Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۷ (دوره جديد
P. 12
نکتههایی در باره»معمای هویدا» ()۲ صفحه12شماره1861
منوچهر فرمانفرمائيان جمعه ۷تا 1۳اسفندماه 1401خورشیدی
انتظام و چوبك به هویدا گفته بودند صاح
هیچكسنیستكهبیشاز۵سالدرشغلیبماند
هویدا آدم مایمی بود و میتوانست هرنامایمی را هم تحمل كند
اگر اردشیر زاهدی جانشین هویدا میشد آیتالله خمینی به این آسانی قدرت
را تصاحب نمیكرد
بازنشر (تاریخ نشر در کیهان لندن:
مهر تا آبانماه ۱۳۸۰
شمارههای ) ۸۷۸-۸۸۰
محمدرضا شاه پهلوی و اردشیر زاهدی «معمای هویدا» ــ كه بخشی از آن را در خاطرات و تاریخ
دیگر در این امر مداخله نداشت .بعد از هویدا ،اوپك از هم ایرانیها رئیس منطقه بودند منجمله محمود پوزشی ــ كیهان خواندید ــ كتابی است بحث برانگیز .همان گونه كه
شركت ملی به وزارت داریی منتقل شد و اصولا كنسرسیوم ابراهیم سلجوقی و تقی مصدقی .مضافاً داشتن متخصص و
قراردادی داشت كه از نمیتوانستیم نكول كنیم .قرار داد كارمند خارجی عیبی نیست چنانكه امروز هم عدهای خارج در بازار كتاب مورد توجه قرار گرفت و تیراژ قابل توجهی به
۵۰ــ ۵۰بود .حساب و كتاب آن هم از طریق حسابداران در شركت نفت به عنوان مقاطعه كار خدمت میكنند.
متخصص و موسسات بینالمللی مورد رسیدگی قرار میرفت. در باره مقاله مجله شركت نفت ،صفحه ،۱۴۱به قلم هویدا دست آورد ،در محافل و مجالس نیز موضوع بحث ایرانیان
اعلیحضرت و دولت ایران كه احتیاج به درآمد بیشتر داشتند، كه مینویسند در دنیا كمبود متخصصین فنی احساس میشود
در بدو امر وقتی هنوز بهای نفت خام در دست كنسرسیوم و كسانی كه ماشین آلات به ایران وارد كردهاند میبایست آشنا به مسائل سیاسی و اجتماعی یا دست اندركاران امور
بود فقط پافشاری میكردند كه از استخراج عربستان سعودی از روز اول فكر آموزش امور فنی را میكردند تا از ماشین
و یا كویت یا عراق كم بشود و ایران جانشین صادرات نفت آلات نگاهداری شود ،سئوال میكنم آیا ممكن است چنین در رژیم پیشین بوده است.
آنها بشود ،یعنی به صورت واضح مقدار بشكههایی كه حرف بیاساسی را زد؟ مگر در دنیا با اتومبیل چكار كردند؟
مگر دنیا نباید كامپیوتر بخرد چون محتاج به تعمیر و اسباب ما وعده كرده بودیم نظریات و انتقادات صاحبنظران و
استخراج میكنیم اضافه شود نه بهای نفت. یدكی است؟ مگر نفت كشهای بزرگ را فقط كسانی كه آنها
جانشینانهویدا را میسازند باید مصرف كنند؟ اتفاقا تنها چیزی كه در دنیا مطلعین را ،مشروط به آن كه مربوط به موضوع و عاری از
میتوان به ارزانی و آسانی تهیه كرد متخصص و اشخاص
آقای میلانی به كرات در كتاب ،از جانشینان هویدا صحبت فنی است كه استخدامشان سهل است و هم تعدادشان زیاد. حب و بغض یا كلی بافی باشد ،راجع به این كتاب منعكس
میكنند ،در صورتی كه جانشین به صورت مبارزه كن وجود این حرف كه اول باید به فن تعمیر و نگهداری ماشین آلات
نداشت و از وقتی كه تصادفا و بدون هیچ زمینه هویدا پرداخت بعد ماشین را خرید بچگانه است و بی اطلاعی محض كنیم.مقالهمبسوطدكترمنوچهرفرمانفرمائیاننمونهیكنقد
نخست وزیر شده بود گمان میكنم همگی خود را كاندیدا را نشان میدهد ،و نویسنده كتاب با نوشتن جمله بعدی كه
میدانستیم ولی از شوخی گذشته كاندیدایی را كه آقای میلانی «لابد هویدا از شتاب صنعتی شدن ایراد می گیرد او را تبرئه متینومنطقی درباره«معمایهویدا»ست.اینمقالهرابه
معرفی میكنند كه عالیخانی باشد هیج وقت نشنیده بودم و میخواهد بكند در صورتی كه باز هم نوینسده میگوید كه
چون او نوچه علم بود و علم در حزب مخالف قرار داشت و خود هویدا در اواخر حكومتش به همین بلا گرفتار شد ولی نقلاز«رهآورد»درسهشمارهبهنظرتانمیرسانیم.منوچهر
مریض هم بود .آمدن عالیخانی بعید به نظر میرسید و چنان
كه عرض كردم در كاندیدا بودن به نخست وزیری اصلا مبارزه مینویسد چاره جلوگیری از شتاب چیست؟ فرمانفرمائیانباامیرعباسهویدادوستینزدیكداشتهاست
وجود نداشت .مجلس شورا و مجلس سنا و اشخاص با نفوذ در در جای دیگر مینویسند كه هویدا در وزارت داریی ( چون
این امر رأیی داشتند .بنابراین كاندیداها را به استنباط مردم و رئیس شورای عالی نفت بود) سعی كرد كه به درآمد دولت از و زمانی هر دو از مدیران شركت ملی نفت ایران بودند.
یا به اعتقاد اسم میبردند كه مهمترین آنها این اشخاص بودند: نفت اضافه شود چنین چیز خلاف است .تنها كسی كه درآمد
۱ــ دكتر جمشید آموزگار ــ در بدو امر وزیر دارایی كابینه نفت را از زیر ذره بین میگذاشت خود شاه بود هیچكس هویدا را می شناختم ،آدم خیلی با فهمی بود و مثل
بسیاری از فرنگیها اطلاعات بینالمللی وسیعی را از خواندن
هویدا شد و تقریبا تا آخر دوام آورد و چون پایه و و تحقیقات در سر داشت و قادر بود در هر گفتگویی كه
میشد تجزیه و تحلیل صحیح بكند و نظری صایب بدهد.
آقای میلانی چندین صفحه را كه لابد همگی نقل قول
است از اقدامات هویدا در شركت نفت مینویسد .مثل
این است كه هیات مدیره فقط منظر بود هویدا برسد تا
تغییرات لازمه ،چه در شركت نفت و چه در كنسرسیوم به
عمل بیاورد .شركت ملی نفت مدیرانی داشت كه همگی از
دانشگاه بیرمنگام فارغ التحصیل فنی از نفت و از برق و از
مكانیكی بودند .دكتر فلاح و نفیسی و مستوفی و فرخان
و حقوقدانی مانند فواد روحانی را داشت كه نظیرشان
در تمام ادارات ایران یافت نمیشد .ایشان در صفحه ۱۴۰
می نویسند كه هویدا ایرانی كردن ادارات شركت نفت را
شروع كرد ،غافل از اینكه شركت نفت در درجه اول فقط از
طریق مدیران كه در كنسرسیوم داشت میتوانست به این
امر بپردازد و او مدیر كنسرسیوم نبود ،و كنسرسیوم پس از
ملی شدن نفت تحت فشار مدیران مربوطه در سالهایی كه
عمل میكرد به جای دو تا سه هزار كارمند خارجی شركت
سابق .B.Pمقیم آبادان و مناطق ،فقط دارای یكصد و
سی كارمند خارجی بود كه برای تولید چهار میلیون بشكه
در روز رقم قابلی نیست و حتی در زمانی كه بنده عضو
هیات مدیره شركت تصفیه بودم آقای لطیف رمضان نیا به
ریاست تصفیه خانه آبادان انتخاب شد كه بعدا آمد مدیر
شركت ملی شد (در زمان دكتر اقبال) بنابراین بلند پایه ترین
مقام به ایرانیها داده میشد .در بسیاری از مناطق نفت خیز
