دولت‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان و همچنین ایالات متحده آمریکا در بیانیه‌ای مشترک در نشست شورای حکام به جمهوری اسلامی هشدار دادند عدم همکاری با بازرسان آژانس از جمله حذف نام بازرسان باتجربه و حرفه‌ای به بهانه تابعیت فرانسوی یا آلمانی آنها «وقت‌کُشی» و تلاش عامدانه برای مختل کردن فعالیت آژانس تلقی شده و پیامدهای جدّی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.
در مقدمه این بیانیه که ۲۳ نوامبر (دوم آذرماه) منتشر شد آمده، «یک سال پیش، هیأت مدیره آژانس در واکنش به عدم همکاری ایران با آژانس در مورد مسائل اساسی پادمانی، قطعنامه صادر کرد. از زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنج سال پیش پرسش‌هایی را در مورد مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده احتمالی در ایران مطرح کرد، این سومین قطعنامه بود. از آن زمان، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نقاط مختلف سؤالاتی را در مورد چنین فعالیت‌هایی در چهار مکان مطرح کرد. در آن قطعنامه اعلام شد که ضروری و فوریست که ایران برای اطمینان از راست‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای، اقدام و تمام مسائل پادمان باقیمانده را روشن کند.»
اکنون یک سال بعد، بی‌توجهی مداوم رژیم ایران به تعهداتش، از جمله پایبندی به تصمیمات این هیئت، به اوج خود رسیده است. گزارش آژانس واضح است: جمهوری اسلامی ایران نه تنها از همکاری با آژانس برای حل و فصل مسائل باقیمانده وقت‌کُشی می‌کند، بلکه بطور عمدی توانایی آژانس را برای انجام مأموریت راست‌آزمایی مختل می‌کند. اقدامات رژیم ایران نه تنها با تعهدات قانونی‌اش مغایرت دارد، بلکه با نادیده گرفتن مقررات جهانی منع گسترش تسلیحات اتمی، تعهدات هسته‌ای خود را نقض می‌کند.
دولت‌های غربی عضو هیأت مدیره شورای حکام پس از چنین مقدمه‌ای به چهار مورد اساسی اشاره کرده‌اند:
مخفی کردن ذرات و تجهیزات آلوده
«نخست، [رژیم] ایران هنوز توضیحات فنی معتبری برای ذرات کشف شده اورانیوم با منشأ انسانی در مکان‌هایی مثل ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده و آژانس از مکان فعلی مواد هسته‌ای مرتبط و تجهیزات آلوده مطلع نیست. ایران حتا در سطحی‌ترین سطح نیز وارد عمل نشده درست برخلاف این واقعیت که همکاری با آژانس یک تعهد قانونی ناشی از توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی ایران است.»
شورای حکام در بیانیه خود پرسیده با توجه به این وضعیت «آیا هیچکدام از مواد هسته‌ای و یا تجهیزات آلوده مورد استفاده در این مکان‌ها در ایران همچنان باقی مانده است؟»
درخواست تکراری آمریکا و اروپا از جمهوری اسلامی: باید فوری مسائل مربوط به مواد هسته‌ای و تجهیزات آلوده در توزقوزآباد و ورامین روشن شود!
-آنچه حالا انگلیس، آلمان، فرانسه و آمریکا به عنوان طرفین برجام از جمهوری اسلامی خواسته‌اند موضوعی قدیمی و تکراریست و درواقع حمایت از بیانیه‌ای… pic.twitter.com/2CVA8odCvb
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 14, 2023
منشاء ناشناخته ذرات اورانیوم غیرمجاز
«دوم، اختلاف در مورد [شناسایی] مواد هسته‌ای در تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم حل نشده باقی مانده است. توضیحات قبلی [رژیم] ایران از نظر فنی معتبر نبود. بنابراین برای آژانس قابل قبول نیست. این موضوع به محور اصلی مأموریت پادمانی آژانس مربوط می‌شود که شامل فعالیت‌های مخفی در مکان‌های اعلام نشده از جمله [تولید] فلز اورانیوم است که برخی از آنها منشأ ناشناخته دارند و ممکن است هنوز خارج از پادمان باشند. همچنین قابل ذکر است که این موضوع به نگرانی‌های پادمانی مربوط می‌شود که آژانس قبلاً در مورد سایت لویزان- شیان دنبال می‌کرد که ایران نیز بطور اساسی نتوانست به آن رسیدگی کند.»
ج.ا تولید «اورانیوم فلزی» را «عملیاتی» کرد؛ هشدار اروپایی‌ها: این اقدامات گام جدّی برای تولید سلاح اتمی است!
دیپلمات‌های ج.ا به اطلاع آژانس انرژی اتمی رسانده‌اند که «تولید صفحات سوخت سیلیساید» (اورانیوم فلزی) برای استفاده در رآکتور تهران «عملیاتی» شدهhttps://t.co/HgVnEUmJ3j pic.twitter.com/6slxntSoSR
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 7, 2021
جمهوری اسلامی ایران قصدی برای اجرای تعهدات خود ندارد
«سوم، ایران اجرای بیانیه مشترک چهارم مارس را با وجود تلاش‌های گسترده مدیرکل آژانس برای دستیابی به پیشرفت نادیده گرفته است. این گزارش‌ها بسیار واضح است: عدم پیشرفت در اجرای هر یک از سه عنصر اصلی بیانیه مشترک، امکان ادامه اجرای آن را زیر سؤال می‌برد. اکنون واضح است که ایران با حُسن نیت به اجرای بیانیه مشترک نزدیک نشده و هیچ قصد جدی برای اجرای کامل تعهداتش از خود نشان نداده است. ما از [رژیم] ایران می‌خواهیم که فوراً با آژانس برای نصب تجهیزات نظارتی در صورت درخواست همکاری کند و دسترسی فوری به داده‌های دوربین‌ها را که در حال حاضر مخفی می‌کند فراهم آورد و شکاف‌های ضبط شده را برطرف کند. بدون این اطلاعات، آژانس فاقد اطلاعات اساسی در مورد توانایی [جمهوری اسلامی] ایران برای گسترش برنامه غنی‌سازی اورانیوم است.»
رویترز به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: جمهوری اسلامی ایران برای ساخت سه بمب اتم اورانیوم ممنوعه دارد
خبرگزاری رویترز گزارش داد «ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با غنای ۶۰ درصد از ۶/۷ کیلوگرم در ماه سپتامبر (شهریور) به ۱۲۸/۳ کیلوگرم افزایش یافت».
-برای ساخت هر بمب اتم… pic.twitter.com/JTyp7V1dTo
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 15, 2023
مختل کردن فعالیت بازرسان
«چهارم، ایران نگرش خصمانه خود نسبت به آژانس را دوچندان کرده و با تصمیم خود برای حذف تعدادی از بازرسان با تجربه در ماه سپتامبر، سیستم پادمان را تهدید می‌کند. به گفته مدیرکل آژانس، این تصمیم افراطی و غیرموجه مستقیماً و بطور جدّی روی توانایی آژانس برای اجرای مؤثر مأموریت راست‌آزمایی در ایران تأثیر می‌گذارد. گزارش آژانس روشن می‌کند که این وضعیت نه تنها بی‌سابقه است، بلکه بطور واضح مغایر با همکاری‌هایی است که برای تسهیل اجرای مؤثر توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی لازم است. این غیرقابل قبول است که [رژیم] ایران در برابر اظهارات کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نام‌های بازرسان آژانس را بر اساس تابعیت آنها به عنوان اقدامی تلافی‌جویانه حذف کند. کار فنی مستقل آژانس نمی‌تواند مشمول تفسیر سیاسی ایران از دیدگاه‌های دیگر کشورهای عضو به این شکل باشد. ما محکومیت شدید مدیرکل از اقدامات [جمهوری اسلامی] ایران را تکرار می‌کنیم و از ایران می‌خواهیم آن را لغو کند و سریعاً این بازرسان را مجدداً تعیین نماید.»
اخراج یک سوم بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران به تلافی بیانیه دولت‌های غربی علیه جمهوری اسلامی
-آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که جمهوری اسلامی در اقدامی بی‌سابقه حدود یک سوم از باتجربه‌ترین بازرسان را از ورود به سایت‌های اتمی ایران منع کرده است که این رویه… pic.twitter.com/uMlvAbDubY
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 17, 2023
در پایان این بیانیه تأکید شده عدم تمایل رژیم ایران به همکاری با آژانس برای حل این اختلافات، در کنار عدم شفافیت، با توجه به سابقه‌ی آن در ساخت تأسیسات هسته‌ای مخفی، کاملاً غیرقابل قبول و عمیقاً نگران‌کننده است. اعضای غربی شورای حکام پرسیده‌اند «آیا ایران در حال تلاش برای از میان بردن شکافی است که مدعی است برای ساختن تأسیسات هسته‌ای مخفی وجود ندارد؟!»
آنها تهدید کرده‌اند نادیده گرفتن هشدارهای هیأت مدیره آژانس نمی‌تواند بدون پیامد باشد. هرچه جمهوری اسلامی ایران مسیر آگاهانه عدم همکاری خود را ادامه دهد، این شورا به این نتیجه نزدیکتر خواهد شد که آژانس قادر به راست‌آزمایی عدم انحراف برنامه هسته‌ای آن نیست.
در این بیانیه همچنین آمده است که ما مجدداً تأکید می‌کنیم که اگر عدم همکاری جمهوری اسلامی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به این نتیجه برساند که نمی‌تواند پاسخ پرسش‌های خود را پیدا کند، گزارش‌های بیشتر و بحث در هیئت مدیره را ضروری نمی‌دانیم.
این بیانیه پس از آن صادر شد که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد جمهوری اسلامی مجوز بازرسان باتجربه و حرفه‌ای آژانس را لغو می‌کند. همان بازرسانی که در ژانویه ۲۰۲۳ تغییراتی را در خروجی آبشار یا خوشه سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم متوجه شدند که جمهوری اسلامی آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش نداده بود. این تغییرات غنی‌سازی اورانیوم را تا درجه‌ی ۸۳/۷ درصد که رکورد به شمار می‌رفت می‌رساند.
