Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۱۲ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - 14شماره 1۷۷8
جمعه 31اردیبهشت تا ۶خردادماه1۴۰۰خورشیدی
میگذاردم تا بخواند. جانبازان آسمان ایران،خاطرات سپهبد آذربرزین)1( : ...از روز بعد ،به هیچ عنوان در
سالیوان سفیر آمریکا در ایران در کارهای نیروی هوائی دخالت نمیکردم
دوران انقلاب ،کتابی تحت عنوان بر نیروی هوایی ایران چه گذشت و خود را کنار کشیده بودم .فقط دو
«ماموریت در ایران» منتشر نموده ،در سه بار مرا در کمیسیونهائی در ستاد
صفحه 11۰ترجمه شده فارسی کتاب سپهبد شاپور آذربرزین خلبانی پیوست و سه سال برای گذراندن سپهبد شاپور آذربرزین ،خاطرات خود را بزرگ فرماندار نظامی دعوت کردند
مینویسد«:اطلاعات و تماسهای دورۀ آموزش خلبانی ،همراه با اولین گروه از دوران خدمت در نیروی هوایی در کتابی با و وقتی پاسخ میدادم سپهبد ربیعی
کنسولهای ما با طبقات مختلف دانشجویان اعزامی به آمریکا رفت.در عنوان «جانبازان آسمان ایران» انتشار داده در تهران است چرا از خود وی دعوت
مردم حاکی از این بود که انتقاد از نخستین ماههای استقرار رژیم جدید و نمیکنید؟ میگفتند به امر اعلیحضرت
فساد و بیلیاقتی دولت و فشار و روی کار آمدن دولت بازرگان ،زمانی کوتاه به است. شما باید در کمیسیون شرکت کنید و
اختناق علنی دشه است حتی در میان پیشنهاد سپهبد قرنی ،او فرماندهی نیروی این کتاب که در ۶5۰صفحه در لس آنجلس استنباط من این بود که شاهنشاه پس
افراد نیروهای مسلح هم برای اولین هوایی را به عهده گرفت اما در همین مقام چاپ و منتشر شده است تصویری دقیق از از سفر خودسرانه و بیاجازه ربیعی به
بار صدای اعتراض به گوش میرسد چگونگی شکل گرفتن و تحولات نیروی هوایی
و نارضایتی در میان تکنیسینهای بود که سر از زندان انقلاب در آورد. ایران از سالهای بعد از جنگ دوم جهانی تا او مشکوک شده است.
نیروی هوائی که همافر نامیده میشوند بخش آخر کتاب ،که چگونگی از هم پاشیدن پایان دهۀ هفتاد و وقوع انقلاب اسلامی در با سپهبد ربیعی دیگر من تماس
علنی شده بود .همافران نسبت به سایر نیروی هوایی در جریان انقلاب و سرنوشت نداشتم ،تا شب قبل از فروپاشی کامل
افراد نیروهای مسلح حقوق و مزایای آن را در دوران بعد از انقلاب شرح میدهد، برابر خواننده قرار میدهد. ارتش و کشور ،هنگامی که اسلحه خانه
بیشتری داشتند ولی وقتی نیروی حاوی نکتههای با اهمیت و اکثراً ناگفته مانده سپهبد آذربرزین ،فرزند سرهنگ حسن فرماندهی آموزشهای نیرویی هوایی
هوائی درصدد افزایش مدت قرارداد است که با موافقت نویسنده برای انتشار در آذربرزین از افسران قزاقخانه و همراهان شکسته شد و هنرآموزان در پایگاه
خدمت آنها برآمد زبان به اعتراض «کیهان» برگزیدهایم و طی چند شماره به رضاشاه در کودتای 1۲99متولد سال 13۰8 شروع به تظاهرات کردند .سرتیپ
گشودند و ما نخستین بار از جریان شمسی است که در سال 13۲8وارد دانشکده خطیب شهیدی معاون مرکز آموزشها
نظرتان میرسد. افسری شد و در سال 13۲9به دانشکدۀ نیمه شب به منزل من آمد و جریان
اطلاع یافتیم. تظاهرات هنرآموزان را به من اطلاع داد
سپهبد امیرحسین ربیعی آخرین فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی ایران بود. و به اتفاق او به مرکز آموزشهای نیروی
دیدار دوم در کمیسیون ستاد: هوایی رفتم و سپهبد ربیعی را در آنجا
در اوایل آبان ماه و چند روز قبل از بعداً بررسی شود .ارتشبد ازهاری عدم و دلیلی ندارد آنها را مرخص کنید! شدند خود آنها شرکت میکردند ،من نقش این نیرو در جنگ هشت ساله دیدم .صبح روز بعد سپهبد برنجیان از
اینکه ازهاری در سمت نخست وزیر بازخرید کردن همافران را به نیروی سپهبد ربیعی در شرفیابی روز هم دخالتی نداشتم و چه بسا آنها عمل ایران و عراق بود که با قضاوت و داوری مرکز فرماندهی نیروی هوائی به من
کابینه نظامی شروع به کار کند ،روزی هوائی ابلاغ میکند .اول وقت اداری بعد بدون اینکه به شاهنشاه گزارش ارتشبد ازهاری را تائید میکردند .در صاحب نظران خارجی در حقیقت، گزارش داد وضع غیرعادی است و از
از دفتر ارتشبد ازهاری به من اطلاع روز بعد به سراغ ارتشبد ازهاری رفتم دهد پیشنهاد میکند که فعل ًا آنها را سال 13۵۷ناچار سه دیدار با ارتشبد نیروی هوائی ایران بود که مسیر جنگ من خواست به آنجا بروم .وقتی وارد
داده شد فردا ساعت ۹صبح برای تا او را متوجه حساس بودن موضوع نگاه داریم و شاهنشاه آن را تصویب ازهاری در یک اتاق دربسته داشتم که را عوض کرد و با پشتیبانی نیروهای مرکز فرماندهی شدم ،دیدم سپهبد
شرکت در کمیسیونی در ستاد بزرگ بنمایم .عین جمله را که به شاهنشاه این مذاکرات شاید گوشههائی از تاریخ سطحی وجب به وجب خاک ایران ربیعی مشغول مکالمه با سپهبد
باشم .سئوال کردم کمیسیون در چه گفته بود به من بازگو کرد .بهت زده مینمایند. را پس گرفت و نیروهای صدام را از بدرهای است و از وی درخواست کمک
ردهای است؟ پاسخ داده شد در رده به او نگاه کردم ،گفتم شما معتقدید وقتی معاون پرسنلی نیروی هوائی ارتش ایران باشد. مرزهای کشور بیرون کرد و این نیرو میکند .رویداد آن شب و جریان
فرماندهان نیروها و رؤسای ادارات چهار سپهبد متوجه این موضوع سپهبد ساسانی به من گزارش آن را دیدار اول در باره همافران: بیش از هر نیروئی توسط دشمنان بعد از آن در قسمتهای دیگری از
ستاد بزرگ .به رئیس دفتر ارتشبد نشدیم و فقط شما متوجه شدید؟ داد به شدت نگران شدم ،تلفنی با در اوایل سال 13۵۷روزی سپهبد داخلی و خارجی و عوامل بیگانه ایرانی یادداشتهای من آمده است و به
ازهاری گفتم سپهبد ربیعی فرمانده شما اشتباه میکنید .در آئیننامههای فردوست صحبت کردم که به نظر من ربیعی که فرمانده نیرو بود به اتاق که در گروه انقلابیون نفوذ کرده بودند،
نیرو در تهران است ،دلیلی ندارد ارتش به صراحت نوشته شده افراد این تصمیم اشتباه است و پیشنهاد من من آمد و اظهار داشت امروز معاون تفصیل درباره آن نوشتهام.
من شرکت کنم .به فاصله کوتاهی غیرنظامی که به استخدام نیروهای این است که موضوع در کمیسیونی پرسنلی نیرو ،سپهبد ساسانی به من لطمه خورد. هنگامی که در مرکز فرماندهی
ارتشبد ازهاری تلفن کرد گفت ،به امر مسلح ارتش در میآیند در صورت در ستاد بزرگ مورد بررسی قرار گزارش داد که اولین دسته همافران سهدیدارآخرمنباارتشبدازهاری هوائی بودم خبر آوردند شخصی
شاهنشاه شما باید در این کمیسیون تخلف در دادگاههای نظامی ارتش گیرد .زیرا نیروهای دیگر نیز به زودی که مدت قرارداد آنها با نیروی هوائی به از تاریخی که ارتشبد ازهاری در تقاضای ملاقات با تیمسار ربیعی را
محاکمه میشوند ،ضمناً شما نخست مشکل خواهند داشت .علت تلفن به پایان رسیده باید بازخرید شوند و من صندلی ریاست ستاد بزرگ نشست، دارد .سپهبد ربیعی گفت به وی اجازه
شرکت نمائید. وزیر مملکت را در دادگاه نظامی فردوست این بود که نمیخواستم از دستور دادم فعل ًا این کار انجام نشود ارتشبد خاتمی فرمانده نیروی هوایی دهند وارد مرکز فرماندهی شود .جوانی
روز بعد ،در زمان تعیین شده ،به محاکمه کردید چطور یک کارمندی طریق ارتشبد ازهاری آن را گزارش کمتر در کمیسیونهای ستاد بزرگ بود در سن سی سالگی ،در آستانه
سالن کنفرانس ستاد بزرگ وارد شدم. را که در سازمانهای ارتش خدمت کنم ،ضمناً این دستوری بود که قبلا چون همه کارها میخوابد. که در رده فرماندهان نیرو بود ،شرکت درب ربیعی او را دید ،با او احوال پرسی
در قسمت چپ سالن جمعاً ده سپهبد میکند نمیتوانید در صورت جرم در به من ابلاغ شده بود که اگر با ربیعی به او گفتم اولاً تعداد آنها محدود میکرد و معاونین او در کمیسیونها گرمی کرد و به نظر میرسید با هم
نشسته بودند و نفر آخر سپهبد ایادی دادگاه نظامی محاکمه کنید؟ بعد ،با اختلاف سلیقه به وجود آمد از مسیر است و آنها که مایلند بیش از چند آشنایی دارند .سپهبد ربیعی کلاه خود
بود .در سمت راست فرماندهان نیروها، ذکر جمله این حرفها چیست میزنید فردوست گزارش کنم .فردوست که نفر نیستند و ما هم نمیتوانیم برخلاف شرکت میکردند. را بسر گذاشت و همراه آن شخص به
فرمانده ژاندارمری و فرمانده هوانیروز و با ایماء و اشاره گفت دیگر در باره این پس از انقلاب خاطراتش در دو جلد شرایط استخدام که در رسانهها منتشر تا زمانی که سپهبد سنجر معاون خارج رفت .سرلشکر مینوسپهر نیز
قرار داشتند .ارتشبد ازهاری وارد موضوع صحبت نباید بکنی .از جای منتشر شد ،در زیرنویس صفحه 3۶2 شده آنها را نگاه داریم .به نظر من عملیاتی نیروی هوائی بود در که در مرکز فرماندهی بود وی را
جلسه شد ،در صندلی خود قرار گرفت، خود بلند شدم ،گفتم آیا به عرض جلد اول مینویسد آذربرزین درباره بهتر است آنها را در سالنی جمع کمیسیونهای ستاد بزرگ بجای همراهی کرد تا تنها نباشد .بعداً به من
کاغذی از پوشهای که در دست داشت شاهنشاه میرسانید که اظهارنظر همافران با من صحبت کرد ولی متوجه کنیم ،پس از قدردانی از خدمات آنها ارتشبد خاتمی شرکت میکرد .او گفته شد جوان مزبور در دفتر آیتالله
بیرون کشید و چنین آغاز سخن نمود: اشتباهی را عنوان نمودهاید یا من آن نشده بود که من چه ایرادی گرفتهام، یک تقدیرنامه رسمی همراه با چک کمتر نظریات خود را در کمیسیونها طالقانی کار میکند و آشنائی وی با
«سازمانهای اطلاعاتی کشور را به عرض برسانم؟ تیمسار ،من در تصور میکرد من درباره استخدام زیاد بازخرید خدمت به آنها بدهیم و برای میداد زیرا عادت نداشت در جلساتی ربیعی مربوط به چهل و هشت ساعت
گزارشی را به عرض رسانده ،اعلام وضع خدمتی ناراحتی قرار گرفتهام، همافران اعتراض دارم در صورتی که آنها آرزوی موفقیت بنمائیم و آن دسته که رئیس جلسه ارشدتر از او بود قبل بوده که ربیعی به اتفاق برادرش
نمودهاند وضع روحی پرسنل ارتش شاهنشاه به من دستور خاص دادهاند هم که مایل به خدمت در نیروی نظرات خود را بدهد ولی بعداً آن را مصطفی ربیعی و حاج مانیان یکی از
بخصوص درجه داران در وضع بسیار جلوی هر اشتباه گرفته شود و این چنین نبود. هوائی هستند به صورت غیر نظامی روی نامه میگذارد و گزارش میکرد و سران انقلابی برای همبستگی به دفتر
بدی قرار گرفته و پیشنهاد میشود کار را کردم ،چهار سپهبد ،شما و من شاهنشاه با پیشنهاد من در باره استخدام کنیم .وقتی ما به گروهبان ارتشبد خاتمی هم از این کار او ایرادی
هر چه زودتر اقدام عاجلی به عمل در جلسه به یک نتیجه رسیدیم بعد بررسی موضوع در ستاد موافقت آمریکایی پنج هزار دلار میدهیم ما طالقانی رفتهاند.
آید .شاهنشاه امر فرمودند موضوع در شما یک تنه آن را عوض میکنید، فرمودند و روز بعد جلسه در ستاد هرچه به آنها بدهیم به نفع ماست و نمیگرفت. از آن پس نه ربیعی را دیدم و نه از
کمیسیون فرماندهان بررسی شود تا من انتظار دارم آنچه را به شما گفتم بزرگ با حضور رؤسای اداره سوم، بعد هم به او گفتم این عمل تو همه را پس از اینکه من معاون عملیاتی او خبری داشتم .بعدها فقط یکبار در
ببینیم چه باید کرد و من چون فکر به عرض برسانید .بهرحال با عرض رئیس اداره طرح سپهبد حاتم و من خشمگین خواهد کرد ،کم کاری شروع نیروی هوائی شدم با شرکت در یکی روزنامه خواندم هنگام محاکمه ،وقتی
کردم هیچکس بهتر و بیشتر از تیمسار معذرت آخرین کمیسیونی بود که تشکیل شد و پس از سه ساعت که من خواهد شد و زمانی نیست که پرسنل دو جلسه از کمیسیونها متوجه شدم قاضی دادگاه از او سئوال میکرد سال
سپهبد ایادی نمیتواند ما را یاری دهد در ستاد بزرگ شرکت نمودم ،دیگر اهمیت موضوع را تشریح کردم به اتفاق که هر چقدر متخصص در جلسه گذشته برای چه منظوری دو بار به
از ایشان استدعا کردم! در این جلسه تحت هیچ عنوان در کمیسیونهای آرا راه کار پیشنهادی مرا بهترین راه را ناراضی کنیم. نشسته باشد و هر چقدر وقت صرف اسرائیل رفتهاید؟ پاسخ میدهد فقط
حضور بهمرسانند» و بعد خطاب به ستاد بزرگ حاضر نخواهم شد چون رد کار تشخیص دادند و به همین ترتیب برداشت من این بود که ربیعی با بررسی موضوعی شده باشد ارتشبد یک بار رفتم آن هم به دعوت آنها
ایادی گفت :تیمسار بفرمائید .ایادی کردن پیشنهاد یک گروه بررسی کننده صورت جلسه کمیسیون به ارتشبد اظهار نظر من موافق است ،غافل از ازهاری بدون مشورت با مستشاری بود ،چرا از سپهبد آذربرزین سئوال
در حالی که با انگشت خود مرا نشان بدون دلیل یک نوع توهین علنی است. ازهاری داده شد تا به عرض برساند. اینکه او موضوع را با سرتیپ سیکورد نظرات تهیه شده توسط بررسی نمیکنید که در سال ،بیش از ده بار
میداد گفت تیمسار ،اگر آذربرزین همافران را بازخرید نکردند، ارتشبد ازهاری هنگامی که نتیجه رئیس سابق مستشاری نیروی هوائی کنندگان را به شاهنشاه گزارش به اسرائیل میرفت! که به حرف او
(همیشه مرا آذربرزین خطاب میکرد) نارضایتی و کم کاری شروع شد ،در کمیسیون را به عرض میرساند اضافه که تمام دوران افسری خود را در نمیکرد .این عمل برای معاونین او هم ترتیب اثر میدادند .ربیعی افسری
به من هواپیما بدهد من از خارج فلان آنها حس عدم اعتماد به وجود آمد، میکند کسانی که در کمیسیون سازمان اطلاعاتی آمریکا خدمت یک مساله عادی شده بود ولی من بود که اگر در مسیر صحیح خود را
جنس را وارد میکنم ،فلان میوه آنها را از سیستم جدا کردند ،انقلابیون بودهاند توجه نکردهاند که اگر ما آنها کرده و پس از پایان ماموریت رئیس این عمل ارتشبد ازهاری را یک نوع آموزش داده بود و اگر بدون زحمت
را میآورم برای فروشگاهها ،وسایل آن را دست آویز جنگ روانی قرار دادند را به صورت غیرنظامی استخدام کنیم مستشاری نیروی هوائی او را به عنوان توهین نسبت به بررسی کنندگان تلقی امتیازاتی را دریافت نمیکرد و اگر در
زندگی ارزان قیمت وارد میکنم و و دیدیم چه بلائی بر سر مملکت آمد. اگر روزی جاسوسی و یا خیانت بکنند افسر هم آهنگ کننده خرید خارجی میکردم و به همین دلیل تصمیم مقابل اشتباهات خود تنبیه شده بود،
سهمیه برنج و روغن درجهداران را دو ای کاش امروز ارتشبد ازهاری زنده ما نمیتوانیم آنها را در دادگاههای در تشکیلات ارتشبد طوفانیان به او گرفتم در هیچ کمیسیونی اظهار نظر میتوانست فرد مؤثری برای کشور
برابر میکنم و ...دیدم اگر او را متوقف بود و خاطرات سالیوان را جلویش نظامی محاکمه کنیم .شاهنشاه به دفتری داده بودند ،مشورت میکند و نکنم و ارتشبد خاتمی هم این موضوع شود ،ولی متاسفانه هنوز در بیست
نکنم تا شب در این باره صحبت خواهد وی پاسخ میدهند با وضع آشفته نامبرده به ربیعی توصیه میکند اگر را میدانست .پس از اینکه ارتشبد سی سال گذشته زندگی میکرد و
کرد .خطاب به ایادی گفتم تیمسار، فعلی وقت این کارها نیست ،بگذارید شما میتوانید آنها را فعل ًا نگاه دارید تدین و سپهبد ربیعی فرمانده نیرو از کاروان پیش افتاده نیروی هوائی
شماره تلفن معاون عملیاتی نیرو را
بگیرید و هر تعداد پرواز برای هر بسیار عقب بود.
نقطه دنیا میخواهید در اختیار شما ربیعی در تمام مدت خدمت ،برای
بگذارد ،من همین امروز این دستور را اینکه سرپوشی روی اشتباهات خود
بگذارد ،میگفت چون آذربرزین با من
به او خواهم داد. بد است این حرفها را در میآورد .وی
سپهبد ایادی ساکت شد .در این همیشه خود را پشت این سپر پنهان
وقت یکی از سپهبدهای ستاد بزرگ میکرد و متاسفانه بعضی از دوستان و
(از رؤسای ادارات نبود) دست خود آشنایان که به کجرویها و اشتباهات
را بلند کرد و اجازه خواست صحبت و بیمایگیهای او آگاهی نداشتند،
کند .گفت تیمسار ،اکنون که موضوع حرفهای او را قبول میکردند .ربیعی
سهمیه برنج و روغن و قند و شکر نمیتوانست قبول کند من در قسمتی
درجه داران مطرح است باید فکری که او را به عنوان فرمانده انتخاب کرده
هم برای سپهبدها کرد .ما رفت و آمد نمیخواهم فرمانده شوم .اگر از کارهای
داریم ،اگر چند نفر میهمان برای ما او ایراد میگرفتم و اگر جلوی اشتباهات
برسد سهمیه ما به آخر ماه نمیرسد. او را میگرفتم با او دشمنی نداشتم،
این سپهبد به مدت 3۰دقیقه راجع بلکه هدف من نجات نیروی هوائی بود.
به سهمیه سپهبدها داد سخن داد. اگر من میگویم انتصاب ربیعی
ازهاری به هیچ وجه درصدد ساکت اشتباه بزرگی بود بدان معنی نیست که
کردن او در نیامد .این زمانی که کشور باید مرا جای او بر صندلی فرماندهی
در آتش میسوزد ،راه پیمائیها روز بنشانید ،من نگران ویرانی آن بنای
به روز زیادتر میشود ،ماشینها را به محکم و قشنگی که ساخته بودیم،
آتش میکشند ،به در و دیوار شعار بودم و میدیدم که فروپاشی نیروی
مینویسند ،بیست سپهبد در این هوائی در دوران انقلاب سریعتر از
اطاق نشسته درباره سهمیه برنج و نیروهای دیگر بود .نیروی هوائی،
نیرویی نبود که به این آسانی از
روغن سپهبدها صحبت میشود. هم پاشیده شود .این نیرو زیربنای
محکمی داشت و بهترین دلیل آن
ادامه دارد
