Page 20 - (کیهان لندن - سال سى و چهلم ـ شماره ۴۱۸ (دوره جديد
P. 20

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌۲‌‌0‬شماره‌‪‌۱۸۸۴‬‬
                                                                                                                                   ‫جمعه ‪ ۹‬تا ‪ 1۵‬تیرماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫مفهوم تعهدات جهانی و مواضع جمهوری اسامی‬
‫«تعهدات جهانی» در رویههای قضایی (بخش سوم)‬

                                                                                                                   ‫=از آنجا که همه کشورها خواهان یک هدف هستند‪،‬‬

                                                                                                                   ‫حقوق بینالملل مرزهای خود را در راستای قوانین مبتنی بر‬
                                                                                                                   ‫عمل متقابل گسترش میدهد‪ .‬پس آیا میتوان کشورها را‬
                                                                                                                   ‫به هر قانونی بدون رضایت آنها متعهد ساخت؟ پاسخ این‬
                                                                                                                   ‫پرسش بطور بدیهی منفی است‪ .‬اراده و رضایت کشورها‬

                                                                                                                               ‫تنها منبع الزامآور بودن تعهدات آنهاست‪.‬‬
                                                                                                                   ‫=با پایان جنگ جهانی دوم و گشودن افق هنجاری‬
                                                                                                                   ‫جدید برای ترغیب کشورها در پذیرش نظم هنجاری‬
                                                                                                                   ‫جدید بینالمللی‪ ،‬موضوع تعیین «تعهدات جهانی» برای‬
                                                                                                                   ‫نظارت بر رفتار کشورها می توانست گامی موثر در جهت‬
                                                                                                                   ‫منافع جامعه بینالمللی باشد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬پذیرش این‬
                                                                                                                   ‫قاعده عرفی بینالمللی که هیچ کشوری نباید به هیچ‬
                                                                                                                   ‫وجه سیاستها و اقداماتی برای نسلکشی انجام دهد‪،‬‬
                                                                                                                   ‫از اقدامات مهمی بینالمللی در جهت تثبیت قاعده مهم‬

                                                                                                                      ‫«تعهدات جهانی» نسبت به تمام جامعه بشری است‪.‬‬

                                                                                                                   ‫محمود مسائلی – حقوق بینالملل همواره اصل رضایت‬
                                                                                                                   ‫کشورها را در حکم زیربنای حقوق حاکم بر روابط بینالملل‬

                                                                                                                                                    ‫دانسته است‪.‬‬

‫ارائه کرد و طی آن اصل رضایت کشورها را به عنوان مبنای‬      ‫یا خیر»‪ .‬دادگاه صلاحیت هر کشوری را بر قلمرو خود و‬                                          ‫بخش سوم‬
‫تعهدات بینالمللی به چالش کشید‪ .‬در پاسخ به درخواست‬         ‫بر اساس همان اصل اراده کشورها به عنوان منبع تعهدات‬       ‫این هنجار سخت مبتنی بر اراده آزاد کشورها در حقوق‬
‫کشورهای فرانسه‪ ،‬بریتانیا‪ ،‬ایتالیا و رومانی‪ ،‬شورای جامعه‬                                                            ‫بینالملل از زمان صلح وستفالیا (‪ )۱۶۴۸‬تا اواسط دوران‬
‫ملل در ‪ ۹‬دسامبر ‪ ۱۹۲۶‬از دادگاه درخواست کرد تا نظر‬                                      ‫بینالمللی تایید کرد‪.‬‬        ‫جنگ سرد بر روابط بینالملل به گونهای انحصاری حاکم‬
‫مشورتی خود را در مورد اختلاف ایجاد شده درباره‬             ‫حقوق بینالملل بر روابط بین کشورهای مستقل حاکم‬            ‫بود‪ .‬یک مثال میتواند این موضوع را توضیح دهد‪ .‬در‬
‫کمیسیون رودخانه دانوب اعلام کند‪ .‬دادگاه در نظر مشورتی‬     ‫است‪ .‬بنابراین قواعد حقوقی الزامآور برای کشورها از اراده‬  ‫قضیه کارلیای شرقی[‪ ]۱‬در سال ‪ ۱۹۲۳‬توسط دادگاه دائمی‬
‫خود‪ ،‬صلاحیت تنظیم مقررات بندری را به مقامات سرزمینی‬       ‫آزاد آنها سرچشمه میگیرد‪ ،‬همانطور که در مقاولهنامهها‬      ‫دادگستری بینالمللی‪ ،‬مفهوم رضایت دولت را به عنوان‬
‫واگذار کرد‪ .‬اما اعلام کرد که «حق نظارت بر تضمین آزادی‬     ‫یا با استفادههایی که عموماً به عنوان بیان کننده اصول‬     ‫مبنای حقوق بینالملل مورد تایید قرار گرفت‪ .‬در این رابطه‬
‫دریانوردی و رفتار برابر با همه کشورهای صاحب پرچم را‬       ‫حقوقی پذیرفته شده هستند‪ ،‬و به منظور تنظیم روابط میان‬     ‫شورای جامعه ملل از دادگاه دائمی دادگستری بینالمللی‬
‫نمیتوان در اختیار آن مقامات ملی قرار داد‪ .‬این صلاحیت‬      ‫این جوامع مستقل با هدف دستیابی به موفقیت وضع شده‬         ‫درخواست کرده بود تا در مورد مواد ‪ ۱۰‬و ‪ ۱۱‬معاهده صلح‬
‫در اختیار کمیسیون میباشد»‪ ]۶[.‬این تغییر نشاندهنده‬         ‫است‪ .‬از اهداف مشترک بنابراین نمیتوان محدودیتهایی را‬      ‫بین فنلاند و روسیه که در ‪ ۱۴‬اکتبر ‪ ۱۹۲۰‬در دورپات امضا‬
‫تمایل جامعه بینالمللی برای تعدیل اصل آزادی اراده و‬                                                                 ‫شده است[‪ ]۲‬و مایههای اختلافاتی میان این دو کشور را‬
                                                                             ‫بر استقلال کشورها فرض کرد‪]۴[.‬‬         ‫به وجود آورده است‪ ،‬نظر مشورتی ارائه دهد‪ .‬شورا پرسیده‬
                           ‫حاکمیت کشورها بود‪.‬‬             ‫موارد فوق منعکس کننده ماهیت واقعگرایانه حقوق‬             ‫بود که آیا مواد مربوطه «میتواند شامل تعهدات بینالمللی‬
‫در حقیقت‪ ،‬حقوق بینالملل همواره در مورد دستیابی به‬         ‫بینالملل در حمایت از اصل رضایت کشورها به عنوان مبنای‬     ‫باشد که روسیه را در قبال فنلاند نسبت به اجرای مقررات‬
‫اصول همزیستی مسالمتآمیزی که در جهت منافع همه‬              ‫تعهدات بینالمللی آنان است‪ .‬به همین طریق‪ ،‬شوارتزنگر‬       ‫مندرج در آن متعهد سازد؟» نظر مشورتی دادگاه منفی‬
‫اعضای جامعه بینالمللی باشد‪ ،‬تلاش کرده است‪ .‬به همین‬        ‫مدافع بزرگ سیاست قدرت در حقوق بینالملل‪ ،‬همواره‬           ‫بود زیرا اصل رضایت کشورها را به عنوان مبنای رفتارها و‬
‫دلیل است که با وجود تمایل به در نظر گرفتن اصل رضایت‬       ‫تاکید کرده است که حقوق بینالملل از اراده کشورها حاصل‬
‫کشورها به عنوان مبانی تعهدات بینالمللی‪ ،‬حقوق بینالملل‬     ‫می شود‪ ،‬بنابراین همیشه موضوع و تابعی از سیاست قدرت‬                             ‫تعهدات آنان در نظر گرفت‪.‬‬
‫به تدریج به سمت موضعی فراتر از رضایت کشورها حرکت‬          ‫است‪« .‬کشورها در روابط خود با یکدیگر‪ ،‬نوع افراطی از‬       ‫اختلاف بین دو کشور برای حل و فصل موضوع طبق‬
                                                          ‫جامعه را به وجود میآورند که در آن پیوندی که آنها را‬      ‫روشهای پیشبینی شده در میثاق‪ ،‬تنها با رضایت آنها‬
                                   ‫کرده است‪.‬‬              ‫در کنار یگدیگر نگه میدارد‪ ،‬هدف مشترک یا ارزشهای‬          ‫امکانپذیر است‪ .‬با این حال‪ ،‬روسیه هرگز چنین رضایتی را‬
‫این دیدگاه جایگزین به وضوح توسط دادگاه بینالمللی‬          ‫معنوی نیست‪ ،‬بلکه همانا قدرت است»‪ ]۵[.‬قدرت هدف‬            ‫نداده است‪ .‬برعکس‪ ،‬روسیه در چندین نوبت به صراحت‬
‫دادگستری در قضیه شرکت برق بارسلونا در سال ‪ ۱۹۷۰‬بیان‬       ‫اصلی هر کشوری برای حفظ خود است‪ .‬حقوق بینالملل‬            ‫اعلام کرده است که هیچ مداخلهای از سوی جامعه ملل در‬
‫شده است‪ .‬در این قضیه دادگاه توضیح می دهد که به ویژه‪،‬‬      ‫تضمینکننده این واقعیت حفاظت از خود است‪ .‬با این‬
‫باید بین تعهدات یک کشور در قبال جامعه بینالمللی به‬        ‫حال‪ ،‬از آنجا که همه کشورها خواهان یک هدف هستند‪،‬‬                             ‫مناقشه با فنلاند را نمیپذیرد[‪.]۳‬‬
‫عنوان یک کل‪ ،‬و تعهداتی که در قبال دولت دیگر در زمینه‬      ‫حقوق بینالملل مرزهای خود را در راستای قوانین مبتنی بر‬    ‫بطور مشابه‪ ،‬دادگاه در قضیه سانحه کشتی لوتوس در‬
‫حمایت دیپلماتیک دارد‪ ،‬تمایز اساسی در نظر گرفته شود‪ .‬به‬    ‫عمل متقابل گسترش میدهد‪ .‬پس آیا میتوان کشورها را‬          ‫سال ‪ ،۱۹۲۷‬حاکمیت و رضایت کشورها را به عنوان مبنای‬
‫دلیل ماهیت خود‪ ،‬اولی دغدغه خاطر همه کشورهاست‪.‬‬             ‫به هر قانونی بدون رضایت آنها متعهد ساخت؟ پاسخ این‬        ‫حقوق بینالملل تعیین کرد‪ .‬این پرونده در مورد اختلاف‬
‫با توجه به اهمیت حقوقی آن تعهدات‪ ،‬همه کشورها‬              ‫پرسش بطور بدیهی منفی است‪ .‬اراده و رضایت کشورها تنها‬      ‫ناشی از برخورد ‪ ۲‬اوت ‪ ۱۹۲۶‬میان یک کشتی بخار فرانسوی‬
‫میتوانند در حمایت از آنها منافع قانونی داشته باشند‪ .‬آنها‬                                                           ‫و یک کشتی ترکیهای بود‪ .‬ماموریت دادگاه این بود که برای‬
                                                                          ‫منبع الزامآور بودن تعهدات آنهاست‪.‬‬        ‫«تعیین اینکه آیا یک قاعده حقوق بینالملل وجود دارد که‬
                     ‫«تعهدات جهانی» هستند‪]۷[.‬‬             ‫برخلاف موارد بالا و با وجود پذیرش اصل رضایت کشورها‬       ‫آزادی کشورها را برای گسترش صلاحیت کیفری دادگاههای‬
‫دادگاه در نظریه خود به نمونههایی از تعهدات جهانی‬          ‫به عنوان منابع تعهداتی آنها‪ ،‬دادگاه دائمی دادگستری‬       ‫خود به وضعیتی که در قضیه دیده میشود‪ ،‬تعریف کند‬
                                                          ‫بینالمللی در پرونده رودخانه دانوب نظر مشورتی مهمی‬
     ‫شامل وظیفه کشورها برای خودداری از جنگ‬
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25