Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۴۸ (دوره جديد
P. 12

‫صفحه ‪ - Page 12 - 1۲‬شماره ‪1814‬‬
                                                                                                                                                                                                       ‫جمعه ‪ ۱۵‬تا ‪ ۲۱‬بهمن ماه‪۱4۰۰‬خورشیدی‬

                                                                                     ‫جنون و‬                                     ‫پشت پردۀ انقلاب اسلامی (‪)5‬‬
                                                                                   ‫تماشا؛ نکبت‬
                                                                                   ‫انقلاب‪ ،‬گناه‬                             ‫نوشته‪ :‬ایرج آرینپور (نوامبر ‪-۲۰1۲‬مارس ‪-۲۰13‬کیهان لندن)‬

                                                                                      ‫پدران‬                                 ‫این روزها مصادف است با دوران اوجگیری تظاهرات سیاسی و وقایعی که در داخل و خارج ایران به پیروزی‬
                                                                                     ‫و تاوان‬                                ‫«انقلاب اسلامی» و رفتن شاه و آمدن خمینی منجر شد‪.‬در پانزدهم آبان ‪ 1357‬کابینۀ نظامی به ریاست ارتشبد‬
                                                                                     ‫فرزندان‬                                ‫غلامرضا ازهاری روی کار آمد و همزمان‪ ،‬محمدرضا شاه در پیامی اعلام داشت که صدای انقلاب مردم را شنیده است‪.‬‬
                                                                                                                            ‫امروز‪ ،‬همچنان این سؤال مطرح است که چه عواملی در «پیروزی انقلاب» و سقوط رژیم پادشاهی تأثیر اساسی‬
                                                                                                                            ‫داشت‪ .‬مقالۀ تحقیقی ایرج آرینپور که در شمارۀ اخیر فصلنامۀ «رهآورد» انتشار یافته است به طور فشرده به‬

                                                                                                                                                                                        ‫این سؤال پاسخ میدهد‪ .‬در چند شماره میخوانید‪.‬‬

‫افراد مسلح گروههای سیاسی در بهمن ‪1357‬‬                                                                                       ‫مارکسیستی‪ ،‬یعنی سازماندهی مخفی‬        ‫را در قم دستگیر کرده‪ ،‬به تهران‬       ‫کمیسیون ملی یونسکو شاخۀ ایران‬
                                                                                                                            ‫و مبارزۀ مسلحانه را در سرلوحۀ کار‬     ‫انتقال دادند و از آنجا نیز وی را با‬  ‫نیز که نیابت ریاست آن را «ذبیحالله‬
‫میشود در تفاوت میان نتایج آن دو‬          ‫ناراضی پس از ‪ ۱3۵۷‬در نقد انقلابیون‬        ‫= اگر هر نسلی کیفر‬                                                             ‫هواپیما بهاتهام تحریکات علیه منافع‬   ‫صفا» استاد ممتاز و معروف دانشگاه‬
‫انقلاب است‪ .‬پس از انقلاب مشروطه‬          ‫آن سال موضعی برحق داشته باشند‪،‬‬            ‫ا شتبا ها ت خو د ش ر ا‬                                     ‫خود قرار دادند‪.‬‬     ‫ملت و امنیت و استقلال و تمامیت‬       ‫تهران بر عهده داشت‪ ،‬کتاب دو جلدی‬
‫آنچه عاید ملت شد‪ ،‬حکومتی بهتر‬            ‫آسیبهای ماندگاری است که در نتیجه‬          ‫بدون آسیب به آیندگان‬                                                           ‫ارضی کشور‪ ،‬به ترکیه تبعید کردند‪.‬‬     ‫مهمی دربارۀ ایران انتشار داد که یکی‬
‫بود که در کوتاه مدتی‪ ،‬ایران نوین را‬      ‫تصمیمات و اعمال نسل انقلابی آن‬            ‫میپرداخت‪ ،‬به احتمال‬                                 ‫در راه انقلاب‬              ‫روز ‪۱3‬دیماه همان سال مصطفی‬           ‫از منابع و مآخذ معتبر وقایع تاریخی‪،‬‬
‫از خاکستر فلاکت و پریشانی ایام قاجار‬     ‫دوران‪ ،‬به آیندگا ِن ُملک و ملت ایران‬      ‫قریب به یقین‪ ،‬اینهمه خشم‬                                                       ‫پسر بزرگ خمینی هم دستگیر و به‬        ‫ادبی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی ایران بهشمار‬
‫برآورد‪ .‬انقلاب مشروطه‪ ،‬گامی بلند در‬                                                ‫و سرخوردگی از انقلاب‬                     ‫حتی سازمانهایی مانند نهضت‬             ‫ترکیه نزد پدر خود تبعید شد‪ .‬خمینی‬    ‫میرود‪ .‬این نشریۀ معتبر که در سال‬
‫سفر میان جایگاه «رعیت» و «شهروند»‬               ‫وارد شده و تا هنوز ادامه دارد‪.‬‬     ‫نکبتبار بهمن ‪ 1357‬را‬                     ‫آزادی به رهبری مهدی بازرگان‬           ‫بهاتفاق پسرش مصطفی‪ ،‬پس از یک‬         ‫‪ ۱343‬شمسی انتشار یافت و نام‬
‫برای باشندگان ایران بود و به همین‬        ‫شاید تلخترین قاعده حاکم بر تحولات‬         ‫در نسلهای برآمده از پس‬                   ‫و یدالله سحابی (که رضاشاه طبق‬         ‫سال توقف در شهر «بورسا» در ترکیه‪،‬‬    ‫«ایرانشهر» بر آن نهاده شد‪ ،‬دربارۀ‬
‫سبب‪،‬حتیناآگاهتری ِنمامردم‪،‬هیچگاه‬         ‫اجتماعی‪ ،‬بیتناسب ِی میزان هزینههایی‬       ‫آن واقعه‪ ،‬شاهد نمیبودیم‪.‬‬                 ‫برنامۀ اعزام محصل به خارج آنها را‬     ‫به عراق اعزام میشود و پس از دیداری‬   ‫بلوای پانزدهم خرداد چنین گزارش‬
‫هوس بازگشت به ایام پیش از مشروطه‬         ‫است که گاهی در نتیجه عمل و انتخاب‬         ‫خشم فرزندان انقلابزده‬                    ‫به اروپا فرستاد که تحصیلات عالیه‬      ‫از کربلا‪ ،‬به نجف میرود و مقیم آن‬
                                         ‫یک نسل از باشندگان یک جامعه به‬            ‫نسبت به پدران انقلابیشان‬                 ‫کنند و برایشان دانشگاه ساخت که‬                                                                   ‫داده است‪:‬‬
                 ‫را نداشته و ندارند‪.‬‬     ‫نسلهای آینده آن کشور وارد میشود‪.‬‬          ‫ریشه در تاوانی بیوجه دارد‬                ‫کرسی استادی آن را اشغال کنند)‪،‬‬                     ‫شهر مذهبی میشود‪.‬‬        ‫«از ‪ ۱۱‬تا ‪ ۱۵‬خرداد ‪ 4۲‬بهمناسبت‬
‫از سوی دیگر‪ ،‬مشروطهخواهانی که‬            ‫اگر هر نسلی کیفر اشتباهات خودش را‬         ‫که فرزندان برای خطای‬                     ‫برخلاف نصایح محمد مصدق به آنها‬        ‫پس از شکست شورش پانزدهم‬              ‫ایام عزاداری ماه محرم‪ ،‬تظاهراتی‬
‫در مقابل استبداد قاجاری قیام کردند‪،‬‬      ‫بدون آسیب به آیندگان میپرداخت‪ ،‬به‬         ‫پدران خود میپردازند‪.‬‬                     ‫که از آخوند جماعت باید برحذر بود‬      ‫خرداد ‪ ،4۲‬علاوه بر سازمانهای‬         ‫در مشهد‪ ،‬قم‪ ،‬شیراز‪ ،‬تبریز و تهران‬
‫نیروهای پیشرو جامعهای در حال پوست‬        ‫احتمال قریب به یقین‪ ،‬اینهمه خشم و‬         ‫=تفاوت بنیادین انقلاب‬                    ‫چون از پشت خنجر میزنند و حفظ‬          ‫موجود مخالف دولت و رژیم‪ ،‬تعدادی‬      ‫روی داد که جنبۀ سیاسی داشت‪.‬‬
‫انداختن بودند‪ .‬مشروطهخواهان‪ -‬یا‬          ‫سرخوردگی از انقلاب نکبتبار بهمن‬           ‫مشروطه با آنچه انقلاب‬                    ‫قانون اساسی از واجبات است‪ ،‬چنین‬       ‫سازمان و گروه مخفی و زیرزمینی‬        ‫این اغتشاشات که با قتل پاسبانی‬
‫به بیان بهتر رهبران فکری مشروطه‪-‬‬         ‫‪ ۱3۵۷‬را در نسلهای برآمده از پس آن‬         ‫اسلامی خوانده میشود در‬                   ‫تصمیم گرفتند که با پذیرفتن رهبری‬      ‫جدید نیز شکل گرفت که برخی از‬         ‫در مشهد آغاز شده بود‪ ،‬سرانجام‬
‫ایرانیانی دلسوز و تحصیلکرده بودند که‬     ‫واقعه‪ ،‬شاهد نمیبودیم‪ .‬خشم فرزندان‬         ‫تفاوت میان نتایج آن دو‬                   ‫خمینی و یارانش‪ ،‬مبارزۀ مسلحانه‬        ‫آنها صرفاً مذهبی و مستقیماً وابسته‬   ‫به تهران سرایت کرده و رفته رفته‬
‫هم فرهنگ غرب و مدرنیته را به خوبی‬        ‫انقلابزده نسبت به پدران انقلابیشان‬        ‫انقلاب است‪ .‬پس از انقلاب‬                 ‫و سازماندهی مخفی را بیاموزند‬          ‫به خمینی بودند که زیر نظر خود او‬     ‫شدت گرفت بهطوری که در پانزدهم‬
‫می شناختند و هم شناسای فرهنگ‬             ‫ریشه در تاوانی بیوجه دارد که فرزندان‬      ‫مشروطه آنچه عاید ملت‬                     ‫و رژیم شاه را با انقلاب و قدرت‬        ‫یا شاگردان و پیروان و مریدان مورد‬    ‫خرداد‪ ،‬در تهران به آتش زدن بعضی‬
‫خود بودند‪ .‬این بزرگان هم دلسوز وطن‬                                                 ‫شد‪ ،‬حکومتی بهتر بود‬                      ‫اسلحه سرنگون سازند‪ .‬به همین‬           ‫اطمینان او اداره میشدند و توسعه‬      ‫از مؤسسات و اتومبیلها و قتل و جرح‬
‫بودند و هم واقف بر قرنها عقبماندگی‬         ‫برای خطای پدران خود میپردازند‪.‬‬          ‫که در کوتاه مدتی‪ ،‬ایران‬                  ‫سبب آنها نیز مانند سایر گروههای‬                                            ‫و کشتار جمعی از مردم بیگناه منجر‬
‫میهن و هممیهنان خویش‪ .‬به همین‬            ‫در فرهنگ ما‪ ،‬قدرت‪ ،‬رابطهای نزدیک‬          ‫نوین را از خاکستر فلاکت و‬                ‫چریکی و انقلابی‪ ،‬بدون اندیشیدن‬                              ‫مییافتند‪.‬‬      ‫گردید و عدهای که بهعنوان عزاداری‬
‫سیاق‪ ،‬رهبران مشروطه به مراتب‬             ‫با پدرسالاری دارد‪ .‬در بررسی بسیاری‬        ‫پریشانی ایام قاجار برآورد‪.‬‬               ‫به سرنوشت و آیندۀ ملت و کشور‪،‬‬         ‫بعضی دیگر سازمانهایی بودند‬           ‫پیراهن سیاه بر تن داشتند‪ ،‬دست به‬
‫پیشروتر و داناتر از گردانندگان دستگاه‬    ‫از اسطورههای ایرانی‪ ،‬معمولا با پدرانی‬     ‫انقلاب مشروطه‪ ،‬گامی‬                      ‫در پی تماسهای خارجی برآمدند‪.‬‬          ‫که توسط مخالفان شاه پایهریزی‬         ‫تظاهرات دامنهداری زده و شروع به‬
                                         ‫روبرو میشویم که آگاهانه یا ناخودآگاه‬      ‫بلند در سفر میان جایگاه‬                  ‫ابتدا همانند خمینی با حکومت‬           ‫شدند و به فعالیتهای زیرزمینی‬         ‫دادن شعارهایی بر ضد دولت کردند‪.‬‬
             ‫استبداد قاجاری بودند‪.‬‬       ‫به نابودی فرزندان خود میکوشند‬             ‫«رعیت» و «شهروند» برای‬                   ‫جمال عبدالناصر و دستگاههای‬            ‫روی آوردند‪ .‬مجموع این سازمانها‬       ‫چون کار فتنه بالا گرفت‪ ،‬دولت با قوه‬
‫اینهمه اما در انقلاب بهمن‪ ،۵۷‬یکسره‬       ‫و پس از رخدا ِد فاجعه‪ ،‬در سوگ‬             ‫باشندگان ایران بود و به‬                  ‫اطلاعاتی او تماس برقرار کردند و‬       ‫و گروهها که تعدادشان به حدود ‪۲۰‬‬      ‫قهریه نایرۀ عصیان را فرو نشاند و در‬
‫وارونه شد‪ .‬فاجعه انقلاب ‪ ،۵۷‬منجر به‬      ‫فرزندا ِن فناشده‪ ،‬مویه میکنند‪ .‬جدا‬        ‫همینسبب‪،‬حتیناآگاهتری ِن‬                  ‫برای آموزش تعلیمات چریکی و‬            ‫گروه میرسید‪ ،‬بهجز گروههایی مانند‬     ‫شهرهای تهران و شیراز موقتاً حکومت‬
‫برآمدن طبقهای از اراذلالناس‪ ،‬اوباش‬       ‫از اسطورهها‪ ،‬تاریخ ما نیز مملو از‬         ‫ما مردم‪ ،‬هیچگاه هوس‬                      ‫انقلابی‪ ،‬از مصر سردرآوردند‪ .‬افرادی‬    ‫جبهه ملی بهرهبری کریم سنجابی‬
‫و چپاولگرانی شد که به سرعت نهادهای‬       ‫پادشاهانی فرزند ُکش و شاهزادگانی‬          ‫بازگشت به ایام پیش از‬                    ‫چون مصطفی چمران‪ ،‬ابراهیم یزدی‪،‬‬        ‫و نهضت آزادی بهرهبری مهدی‬                            ‫نظامی اعلام کرد‪.‬‬
‫اداره کشور را به فسادی شگفتآور‬                                                     ‫مشروطه را نداشته و ندارند‪.‬‬               ‫صادق قطبزاده و محمد توسلی‬             ‫بازرگان و حزب ملت ایران بهرهبری‬      ‫از روز‪ ۱۶‬خرداد‪ ،‬قوای دولتی مسلط‬
‫آلودند و آینده چند نسل را به تباهی‬              ‫کورشده به فرمان شاهباباست‪.‬‬                                                  ‫و چندهزار نفر دیگر برای کسب‬           ‫داریوش فروهر که خود را از پیروان‬     ‫بر اوضاع شدند و افراد دستگیرشده‪،‬‬
‫کشیدند‪ .‬برخلاف ادعاهای مهمل و‬            ‫تا همین ‪ ۱۵۰‬سال پیش‪ ،‬یعنی تا‬              ‫یوسف مصدقی‪ -‬گذر تقویم هر سال‬             ‫تعلیمات براندازی رژیم‪ ،‬با تدارکات‬     ‫محمد مصدق معرفی میکردند‪ ،‬بقیه‬        ‫به دادگاههای نظامی تحویل گردیدند‬
‫بیوجه برخی انقلابیو ِن خودفریب و‬         ‫اواخر دوران سلطنت قجر‪ ،‬هر ولایتی از‬       ‫که به بهمنماه میافتد‪ ،‬ذکر مصیبت‬          ‫و توافقهای قبلی و از راه آلمان به‬     ‫اغلب افکار یا روشهای مارکسیستی‬       ‫و دو تن از آنها نیز محکوم به اعدام‬
‫وامانده‪ ،‬گناه انقلابیون آن دوران‪ ،‬نه‬     ‫ممالک محروسه‪ ،‬شاهد حضور چندتایی‬           ‫آنچه در بهمن ‪ ۱3۵۷‬دامنگیر میهن‬                                                                                      ‫شدند‪ .‬بنا به آمار رسمی دولتی‪ ،‬نتیجۀ‬
‫در تحولخواهی آن جماعت و نه در‬            ‫شازده نابینا بود که بزرگترهاشان به بهانه‬  ‫ما شد‪ ،‬در ذهن و زبان ایرانیان دردمند‬                          ‫مصر رفتند‬                                ‫داشتند‪.‬‬      ‫این حوادث هشتاد و شش تن کشته‬
‫آرمانگرایی آنها بود‪ .‬گناه این انقلابیون‬  ‫آرامش ُملک و صلاح رعیت‪ ،‬لطف کرده‬          ‫شدت میگیرد و داغ فاجعهای که وطن‬          ‫آنها سپس از اردوگاههای تروریستی‬       ‫برخی خود را وابسته به اردوگاه‬        ‫و یکصد و نود و سه تن مجروح بوده‬
‫بدعاقبت‪ ،‬در جهل آنها بود‪ .‬پرواضح‬         ‫بودند و بجای بریدن سرشان‪ ،‬یا میل داغ‬      ‫ما را به مرز فنا رسانده‪ ،‬در جان این‬      ‫فلسطینی سر درآوردند و به خدمت‬         ‫مسکو میدانستند و بعضی نیز پیرو‬
‫است که این جماعت‪ ،‬فارغ از هر‬             ‫به چشمان آنها کشیده بودند و یا حدقه‬       ‫دردمندان تازه میشود‪ .‬در این گذ ِر سال‬    ‫دستگاههای اطلاعاتی یاسرعرفات‬          ‫افکار مائو تسهتونگ و انقلاب از راه‬                             ‫است‪.‬‬
‫نیتی که داشتند‪ ،‬عقبماندهترین و‬           ‫چشمان آنها را از دیدگان جهانبین‬           ‫به سال‪ ،‬همزمان با اینکه به حکم زمان‪،‬‬     ‫رهبر وقت ‪ ،PLO‬معمر قذافی رهبر‬         ‫شوراندن دهقانان بودند‪ .‬در این میان‬   ‫طبقاظهارنظرسازمانهایانتظامی‬
‫تبهکارترین حکومت تاریخ ایران را‬          ‫تهی کرده بودند‪ .‬بیشتر این شاهزادگان‬       ‫از تعداد انقلابیون آن ایام کاسته میشود‬   ‫وقت لیبی‪ ،‬حافظ اسد رهبر وقت‬           ‫گروههای گوناگون مذهبی ـ سیاسی‬        ‫کشور‪ ،‬این تظاهرات بهتحریک عدهای‬
‫جایگزین سامانهای کردند که با وجود‬        ‫بداقبال‪ ،‬نه مرتکب خلافی شده بودند‬         ‫و نسلهای به عرصه رسیده پس از‬             ‫سوریه و فیدل کاسترو رهبر وقت‬          ‫نیز وجود داشتند یا پدید آمدند‪.‬‬       ‫از مخالفین دولت برای جلوگیری از‬
‫کاستیهایش‪،‬حکومتیمدرنوآیندهنگر‬            ‫و نه هوای طغیان در سر داشتند‪ .‬راه‬         ‫انقلاب پا به میانسالی میگذارند‪ ،‬قضاوت‬    ‫کوبا و برخی کشورهای کمونیستی‬          ‫برخی مانند حزب ملل اسلامی که‬         ‫اصلاحات و اخلال در راه پیشرفت‬
‫با بدنهای از تکنوکراتهای توانا بود‪.‬‬      ‫و رسم روزگار اما کاری به گناهکاری‬         ‫عموم جامعه نسبت به بانیان آن انقلاب‬      ‫دیگر درآمدند تا تعلیمات ببینند‪،‬‬       ‫ظاهراً فکرش از سال ‪ ۱34۰‬به وجود‬
‫سخن را با نقل قول از مهشید‬               ‫و بیگناهی آدمیان ندارد و بر مداری‬         ‫نکبتبار تندتر شده و خشم نسلهای‬           ‫کمک بگیرند‪ ،‬چریک تربیت کنند‪،‬‬          ‫آمده بود‪ ،‬پس از خرداد ‪ 4۲‬تأسیس‬                     ‫مملکت بوده است‪».‬‬
‫امیرشاهی به پایان میبرم که در اوج‬                                                  ‫پس از انقلاب نسبت به سالخوردگان‪،‬‬         ‫سازماندهی انقلابی بیاموزند و برای‬     ‫شد و خمینی را به رهبری شرعی‬
‫جنونجمع ِیمنتهیبهانقلاب‪،‬نههمراه‬                              ‫دیگر میگردد‪.‬‬          ‫واماندگان و امواتی که در آن فاجعه‬        ‫سرنگونی محمدرضاشاه پهلوی و رژیم‬                                            ‫اقدامات و سازماندهی بعد‬
‫جاهلان شد و نه به تماشا بسنده کرد‪.‬‬       ‫سادهاندیشی و نیاز به آرامش‪ ،‬همواره‬                                                 ‫سلطنتی‪ ،‬طبق وعدهای که عبدالناصر‬                        ‫حزب برگزیدند‪.‬‬                      ‫از شکست‬
‫امیرشاهی در پیشگفتار رمان «در‬            ‫نوع بشر را به این پندار کشانده که‬          ‫مشارکت کرده بودند‪ ،‬بیشتر میشود‪.‬‬         ‫داده بود و خمینی آن را آغاز کرد‪،‬‬      ‫این حزب علاوه بر اجرای احکام‬
‫حضر» نوشته‪« :‬این عربدهجویان از کجا‬       ‫امور این جهان بایستی بر مدار انصاف‬        ‫فارغ از مزدوران و اوباش بهرهمند‬          ‫از هر جهت آماده شوند‪ .‬سازمان‬          ‫اسلامی‪ ،‬طرفدار و مب ّلغ اتحاد و‬      ‫حاج روحالله خمینی پس از‬
‫آمدهاند؟ به کجا میروند؟ از خاک این‬       ‫و تناسب بچرخد‪ .‬این پندار هرچند‬            ‫از جمهوری اسلامی که بر مبنای‬             ‫مجاهدین خلق‪ ،‬زادۀ همین طرز‬            ‫همبستگی ملل اسلامی نیز بود‪.‬‬          ‫دستگیری و انتقال به تهران‪ ،‬مدتی‬
‫ُملک چه میخواهند؟ به سرنشینان این‬        ‫آرامبخش است اما کمتر بهره از حقیقت‬        ‫منفعتی که از استمرار حکومت اسلامی‬        ‫تفکر سران نهضت آزادی بود که ابتدا‬     ‫بنیانگذار آن شخصی بهنام کاظم‬         ‫در محلهای مختلف ازجمله منازلی‬
                                         ‫دارد‪ .‬واقعیت این است که طبیعت‬             ‫میبرند هواخواه انقلاب ‪ ۵۷‬هستند و‬         ‫خود را ملی و پیرو مصدق مینامیدند‬      ‫بجنوردی و معتقد به مبارزۀ مسلحانه‬    ‫در داودیه و قیطریه‪ ،‬با وضعی بسیار‬
            ‫سرزمین چه میگویند؟‬           ‫قوانین و نوامیس خودش را دارد که‬           ‫هرگونه انتقاد و نارضایتی را با خشونت‬     ‫و بعدها نام جعلی ملی ـ مذهبی را‬       ‫بود‪ .‬او فعالیت و عضوگیری مؤثر خود‬    ‫محترمانه زیر نظر قرار داشت‪ .‬عدهای‬
                ‫میگویند‪ :‬انقلاب!‬         ‫در بسیاری مواقع‪ ،‬نه تناسب در آنها‬         ‫و هتاکی پاسخ میدهند‪ ،‬واکنش‬                                                     ‫را از سال ‪ ۱344‬آغاز کرد‪ ،‬اما کادر‬    ‫از سرکردگان شورش تهران دستگیر‬
                                         ‫دیده میشود و نه اصل علیت از عهده‬          ‫باقیمانده انقلابیان فرتوت و جامانده از‬                 ‫برای خود برگزیدند‪.‬‬      ‫رهبری و تقریباً تمام اعضای آن که‬     ‫شده و مورد محاکمه قرار گرفتند‪ .‬دو‬
‫انقلاب؟ انقلاب از هر گلولهای‬             ‫توصیف آنها بر میآید‪ .‬درواقع‪ ،‬میان‬         ‫قطار انقلاب‪ ،‬در مقابل خشم و انتقاد‬       ‫تمام این گروهها به این امید که‬        ‫در آن زمان حدود ‪۵۵‬نفر بودند‪،‬‬         ‫نفر از آنها بهنام طیب حاجرضایی که‬
‫کارگرتر است‪ ،‬از هر تیری هدفدوزتر‪،‬‬        ‫آنچه ما تناسب میدانیم یا عدالت‬            ‫نسلهای سوخته پس انقلاب‪ ،‬یکسان‬            ‫خمینی با نفوذ مذهبی خود و با‬          ‫توسط نیروهای انتظامی و امنیتی‬        ‫سرکردۀ میدانداران بود و برادرش‬
‫از هر شمشیری بُ ّراتر‪ .‬انقلاب از هر‬      ‫میخوانیم با آنچه روزگار بر مبنای‬          ‫نیست‪ .‬واکنش این جماعت نسبت به‬            ‫کمک آنها شاه را سرنگون خواهد‬          ‫دستگیر شدند و حزب متلاشی شد‪.‬‬         ‫حاج اسماعیل رضایی اعدام شدند‬
‫جنگی کثیفتر است‪ ،‬از هر حادثهای‬           ‫اعمال و تصمیمات گذشتگانمان بر‬             ‫انتقاد نسلهای پس از خودشان‪ ،‬بسته به‬      ‫ساخت و در قم اقامت خواهد گزید‬         ‫مهمترین سازمان مذهبی طرفدار‬          ‫(آبانماه ‪ )۱34۲‬و تعدادی نیز به‬
‫خودکامهآفرینتر‪ ،‬از هر فاجعهای‬            ‫ما روا میدارد‪ ،‬فرسنگها فاصله است‪.‬‬         ‫میزانواقعبینیوتَ َن ُّبهیکهفردفردشان‬     ‫و به ارشاد و راهنماییهای اخلاقی‬       ‫خمینی که حتی در دوران اتحاد با‬       ‫حبسهای مختلف محکومیت یافتند‪.‬‬
‫خونبارتر‪ .‬کلمۀ انقلاب می ُکشد‪-‬‬           ‫شاهرخ مسکوب روشنفکر ارجمند‬                ‫نسبت به نتایج فجیع انقلاب کذایی پیدا‬     ‫بسنده خواهد کرد و آنها خواهند بود‬     ‫سایر گروههای سیاسی و چریکی و‬         ‫در هفدهم اسفندماه ‪ ۱34۲‬اسدالله‬
‫میلیونها به خاطرش مردهاند‪ .‬انقلاب‬        ‫زمانه ما‪ ،‬در پیشگفتار اندیشمندانهای که‬                                             ‫که قدرت سیاسی را قبضه و کشور را‬       ‫مارکسیستی نیز ماهیت پنهانکاری‬        ‫علم نخستوزیر استعفا داد و حسنعلی‬
‫جز خفقان رهآوردی ندارد‪ -‬میلیونها‬         ‫بر ترجمهاش از سه تراژدی سوفوکلس‬                        ‫کردهاند‪ ،‬متفاوت است‪.‬‬        ‫اداره خواهند کرد‪ ،‬رهبری بلامنازع و‬    ‫خود را حفظ کرد‪ ،‬هیأتهای مؤتلفه‬       ‫منصور‪ ،‬فرمان نخستوزیری گرفت‪.‬‬
‫تجربهاش کردهاند… آنها که در پی‬           ‫(‪ )Sophocles‬نوشته‪ ،‬همین نکته را‬           ‫بسیاری از انقلابیون سابق‪ ،‬پشیمان‬         ‫بدون قید و شرط او را پذیرفتند و کلیه‬  ‫اسلامی بود که با بقایای فدائیان‬      ‫یکی از اقدامهای اولیۀ نخستوزیر‬
‫آزادی بودند‪ ،‬انقلاب را خواستند؟‬          ‫به زیبایی جامه واژگان پوشانده است که‪:‬‬     ‫و افسرده از نتایج انقلاب‪ ،‬انتقادها و‬     ‫نیروهای خود را در اختیار وی قرار‬      ‫اسلام هم تماس نزدیک و ارگانیک‬        ‫جدید‪ ،‬کوشش در راه ترمیم روابط‬
‫خمینی را پذیرفتند؟ آنها که آزادی‬         ‫«…ما امروز وارث مردهریگ پدرانمان‬          ‫درشتگوییهای نسلهای ناراض ِی لاحق‬         ‫دادند‪ .‬غافل از آن که خمینی نهتنها از‬  ‫داشت‪ .‬هیأتهای مؤتلفه نزدیکترین‪،‬‬      ‫شاه و دولت با روحانیون و دلجویی‬
‫را میشناختند‪ ،‬به پیشواز دشمنانش‬          ‫هستیم و از خرمن غفلت آن خوابزدگان‬         ‫را میشنوند و دم بر نمیآورند‪ .‬برخی‬        ‫همه آنها سیاستبازتر و مکارتر است‪،‬‬     ‫صمیمانهترین و منضبطترین روابط‬
‫رفتند؟ مصلحان را راندند؟ بدبخت‬           ‫خوشه میچینیم‪ .‬گناهی که از دل و‬            ‫دیگرازآنها‪،‬همنواباناراضیان‪،‬خشمگین‬        ‫بلکه با مدیریت و حیلهگری استثنایی‪،‬‬    ‫را با شخص خمینی داشت و افرادی‬                           ‫از خمینی بود‪.‬‬
‫تاریخ! تاریخ ناتوان‪ ،‬تاریخ درمانده‪،‬‬      ‫دست نسلی سرچشمه میگیرد چون‬                ‫و شرمنده‪ ،‬به انقلاب و جمهوری اسلام ِی‬    ‫حتی سیاستمداران و رهبران جهان را‬      ‫مانند حاج مهدی عراقی‪ ،‬اسدالله‬        ‫حسنعلی منصور به جواد صدر وزیر‬
‫تاریخ بیهوده‪ ،‬تاریخی که هرگز درسی‬        ‫جویباری در نسل بعد روان میشود و‬           ‫مولودش‪ ،‬دشنام میدهند‪ .‬دسته سومی‬                                                ‫لاجوردی‪ ،‬اکبر هاشمی رفسنجانی‪،‬‬        ‫کشور خود دستور داد که با خمینی‬
‫نمیدهد‪ ،‬هرگز شاگردی ندارد و برای ابد‬     ‫علفهای هرزه بلایا میرویاند‪ .‬البته این‬     ‫هم از این انقلابیون کذایی هستند‬                       ‫نیز فریب خواهد داد‪.‬‬      ‫جلالالدین فارسی‪ ،‬علی اندرزگو و‬       ‫ملاقات کند و بکوشد با احترامات‬
‫در کنج کتابخانهها خاک میخورد!»**‬         ‫عدالت نیست که نسلی عصاره زهرآگین‬          ‫که حتی با علم به فجایع ناشی از‬           ‫او با مهارت و زیرکی خاص‪،‬‬              ‫صادق خلخالی در آن عضویت مؤثر‬         ‫خاص از او بخواهد که در سیاست‬
‫ساده و سرراست‪ ،‬نکبت حاکم بر‬              ‫عمل نسلی دیگر را بنوشد‪ ،‬عدالت نیست‬        ‫انقلاب بهمن ‪ ،۵۷‬همچنان در تأیید آن‬       ‫طرح موهومی بهنام حکومت ولایت‬          ‫داشتند (اعضای جوان همین گروه‬         ‫کشور دخالت نکند و مراتب ارادت‬
‫ایران امروز‪ ،‬از درون‪ ،‬آکنده از جه ِل‬     ‫اما واقعیت است و ای بسا که َم َثل روزگار‬  ‫خودکش ِی جمعی داد سخن میدهند و‬           ‫فقیه را قبلا ریخته بود‪ ،‬پس از‬         ‫بودند که برنامۀ قتل حسنعلی منصور‬     ‫خاص نخستوزیر را به او ابلاغ کند‬
‫مر ّکب انقلابیان واماندهای است که‬        ‫و گردش ایام َم َثل دیوان بلخ است‪*».‬‬       ‫برخلاف عقل سلیم به ستایش آن فاجعه‬        ‫اطمینان از سازماندهی داخلی و‬          ‫را طراحی و در اول بهمن ماه ‪۱343‬‬      ‫که او هم طی دو جلسه دیدار با وی‪،‬‬
‫بدون شناختن آزادی‪ ،‬آزادیستیزترین‬         ‫به ماجرای انقلاب که برگردیم‪ ،‬همین‬         ‫میپردازند‪ .‬ایندسته آخر‪ ،‬نه تنها به دلیل‬  ‫دریافت انواع کمکها از سازمان‬          ‫در برابر مجلس شورای ملی بهمورد‬       ‫چنین کرد و بلافاصله خمینی را با‬
‫مرتجعان را بر سرنوشت چند نسل‬             ‫بیتناسبی و پریشانی را میان آنچه‬           ‫مشارکتشان در انقلاب بلکه بیش از آن‬       ‫آزادیبخش فلسطین (‪ )PLO‬و‬                                                    ‫احترام به قم بازگرداندند (شرح این‬
‫از مردم ایران حاکم کردند و تا هنوز‪،‬‬      ‫پدران مرتکب شدند و تاوانی که فرزندان‬      ‫به خاطر مقاومت هولناکشان در برابر‬        ‫دولتهای حافظاسد‪ ،‬معمر قذافی و‬                           ‫اجرا گذاشتند)‪.‬‬     ‫ملاقاتها در کتاب خاطرات جواد‬
‫سالهاست که چشمبسته بر نتایج‬              ‫پرداختهاند‪ ،‬مییابیم‪ .‬چون نیک بنگریم‪،‬‬                                               ‫کوبا و حامیان آنها‪ ،‬آخرین ضربه را‬     ‫اکثر مجموعۀ سازمانهای اسلامی‬         ‫صدر بهتفصیل آمده است‪ .).‬درست‬
‫انقلابشان‪ ،‬روشنی آفتاب را از ما دلیل‬     ‫برخلاف مهملات شرعی‪ ،‬معیار سنجش‬             ‫«فهمیدن»‪ ،‬شایسته شماتت هستند‪.‬‬           ‫به شاه وارد ساخت و بهگفتۀ بعضی‬        ‫پیرو خمینی و گروههای چپ و راست‬       ‫یک روز پس از ورود به قم‪ ،‬خمینی‬
                                         ‫اعمال آدمیان‪ ،‬نیت آنها برای انجام آن‬      ‫آنچه البته موجب شده که نسلهای‬            ‫از منابع خارجی با صدور فتوایی او را‬   ‫متعدد که بهشدت از شاه تنفر داشتند‬    ‫قولی را که به وزیر کشور داده بود‬
                        ‫میطلبند!‬         ‫اعمال نیست‪ .‬آنچه ملاک قضاوت است‪،‬‬                                                   ‫از سلطنت خلع کرد (‪Hammond‬‬             ‫و در پی سرنگونی او و رژیمش بودند‪،‬‬    ‫زیر پا گذاشت و عدم تفاهم خویش‬
‫* سوفوکلس؛ «افسانههای تبای»‬              ‫سنجش نتایج آن اعمال است فارغ از‬                                                    ‫‪ ،Atlas ۱۹۹۹‬صفحه ‪ .)۱۶۷‬این‬            ‫پس از شکست ‪ ۱۵‬خرداد ‪ 4۲‬به این‬        ‫را با دولت مورد تأکید مجدد قرار داد‪.‬‬
‫ترجمه مسکوب‪ ،‬شاهرخ؛ انتشارات‬             ‫خیرخواهی یا شرارتی که نیت عامل را‬                                                  ‫امر باعث انتشار مقاله معروف رشیدی‬     ‫نتیجه رسیدند که با اقدامات سیاسی‬     ‫همز ما ن ‪ ،‬د ستگا ه تبلیغا تی‬
 ‫خوارزمی؛ چاپ چهارم ‪۱38۵‬؛ ص‪۲۱‬‬                                                                                               ‫مطلق و آغاز تظاهرات انقلابی از یک‬     ‫و تظاهرات مذهبی معمولی نمیتوانند‬     ‫عبدالناصر حملات خود را علیه‬
‫**امیرشاهی‪ ،‬مهشید؛ «در حضر»؛‬                               ‫شکل داده است‪.‬‬                                                    ‫سو و تحت فشار قرار گرفتن خمینی‬        ‫رژیم را سرنگون کنند‪ .‬سرانجام بعضی‬    ‫دولت ایران و شخص شاه تشدید‬
                                         ‫برای نمونه‪ ،‬تفاوت بنیادین انقلاب‬                                                   ‫از جانب دولت عراق بهدستور صدام‬        ‫گروهها در ارزیابیهای خود به این‬      ‫کرد‪ .‬با سخنرانیهای تند و کوبنده‬
 ‫چاپ اول ‪ ۱۹8۷‬میلادی؛ صص ‪۵-۶‬‬             ‫مشروطه با آنچه انقلاب اسلامی خوانده‬                                                ‫حسین و جلوگیری از ورود او به کویت‬     ‫نتیجه نائل شدند که تنها راه رسیدن‬    ‫و تحریککنندۀ خمینی علیه شاه‬
                                                                                                                                                                  ‫به مقصود‪ ،‬سازماندهی یک انقلاب‬        ‫و دولت و اصلاحات آنها‪ ،‬سرانجام‬
                                                                                                                                           ‫از سوی دیگر شد‪.‬‬        ‫فراگیر است و پیروی از دو اصل مهم‬     ‫مأموران سازمان امنیت در روز ‪۱3‬‬
                                                                                                                            ‫«دنباله دارد»‬                                                              ‫آبان ماه ‪۱۹۶4( ۱343‬میلادی) او‬
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17