Page 21 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۸۴ (دوره جديد
P. 21

‫صفحه‌‪‌‌۲1‬شماره‌‪18۵0‬‬                                                                                                 ‫مانند منافع گسترده و بی حساب و کتاب نهاد‬
‫جمعه ‪ ۲۵‬اکتبر تا پنجشنبه ‪ 1‬نوامبر ‪۲0۲۲‬‬                                                                              ‫مذهب در ایران امروز‪ ،‬انقیاد مذهبی را به مردم تحمیل‬
                                                                                                                    ‫میکرد تا از طریق کنترل اراده مردم‪ ،‬آنها را به موجوداتی بی‬
                          ‫گزارش تصویری ارسالی از ایران؛‬                                                             ‫اختیار و تابع فرمان کلیسا و مذهب تبدیل سازد‪ .‬این مردمان‬
                                                                                                                    ‫هرگز نمیتوانستند در ذهن و نگرش خویش به حیات این‬
  ‫سپاه پاسداران بدون اجازه والدین دانشآموزان پسر را برای‬                                                            ‫باور را داشته باشند که میتوانند به عنوان انسان آزادانه نه‬
         ‫سرکوبمردمتطمیعوتجهیزمیکند‬                                                                                  ‫تنها هویت انسانی خود را باز شناسند‪ ،‬بلکه فلسفه حیات‬
                                                                                                                    ‫و مسیر زندگی خویش را نیز با اراده خویش تعریف نمایند‪.‬‬
‫و در آینده شش ماه از دوره سربازیتان کسر خواهد شد‪.‬‬         ‫چند روز پیش چند نفر درجهدار سپاه پاسداران انقلاب‬          ‫سایه شوم تصلب فکری و جمود آیینی در دوران قرون وسطا‬
‫این دانشآموزان از قرار معلوم به گردان امنیت «امام‬         ‫اسلامی به یکی از دبیرستانهای پسرانه تهران رفتند و بعد‬     ‫سایه سنگینی بر همه ابعاد زندگی مردم انداخته بود‪ .‬تنها‬
‫علی» منتقل شدند؛ به آنها لباس فرم سپاه پاسداران پوشانده‬   ‫از یک ساعت تعدادی از دانشآموزان مقاطع اول تا چهارم‬        ‫راه راهایی این بود که انقلابی در اندیشههای مردم صورت‬
‫و از آنها عکس گرفتند‪ .‬لازم به توضیح است که سپاهیان‬        ‫متوسطه با ظاهر مذهبی را انتخاب کردند و به آنها گفتند‬      ‫پذیرد تا آنها دریابند که خود صاحب اختیار خویش هستند‪.‬‬
‫یادشده بدون اجازه پدر و مادر این دانشآموزان آنها را برای‬  ‫ما به شما طی چند روزه طریقه جنگهای شهری را آموزش‬          ‫برای خروج از انقیاد مذهبی میبایستی رهاییبخشی در‬
                                                          ‫میدهیمووقتیاغتشاشاتخوابیدبهشمادستمزدمیپردازیم‬             ‫ساحت اندیشه و باورهای مردم اتفاق افتد‪ .‬عصر عقلانیت‬
          ‫سرکوبهای خیابانی انتخاب و ترغیب کردند‪.‬‬                                                                    ‫مدرن‪ ،‬با رها ساختن مردم از عدم بلوغ خودتحمیلی‪ ،‬یعنی‬
                                                                                                                    ‫رها ساختن خویش از انقیاد مذهبی‪ ،‬راه را برای تحولات‬
‫خودتحمیلی رها شود‪ .‬بنابراین هر نوع تصوری از مفاهیم‬        ‫از حیطه خرد جمعی (به تعبیری سیاست) است که بیشتر در‬        ‫اجتماعی و سیاسی هموار نمود‪ .‬اول آزادی اندیشه‪ ،‬سپس‬
‫متعالی آزادیهای اساسی‪ ،‬حقوق ذاتی‪ ،‬حق تعیین‬                ‫فرانسه امروز حضور دارد (یعنی لائیسیته) تا نوع سکولاریزم‬   ‫سعادتمندی اجتماعی و سیاسی پیام اصلی تحولات اروپای‬
‫سرنوشت‪ ،‬تساهل و مدارا‪ ،‬شناسایی برابری تفاوتهای‬            ‫حاضر در کشورهای انگلوساکسون‪ .‬چشماندازهای سکولار‬           ‫قرون هفدهم و هجدهم بود‪،‬؛ یعنی ظهور عصر لیبرالیسم‬
‫هویتی و فرهنگی‪ ،‬و دمکراسی‪ ،‬منوط به رهایی اندیشه و‬         ‫همان کارکردی را دارد که درگذشته توانست مردم را از انقیاد‬  ‫به عنوان شرایطی که در آن مردم خود آزادانه حیات‬
‫باورهاست‪ .‬آزادی فقط در جامعه آزاد امکانپذیر است‪ ،‬و‬        ‫مذهبی رها سازد تا بتوانند را زندگی عادی و قواعد ناظر بر‬   ‫اجتماعی و سیاسی خود را تعریف نموده و با یکدیگر به‬
                                                                                                                    ‫شیوهای همکارانه و از روی تساهل و احترام متقابل رفتار‬
               ‫جامعه آزاد مولود آزادی اندیشه است‪.‬‬            ‫آنرا خود و با اراده آزاد خویش تعریف و تعیین نمایند‪.‬‬
‫در نوشتاری که به دنبال مبحث خواهد آمد پیش زمینههای‬        ‫پ‪ :‬اعتقاد به توانایی اندیشه و اراده انسان برای پایان‬                                          ‫مینمایند‪.‬‬
‫فلسفی «رهاشدن از عدم بلوغ خودتحمیلی» با استعانت‬           ‫بخشیدن به همه الگوهای عقب ماندگی و توسعه نیافتگی‬          ‫به دلیل انقیاد مذهبی‪ ،‬که اراده مردم را به تصلب‬
‫گرفتن از اندیشههای امانوئل کانت توضیح داده میشوند‪.‬‬        ‫در همه ابعاد و جنبههای زندگی اجتماعی‪ .‬این خرد انسانی‬      ‫کشیده بود‪ ،‬نظامهای سلسلهمراتبی بزرگترین موانع را بر‬
                                                          ‫است که در عرصه عمومی[‪ ]۷‬خود را در تفاهم با دیگران‬         ‫سر راه خوشبختی و سعادت مردم قرار داده بودند‪ .‬القاب‬
 ‫*برای مطالعه بیشتر درباره اندیشههای حقوق بشری نگاه‬       ‫قرار میدهد‪ ،‬افقهای یک فرآیند یادگیری متقابل را باز‬        ‫و عناوین از پیش تعیین شده مانند بزرگزاده‪ ،‬طبقه نجبا‬
 ‫کنیدبهتارنمایاندیشکهبینالمللینظریههایبدیلویاکانال‬        ‫میگشاید‪ ،‬و به شیوهی گفت و شنید[‪ ]۸‬راهها و شیوههای‬         ‫و اشراف‪ ،‬و همه آنان که خود را نسبت به دیگران برتر‬
 ‫تلگرامی این نویسنده با عنوان «اندیشههای حقوق بشری»‪.‬‬      ‫رها شدن از عقب ماندگی را یاد میگیرد‪ .‬اساسا هیچ مفهوم و‬    ‫میدانستند‪ ،‬بخش بزرگی از جمعیت آن زمان را به حاشیه‬
                                                          ‫تصوری از توسعه یافتگی نمیتواند بدون رها شدن از اسارت‬      ‫رقتبار زندگی سوق داده و به بندگی طبقات برتر وا داشته‬
                   ‫[‪Self-imposed immaturity ]۱‬‬            ‫فکری و تصلب آیینی امکانپذیر باشد‪ .‬رشد و شکوفایی‬           ‫بود‪ .‬دردناکترین و یژگی این نظام سلسله مراتبی این‬
                      ‫[‪Religious conformity ]۲‬‬            ‫انسان به عنوان غایت و هدف نهایی توسعه یافتگی‪ ،‬تنها‬        ‫بود که به دلیل همان انقیاد مذهبی‪ ،‬مردم نمیتوانستند‬
                           ‫[‪Ascribed status ]۳‬‬            ‫و تنها از طریق رها شدن از جمود مذهبی و تصلب آیینی‪،‬‬        ‫این حقیقت را دریابند که زندگی بردگی در نقطه مقابل‬
                                                          ‫سنتها و باورهای گمراه کننده‪ ،‬و هنجارهای اجتماعی‬           ‫قوانین حیات انسانی است‪ .‬دقیقا مانند نظام سلسله مراتبی‬
              ‫[‪Reasonable and reasonableness ]۴‬‬           ‫و فرهنگی نادرست مانند پدرسالاری امکانپذیر میباشد‪.‬‬         ‫در نظام اسلامی که با ساخت عناوینی مانند آقا‪ ،‬عالم‪ ،‬سید‬
                              ‫[‪Charismatic ]۵‬‬             ‫ت‪ :‬هنگامی میتوان پایههای یک جامعه سالم و آزاد‬             ‫اولاد پیغمبر‪ ،‬آیتالله و دیگر القابی از اینگونه‪ ،‬موجبات‬
                                                          ‫را بنا نهاد که در آن اندیشه و باورهای مردم از اسارت‬       ‫اسارت فکری خودتحمیلی و در نتیجه آن غارت منابع کشور‬
      ‫[‪Reasonableness as a social construction ]۶‬‬                                                                   ‫و ظهور شکاف عمیق و گسترده طبقاتی را باعث گردید‪.‬‬
                             ‫[‪Public sphere ]۷‬‬                                                                      ‫این عناوین نابرابریها‪ ،‬فساد و توحش‪ ،‬و سرکوب مردم را‬
                                ‫[‪Dialogical ]۸‬‬                                                                      ‫توجیه کرده و راه را برای غارت ثروت ملی و منابع انسانی‬

                                                                                                                                                 ‫هموار نموده است‪.‬‬
                                                                                                                    ‫تحولات فکری و آیینی در اروپای نوین چند پیام روشن با‬
                                                                                                                    ‫خود داشت که به خوبی بازتاب دهنده شرایط ایران امروز‬

                                                                                                                                                      ‫نیز میباشد‪:‬‬
                                                                                                                    ‫الف‪ :‬ارادهای روشن برای خروج از اسارت اندیشه به عنوان‬
                                                                                                                    ‫شرط لازم برای استقرار خرد جمعی[‪ ]۴‬به عنوان راهنمای‬
                                                                                                                    ‫امور اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬و اقتصادی و یا فرهنگی‪ .‬حتی نگرش‬
                                                                                                                    ‫مذهبی نیز باید خود را از جمود فکری و تصلب آیینی رها‬
                                                                                                                    ‫سازد‪ ،‬راه عقلایی در پیش گیرد‪ ،‬به خرد جمعی روی آورد‪،‬‬
                                                                                                                    ‫خود را روشنگر سازد تا بتواند در یک حیطه سکولار به عمر‬
                                                                                                                    ‫خود برای کسانی که میخواهند به آن باور داشته باشند‪،‬‬
                                                                                                                    ‫ادامه دهد‪ .‬خروج از عدم بلوغ فکری خودتحمیلی هیچ‬
                                                                                                                    ‫نوع فرمندی (کاریسما)[‪ ]۵‬را بر نمیتابد و آنرا با خردمندی‬
                                                                                                                     ‫جمعی به عنوان ساختاری اجتماعی[‪ ]۶‬جایگزین میسازد‪.‬‬
                                                                                                                    ‫ب‪ :‬گشودن چشماندازی سکولار به معنی دقیق کلمه‪.‬‬
                                                                                                                    ‫منظور از منعی دقیق این است که مذهب باید برای همیشه‬
                                                                                                                    ‫به جایگاه خود یعنی معابد و مکان نیایش برای باورمندان‬
                                                                                                                    ‫بازگردد‪ .‬این فهم سکولاریزم حاوی مفاهیمی از جدایی دین‬
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26