Page 38 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۱۳ (دوره جديد
P. 38

‫صفحه‌‌‌‪‌‌3‌‌‌8‬شماره‌‪‌18۷9‬‬
                                                                                                                                    ‫جمعه ‪ 5‬تا ‪ 11‬خردادماه ‪140۲‬خورشیدی‬

               ‫فدرالیسم در ایران‪:‬‬

‫راهی به سوی دموکراسی یا فروپاشی؟ (بخش دو)‬

‫برخی بر این باورند که اکثر کشورهای وسیع جهان دارای‬            ‫ندارد‪ .‬میتوان بسیاری از رژیمهای متمرکز غیرفدرال را مثال‬   ‫=«تفکیک میان مردم ایران‪ ،‬کار آسانی نیست‪ .‬این امر نه‬
‫سیستم فدرال هستند‪ .‬این باور صحیح نیست‪ .‬از بیست کشور‬           ‫زدکهتوسعهیافتههستند‪.‬قاعدهیجهانشمولیکهنشاندهد‬              ‫تنها مطلوب و شدنی نیست‪ ،‬بلکه نسبتی هم با توسعه ندارد‪.‬‬
‫بزرگ جهان‪ ،‬تنها ‪ ۹‬کشور (‪ )%۴۵‬دارای سیستم فدرال و بقیه‬         ‫نسبتی میان فدرالیسم و توسعه‪ ،‬یا فدرالیسم و دموکراسی‬       ‫میتوان بسیاری از رژیمهای متمرکز غیرفدرال را مثال زد که‬
                                                              ‫وجود دارد‪ ،‬وجود ندارد! اولین بار که از ایران «چندملیتی»‬   ‫توسعهیافته هستند‪ .‬قاعدهی جهانشمولی که نشان دهد‬
                      ‫کشورهایتکساختهستند‪.‬‬                     ‫نام برده شد‪ ،‬در کنگره دوم «حزب کمونیست ایران» میراثدار‬    ‫نسبتی میان فدرالیسم و توسعه‪ ،‬یا فدرالیسم و دموکراسی‬
‫این روزها اگرچه برخی کشورهای تکساخت نظیر بلژیک و‬              ‫«حزب عدالت» بود که در بندر انزلی آغاز شد و از آنجا بود‬
‫اتریش به سوی سیستم فدرال حرکت کردهاند‪ ،‬میتوان گفت‬             ‫که میراث شوم «ملیتهای ایران» در برابر ملت واحد ایران‬                               ‫وجود دارد‪ ،‬وجود ندارد!»‬
‫که گروههایی که در این کشورها به فدرالیسم باور داشتهاند‪،‬‬       ‫قرار داده شد‪ .‬اکنون چندین کشور را میتوان یافت که پس‬       ‫=«اگرچه سیستم فدرال برای ایران مناسب نیست‪ ،‬اما‬
‫نه سوابق جداییطلبانه از خود نشان دادهاند و نه برای اجرای‬      ‫از ایجاد فدرالیسم‪ ،‬به وضعیتی رسیدهاند که صورتبندی کنونی‬   ‫بسیاری از گروههای قومگرا از فدرالیسم برای ایران سخن‬
‫مقاصد جداییطلبانهی خود‪ ،‬حسب مورد‪ ،‬به جنایات جنگی و‬            ‫آنها با تجزیه فاصلهای ندارد‪ .‬دو کشور شکستخوردهی‬           ‫میگویند؛ اما برخلاف آنچه به آن تظاهر میکنند‪ ،‬درجهی‬
‫جنایت علیه بشریت روی آوردهاند‪ .‬بنابراین خواست سیستم‬                                                                     ‫خودمختاری بیشتری از سیستم فدرال برای خود میخواهند‬
‫فدرال در این کشورها با سوء تفاهم همراه نبوده است‪ .‬با‬                     ‫سودان و عراق از جمله این کشورها هستند‪.‬‬         ‫و به دنبال ایجاد نظامی شبیه به نظام کنفدرال در ایران‬
‫وجود این‪ ،‬نباید فراموش کرد که حتی در کشوری نظیر بلژیک‪،‬‬        ‫در حال حاضر (سال ‪ ۲۷ ،)۲۰۲۳‬کشور از ‪ ۱۹۱‬کشور جهان‬          ‫هستند تا در موقع مناسب استقلال مناطق مورد نظر خود را‬
‫که هواخواهان فدرالیسم در آن کشور تجزیهطلب نبوده و‬             ‫(‪ %۱۴٫۱‬از کشورهای جهان)‪ ،‬دارای سیستم فدرال هستند که‬       ‫عملی سازند چرا که اگر طرح استقلال در ابتدا و با شفافیت‬
‫دستشان به خون بیگناهان آلوده نیست‪ -‬پس از ایجاد‬                ‫از این کشورها‪ ۶ ،‬کشور در اروپا‪ ۶ ،‬کشور در آفریقا‪ ۲ ،‬کشور‬  ‫مطرح شود‪ ،‬مورد استقبال مردم ایران از جمله اقوامی که این‬
‫سیستم فدرال‪ ،‬مصیبتها و گرفتاریهای بسیاری از حیث‬               ‫(استرالیا و میکرونزی) در اقیانوسیه‪ ۷ ،‬کشور در آمریکا و ‪۶‬‬  ‫احزاب و گروهها ادعای نمایندگی آنها را دارند قرار نمیگیرد‪.‬‬
‫زندگی روزمره گریبان شهروندان را گرفته است‪ .‬کشور کوچکی‬                                                                   ‫تجربههای سمکو‪ ،‬قاضی محمد و پیشهوری که به دنبال‬
‫نظیر بلژیک امروزه با تنوع قوانین مواجه است‪ .‬گاه ممکن‬                                     ‫کشور در آسیا هستند‪.‬‬            ‫جدایی بودند و عدم حمایت مردم از آنها‪ ،‬به تجزیهطلبان‬
‫است یک سوی خیابان دارای یک قانون و سوی دیگر خیابان‬            ‫برابر آمار «خانه آزادی» (‪ )freedom house‬تنها ‪ ۱۱‬کشور‬      ‫نشان داده است که اگر از ابتدا به تجزیهطلبی روی آورند‪ ،‬با‬
‫دارای قانونی دیگر باشد‪ .‬برخی مناطق به زبان فرانسه‪ ،‬برخی‬       ‫از ‪ ۲۷‬کشور یادشده (یعنی ‪ ،)%۴۰٫۷‬در زمرهی کشورهای آزاد‬     ‫شکستی فاحش در میان همه مردم ایران و اقوام خود مواجه‬
‫دیگر به زبان آلمانی و برخی دیگر به زبان هلندی گفتگو‬           ‫هستند‪ .‬از این‪ ۱۱‬کشور‪ ،‬تنها‪ ۳‬کشور آرژانتین‪ ،‬برزیل و سنت‬    ‫خواهند شد‪ .‬مردمی که با عشق به ایران‪ ،‬در سراسر میهن‪،‬‬
‫میکنند و اگر یک بلژیکی بخواهد بخت خود را برای پیدا‬            ‫کیتس و نویس (‪ )Saint Kitts and Nevis‬از قارههای اروپا‪،‬‬     ‫شعارهایی نظیر «از کردستان تا تهران جانم فدای ایران» سر‬
‫کردن کار در این کشور افزایش دهد‪ ،‬راهی جز آموختن دو‬            ‫آمریکای شمالی و اقیانوسیه نیستند‪ ۸ .‬کشور از ‪ ۲۷‬کشور‬       ‫دادهاند‪،‬کوچکتریناقبالیبهگروههایقومگرانشاننخواهند‬
‫زبان رسمی دیگر و تسلط بر هر کدام از آنها ندارد‪ .‬بنابراین‬      ‫فدرال (یعنی ‪)%۲۹٫۶‬؛ یعنی اتیوپی‪ ،‬امارات عربی متحده‪،‬‬
‫ناگزیر است وقتی را که میتواند برای آموختن علوم دیگر‬           ‫روسیه‪ ،‬سودان‪ ،‬سودان جنوبی‪ ،‬سومالی‪ ،‬عراق و ونزوئلا در‬                                              ‫داد‪».‬‬
‫بگذارد‪ ،‬تنها و سالها به آموختن زبان اختصاص دهد‪ .‬آنهم‬          ‫زمرهی کشورهای غیرآزاد محسوب میشوند و وضعیت حقوق‬
‫معلوم نیست که آیا بتواند در میان گروههای زبانی دیگر‬                                                                     ‫امیرعباس امیرشکاری – در بخش نخست این مطلب به‬
‫پذیرفته شود و کار مورد نظر خود را پیدا کند یا نه وضعیت‬             ‫سیاسی و آزادیهای مدنی در آنها فاجعهبار است‪]۱[.‬‬       ‫جایگاه و مفهوم و محتوای فدرالیسم‪ ،‬منظور گروههای قومگرا‬
‫برای اغلب مهاجرین به این کشور به مراتب بدتر است؛ برای‬         ‫«خانه آزادی» همچنین وضعیت آزادی اینترنت را در ‪۱۸‬‬          ‫از این سیستم مدیریت و سوابق این گروهها پرداخته شد‪.‬‬
‫اینکه آنها باید بجای دو زبان‪ ،‬سه زبان را بطور کامل بیاموزند‪.‬‬  ‫کشور از ‪ ۲۷‬کشور فدرال مورد ارزیابی قرار داده است‪ .‬از این‬  ‫در بخش دوم و پایانی‪ ،‬رابطه فدرالیسم با مفهوم دمکراسی‬
‫در کشور سودان که نخست یک کشور تکساخت بود‪،‬‬                     ‫‪ ۱۸‬کشور‪ ،‬تنها ‪ ۵‬کشور (‪ )%۲۷٫۷‬دارای اینترنت آزاد هستند‬     ‫و حقوق بشر و توسعه بررسی میشود‪ .‬هدف از نوشتن این‬
‫تأسیس سیستم فدرال در سال ‪ ،۲۰۰۵‬متعاقب جنگ داخلی‬               ‫که از این ‪ ۵‬کشور‪ ،‬تنها یک کشور (آرژانتین) جزو کشورهای‬     ‫جستار آن است که نشان داده شود برقراری سیستم فدرال‪ ،‬نه‬
                                                              ‫اروپا‪ ،‬آمریکای شمالی و اقیانوسیه نیست‪ .‬همچنین ‪ ۶‬کشور‬      ‫تنها منافع ملی ایران را تأمین نمیکند‪ ،‬بلکه به نفع نواحی نیز‬
 ‫این کشور‪ ،‬به تجزیهی کامل سودان در سال‪ ۲۰۱۱‬انجامید‪.‬‬           ‫(‪ )%۳۳٫۳‬اتیوپی‪ ،‬امارات عربی متحده‪ ،‬پاکستان‪ ،‬روسیه‪،‬‬        ‫که خودمختاری آنها مطالبه میشود نخواهد بود و حقوق بشر‬
‫همچنین هنوز دو سال از فدرال شدن کشور اتیوپی نگذشته‬            ‫سودان و ونزوئلا دارای اینترنت غیرآزاد هستند و در آنها‬     ‫و دموکراسی در آن نواحی نیز برقرار نخواهد شد‪ .‬پس ضرورت‬
                                                              ‫موانع دسترسی به وبسایتها‪ ،‬محدودیت محتوا و موارد نقض‬       ‫نوشتن این جستار آن است که ایرانیان بدانند طرح برقراری‬
     ‫بود که در سال ‪ ،۱۹۹۳‬اریتره از آن کشور مستقل شد‪.‬‬                                                                    ‫چنین نظامی تنها در راستای ایجاد چنددستگی‪ ،‬انحراف و به‬
‫همین سناریو قرار بود در مورد عراق هم اجرا شود که به‬                           ‫حقوق کاربران اینترنت بسیار است‪]۲[.‬‬        ‫بیراهه بردن جنبش دموکراتیک ملت ایران برای کسب آزادی و‬
‫دلیل موقعیت ژئوپولیتیک آن کشور تا کنون اجرا نشده است‪.‬‬         ‫بر اساس گزارشهای توسعهی انسانی سازمان ملل متحد‪،‬‬
‫مشکلات کشورهای اتیوپی و سودان پس از تجزیهی این‬                ‫تنها ‪ ۵‬کشور (سوییس‪ ،‬استرالیا‪ ،‬آلمان‪ ،‬بلژیک و کانادا) از‬                      ‫استقرار حقوق بشر در ایران است‪.‬‬
‫کشورها‪ ،‬نه تنها حل نشده‪ ،‬بلکه بطور روزانه رو به افزایش‬        ‫‪ ۲۰‬کشوری که بالاترین شاخص توسعهی انسانی را در ‪۱۹۱‬‬
‫است و علاوه بر آن‪ ،‬بینظمی و جنگ داخلی نیز در آن‬               ‫کشور جهان دارند (‪ ،)%۲۵‬فدرال هستند و تمامی این کشورها‬         ‫نسبت فدرالیسم با دموکراسی‪ ،‬حقوق بشر و توسعه‬
‫کشورها فراگیر شده است‪ .‬در اریتره و سودان جنوبی نیز‬            ‫در قارههای اروپا‪ ،‬اقیانوسیه و آمریکای شمالی قرار دارند‪.‬‬   ‫در ایران طرح مواردی نظیر اقلیت و اکثریت قومی چندان‬
‫که از این کشورها مستقل شدهاند‪ ،‬نه تنها وضعیت حقوق‬             ‫وضعیت توسعهی انسانی در کشورهای فدرال اتیوپی (رتبهی‬        ‫علمی نیست‪ .‬از لحاظ جامعه‪ -‬و جمعیتشناسی میان‬
‫بشر و دموکراسی فاجعهبار است‪ ،‬بلکه از نظر اقتصادی‪ ،‬از‬          ‫‪ ،)۱۷۵‬پاکستان (رتبهی ‪ ،)۱۶۱‬سودان (رتبهی ‪ ،)۱۷۲‬کومور‬       ‫گروههای ایران فاصلهی اجتماعی‪ /‬جغرافیایی شاخص وجود‬
‫عقبماندهترین کشورهای جهان به شمار میروند‪ .‬اریتره‬              ‫(رتبهی ‪ ،)۱۵۶‬نیجریه (رتبهی ‪ ،)۱۶۳‬سومالی (با اینکه رتبهی‬
‫و سودان جنوبی‪ ،‬حتی در مقایسه با کشورهای اتیوپی و‬              ‫آن اعلام نشده) و سودان جنوبی (رتبهی ‪ )۱۹۱‬که در قعر‬                                               ‫ندارد‪:‬‬
‫سودان‪ ،‬وضع رقتآورتری دارند‪ .‬اگرچه تمامی این کشورها‪،‬‬           ‫جدول قرار دارد‪ ،‬فاجعهبار است‪ .‬همچنین وضعیت توسعهی‬         ‫در خوزستان‪ ،‬لرها و عربها و بختیاریها در هم تنیده‬
‫در ردهبندی «خانه آزادی» جزو کشورهای غیرآزاد به شمار‬           ‫انسانی در کشورهای فدرال ونزوئلا (رتبهی ‪ ،)۱۲۰‬عراق‬
‫میآیند‪ ،‬وضعیت سودان جنوبی با امتیاز ‪ ،۱‬به مراتب بدتر‬          ‫(رتبهی ‪ ،)۱۲۱‬هند (رتبهی ‪ ،)۱۳۲‬میکرونزی (رتبهی ‪ )۱۳۴‬و‬                                            ‫هستند‪.‬‬
‫از وضع سودان با امتیاز ‪ ۱۰‬است؛ همچنین وضعیت اریتره‬                                                                      ‫در آذربایجان غربی‪ ،‬کردها و آذربایجانیهای ترکزبان با‬
‫با امتیاز ‪ ،۳‬به مراتب رقت انگیزتر از وضع اتیوپی با امتیاز‬            ‫نپال (رتبهی‪ )۱۴۳‬نیز وضعیتی غیرقابل قبول است‪.‬‬        ‫هم به گونهای در هم تنیدگی دارند که قابل تفکیک نیست‪.‬‬
‫‪ ۲۱‬است‪ .‬در مورد توسعهی اقتصادی نیز وضعیت سودان‬                ‫به این ترتیب بر اساس شواهد عینی و فکتها‪ ،‬وضعیت‬            ‫این قاعده در استان گلستان‪ ،‬سیستان و بلوچستان و سایر‬
                                                              ‫‪ ۱۲‬کشور از‪ ۲۷‬کشوری که دارای سیستم فدرال هستند (‪%۴۴‬‬
     ‫جنوبی‪ -‬که در گزارشهای توسعهی انسانی سازمان‬               ‫آن کشورها) از نظر شاخص توسعهی انسانی‪ ،‬غیرقابل قبول یا‬                             ‫نقاط ایران نیز حاکم است‪.‬‬
                                                                                                                        ‫پس تفکیک میان مردم ایران‪ ،‬کار آسانی نیست‪ .‬این امر‬
                                                                                            ‫فاجعهباراست‪]۳[.‬‬             ‫نه تنها مطلوب و شدنی نیست‪ ،‬بلکه نسبتی هم با توسعه‬
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43