Page 20 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۲ (دوره جديد
P. 20

‫صفحه‌‌‪‌‌‌۲‌‌0‬شماره‌‪‌1۸۵۸‬‬
                                                                                                                      ‫جمعه ‪ ۲۵‬آذرماه تا ‪ 1‬دیماه ‪1401‬خورشیدی‬

                                                                                                                      ‫اصل «مساعی لازم»‬

                                                                                                                      ‫و قصور عامدانهی‬

                                                                                                                      ‫جمهوریاسامی‬

                                                                                                                      ‫در انجام تعهدات‬

‫©گرافیک از کیهان لندن‬                                                                                                 ‫بینالمللی (بخش سه)‬

‫از عضویت تعهداتی را که به موجب این منشور بر عهده‬              ‫بینالمللی برای پیشبرد ترقی اقتصادی و اجتماعی تمام ملل‪.‬‬  ‫=به موجب منشور ملل متحد‪ ،‬اهتمام لازم نسبت به‬
‫گرفتهاند با حسن نیت انجام دهند‪ .‬حال از آنجا که حفاظت‬        ‫هرچند که این اهداف گسترده بوده و توضیح آنها موضوع‬         ‫احترام‪ ،‬اجرا‪ ،‬و پیشبرد حقوق بشر‪ ،‬نه تنها ماهیت یک اصل‬
‫از حقوق بشر ذاتی همه مردم در جهان در مرکز اهداف ملل‬         ‫مقالات و کتابهای بسیار است‪ ،‬اما از نقطه نظر اهداف این‬     ‫حقوق بینالملل را به خود میگیرد‪ ،‬در عین حال از نقطه‬
‫متحد (بند اول مقدمه‪ ،‬مواد ‪ ) ۶۸، ۶١، ۵۵، ١٣، ١‬قرار گرفته‬    ‫نوشتار میتوان بخش کوچکی از آنها را در بند سوم از ماده‬     ‫نظر فرآیند اجرایی‪ ،‬به منزله تضمینی برای اجرای آن اصل‬
‫است‪ ،‬همه کشورهای عضو میبایست با حسن نیت کافی هر‬             ‫‪ ١‬منشور خواند‪ .‬مهمترین هدف سازمان ملل متحد «حصول‬          ‫حقوق بینالملل است‪ .‬این تضمینها در معاهدات اصلی‬
‫نوع اقدام شایسته و ضروری‪ ،‬یعنی اهتمام و سعی لازم‪ ،‬را‬        ‫همکاری بینالمللی در حل موضوعات بینالمللی که دارای‬         ‫‪٩‬گانه حقوق بشر بینالمللی‪ ،‬نهادهای نظارتی‪ ،‬و مکانیزمهای‬
‫برای اجرا و پیشبرد اهداف ملل متحد به کار گیرند‪ .‬به موجب‬     ‫جنبههای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی یا بشردوستی است‪،‬‬       ‫پیگیری قصور دولتها در انجام تعهدات خود‪ ،‬مورد تایید‬
‫منشور ملل متحد‪ ،‬اهتمام لازم نسبت به احترام‪ ،‬اجرا‪ ،‬و پیشبرد‬  ‫و در پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر و آزادیهای‬          ‫قرار گرفته و شیوههای اجرایی آنها نیز توصیف شده است‪.‬‬
‫حقوق بشر‪ ،‬نه تنها ماهیت یک اصل حقوق بینالملل را به‬          ‫اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد‪ -‬جنس– زبان یا‬     ‫=جمهوری اسامی به دلایل ذاتی نمیتواند اصل «اهتمام‬
‫خود میگیرد‪ ،‬در عین حال از نقطه نظر فرآیند اجرایی‪ ،‬به‬        ‫مذهب» است‪ .‬در این بند با تکیه بر موضوعاتی که در امتداد‬    ‫لازم» را رعایت کرده و به اصول حقوق بشر و یا دیگر‬
‫منزله تضمینی برای اجرای آن اصل حقوق بینالملل است‪ .‬این‬       ‫حقوق بنیادین و ذاتی انسانها گسترش یافته‪ ،‬دولتها را به‬
‫تضمینها در معاهدات اصلی ‪٩‬گانه حقوق بشر بینالمللی‪،‬‬           ‫موجب توافقی که برای پذیرش اهداف ملل متحد پذیرفتهاند‪،‬‬                   ‫پیمانهایحقوقیبینالمللیمتعهدباشد‪.‬‬
‫نهادهای نظارتی‪ ،‬و مکانیزمهای پیگیری قصور دولتها در‬          ‫فرا میخواند تا اقدامات لازم را برای حصول به این اهداف به‬
‫انجام تعهدات خود‪ ،‬مورد تایید قرار گرفته و شیوههای اجرایی‬    ‫عمل آورند‪ .‬در ماده ‪ ۵۵‬منشور نیز چنین اهدافی که ضرورت‬      ‫محمود مسائلی – مفهوم اهتمام لازم سنگ بنای‬
                                                            ‫اقدامات دولتها را اقتضا میکند‪ ،‬مورد بازتاکید قرار گرفته‬   ‫فعالیتهای مربوط به قانونگذاری و اجرای آنها در مجموعه‬
                        ‫آنها نیز توصیف شده است‪.‬‬             ‫است‪« :‬ارتقای سطح زندگی‪ ،‬فراهم ساختن کار برای حصول‬         ‫ملل متحد در حیطه حقوق بشر را بنیاد گذاشته است‪ .‬این‬
‫با در نظر داشتن اهمیت موضوع اهتمام لازم به عنوان‬            ‫شرایط ترقی و توسعه در نظام اقتصادی و اجتماعی… حل‬          ‫اهتمام نه تنها در ابعاد سیاسی و وظیفهای که دولتها در‬
‫تعهدی برای کشورها به موجب حقوق بینالملل‪ ،‬حتی در‬             ‫مسائل بینالمللی اقتصادی– اجتماعی– بهداشتی و مسائل‬         ‫قبال حفاظت از حقوق بشر دارند‪ ،‬بلکه دارای ابعادی است‬
‫صورتی هم که هنوز شک و شبهههایی در باره اهمیت این‬            ‫مربوط به آنها و همکاری بینالمللی فرهنگی و آموزش…‬          ‫که به ضرورت حفاظت از حقوق مردم در دیگر ابعاد زندگی‬
‫اصل وجود داشته باشد‪ ،‬میتوان به موجب ماده‪ ٣۸‬اساسنامه‬         ‫احترام جهانی و موثر حقوق بشر و آزادیهای اساسی برای‬        ‫مانند تضمینهایی برای آنان در برابر فعالیتهای شرکتهای‬
‫دادگاه دادگستری بینالمللی‪ ،‬آنرا در زمره یک اصل حقوقی‬        ‫همه بدون تبعیض از حیث نژاد– جنس و زبان یا مذهب»‪.‬‬          ‫تجار و خدماتی نیز هست‪ .‬عمده این مساعی لازم برای حقوق‬
‫در حال ظهور توصیف کرده‪ ،‬و آنرا در ردیف منابع حقوق‬           ‫ماده‪ ۵۶‬منشورنیزکلیهاعضایمللمتحدرامتعهدمیسازدتا‬            ‫بشر مردم شامل اقداماتی است که باید توسط یک شرکت‬
‫بینالملل قرار داد‪ .‬به موجب این ماده‪ ،‬بند سوم‪ ،‬اهتمام لازم‬   ‫برای نیل به این اهداف بطور فردی و یا دستجمعی با سازمان‬    ‫انجام شود تا نه تنها از بروز خسارتها و خطرات احتمالی‬
‫به عنوان «اصول کلی حقوقی که توسط کشورهای متمدن به‬           ‫ملل متحد همکاری نمایند‪ .‬این تعهدات کشورها برای دستیابی‬    ‫نسبت به کارکنان جلوگیری کند‪ ،‬بلکه مشتریان و کسانی را که‬
‫رسمیت شناخته شده است» میتواند برای واداشتن دولتها‬           ‫به اهداف ملل متحد همه بخشهای فعالیتهای ملل متحد‬           ‫از خدمات این شرکتها استفاده میکنند‪ ،‬نیز محافظت کند‪.‬‬
‫به متعهد ساختن خود به آن‪ ،‬به کار رود‪ .‬رویههای قضایی از‬      ‫از جمله موضوعات حقوق بشر را در بر میگیرد‪ .‬یک نکته‬
‫یکسو و رفتار دمکراسیها از دیگرسو‪ ،‬نشان میدهد که آنها‬        ‫دیگرهمایناستکهبهموجبماده‪ ١٠٣‬منشور«درصورت‬                                    ‫اصل «اهتمام لازم» و حقوق بشر‬
‫اغلب خود را به این اصل متعهد نگه داشتهاند‪ .‬یک چنین‬          ‫تعارض بین تعهدات اعضاء ملل متحد به موجب این منشور و‬       ‫اصلیترین ابعاد حقوقی اصل اهتمام لازم در زبان‬
‫تعهدی به موجب بند سوم از این ماده منبع حقوق بینالملل‬        ‫تعهدات آنها بر طبق هر موافقتنامه بینالمللی دیگر‪ ،‬تعهدات‬   ‫سیاسی مندرج در منشور ملل متحد به کار رفته که درواقع‬
‫عمومی به حساب آمده‪ ،‬و در نتیجه این ضرورت را اقتضا‬           ‫مندرج در منشور مقدم خواهد بود»‪ .‬بنابراین هیچ کشوری‬        ‫ترجمان اصلی نقش حقوق بینالملل در تنظیم و کنترل رفتار‬
‫میسازد که دیگر کشورها هم به آن پایبند باشند‪ .‬یعنی اینکه‬     ‫نمیتواند این داعیه را در قصور خود نسبت به انجام تعهدات‬    ‫کشورهاست‪ .‬منشور ملل متحد در مقدمه خود این وظیفه‬
‫دیگر کشورها نیز میبایست خود را به اصل اهتمام لازم برای‬      ‫بینالمللی مطرح سازد که فرضاً آن کشور عضو سازمان ملل‬       ‫غیرقابل اجتناب را بر عهده کشورهای عضو میگذارد تا برای‬
                                                            ‫متحدنیستویااینکه بهموجبمعاهداتدیگری‪،‬نمیتواند‬              ‫پیشبرد اهداف ملل متحد‪ ،‬آنگونه که توافق کردهاند‪ ،‬اقدام‬
               ‫اجرا و پیشبرد حقوق بشر متعهد سازند‪.‬‬                                                                    ‫کنند‪ .‬این اهداف بسیار گسترده را میتوان در یک جمله از‬
‫این فرضیه در دفاع از ضرورت انجام تعهد کشورها به‬                  ‫خود را به تعهدات مندرج در منشور متعهد نگه دارد‪.‬‬
‫اصل اهتمام لازم برای اجرا و پیشبرد حقوق بشر‪ ،‬شواهدی از‬      ‫اینگونه تعهدات مندرج در منشور‪ ،‬همچنین دولتها را‬                                   ‫بند دوم منشور خلاصه کرد‪:‬‬
‫پشتیبانی توسط دادگاه بینالمللی دادگستری را هم با خود دارد‪.‬‬  ‫موظف میسازد به این دلیل که با رضایت خود به سازمان‬         ‫همراهی و مدارا کردن و زیستن در حال صلح با یکدیگر‬
‫در دعوی میان سازمان بهداشت جهانی و مصر که برای رفع و‬        ‫ملل متحد پیوستهاند‪ ،‬همه سعی و تلاش خود را با حسن نیت‬      ‫با روحیه حسن همجواری و متحد ساختن قوای خود برای‬
‫رجوع به دادگاه ارجاع داده شد تا با رای مشورتی خود قضیه‬      ‫برای انجام آن تعهدات به کار گیرند‪ .‬به موجب بند دوم از ‪٢‬‬   ‫نگاهداری صلح و امنیت بینالمللی‪ ،‬و قبول اصول و ایجاد‬
‫را بطور مسالمتآمیز حل نماید‪ ،‬دادگاه تعهدات کشورها را نه‬     ‫منشور کلیه اعضاء به منظور تضمین حقوق و مزایای ناشی‬        ‫روشهایی که عدم استفاده از نیروهای مسلح را جز در راه‬
                                                                                                                      ‫منافع مشترک تضمین نماید‪ ،‬و توسل به وسایل و مجاری‬
        ‫فقط از ناحیه رضایت کشورها و ماهیت قراردادی‬
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25