Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۱۷ (دوره جديد

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1۷83‬‬
‫جمعه ‪ ۲۵‬ژوئن تا پنجشنبه ‪ 1‬ژوئیه ‪۲۰۲1‬‬

‫ابوریحان بیرونی و محاسبات‬ ‫که گونههای قفقازی و اروپایی مانند‬ ‫ارسباران؛ یکی از شگفتیهای‬ ‫ارسباران از شگفتیهای طبیعت زیبای‬
‫اعجابانگیز او‬ ‫سیاهخروس‪ ،‬قرقاول‪ ،‬دراج‪ ،‬سهره دمگاه‬ ‫طبیعت زیبای ایران‬ ‫ایران در تابستان و زمستان است که بهاعتبار‬
‫سفید‪ ،‬کبک‪ ،‬قمری‪ ،‬فاخته‪ ،‬سارجی چاق‪،‬‬ ‫غنای طبیعی و جاذبههایی که دارد میتواند‬
‫قطر را نگرفت!‬ ‫آدم واقعاً دلش میسوزد وقتی‬ ‫کبوتر جنگلی و چاهی‪ ،‬بلدرچین‪ ،‬کوکر‪،‬‬ ‫است و قلهها و جنگلهای انبوه‪ ،‬آن را پوشانده‬ ‫عالی شکاربانی و نظارت بر صید‪ ،‬محدودهای‬ ‫در صنعت گردشگری مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬
‫بیرونی در ‪ 7۸‬سالی که زندگی کرد‪،‬‬ ‫میبیند این کشورهای گوگوری مگوری‬ ‫توکا‪ ،‬چلچله‪ ،‬دم جنبانک‪ ،‬پیت وسسک و‬ ‫است که چون در حوزه آبریز خزر قرار گرفته‬ ‫را بهعنوان منطقه ممنوعه ارسباران‬ ‫در شمال آذربایجان شرقی در‬
‫چیزهایی را اندازه گرفت که تازه الان‬ ‫حوزۀ خلیج فارس برای تاریخسازیشان‪،‬‬ ‫پرندگان شکاری مانند قرقی‪ ،‬عقاب طلایی‪،‬‬ ‫اعلام کرد که در سال ‪ 13۵۲‬به منطقه‬ ‫‪۵۰‬کیلومتری شمال «اهر» منطقهای‬
‫غربیها با زور ماهواره و کامپیوتر آن‬ ‫آویزان آدمهای معروف ما میشوند‪.‬‬ ‫عقاب شاهی‪ ،‬سارگپه پابلند و کرکس‪ ،‬هما‪،‬‬ ‫است از نظر منابع آبی محدودیتی ندارد‪.‬‬ ‫«حفاظت شده ارسباران» تغییر نام داد‪.‬‬ ‫کوهستانی‪ ،‬با وسعت هفتاد و دو هزار و‪۴۶۰‬‬
‫محاسبات را اندازه گرفتند‪ .‬و جالب این‬ ‫نمونهاش همین قطر یک وجبی است‬ ‫دال سیاه و عقاب مارخور‪ ،‬که در این منطقه‬ ‫تنوع انبوه درختان بلوط‪ ،‬ممرز‪ ،‬ارس‪،‬‬ ‫ارسباران را که در قدیم «قرهداغ یا‬ ‫هکتار بهنام «ارسباران» از توابع «کلیبر»‬
‫که اختلاف آنها خیلی ناچیز است‪ .‬طول‬ ‫که در جریان افتتاحیۀ بازیهای آسیایی‬ ‫زندگی میکنند‪ .‬علاوه بر اینها پرندگان‬ ‫گیلاس‪ ،‬زغال اخته‪ ،‬سرخدار‪ ،‬افرا‪ ،‬انار و‬ ‫قراچهداغ» میگفتند‪ ،‬سه رودخانه زیبای‬ ‫واقع شده است که بهدلیل برخورداری از‬
‫و عرض جغرافیایی چند شهر‪ ،‬شعاع‪،‬‬ ‫بند کرده بودند الا و بلا‪ ،‬ابوریحان‬ ‫آبزی مانند غاز خاکستری‪ ،‬غاز پیشانی‬ ‫نیز گل لاله وحشی سیاه‪ ،‬زرد و قرمز‪،‬‬ ‫«ارس‪ ،‬کلیبر و ایلنگهچای» احاطه کرده‬ ‫ویژگیهای خاص پوشش گیاهی و حیات‬
‫قطر‪ ،‬محیط و مساحت زمین‪ ،‬تعیین‬ ‫بیرونی‪ ،‬عرب است و اسم واقعیاش هم‬ ‫سفید باکلان‪ ،‬آنقوت‪ ،‬کلهسبز‪ ،‬خوتکا و‬ ‫پرندگان را به ارسباران میکشاند‪ .‬پرندگانی‬ ‫وحش و قرار گرفتن در تلاقی چندین‬
‫فاصلۀ شهرها‪ ،‬تعیین مقدار چگالی چند‬ ‫«البیرونی» است و شناسنومچۀ قطری‬ ‫چنگر در ارسباران فراوان است‪ .‬خرس‬ ‫ناحیه جغرافیا ـ گیاهی‪ ،‬از تنوع گونههای‬
‫ماده و حدس زدن در مورد وجود قارهای‬ ‫دارد! البته عزیزان قطری‪ ،‬خوشاشتها‬ ‫قهوهای‪ ،‬گوزن‪ ،‬کل‪ ،‬بز‪ ،‬قوچ‪ ،‬میش‪ ،‬پلنگ‪،‬‬ ‫گیاهی و جانوری بسیار غنی برخوردار است‬
‫دیگر (قاره آمریکا)‪ ،‬از کارهایی بود که‬ ‫تشریف دارند و به کم قانع نشدند و‬ ‫گرگ‪ ،‬روباه‪ ،‬شغال‪ ،‬سمور‪ ،‬راسو‪ ،‬گورکن‪،‬‬ ‫و بههمین دلیل از سوی سازمان جهانی‬
‫یکی از نخبهترین دانشمندان ایرانی را‬ ‫تشی‪ ،‬گراز‪ ،‬خارپشت و انواع مارهای سمی‬ ‫یونسکو در ژانویه سال ‪ 1۹77‬میلادی‬
‫فقط او انجام داده‪.‬‬ ‫و غیر سمی و ماهیهایی از گونههای متنوع‬ ‫بهعنوان یکی از ذخیرهگاههای «بیوسفر»‬
‫محض نمونه چند تا از این‬ ‫به نام زدهاند‪.‬‬ ‫جانوران در ارسباران است‪ .‬رودخانههای پر‬
‫اندازهگیریهای بیرونی را همراه با‬ ‫ابوریحان‪ 1۲۶۶ ،‬سال پیش در‬ ‫آب ارسباران کانون تجمع جانوران است‪.‬‬ ‫انتخاب شد و بهثبت رسید‪.‬‬
‫اندازههای امروزی برایتان مینویسیم‪:‬‬ ‫«بیرون» یکی از دهات اطراف خوارزم‬ ‫برای حفظ اینهمه نقش خیال در فضای‬ ‫ارسباران در زمانهای قدیم مورد هجوم‬
‫چگالی مس‪ :‬بیرونی ‪ ۸/۹۲‬ـ امروزی‬ ‫که الان درازبکستان قرار دارد‪ ،‬به دنیا‬ ‫طبیعت‪ ،‬دامداران منطقه باید آموزش‬ ‫«قاطرچیان» ولیعهدهای دوره قاجار بود‪.‬‬
‫‪ ،۸/۸۵‬عرض جغرافیای شهر بلخ‪ :‬بیرونی‬ ‫آمد‪ .‬از همان اول‪ ،‬دانشمند بودن بهطور‬ ‫ببینند که این گنجینه را حفظ کنند و‬ ‫ولیعهد در شهر تبریز اقامت داشت و در دربار‬
‫‪ 3۶/۴1‬درجه ـ امروزی ‪ 3۶ /۴۵‬درجه‪/‬‬ ‫ژنتیکی در خون او قاطی شد‪ ،‬چون‬ ‫به جامعه باید آموخت که امکانات بالقوه‬ ‫حکومتی قاطرچیها که برای جمعآوری‬
‫نصف النهار زمین‪ :‬بیرونی ‪11۰۶۲/۴‬‬ ‫پدرش ستاره شناس و مادرش مامای ده‬ ‫منطقه را شکوفاتر کنند و برای تأمین‬ ‫چوب و زغال مورد نیاز دربار به این منطقه‬
‫کیلومتر ـ امروزی‪ 1111/۰ :‬کیلومتر‬ ‫بود‪ .‬او یک مدت در خوارزم بود‪ ،‬بعد رفت‬ ‫سوخت در فصل سرما به جنگلها هجوم‬ ‫میآمدند‪ ،‬زیباییهای خاص ارسباران را لمس‬
‫شیب مدار زمین و مدار خورشید‪ :‬بیرونی‬ ‫گرگان و با بوعلی سینا که بهطور اتفاقی‬ ‫نیاورند و این منبع غنی خدادادی را که در‬ ‫کردند و خوانین قاجار را متوجه آن منطقه‬
‫‪ ۲3/3۵‬درجه ـ امروزی ‪ ۲3/۲7‬درجه‪.‬‬ ‫باهم همدوره بودند‪ ،‬رفیق شد‪ .‬مدتی که‬ ‫نوع خود بینظیر است از هجوم طبیعت و‬ ‫ساختند‪ .‬ازجمله مناطق زیبای ارسباران‬
‫او به غیر از این اندازهگیریها‪،‬‬ ‫گذشت‪ ،‬محمود غزنوی همه جای ایران‬ ‫میتوان به منطقه قرق شدۀ سلطنتی‬
‫روشهایی هم برای تسطیح کره برسطح‬ ‫را گرفت‪ .‬چون ابوریحان دانشمند عاقلی‬ ‫طبیعتناشناسان محفوظ بدارند‪.‬‬ ‫«اسکلو» اشاره کرد‪ .‬در سال ‪ 13۵۰‬شورای‬
‫صاف‪ ،‬روش کار چاه آرتزین‪ ،‬تثلیث زاویه‬ ‫بود رفت غزنه‪ ،‬پایتخت سلطان محمود‬
‫و این جور چیزها ابداع کرد تا به عنوان‬ ‫و از آن جا همه با هم رفتند هندوستان‪.‬‬ ‫را میشنوند تمایل بیشتری به لبخند‬ ‫خنده بر هر درد‬ ‫بازی و قدرت تکلم کودکان‬
‫اعجوبۀ جهان دانش تا سالها در اروپا‬ ‫ابوریحان ‪ 13‬سالی در هند ماند و کتاب‬ ‫زدن دارند‪ ،‬در حالیکه در هنگام شنیدن‬ ‫بیدرمان دواست‬
‫با نام ‪ Master Albiruni‬یعنی استاد‬ ‫«ماللهند» را نوشت‪ .‬همانطور که در‬ ‫این دوران میتواند باعث رشد ذهنی‬ ‫دانشمندان میگویند‪ :‬بازی با‬
‫این کتاب میخوانید او هیچوقت ویزای‬ ‫اصوات منفی این حالت را ندارند‪.‬‬ ‫خنده جزو اصوات مثبت و جیغ‬ ‫کودک شود‪ .‬گفتنی است بازیهای‬ ‫مکعبهای اسباببازی‪ ،‬قدرت زبانی و‬
‫بیرونی شناخته شود‪.‬‬ ‫از کریستالهای بسیار ریز دی اکسید‬ ‫زدن جزو اصوات منفی قلمداد میشود‪.‬‬ ‫تخیلی در رشد حافظه‪ ،‬کنترل امیال‬ ‫تکلم کودکان را تقویت میکند‪ .‬در این‬
‫تیتانیوم را روی الیاف طبیعی (مثل‬ ‫واکنش به اصوات مثبت با این فرض‬ ‫تحقیق ‪ 17۵‬کودک ‪ ۵/1‬تا ‪ ۵/۲‬ساله در‬
‫پشم و ابریشم) قرار دادند‪ .‬وقتی این‬ ‫که این صداها مسریتر از صداهای‬ ‫و زبان کودک اهمیت دارد‪.‬‬ ‫دو گروه مجزا مورد بررسی قرار گرفتند‪.‬‬
‫پارچه در مقابل نور خورشید قرار بگیرد‪،‬‬ ‫منفی هستند بیشتر است‪ .‬این روند‬ ‫اسباببازیهایی نیز وجود دارد که‬ ‫به کودکان گروه اول مکعبهایی برای‬
‫لایه کذایی طی واکنشهایی‪ ،‬ذرات‬ ‫دلیل لبخند بیاختیار ما را زمانی که‬ ‫در رشد شناخت کودک نقش دارند‪.‬‬ ‫بازی داده شد و این مکعبها در اختیار‬
‫چربی و غذاها را از بین میبرد‪ .‬دراین‬ ‫شاهد خنده دیگران هستیم‪ ،‬توضیح‬ ‫گروه دوم قرار نگرفت‪ .‬پس از شش‬
‫روش هیچ صدمهای به الیاف لباس‬ ‫میدهد‪ .‬مردم زمانیکه صدای خنده‬ ‫ماه دانشمندان به این نتیجه رسیدند‬
‫که کودکان گروه اول از نظر زبانی‬
‫وارد نمیشود‪.‬‬ ‫نشور و بپوش!‬ ‫و صحبت کردن تا ‪ 1۵‬درصد بیشتر‬
‫نسبت به گروه دوم رشد کردهاند‪.‬‬
‫دانشمندان استرالیایی فرآیندی‬ ‫دانشمندان به این نکته توجه دارند که‬
‫را پیدا کردهاند که با استفاده از آن‬ ‫دوران کودکی در رشد ذهنی کودک‬
‫میشود لباسهایی دوخت که خود‬
‫به خود تمیز میشوند‪ .‬این محققان‬ ‫از اهمیت به سزایی برخوردار است‪.‬‬
‫با روشهای فناوری نانو‪ ،‬لایه نازکی‬ ‫مغز یک نوزاد تا دو سالگی حدود سه‬
‫برابر میشود‪ ،‬لذا فعالیتهای خاص در‬

‫‪۲1‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪۷5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪۷ 54‬‬ ‫‪۲1‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫(سودوکو)‬ ‫‪ 15 14 13 1۲ 11 1۰ ۹ 8 ۷ 6 5 4 3 ۲ 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪84 3‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪ 1‬ـ از خوانندگان قدیمی و برجستۀ‬ ‫‪1‬‬
‫‪8‬‬ ‫ایران معروف به «ایرج»‬ ‫‪۲‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ ۲‬ـ از شعرای نوپرداز و فقید کشور‬ ‫‪4‬‬
‫‪1۹‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ما ـ قصد‬ ‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪8 6۲‬‬ ‫‪11 1۰ ۹ 8 ۷ 6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 3‬ـ رشد ـ پیشگام شعر نو در ایران‬ ‫‪۷‬‬
‫‪ ۴‬ـ ارثبرنده ـ از شهرهای ایران ـ‬ ‫‪8‬‬
‫‪۷ 518‬‬ ‫عربها‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪۹‬‬
‫‪ ۸‬ـ کفالت ـ جعبهای است‬ ‫گردان‬ ‫‪1۰‬‬
‫‪۷8‬‬ ‫‪ ۵‬ـ یار و معشوق ـ گوناگون و ملون‬ ‫‪11‬‬
‫‪ ۹‬ـ عشیره ـ سریع‬ ‫‪ ۶‬ـ تکرار یک حرف ـ تشویق ـ دارایی‬ ‫‪1۲‬‬
‫و معاصر فقیدایران‬ ‫عمودی‪:‬‬ ‫‪1۰‬ـ واحد پول کشوری‬ ‫‪5 43۲1‬‬ ‫‪ 11‬ـ از دامها ـ تقویم ـ‬ ‫‪13‬‬
‫‪ ۸‬ـ لمیزرع ـ باریکه‬ ‫‪ 1‬ـ از تنیسبازان‬ ‫است ـ جامی است ـ از‬ ‫ـ عددی است‬ ‫چارپایی است‬ ‫‪14‬‬
‫‪ ۹‬ـ بهجای آوردن ـ نه‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ 7‬ـ عقب و پس ـ نااستوار و لرزان ـ از‬ ‫‪15‬‬
‫معروف ایرانیتبار‬ ‫نزولات آسمانی‬ ‫‪ 1۲‬ـ از شعرای نوپرداز و‬
‫نو و نه کهنه‬ ‫‪ ۲‬ـ از پادشاهان ایران‬ ‫‪ 11‬ـ دشت و درهای در‬ ‫‪۲‬‬ ‫شهرهای هند‬ ‫برجستۀ معاصر ایران‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪ 1۰‬ـ اپرایی از وردی‬ ‫نزدیکی امامزاده داوود ـ‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ ۸‬ـ مدعی العموم ـ گرداننده امور منزل‬ ‫‪ 1‬ـ از ادبا و شعرای معروف‬
‫ـ بهشت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ ۹‬ـ رودخانهای در اروپا ـ غیر ثابت و‬ ‫‪ 13‬ـ نحیف و تکیده ـ‬ ‫دوران قاجار و پهلوی و‬
‫ـ برگها‬ ‫‪ 3‬ـ حتم ـ آرزوها‬ ‫پرندهای است‬ ‫‪5‬‬ ‫دست ـ جواب منفی ـ‬
‫‪ 1 1‬ـ ا ز شعر ا ی‬ ‫‪ ۴‬ـ میوهای است ـ از‬ ‫‪6‬‬ ‫متحرک ـ رها‬ ‫ناشر مجله «ارمغان»‬
‫برجسته‪ ،‬معاصر و فقید‬ ‫شهرهای معروف جهان‬ ‫‪۷‬‬ ‫‪ 1۰‬ـ حرف فاصله ـ عاقبت و پایان ـ‬ ‫بنیه و توان‬ ‫‪ ۲‬ـ از خوانندگان معروف‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 1۴‬ـ تکرار یک حرف ـ الفت‬
‫ایران ـ تازه و جدید‬ ‫ـ تکرار یک حرف‬ ‫‪۹‬‬ ‫الگو و مانند‬ ‫ایران ـ زناشویی‬
‫‪ ۵‬ـ از کشیدنیها ـ در‬ ‫‪1۰‬‬ ‫‪ 11‬ـ آسیب ـ قسمتی از صورت ـ حرف‬ ‫ـ خیالات ـ از ضمایر‬ ‫‪ 3‬ـ کمک ـ ماه شب چهارده‬
‫آسمان است ـ پارچهای‬ ‫‪11‬‬ ‫‪ 1۵‬ـ کدورت و تاریکی ـ‬
‫دریغ و حسرت‬ ‫ـ غیر کافی‬
‫نفیس‬ ‫افقی‪:‬‬ ‫‪ 1۲‬ـ بالاپوشی است ـ ویژگیها و‬ ‫نقش ـ‬ ‫‪ ۴‬ـ تازه ـ از سازمانهای‬
‫‪ ۶‬ـ او هم حرفهای‬ ‫‪ 1‬ـ پایتخت کشوری است‬ ‫قادر‬ ‫مهم وابسته به وزارت‬
‫‪ ۲‬ـ پیشرفته ـ از خشکبار‬ ‫خصوصیات ـ درختی است‬
‫است‬ ‫‪ 3‬ـ دور و مهجور ـ نژادی‬ ‫‪ 13‬ـ عهد و زمان ـ ایلچی بزرگ‬ ‫دادگستری ـ میل‬
‫‪ 7‬ـ از شعرای معروف‬ ‫‪ 1۴‬ـ از شهرهای ایران ـ مادر به عربی‬ ‫‪ ۵‬ـ هم درشت و زبر است‬
‫است‬ ‫هم تندخو ـ مردم یک‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪ ۴‬ـ پایتخت کشوری است ـ‬ ‫ـ از قهرمانان شاهنامه‬
‫‪ 1۵‬ـ خبرچین ـ از ییلاقات دامنه البرز‬ ‫مملکت ـ از غلات‬
‫افسار ـ وحشی‬ ‫‪ ۶‬ـ نماینده ـ نشستن‬
‫‪ ۵‬ـ وی ـ کاشانه و خانه ـ‬ ‫ـ نیروها‬ ‫‪ 7‬ـ از ترانهسرایان و شعرای‬
‫صاحبنام معاصر و فقید‬
‫همه ما داریم‬ ‫حل جدول شماره قبل‬
‫‪ ۶‬ـ تعیین هدف‬ ‫ایران‬
‫‪7‬ـ از حرکات آب ـ شهری‬ ‫‪ ۸‬ـ انبوه و بیشمار ـ سکته‬
‫زیبا و تاریخی در اروپا ـ‬
‫از سلسلههای حکومتی‬ ‫ـ اشاره‬
‫در ایران قبل از یورش‬ ‫‪ ۹‬ـ جواب آن «هوی» است‬

‫ـ خاشاک ـ شرک‬
‫‪ 1۰‬ـ آئینه عبرت ـ گوشه‬