Page 20 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۳۹ (دوره جديد
P. 20
صفحه۲0شماره1۹0۵
جمعه ۳تا ۹آذرماه 140۲خورشیدی
جنایتکار میتواند تنبیه شود ،اگر ارادهای برای آن
وجود داشته باشد!
بشار اسد در نشست سران اتحادیه عرب /جده /عربستان سعودی ۱۹ /مه / ۲۰۲3رویترز =تصاویر منتشره از جنایت نیروهای سوری در منطقه
غوطه شرقی نشان میدهد که گاز اعصاب به عنوان سلاح
حقوق بینالملل ،در کتاب «قانون جنگ و صلح» این منطق این اقدام اعضای جامعه مدنی سوری در مقابل جنایات کشتار جمعی ،که بر اساس مقاولهنامه منع سلاحهای
را چنان روشن و رسا میداند که با هر عقل سلیمی قابل رژیم بشار اسد و صدور حکم بازداشت از سوی قوه قضائیه شیمیایی ممنوع شده است ،توسط سوریه در مقابله
درک است .در حقیقت ،ضرورت تنبیه جنایتکار متجاوز یک کشور علیه رئیس کشوری دیگر ،بی هیچ تردیدی با مردم این کشور استفاده شده است .هرچند که این
به حقوق مردم بیگناه ریشههای عمیقی در نظم طبیعی میتواند مورد استفاده فعالان جامعه مدنی ایرانی قرار گیرد. مقاوله نامه توسط سوریه پذیرفته نشده ،اما از آنجا که
دارد .هرگاه این نظم در معرض خطر قرار گیرد ،اساس کاربرد سلاح شیمیایی ناقض قواعد آمره بینالمللی است،
انسانیت به خطر میافتد .به همین دلیل میتوان موضوع مقداری توضیح در باره این موضوع میتواند مفید باشد. رهبر سوریه و دیگر مقامات این کشور به عنوان جنایتکار
عقل سلیم را در مورد آن به کار برد که این حقیقت را به بر اساس قاعده «یا مسترد کنید یا محاکمه»[ ]vهرگاه
خوبی درک میکند که بدون هیچ توجیهی ،یا بدون نیاز به جنایاتی اتفاق افتد که دارای ماهیت بینالمللی باشد ،یعنی بینالمللی باید مورد پیگرد قانونی قرار گیرند.
مضامین مذهبی و الهی ،بر اساس اصول عدالت نهفته در اینکه به لحاظ اخلاقی وجدان جهانیان را تکان دهد ،و از =در صورت ارتکاب جنایت بینالمللی توسط مقامات
قانون طبیعت میتوان باید متجاوز را مجازات کرد ]vii[.این نظر حقوقی ناقض قواعد آمره بینالمللی باشد ،جنایتکار یک کشور ،آنها موضوع اصل صلاحیت جهانشمول قرار
تحت هیچ شرایطی نمیتواند از زیر بار مسئولیت فرار کند میگیرند .به موجب این اصل ،همه مصونیتهای سنتی
مسئولیت به عهده همه اعضای خانواده بشری است. و در همه حال باید محاکمه و مجازات شود .مبنای حقوقی مسئولان جنایتکار ،در هر ردهای که باشند ،از آنها سلب
ضرورت حفاظت از عدالت برای دفاع از حقوق مردم، این قاعده علاوه بر اینکه از حقوق بینالملل عرفی سرچشمه شده و آنها مشمول «یا استرداد کنید یا محاکمه» میشوند.
قاعده «یا استرداد کنید یا محاکمه» را بهعنوان مبنایی برای میگیرد ،در حقوق معاهداتی کنونی مانند مقاولهنامه در اینصورت اگر دادگاههای ملی کشوری مایل و یا قادر
اعمال اصل «صلاحیت جهانشمول» قرار میدهد .به موجب بینالمللی علیه شکنجه ،مقاولهنامه بینالمللی علیه تبعیض به محاکمه جنایتکار نباشند ،هرگاه آن جنایتکار پای خود
اصل یاد شده ،که امروزه جایگاه مهمی در حقوق کیفری نژادی و از همه مهمتر مقاولهنامه رم در اساسنامه دادگاه را از کشور خود بیرون گذارد ،برای قوه قضائیه کشورهای
بینالمللی دارد ،صرف نظر از نوع جنایت ،به عنوان مثال دیگر این حق وجود دارد که او را دستگیر کرده و محاکمه
جنایت علیه بشریت و یا جنایت جنگی ،و بیاعتنا به محل کیفری بینالمللی تبلور یافته است. کنند و یا اینکه به دادگاه صالحه دیگری اعم از ملی و یا
ارتکاب جنایت و همچنین تابعیت آمر و عامل جنایت، در چنین شرایطی ،یعنی ارتکاب جنایت بینالمللی، بینالمللی برای محاکمه مسترد نمایند .این اصل ریشه در
جنایتکار توسط هر کشوری میبایست مجازات شود .البته مقامات جنایتکار موضوع اصل صلاحیت جهانشمول[]vi
این نوع صلاحیت بر عهده کشورهایی است که پیشاپیش قرار میگیرند .به موجب این اصل ،همه مصونیتهای حقوق طبیعی و «اصل عدالت» دارد.
سنتی مسئولان جنایتکار ،در هر ردهای که باشند ،از آنها =دادگاههای بسیاری بر اساس این قواعد برگزار شده و
اجرای این اصل را پذیرفتهاند. سلب شده و آنها مشمول اصل «یا استرداد کنید یا محاکمه» در تازهترین نمونه که به ایران و جمهوری اسلامی مربوط
به این ترتیب ،اصل «صلاحیت جهانشمول» ساز و کاری میشوند .در اینصورت اگر دادگاههای ملی کشوری مایل میشود ،میتوان به محاکمه حمید نوری در یک دادگاه
بدیل برایدادخواهی قربانیانجنایتوخانوادههایی فراهم نباشند و یا قادر به محاکمه جنایتکار نباشند ،هرگاه آن سوئدی اشاره کرد .این قواعد در حقوق بینالملل راه فرار
میآورد که در جامعه آنها به دلیل سلطه حکومتهای جنایتکار پای خود را از کشور خود بیرون گذارد ،برای قوه
خودکامه ،امکانپذیر نیست .اینگونه حکومتها نوعی قضائیه کشورهای دیگر این حق وجود دارد که او را دستگیر جنایتکاران را مسدود کرده است.
شرایط امن برای جنایتکاران ایجاد کردهاند تا از بار مسئولیت کرده و محاکمه کنند و یا اینکه به دادگاه صالحه دیگری اعم
جنایی خود فرار کنند .صلاحیت جهانشمول این فرصت را محمود مسائلی – خبرگزاریها اعلام کردند حکم بازداشت
از جنایتکاران میگیرد .به همین دلیل ،دادگاههایی که از ملی و یا بینالمللی برای محاکمه مسترد نمایند. بشار اسد ،برادر او ماهر اسد ،و دو ژنرال ارتش در روز سه
اصل صلاحیت را در دفاع از قربانیان و منافع جامعه اجرا منطق نهفته در این قاعده شگرف بینالمللی را باید در شنبه ۱۴نوامبر به اتهام مشارکت در جنایات علیه بشریت و
میکنند ،به عنوان «آخرین راه حل قضایی» نامیده میشوند. «اصل عدالت» مستتر در حقوق طبیعی جستجو کرد که مشارکت در جنایات جنگی در جریان حملات شیمیایی در
به موجب آن حفاظت از جان مردم در همه شرایط امری اوت ۲۰۱۳در غوطه شرقی[ ،]iابتکار عدالت برای جامعه
علاوه بر این ،به دلیل خطیر بودن اینگونه جنایات مطلق و اجتنابناپذیر است .هوگو گروسیوس از پیشگامان باز[ ،]iiو آرشیو سوریه صادر شد .این حکم به دنبال شکایتی
صادر شد که در مارس ،۲۰۲۱سازمان غیردولتی فرانسوی-
سوری مرکز رسانهها و آزادی[ ]iiiبیان برای «جنایت جنگی»
و »جنایت علیه بشریت» علیه بشار اسد مطرح کرد.
تصاویر منتشره از جنایت نیروهای سوری در منطقه غوطه
شرقی نشان میدهد که گاز اعصاب به عنوان سلاح کشتار
جمعی ،که بر اساس مقاولهنامه منع سلاحهای شیمیایی
ممنوع شده است ،توسط سوریه در مقابله با مردم این
کشور استفاده شده است .هرچند که این مقاوله نامه
توسط سوریه پذیرفته نشده ،اما از آنجا که کاربرد سلاح
شیمیایی ناقض قواعد آمره بینالمللی است ،رهبر سوریه و
دیگر مقامات این کشور به عنوان جنایتکار بینالمللی باید
مورد پیگرد قانونی قرار گیرند.
هادی الخطیب بنیانگذار آرشیو سوریه گفت« :فرانسه با
صدور این حکم پیگرد موضع قاطعانهای اتخاذ کرد که جنایات
هولناکی را که ده سال پیش رخ داده ،نمیتوان نادیده گرفت.
ما میبینیم که فرانسه ،و امیدواریم کشورهای دیگر به زودی،
شواهد محکمی را که در طول سالها جمعآوری کردهایم
مورد توجه قرار داده و در نهایت بالاترین سطح مسئولیت
کیفری را برای جنایتکاران درخواست نمودهاند»]iv[.
