Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۴۵ (دوره جديد

P. 13

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1811‬‬
‫جمعه ‪ ۱4‬تا پنجشنبه ‪ ۲۰‬ژانویه ‪۲۰۲۲‬‬

‫از گیاهی به نام «کلنده»‪ ،‬قرمز از‬ ‫بازار را پر کردهاند‪ ،‬اما پادریهای بافته‬ ‫هلالی است‪ .‬هر کدام از این چهار نقش‬ ‫نزد ایرانیان فرش یکی از جلوههای‬
‫«روناس»‪ ،‬و نخودی از پوست «گردو»‬ ‫شده از تار و پود قالی هنوز هم چیز‬ ‫فرهنگ لغات فرش‬ ‫را لچک میگویند‪.‬‬
‫و «اسپرک» گرفته میشود‪ .‬گلیم با‬ ‫مرکزی فرش که‬ ‫بخش‬ ‫منحصر به فرد به شمار میرود‪.‬‬
‫توجه به این که از پشم ریسیده شدۀ‬ ‫دیگری است‪.‬‬ ‫چله‪ ،‬خامه و باقی قضایا‬ ‫دایره یا بیضی شکل‬ ‫صورت‬ ‫شماری از فرشهای دست بافت‬
‫گوسفند بافته میشود‪ ،‬علاوه بر این‬ ‫قالی‪ :‬همان فرش خودمان است‪.‬‬ ‫معتمرونلاً بج‪:‬ه‬ ‫ایرانی‪ ،‬درزمرهی برجسته ترین آثار‬
‫که نقش زیرانداز را ایفا میکند‪ ،‬در‬ ‫منتها چون «فرش» کلمهای عربی‬ ‫است‪.‬‬
‫روزهای سرد زمستان‪ ،‬روانداز گرم و‬ ‫است و بیشتر به زبان میآید‪ ،‬عامۀ‬ ‫هنری آفریده شده به دست بشر‬
‫مناسبی برای عشایر است‪ .‬گلیمهای‬ ‫مردم «قالی» را به عنوان «فرش‬ ‫قالیچه‪ :‬ابعاد یک قالی متوسط را‬ ‫هستند‪ .‬امروزه علیرغم بازار رقابت‬
‫منطقۀ مغان‪ ،‬ارسباران و مشکین شهر‬ ‫کوچک» میشناسند‪ .‬در صورتی که‬ ‫اگر نصف کنیم‪ ،‬مشخص میشود که‬ ‫شدید‪ ،‬مشغلههای دنیای جدید و‬
‫معروفاند و ایلهای «شاهسون» و‬ ‫قالی به فرشهایی گفته میشود که‬ ‫پسوند تصغیر چسبیده به آخر قالی‪ ،‬کار‬ ‫دغدغههای جهان صنعتی‪ ،‬چه در ایران‬
‫«ایلسون» متخصص بافتن بهترین‬ ‫مساحت آنها حداقل شش متر مربع‬ ‫خودش را کرده است‪ .‬قالیچهها معمولاً‬ ‫و چه در خارج از ایران‪ ،‬نام ایران با نام‬
‫و یا بیشتر باشد‪ .‬قالیها معمولاً در ابعاد‬ ‫چیزی حدود یک متر و چهل سانتیمتر‬ ‫فرش گره خورده است‪ .‬خانه یک ایرانی‬
‫«ورنی»ها هستند‪.‬‬ ‫‪،4×۶ ،3/5×5 ،3×4 ،۲×5 ،3×5 ،۲×3‬‬ ‫عرض و دو متر و بیست سانتیمتر‬ ‫بدون فرش‪ ،‬خانهای بی روح و خالی‬
‫حصیر‪:‬شاید بشود گفت حصیربافی‬ ‫‪ ۶×۱ ،5×۷‬و دو نوع دستباف و ماشینی‬ ‫طول دارند‪ .‬تنها اختلافشان با قالی‬ ‫جلوه میکند و این نمونهای کم نظیر‬
‫یا «بوریا بافی» قدیمیترین صنایع‬ ‫بافته میشوند‪ .‬اصلاحاً گفته میشود‬ ‫هم اندازه و البته نوع استفادهشان است‪.‬‬ ‫و پیوند یک قوم با هنر ملی خود است‪.‬‬
‫دستی دنیاست‪ .‬کاوشها نشان‬ ‫که عیار جیب و سلیقه صاحبخانه را‬ ‫کلگی‪ :‬اسمش آشنا نیست‪ .‬چون‬ ‫برای شناخت انواع فرش ایرانی و‬
‫میدهد حصیر‪ ،‬اولین چیزی بوده‬ ‫با قالی وسط هال و پذیرایی خانهاش‬ ‫مدت زیادی میشود که فراموش شده‬ ‫اصطلاحات موجود در تولید آن چه‬
‫که انسان اولیه زیر پایش انداخته و‬ ‫است‪ .‬کلگیها هم از خانوادۀ قالیها‬ ‫از نظر هنری و چه از نظر صنعتی باید‬
‫روی آن نشسته است‪ .‬در واقع‪ ،‬اولین‬ ‫میسنجند!‬ ‫بودند که بیشتر در قدیم و در میان‬ ‫سالها مطالعه کرد‪ .‬در این نوشته فقط‬
‫زیراندازهای آدمیزاد‪ ،‬از نی و گیاهانی‬ ‫تابلو فرش‪ :‬در کنار این فرشهای‬ ‫چادرنشینان و روستاییان محبوبیت‬ ‫به گوشهای از دریای وسیع اصطلاحات‬
‫بوده که در قسمت جنوبی بینالنهرین‬ ‫معمولی‪ ،‬فرشهایی هم هستند که‬ ‫داشته و استفاده میشده‪ .‬ابعاد کلگی‬ ‫و فرهنگ و انواع این صنعت و هنر پر‬
‫سر از خاک بیرون آورده بود‪ .‬سیستان‬ ‫مختص آویزان کردن به دیوارند و به‬ ‫از ‪ ۱/5×3‬متر شروع میشد و به‬ ‫بها ارشجا‪:‬رهردمییفشطوودل‪.‬ی و عرضی گرهها‪.‬‬
‫و بلوچستان‪ ،‬قطب حصیربافی ایران به‬ ‫اصطلاح «تابلو فرش»اند‪ .‬تابلو فرش‬ ‫‪ ۲×3/5‬متر میرسید‪ .‬حالا دیگر نه‬ ‫چ ّله (تار)‪ :‬نخهای نازک چند لا‬
‫شمار میرود و حصیرهای بافته شده‬ ‫را باید قاب کرد و درست مثل یک‬ ‫فقط کلگیها فراموش شدهاند‪ ،‬بلکه‬ ‫شده و پُرتاب را میگویند که معمولاً‬
‫از برگ خرما‪ ،‬ساقۀ گندم‪ ،‬نی و ترکه‬ ‫تابلوی نقاشی زد به دیوار اتاق‪ .‬به‬ ‫فرشهای ماشینی جای آنها را در‬ ‫از جنس پنبه است و برای بافت فرش‬
‫معروفترین انواع آن است‪ .‬درست‬ ‫همین خاطر هم تابلوهای نقاشی‪،‬‬ ‫بایستی بر روی دار به طور عمودی‬
‫است که حصیر اولین زیرانداز بشر بوده‬ ‫خوراک طرح این جور فرشها هستند‪.‬‬ ‫خانههای روستایی گرفته است‪.‬‬ ‫نصب شود‪ .‬وظیفۀ تار‪ ،‬نگهداری‬
‫است‪ ،‬اما حالا به عنوان پوشش سقف‬ ‫از طرفی‪ ،‬در آوردن جزء به جزء رنگها‬ ‫لمه با رنگهای مختلف و نقشهای‬ ‫گبههای ایرانی است‪ .‬ضمن این که‬ ‫گبه‪ :‬همانطور که گلیم را هنر‬ ‫فنرخهشا ایس پتن‪.‬بهای‬ ‫گرههای‬
‫خانههای روستایی‪ ،‬دیوارۀ چادرهای‬ ‫و خطوط این طرحها کار سختی است‬ ‫لوزیاش معروفترین نوع جاجیم بود‪.‬‬ ‫بوشهریها و بختیاریها هم دستی در‬ ‫عشایر آذری زبان شمال شرق کشور‬ ‫به صورت‬ ‫چلهها را در کنار‬ ‫افقپیو کد‪:‬ه‬
‫عشایری و محافظی در برابر گرمای‬ ‫و کمترین اشتباهی به شدت توی‬ ‫اما حالا بافت جاجیم فقط مخصوص‬ ‫میدانند‪ ،‬سرقفلی گبه هم به نام عشایر‬ ‫یکدیگر نگه‬
‫تابستان در پنجرههای شهری استفاده‬ ‫چشم میزند‪ .‬برای همین معمولاً فقط‬ ‫پیرزنهای دهات است که بافتن آن‬ ‫بافت گبه دارند‪.‬‬ ‫لر و قشقایی خورده است‪ .‬گبه معمولاً‬ ‫میدارد‪ .‬بسته به محل عبور آنها از‬
‫استادان فرشبافی از پس بافتن چنین‬ ‫را سینه به سینه یاد گرفتهاند‪ .‬دار‬ ‫موکت‪ :‬امروزیترین نوع زیرانداز‬ ‫طولی بین ‪ ۲‬تا ‪ ۲/5‬متر و عرض بین ‪۱‬‬ ‫بالا یا زیر‪ ،‬ضربدری و یا ضخامتشان‪،‬‬
‫میشود‪.‬‬ ‫تابلوهایی بر میآیند‪ .‬مینیاتور‪ ،‬پرتره‪،‬‬ ‫اصلی بافت جاجیم یک سه پایه است‬ ‫است‪ .‬تا چند سال پیش‪ ،‬موکتها تک‬ ‫متر تا ‪ ۱/۲۰‬متر دارد‪ .‬برخلاف گلیم که‬ ‫به انواع «زیر» و «رو» تقسیم میشوند‪.‬‬
‫نمد‪ :‬سادهترین نوع کفپوش است‬ ‫آیههای قرآن به خصوص «وان یکاد»‪،‬‬ ‫و چلهکشی آن در محوطهای به طول‬ ‫رنگ بودند و فقط یک طرح داشتند‪.‬‬ ‫پرز نداشت‪ ،‬گبه دارای پرزهای بلندی‬ ‫که به صورت دولا‬ ‫براخایمپهر‪:‬ز نهاخ پی فشرمیش‬
‫که از خاصیت طبیعی پشم (در‬ ‫و نقاشی منظره و حیوانات‪ ،‬موضوعهایی‬ ‫تقریبی ‪ ۱۰‬تا ‪ ۲۰‬متر و به وسیلۀ چهار‬ ‫بنابراین فقط وسیلهای میشدند برای‬ ‫است‪ .‬استفاده از تعداد پود بیشتر در‬ ‫مورد استفاده قرار‬ ‫و‬
‫هم پیچیدن الیاف) ساخته میشود‪.‬‬ ‫هستند که معمولاً برای این تابلوها‬ ‫میخ چوبی انجام میشود‪ .‬آذربایجانیها‬ ‫پوشاندن کف اتاق و میزبانی فرشهای‬ ‫بافت گبه باعث شد نرمتر از همتایان‬ ‫میگیرد‪.‬‬
‫ساختن یک نمد معمولاً یک روز طول‬ ‫و به خصوص اهالی خلخال‪ ،‬جاجیمبافی‬ ‫نفیس‪ .‬اما حالا آنقدر موکتهای‬ ‫بافته شدهاش باشد‪ .‬تعداد پود برخی‬ ‫یا ابگریرهشزمدینب‪:‬هتابدانوردنچلخهامهاههیا فیرپششمدری‬
‫میکشد و دو نفر نمد مال از صبح تا‬ ‫ازشان استفاده میشود‪.‬‬ ‫را به خوبی به یاد دارند و شهرت‬ ‫رنگارنگ با نقشهای مختلف گل‬ ‫از گبهها گاهی از سه تا هشت پود‬ ‫حین بافت‪.‬‬
‫شب‪ ،‬آنقدر نمد را ورز میدهند تا‬ ‫گلیم‪ :‬ویژگی اصلی گلیم‪ ،‬این است‬ ‫جاجیمهای روستاهایی مانند گیوی‬ ‫و بلبل و برجسته به بازار آمده که‬ ‫در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک‬ ‫دو شکل باریک و پهن‬
‫شکل بگیرد‪ .‬بعد هم سه چهار روز در‬ ‫که نقشه در بافت آن دخالت چندانی‬ ‫زاویه‪ ،‬نساز‪ ،‬برندق‪ ،‬سجهرود و چنارلیق‬ ‫خیلیها برای کفپوش محلی زندگی‬ ‫سانتیمتر هم میرسد‪ .‬درشت بافی‬ ‫طرح مرکزی فرش را‬ ‫کهحااطشریاه‪:‬ف‬
‫فضای باز پهن میکند تا رطوبتاش‬ ‫ندارد و بافنده هر آن چه از ذهنش بر‬ ‫خود‪ ،‬موکت را انتخاب میکنند‪ .‬مادۀ‬ ‫گبه موجب شده است که برای بافت‬ ‫میپوشاند‪ .‬وجود یک حاشیۀ پهن در‬
‫خشک شود‪ .‬نمد ارزانترین نوع‬ ‫میآید‪ ،‬بر روی تار و پود گلیم میآورد‪.‬‬ ‫زبانزد است‪.‬‬ ‫اصلی ساخت موکت‪ ،‬الیاف پروپیلن‬ ‫یک گبه در اندازۀ ‪ ۲/۲۰×۱/5‬متر حدود‬ ‫میان حاشیههای باریک باعث میشود‬
‫کفپوش نیز هست و بیشتر مورد‬ ‫گلیم‪ ،‬بافتهای است بدون پرز که‬ ‫پادری‪ :‬وقتی قرار باشد یک صنعت‬ ‫است و در انواع نمدی‪ ،‬کبریتی‪،‬‬ ‫هشت کیلوگرم پشم و سه کیلو موی بز‬ ‫تا همیشه تعداد حاشیهها فرد باشد‪.‬‬
‫استفادۀ عشایر است که با آن‪ ،‬کفپوش‬ ‫برحسب نوع آن با نخ پشمی‪ ،‬پنبهای‬ ‫هنری ما ایرانیها در زندگیمان حضور‬ ‫راهراه‪ ،‬لوپ‪ ،‬تافتینگ و‪ ...‬در بازار‬ ‫استفاده شود‪ .‬نقشهای گبه هم مانند‬ ‫طرح‬ ‫ززممییننهه‪:‬شگکللهما‪ ،‬نیقگیرنشهد‪.‬ازومایجنرهاهای‬
‫چادر‪ ،‬کلاه و لباس چوپانان را میسازند‪.‬‬ ‫یا کنفی و با درگیری تار و پود بافته‬ ‫داشته باشد‪ ،‬از هر فرصتی برای نشان‬ ‫موجود است‪ .‬البته الیاف دیگری نظیر‬ ‫گلیم‪ ،‬طرح قبلی ندارند و در هنگام‬ ‫اغلب‬ ‫در‬
‫آویزی‪ :‬در برخی ورودی اتاق یا‬ ‫میشود‪ .‬تارها را نخ پنبهای و پودها را‬ ‫دادن این هنر استفاده میکنیم‪ .‬خیلی‬ ‫اکریلیک‪ ،‬پروپیلن و پشم نیز بسته به‬ ‫بافتن شکل میگیرند‪ .‬اما وجه مشترک‬ ‫به رنگهای لاکی‪ ،‬کرم و سرمهای دیده‬
‫سالنهای شیک و مجلل‪ ،‬حتماً نشانی‬ ‫نخ پشمی رنگارنگ شکل میدهند‪.‬‬ ‫وقت است که اندازۀ پنجاه در هفتاد‬ ‫سفارش مشتری توسط تولیدکنندگان‬ ‫همۀ آنها حاشیههایی به رنگ طلوع یا‬ ‫میشوند‪.‬‬
‫از «پردهای»ها به چشم میخورد‪.‬‬ ‫گلیم سابقهای طولانیتر از قالی دارد‬ ‫سانتیمتری پاگرد درهای ورودی‬ ‫غروب خورشید است‪ .‬شکار‪ ،‬شکارچی‪،‬‬ ‫حاشیههای چهار نقش با‬
‫پردهایها معمولاً جنبۀ زینتی دارند‬ ‫و در سه نوع ساده بافت‪ ،‬برجسته و‬ ‫را «پادری»ها پر میکنند‪ .‬اگر چه‬ ‫موکت عرضه میشود‪.‬‬ ‫کوه‪ ،‬دشت و صحرا در نقشهای اغلب‬ ‫قائمالزاویه که وتر آن خطی‬ ‫فر لم مچثلکث‪:‬‬
‫و در اندازۀ ‪ ۲/5‬متر طول و ‪ ۱/5‬متر‬ ‫ورنی بافته میشود‪ .‬رنگهای به کار‬ ‫پادریهای لاستیکی‪ ،‬پلاستیکی و‬ ‫جاجیم ‪ :‬قدیمیترها جاجیم را‬ ‫گبهها به چشم میخورد‪ .‬دو گنبدان‪،‬‬
‫رفته در گلیم‪ ،‬همه طبیعی هستند‪.‬‬ ‫کنفی با نقش و نگارهای امروزیشان‬ ‫مناسبترین روکش برای کرسی‬ ‫باشت‪ ،‬آرو و شهرهای دیگر کهکیلویه‬
‫عرض بافته میشوند‪.‬‬ ‫رنگ قهوهای از «پوست انار»‪ ،‬آبی‬ ‫زغالی میدانستند‪ .‬جاجیم چیچک‬ ‫و بویراحمد‪ ،‬مرکز بافت مرغوبترین‬

‫‪96‬‬

‫‪43 1‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪۲‬‬ ‫(سودوکو)‬

‫‪537‬‬ ‫‪ 15 14 13 1۲ 11 1۰ 9 8 7 6 5 4 3 ۲ 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪44‬‬ ‫‪ ۱‬ـ از شعرای برجسته و معاصر فقید‬ ‫‪1‬‬
‫ایران‬ ‫‪۲‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪۲ 43‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪۲‬ـ ضروریات ـ پیشوای دینی ـ بخار‬
‫‪96‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬ ‫متراکم‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬ـ خوراکی است ـ پرونده ـ نام‬
‫دستهای از زبانها‬ ‫‪4‬‬
‫‪78 ۲ 3‬‬ ‫‪6 3۲‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 4‬ـ از ابزار کفاشی ـ کشوری است ـ‬ ‫‪6‬‬
‫‪78‬‬ ‫‪41 ۲‬‬ ‫جنس مؤنث‬
‫‪ 5‬ـ واحد ـ نخ داخل پارچه ـ مانع‬
‫‪4 ۲1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ ۶‬ـ از گویشهای فارسی ـ شراب ـ از‬ ‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 1۰ 9 8 7 6 5 4 3 ۲ 1‬‬ ‫کشورگشایان تاریخ‬ ‫‪9‬‬
‫‪۱‬ـ از نویسندگان و‬ ‫‪ ۷‬ـ پوشیده ـ گزارش مسافرت‬
‫داستانسرایان صاحب‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ ۸‬ـ توطئه ـ او هم حرفه ای دارد ـ دیواره‬ ‫‪1۰‬‬
‫‪ ۸‬ـ دعای زیر لب ـ‬ ‫نام ایران و خالق آثاری‬ ‫‪ ۹‬ـ حرف تعجب ـ از شهرهای ایران ـ‬
‫علا مت جمع ـ‬ ‫چون «ثریا در اغماء»‬ ‫‪۲‬‬ ‫از ادوات استفهام‬ ‫‪11‬‬
‫متقدمین و کهنسالان‬ ‫‪1۲‬‬
‫‪ ۹‬ـ نایب و جانشین ـ از‬ ‫و «شراب خام»‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ ۱۰‬ـ پژوهشگر‪ ،‬ادیب و مورخ گرانمایه‬
‫آنطرف میوهای است‬ ‫‪۲‬ـ شاهکار شعر حماسی‬ ‫معاصر ایران و استاد فقید دانشگاه‬ ‫‪13‬‬
‫‪ ۱۰‬ـ حرف خطاب ـ‬
‫واحد پول کشوری‬ ‫ایران‬ ‫‪4‬‬ ‫تهران‬ ‫‪14‬‬
‫‪3‬ـ آب جاری ـ از حرفهها‬ ‫‪۱۱‬ـ شبی طولانی ـ تکرار یک حرف‬ ‫‪15‬‬
‫است‬ ‫‪4‬ـ با خرد ـ یادداشت ـ‬ ‫‪5‬‬
‫‪ ۱۱‬ـ از جهانگشایان‬ ‫‪6‬‬ ‫ـ نوعی خاک‬
‫تاریخ ـ بهدنیا آمدن‬ ‫قلهای افسانهای‬ ‫‪۱۲‬ـ هم برگزیده است و هم میانگین‬
‫‪ 5‬ـ کنار گل است ـ ورم‬ ‫ـ گمان برده شده و مظنون‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪ ۱3‬ـ از آثار فرانسوازساگان‬
‫عفونی‬ ‫‪7‬‬ ‫‪۱۱‬ـ از وسایل الکترونیک‬ ‫‪۱‬ـ از خوانندگان برجستۀ‬
‫‪ ۶‬ـ پروردگار ـ نوا‬ ‫‪ ۱4‬ـ نوعی چاشنی ـ صفتی برای اسب‬ ‫ـ نوعی رنگ مو ـ تلاقی‬ ‫اسپانیایی اپرا با شهرتی‬
‫‪ ۷‬ـ گلی است ـ رسن‬ ‫‪8‬‬ ‫تندرو ـ از غلات‬
‫‪9‬‬ ‫کردن‬ ‫جهانی‬
‫‪ ۱5‬ـ عددی است ـ علمی است ـ زشت‬ ‫‪ ۱۲‬ـ امانتدار ـ گوشه ـ‬ ‫‪۲‬ـ تنویرکننده ـ کرانه ـ‬
‫‪1۰‬‬ ‫و ناپسند‬
‫مربوط به شهر‬ ‫دریاچهای در آسیا‬
‫‪ ۱3‬ـ باهوش ـ توان خواندن‬ ‫‪3‬ـ حرف تعجب ـ همیشگی‬
‫و نوشتن ـ از پوشاک‬ ‫ـ تملق‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪11‬‬ ‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪ 4‬ـ خداوند ـ تکرار یک ‪ ۱4‬ـ شهری در ایران ـ از‬

‫‪ ۹‬ـ از شعرا و غزلسرایان‬ ‫افقی‪:‬‬ ‫شهرهای آذربایجان ـ‬ ‫حرف ـ قضاوت‬
‫معروف معاصر و فقید ایران‬ ‫‪۱‬ـ از آثار محمد مسعود‬ ‫‪ 5‬ـ سرمشق و مثل ـ ضروری‬
‫‪ ۲‬ـ شهری در ایران ـ ثروت‬ ‫بدگمانی و افترا ـ فرومایه ‪ ۱5‬ـ کشوری است ـ صداق‬
‫ـ از ادویهها‬ ‫‪3‬ـ از آهنگسازان برجسته و‬ ‫‪ ۶‬ـ درختی است ـ چارپایی ـ مسجدی تاریخی و‬
‫‪۱۰‬ـ تقویم‬ ‫معروف در آذربایجان‬ ‫است‬
‫فقید ایران‬ ‫‪ ۷‬ـ لقب کریمخان زند ـ‬
‫‪ ۱۱‬ـ طرف مقابل ـ شهری‬ ‫‪ 4‬ـ اشاره به دور ـ هم مال و‬ ‫آن سوی‬
‫در ایران‬ ‫ثروت است و هم اصل هر‬
‫چیز ـ از شهرهای تاریخی‬
‫‪ ۸‬ـ شهری زیبا در اروپا ـ‬
‫آسیای میانه‬ ‫شکار ـ خوشحال‬
‫‪ 5‬ـ ننگ ـ جوی خون ـ‬ ‫‪ ۹‬ـ قعر ـ مسجدی معروف‬
‫در تهران ـ فلزی است‬
‫فرمانده‬ ‫‪ ۱۰‬ـ از نویسندگان معروف‬
‫‪ ۶‬ـ طرف راست ـ بالا رفتن‬ ‫فرانسه و برندۀ جایزۀ ادبی‬
‫نوبل ـ صدا و آوا‬
‫‪ ۷‬ـ زبانی است ـ درد‬
‫‪ ۸‬ـ نادرستی و عدم صحت‬

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18