‬        ‫‪2‬ـ ادیب و پژوهشگر بلند‬                                                                                               ‫ـ بیتکلف و صمیمی‬
                                                    ‫‪8‬ـ پیوسته و دایم ـ توان‬   ‫پایه ایران و استاد فقید‬                                                                                          ‫‪7‬ـ از اعضاء داخلی بدن انسان‬
                                                  ‫‪9‬ـ اقیانوسی است ـ سلسله‬                                                                                                                      ‫ـ تکرار یک حرف ـ من و تو‬
                                                                                     ‫دانشگاه تهران‬                                                                                             ‫‪8‬ـ هم درز کردن است و هم‬
                                                          ‫کوهی در ایران‬           ‫‪3‬ـ تاوان ـ از خلفای‬                                                                                          ‫تراوش ـ گشاده دست ـ‬
                                                    ‫‪1۰‬ـ کشوریست ـ جنس‬
                                                                                           ‫عباسی‬                                                                                                       ‫کهنه و کارکرده‬
                                                      ‫مذکرـ حرف تعجب‬              ‫‪4‬ـ اوـ بخشی از گیاه‬                                                                                          ‫‪9‬ـ تکرار یک حرف ـ بالا‬
                                                      ‫‪11‬ـ تکرار یک حرف ـ‬     ‫‪5‬ـ مایه گرماـ اشاره به دور‬                                                                                        ‫پوشی است ـ روان و جاری‬
                                                                                  ‫ـ تکرار یک حرف‬                                                                                               ‫‪ 1۰‬ـ حکمرانی و سرپرستی ـ‬
                                                                  ‫ابتیاع‬      ‫‪6‬ـ از رودخانههای ایران ـ‬
                                                                              ‫سرپرستی و سرکردگی‬
                                                                                 ‫‪7‬ـ مسئولیت کابینه با‬
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18