Page 21 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۸ (دوره جديد
P. 21
صفحه۲1شماره18۹4 روز شنبه ۱۱شهریور در شهر اسلو توسط سازمان حقوق بشر این جهت اهمیت دارد که حقوق ،قدرت سیاسی را
جمعه ۸تا پنجشنبه 14سپتامبر ۲0۲۳ ایران آغاز شده بود ،یکشنبه ۱۲شهریور با سخنرانی سرجان چارچوببندی میکند و حقوقدانان در گذار از یک حکومت
درمانویچ وزیر خارجه سابق مونتهنگرو در رابطه با تجربه مستبد به دموکراسی ،نقش بسزایی دارند اما اگر گذار از یک
اثر میگذارند .در ارتباط با تصویر کلی از اتفاقاتی که ممکن کشورهای بالکان در گذار به دمکراسی و اشغال مختلف گذار حکومت استبدادی ،دموکراتیک نباشد و این گذار با انقلاب یا
است در دوران گذار برای محیط زیست بیفتد میتوان به کودتا انجام شود ،حقوقدانها منفعل شده و شرایط برای آنها
نابودی اکوسیستمها و تنوع زیستی ،آلودگیها ،اختلال در از حکومتهای دیکتاتوری در جهان ،پایان یافت.
در دومین روز این کنفرانس سه پنل در مورد عدالت محیط بسیار سخت و بغرنج خواهد شد».
حفاظت محیط زیست و جابجایی جمعیت» اشاره کرد.
سام خسرویفرد در این کنفرانس برای حفظ محیط زیستی ،عدالت اقتصادی و مقابله با اطلاعات نادرست در معین خزاعلی یادآوری کرد که «هرچند یکی از اصلیترین
زیست در دوران گذار چهار راهکار پیشنهاد کرد که اولین دوران گذار نیز برگزار شد. جنبههای عدالت انتقالی به موضوع دادخواهی قربانیان
آنها افزایش آگاهی عمومی و آموزش غیررسمی و بطور کلی نقض حقوق بشر بازمیگردد ،اما به این مسئله محدود نمانده
بالا بردن دانش محیط زیستی مردم که اینجا نقش رسانهها یکی از پنلهای قابل توجه این کنفرانس دو روزه گفتگو در و اهداف دیگری را نیز برای بازگرداندن جامعه به آرامش
بسیار پررنگ میشود .افزایش مشارکت مردمی و درگیر کردن رابطه با عدالت محیط زیستی بود که در آن نیکآهنگ کوثر و حاکمیت قانون دنبال میکند .در این روند ،تلاش برای
آنان با مسائل محیط زیست ،یکی دیگر از این راهکارها پژوهشگر و فعال مدنی حوزه آب ،سام خسروی فرد پژوهشگر بازگرداندن اعتماد شهروندان به حاکمیت و استقرار قانون از
است .تلاشهای ملی و بینالمللی محیط زیستی برای تدوین مسیر اصلاح دستگاه قضایی و بازگرداندن اعتماد عمومی به
سیاستهای آگاهانه محیط زیستی و اجرای آنها یکی دیگر از محیط زیست و حسین رئیسی حقوقدان شرکت داشتند.
راهکارهای پیشنهادی سام خسروی فرد است .چهارمین راهکار نیکآهنگ کوثر گفت «اگر درباره آینده ایران حرف میزنیم، نهاد عدالت می گذرد».
تهیه سیاستهای محیط زیستی جایگزین است .در این رابطه نادیده گرفتن وضعیت آب و نان مردم و همچنین تغییرات فرهاد ثابتان که از اعضای جامعه بهائیان ایران است گفت:
گروههای مخالف و به ویژه تبعیدیها میتوانند نقش مهمی شدید محیط زیستی ،نشانه بیتوجهی ما به واقعیتهای «مطالبه بهائیان این است که مثل سایر شهروندان با آنها
را ایفا کنند .این پژوهشگر معتقد است که «تهیه و تدوین سرزمینی است ».این کارشناس حوزه آب در ادامه افزود «وقتی برخورد شود .نه از حقوقی محروم باشند و نه امتیاز خاصی
چارچوبها و سیاستگذاریهایی مبتنی بر توسعه پایدار باید بیشتر فعالان نمیدانند که بهرهمندی از محیط زیست سالم به ایشان داده شود .در حالی که در جمهوری اسلامی خو ِد
یک حق بشری است ،وقتی اکثر سیاسیون حتی بحث تبدیل بهائی بودن جرم است ».به باور این استاد دانشگاه «ترسیم
پیش از وقوع گذار انجام شود». آب و بهداشت به حقوق بشر در سال ۲۰۱۰را نشنیدهاند، شفا ِف حقوق اقلیتها نه فقط به عنوان زیرمجموعهای از
حسینرئیسیوکیلحقوقبشرواستادحقوقوپژوهشهای باید نگران بود زیرا عدالت انتقالی بدون مدیریت عادلانه آب حقوق کلی شهروندی ،بلکه فراتر از آن ،ساز و کاری است برای
حقوقی دانشگاه اتاوا در کانادا در کنفرانس «عدالت در دوران
گذار؛ چالشها و راهکارها» گفت« :کشورها برای عقبنماندن میسرنیست». پیشگیری از تکرار این فجایع در آینده».
از یکدیگر ،سرعت توسعه را افزایش دادهاند و در جاهایی که نیکآهنگ کوثر در این کنفرانس بر یک واقعیت بسیار لادن بازرگان که یکی از شاکیان دادگاه حمید نوری در
توسعه پایدار و همهجانبه در نظر گرفته نشود ،افرادی آسیب مهم انگشت گذاشت« :ساخت سد کارون ۳یکی از بزرگترین استکهلم است و برادرش بیژن بازرگان در تابستان ۶۷در
میبینند .عدالت محیط زیستی یعنی شهروندان کمبرخوردار مهاجرتهای اجباری بعد از جنگ ایران و عراق را رقم زده زندان گوهردشت اعدام شد ،گفت «برای جلوگیری از تکرار
که در این مسیر آسیب میبینند ،باید بهنوعی خسارتشان است .بیشتر روستائیان از روستاهای حوزه کارون به شهر ایذه جنایت ،ضرورت دارد در مسیر دادخواهی و برقراری عدالت
مهاجرت کردند بنابراین وقتی امروز از کشته شدن مردم ایذه قدم برداریم و کسانی را که در قدرت بوده یا هستند ،پاسخگو
جبران شود». حرف میزنیم ،یادمان میرود که بسیاری از مهاجران اجباری کنیم .تجربه عدالت انتقالی در کشورهای دیگر نشان میدهد،
این حقوقدان مسئله دادخواهی در بحث عدالت محیط جایی جز ایذه نیافتند ،کاری برایشان نبود و فقر تحمیل شده عدالت انتقالی هرگز عدالت مطلق نیست ،بلکه مصالحهای
زیستی را حائز اهمیت فراوان خواند و گفت« :دادخواهی به وسیله دولت و سپاه و سدسازان روزگارشان را نه تنها برای است که از درگیری و بیعدالتی گذشته ناشی میشود .عدالت
محیط زیستی معمولا دادخواهی جمعی است ».حسین آن زمان که برای دههها سیاه کرده است .اینها کسانی بودند انتقالی تلاشی است برای رسیدن به آشتی ملی ،پس از طی
رئیسی در بخش دیگری از سخنانش گفت« :تسهیلکنندگان که دهها سال نان ما را با تولید گندم تامین کردند اما وقتی کردن مراحل تصدیق آسیب وارده ،عذرخواهی و پرداخت
امر گذار باید از موضوع اهمیت محیط زیست و آسیبهای
مربوط به آن آگاه باشند .باید پیشبینی کرد که در این حوزه بیآب شدند ،ما فراموششان کردیم». خسارت».
با چه چیزی مواجه خواهیم شد و باید برای دوران گذار سام خسرویفرد پژوهشگر محیط زیست یادآوری کرد که
برنامهریزی کنیم زیرا اگر زمین و محیط زیست را از دست «برخورداری از آب و محیط زیست سالم رکنی اساسی از ***
حقوق بشر است .سابقه توجه به این مسئله به ۱۹۷۲میلادی عدالت محیطزیستیواقتصادی
بدهیم ،در کجا میخواهیم دوران گذار را پیش ببریم؟» و نخستین کنفرانس جهانی محیط زیست در استکهلم باز در دومین روز کنفرانس «عدالت در
در پنل عدالت اقتصادی ،فرهاد ثابتان استاد اقتصاد در میگردد ».این پژوهشگر محیط زیست در اشاره به دوران دوران گذار :چالشها و راهکارها»
دانشگاه ایالتی کالیفرنیا گفت« :در حکومتهای اقتدارگرا و گذار افزود« :البته که حقوق بشر و محیط زیست مسئله
تمامیتخواه بسیاری از نارضایتیها ،که با سرکوب و خشونت مهمیست اما در دوران گذار یا در شرایط متشنج سیاسی و کنفرانس «عدالت در دوران گذار :چالشها و راهکارها» که
مواجه میشود ،ناشی از مشکلات اقتصادی است .تنش اجتماعی وضعیت متفاوت است .محیط زیست بیشتر آسیب
اجتماعی ،که از تبعیضات نهادینه اقتصادی سرچشمه میگیرد میبیند و گاه آسیبها جبرانناپذیرند و بر زندگی ما انسانها
و آن را دامن میزند ،بالطبع به نقض حقوق انسانی منجر
میشود و یا به نقض بیشتر این حقوق ،که از نارضایتیهای
سیاسی نشأت گرفته ،میافزاید .خط مشی اقتصادی در عدالت
انتقالی به مراتب فراتر از ذکر آمار و ارقام است .آنچه روند
عدالت انتقالی را هموار و شکوفا میکند تمرکز بر کاهش
نابرابری ،توزیع عادلانه ثروت ،و تخصیص منابع اقتصادی به
توازن بین برقراری عدالت برای قربانیان بیعدالتی و پیشبرد
اهداف توسعه و پیشرفت کلّی اقتصادی است .از این رو
موفقیت در عدالت انتقالی نه تنها مستلزم جبران خطاها
و فجایع گذشته است بلکه پیریزی آیندهای عادلانه برای
کامیابی و رفاه اقتصادی را نیز در بر میگیرد».
شیرین عبادی ،حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح ،و آرش
سرکوهی ،مشاور حقوق بشر پارلمان آلمان دیگر سخنرانان پنل
عدالت اقتصادی بودند .در پنل مقابله با اطلاعات نادرست
در دوران گذار شهرام القاسی استاد جامعهشناسی فرهنگ
و ارتباطات ،رویا کریمی مجد و مولود حاجیزاده ،هر دو
روزنامهنگار ،و عمار ملکی مدیر موسسه نظرسنجی «گمان»
حضورداشتند.
