Page 24 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۸ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌۲‌‌‌4‬شماره‌‪‌18۹4‬‬
‫جمعه ‪ 1۷‬تا ‪ ۲۳‬شهریورماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫«اگر دیوارهای سنگی شهر پاریس نبودند یقینا سرنوشت من تغییر میکرد»‬

‫یکی از آثار محمود شکراللهی‬ ‫=محمود شکراللهی شاعر‪ ،‬نویسنده‪ ،‬کارگردان و بازیگر‬
‫است‪ .‬او سالهای طولانی است که در فرانسه و در شهر‬
‫اولین کتاب شعرم اختصاص داده بودند‪ .‬دوستان عزیزم عتیق‬ ‫میکرد‪».‬‬ ‫پاریس اقامت دارد‪ .‬از وی سه رمان‪ ،‬دو مجموعه قصه و‬
‫رحیمی‪ ،‬که این کتاب را به زبان فارسی عتیقی برگردانده‪ ،‬و‬ ‫وی ادامه میدهد‪« :‬در محلهای زندگی میکنم که یک‬ ‫چهار کتاب شعر تا کنون در انتشارات «لو سوپیرایل» به‬
‫عباس بختیاری‪ ،‬آهنگساز و نوازندهی توانمند دف‪ ،‬مرا در این‬ ‫طرفش به خانهی ویکتور هوگو راه میبرد و طرف دیگرش‬ ‫چاپ رسیده است‪ .‬او تمام آثار خود را به زبان فرانسه نوشته‬
‫شب که شعرهایی را به زبان فرانسه میخواندم همراهی‬ ‫به آتلیهی کامیل کلودل‪ .‬پیادهرویهای روزانهام کنار‬ ‫و میگوید «به زبان فرانسه مینویسم زیرا شعر زندگی را‬
‫میکردند‪ .‬شبی فراموش نشدنی از آمیزش زبان فرانسه و‬ ‫رودخانهی سن و خیابانهای اطراف کلیسای نتردام است‪.‬‬
‫زبان فارسی و موسیقی اعجازانگیز و اصیل ایرانی‪ .‬هرچند‬ ‫گهگاهی وقتی در کوچه پسکوچههای جزیره سن لویی قدم‬ ‫به زبان فرانسه هر روز زندگی میکنم‪».‬‬
‫همیشه عتیق مرا به انتشار نوشتههایم به زبان مادری‬ ‫میزنم پسربچهای را به یاد میآورم که با کتاب «بینوایان»‬
‫تشویق میکرد اما نطفهی فکر انتشار آنها در ذهنم در‬ ‫در جیب‪ ،‬در کوچههای تنگ و باریک محلهمان در قم‪،‬‬ ‫کتایون حلاجان – « سه پنجره‪ .‬شاید بسته شاید باز‪ .‬از‬
‫این شب شعرخوانی شکل گرفت‪ .‬باید زمانش میرسید که‬ ‫پاریس را آنطور که ویکتور هوگو نوشته بود در ذهناش‬ ‫اینجایی که من نگاه میکنم هیچ فرقی نمیکند‪.‬‬
‫رسید‪ .‬عباس بختیاری مرا بههادی خوجینیان (انتشارات‬ ‫تصویر میکرد‪ .‬تا جایی که کوچه «فرجام» میشد کوچه‬
‫مهری) معرفی کرد و امروز سه نوشته توسط نشر مهری‬ ‫خیالی «پیک پوس» که آنزمان «پی ِک بوس» میخواندم‪.‬‬ ‫در میان پنجره ی اول از سمت چپ‪ ،‬یک پالتوی سیاه در‬
‫در انگلستان به چاپ رسیده است و از این بابت بسیار‬ ‫بعدها فهمیدم که نام واقعی خیابان پیک پوس است و یک‬ ‫باد تکان میخورد‪ .‬در پنجره ی اول از سمت راست‪ ،‬یک‬
‫خوشحالم‪ .‬چرا که این نوشتهها را در زبانی که در این دوران‬ ‫اشتباه چاپی توانسته بود ذهن مرا به ناکجاهای ممنوعه‬
‫طولانی مرا به ایران پیوند زده است‪ ،‬میبینم‪ .‬شاید سرنوشت‬ ‫نیمتنه بیحرکت بیرون را نگاه میکند‪.‬‬
‫من زیستن در شاعرانگیهای زبان فرانسه بوده اما هرگز‬ ‫ببرد‪».‬‬ ‫نیمتنه میتواند نیمتنه ی مردی باشد یا نیمتنه ی یک زن‪.‬‬
‫شکراللهی در ادامه میافزاید‪« :‬رابطه با مکانی که در آن‬
‫نتوانستم از زبان فارسی جدا بشوم‪.‬‬ ‫زندگی میکنیم‪ ،‬آداب و رسومی که در آن روز را شب و‬ ‫هیچ فرقی نمیکند‪ .‬چون هرگز او را نخواهیم دید‪*».‬‬
‫تنها همین زبان فارسی است که فاصله من و ایران را پر‬ ‫شب را روز میکنیم‪ ،‬عاداتی که در آن روزم ِرگیهایمان را‬ ‫« ژوزف میداند که صبحها با بزرگترین خطرها شروع‬
‫مینویسم… هرگز ما را ترک نمیکنند‪ .‬من در دهکدهای‬ ‫میشوند‪ .‬وقتی ساکنان از تهدیدهای شبانه رها میشوند‪،‬‬
‫کرده است‪.‬‬ ‫در چهل کیلومتری شهر قم به دنیا آمدهام و آنچه از دوران‬ ‫خواستار نظم و امنیتاند‪ .‬آنها صادقاند‪ .‬به راحتی درددل‬
‫کودکی و نوجوانی در ذهنم مانده است روح معماری‬ ‫میکنند‪ .‬ظهر اما شور صحبگاهی محو میشود و از بعد‬
‫– «مرض زندگی» اولین کتاب شماست که به فارسی‬ ‫قصههای امروزم را تشکیل میدهد‪ .‬خانههای گلی طغرود‪،‬‬
‫منتشر شده و متأثر از دیداری است که شما با نویسنده‬ ‫زادگاهام‪ ،‬دو قلعهی بالا و پاییناش‪ ،‬پاچنار و قهوهخانه و‬ ‫ازظهر‪ ،‬اضطرا ِب شب به کلمات فرو میریزد‪**».‬‬
‫پاسگاهاش‪ ،‬شنزاری و گورستان… پرلاشزش‪ ،‬خیابان پاسکال‬ ‫«خیره در چشمانتان نگاه میکند و میگوید‪“ :‬شما نیز‬
‫فرانسوی مارگاریت دوراس داشتید‪.‬‬ ‫و کتابخانهی دانشگاه سوربناش و… همه و همه در ذهن‬ ‫به آن مبتلا هستید و از آن خواهید مرد” با خونسردی از او‬
‫– فکر میکنم برای هر نویسندهای مشکل باشد تا درباره‬ ‫من کلیتی را تشکیل میدهند‪ ،‬بیآنکه‪ ،‬دیگر‪ ،‬بدانم کجا‬ ‫میپرسید‪“ :‬چه وقت ؟” میگوید‪ :‬اصلا مهم نیست‪ .‬میتواند‬
‫ی نوشتههایش صحبت کند‪ .‬وقتی کتابی به چاپ رسید از‬ ‫متعلق به طغرود است یا به پاریس‪ .‬نانواییای که از آن‬
‫نویسندهاش جدا میشود و دیگر ربطی به او ندارد‪ .‬موجود‬ ‫نان میخرم‪ ،‬همانی که ویکتور هوگو از آن نان میخریده‬ ‫هر لحظه فرا رسد‪ .‬الان‪ ،‬فردا یا…”»***‬
‫مستقلی میشود که به هر کوی و برزن بیاجازهی خالقاش‬ ‫است‪ ،‬در میدان پاچنار است یا روبروی قهوهخانهی فصل‬ ‫«مرض زندگی» اولین رمان کوتاه محمود شکراللهی است‬
‫سر میکشد‪ .‬میتواند با خواننده تبانی کند و خالقاش را‬ ‫گیلاسهای خیابان الهههای الهام کوچک محلهی باستیل‪».‬‬ ‫که به فارسی ترجمه شده و توسط انتشارات مهری به چاپ‬
‫به باد انتقاد بگیرد‪ .‬شاید هم انتقام آنچه میخواسته باشد‬ ‫رسیده است‪ .‬این کتاب الهام نویسنده از دیدار با مارگاریت‬
‫و نشده را از او بگیرد‪ .‬نویسنده خود اگر پس از مدتی‬ ‫‪-‬به زبان فارسی کاملا مسلط هستید چرا به این زبان‬
‫خوانندهی نوشتهاش شود معمولا با آن احساس غریبی و‬ ‫نمینویسید؟ خصوصا اشعارتان را؛ فارسی زبان شعر است…‬ ‫دوراس نویسنده فرانسوی و کتاب «مرض مرگ» اوست‪.‬‬
‫بیگانگی میکند چرا که هر نوشتهای محصول دورانیست‬ ‫– چند سال پیش در انستیتو «جهان عرب» در شهر پاریس‬ ‫محمود شکراللهی شاعر‪ ،‬نویسنده‪ ،‬کارگردان و بازیگر‬
‫که با گذشت زمان نویسنده از آن فاصله میگیرد‪ .‬با‬ ‫شب شعری بود که در آن زمانی را به «رسالت گمشده»‬ ‫است‪ .‬او سالهای طولانی است که در فرانسه و در شهر‬
‫گذشت زمان‪ ،‬نویسنده تغییر میکند اما متن کتاب چاپ‬ ‫پاریس اقامت دارد‪ .‬از وی سه رمان‪ ،‬دو مجموعه قصه و‬
‫چهار کتاب شعر تا کنون در انتشارات «لو سوپیرایل» به‬
‫شده نه‪ .‬اینجاست که میان کتاب و نویسندهاش‬ ‫چاپ رسیده است‪ .‬او تمام آثار خود را به زبان فرانسه نوشته‬
‫و میگوید «به زبان فرانسه مینویسم زیرا شعر زندگی‬
‫را به زبان فرانسه هر روز زندگی میکنم‪ .‬نوشتن در زبان‬
‫فرانسه به همان اندازه برای من که در پاریس زندگی میکنم‬
‫طبیعیست که نوشتن به فارسی برای نویسنده ایرانی که‬
‫در ایران زندگی میکند‪ .‬رابطه با زبان مادری مقولهی‬

‫دیگریست که بحث عمیقی میطلبد‪».‬‬
‫رمان «مرض زندگی» و «فریاد» و یک مجموعه داستان‬
‫کوتاه با عنوان «ساعت آبی» از این نویسنده توسط انتشارات‬
‫مهری به فارسی ترجمه شده و به چاپ رسیده است‪ .‬این‬

‫ترجمهها سرآغاز ورود نویسنده به زبان فارسی است‪.‬‬
‫محمود شکراللهی روایت میکند که «من هرگز به زیبایی‬
‫پاریس عادت نکردهام‪ .‬آنچه مرا مجذوب این شهر میکند‪،‬‬
‫از همان روز اول‪ ،‬دیوارهای سنگی و قدیمی آن است‪.‬‬
‫دیوارهایی که ما را به قدم زدن و زندگی کردن در تاریخ‬
‫دعوت میکنند‪ .‬بعدها فهمیدم که در تاریخ زندگی کردن‬
‫مسئولیت شهروندی را بزرگتر و تعهد به سرنوشت آیندگان‬
‫را ریشهدارتر میکند‪ .‬آدمی را محرم اسراری میکند که‬
‫پشت این دیوارهای ضخیم‪ ،‬در دل این سنگهای حجیم‬
‫پنهان شدهاند‪ .‬اسراری که شعر زندگیاند و روزم ِرگیهای‬
‫شاعرانهی این شهر را میسازند‪ .‬امروز به جرأت میتوانم‬
‫بگویم که اگر این دیوارها نبودند یقینا سرنوشت من تغییر‬