گزارش جدیدی از سوی وبسایت خبری JNS به نقل از منابع دفاعی اسرائیل، پرده از ابعاد نگرانکنندهای از برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران برداشته است. به گفته یعقوب لاپین تحلیلگر نظامی اسرائیلی اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که شماری از دانشمندان ایرانی بطور مخفیانه در حال توسعه اجزای حیاتی یک سلاح هستهای بودهاند؛ فراتر از آنچه در چارچوب غنیسازی اورانیوم اعلام شده است.
این برنامه پنهان، که از قرار معلوم بطور موازی با پروژههای علنی در حال اجرا بوده، شامل طراحی و آمادهسازی قطعات لازم برای ساختن سلاح— مانند چاشنی انفجاری، سامانههای انتقال، و محفظههای اورانیوم غنیشده— بوده است. این موضوع از نگاه تحلیلگران اسرائیلی، به معنای عبور جمهوری اسلامی ایران از «نقطه بیبازگشت» در مسیر تسلیحاتی هستهای است.
بر اساس این گزارش، همین ارزیابی اطلاعاتی باعث شد که سطح هشدار در اسرائیل به شدت افزایش یابد. مقامات ارشد از جمله نخستوزیر بنیامین نتانیاهو، وزیر دفاع یوآو گالانت و رئیس ستاد کل ارتش ژنرال هرتزی هالوی، پس از جلساتی فوقسرّی، تصمیم به اجرای عملیات گستردهای علیه تأسیسات هستهای ایران گرفتند—عملیاتی که با عنوان «طلوع شیران» (Operation Rising Lion) در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۲۵ آغاز شد.
طبق اطلاعات منتشرشده، سایت نطنز به عنوان مرکز اصلی غنیسازی اورانیوم و محل استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته، یکی از اهداف محوری این حمله بود. منابع امنیتی مدعیاند که فعالیتهایی مرتبط با مونتاژ سلاح هستهای در این سایت در جریان بوده است. علاوه بر نطنز، مراکز دیگری نظیر تأسیسات زیرزمینی فردو و مجتمع اتمی اصفهان نیز مورد حمله قرار گرفتند. حملات با استفاده از ترکیبی از جنگندههای دوربرد، پهپادهای انتحاری، و موشکهای نقطهزن انجام شد. به نقل از مقامات اطلاعاتی اسرائیلی، این عملیات منجر به نابودی بخشی از تجهیزات حساس، و کشتهشدن چندین دانشمند کلیدی و مقامات فنی در برنامه هستهای ایران شده است.
این گزارش هشدار میدهد که رژیم حاکم بر ایران اکنون توانایی فنی لازم برای گریز هستهای را داراست—یعنی ساخت یک سلاح هستهای عملیاتی در مدتزمانی بسیار کوتاه، شاید در عرض چند روز، در حالی که جمهوری اسلامی پیشتر سطح غنیسازی خود را به ۶۰٪ رسانده بود؛ سطحی که تنها چند گام با ۹۰٪ موردنیاز برای تولید بمب فاصله دارد. اسرائیل نگران است که ادامه این مسیر، همراه با توسعه قطعات تسلیحاتی، عملاً امکان مهار برنامه هستهای ایران را غیرممکن کند؛ به ویژه با توجه به اینکه برخی از تأسیسات حیاتی در اعماق زمین ساخته شدهاند و در برابر حملات هوایی تا حد زیادی مقاوم هستند.
به همین دلیل، در روزهای اخیر شاهد به مرحله اجرا درآمدن دکترین جدیدی در سیاست بازدارندگی اسرائیل بودهایم: دکترین حمله پیشگیرانه، پیش از آنکه رژیم ایران بطور قطعی از آستانه هستهای عبور کند. این تغییر رویکرد، نه صرفاً واکنشی تاکتیکی، بلکه بخشی از یک استراتژی تازه برای جلوگیری از تثبیت جایگاه هستهای جمهوری اسلامی ایران در نظم امنیتی منطقهای است.
این تحولات ممکن است معادلات دیپلماتیک درباره پرونده هستهای ایران، روابط تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، و سیاست خارجی دولت ترامپ را نیز تحتتأثیر قرار دهد؛ به ویژه اگر شواهدی از نقض فاحش تعهدات رژیم ایران در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) ارائه شود.
یعقوب لاپین معتقد است آنچه امروز روشنتر از همیشه بهنظر میرسد، این است که جمهوری اسلامی نهتنها به توسعه قابلیتهای هستهای ادامه داده، بلکه همزمان زیرساختهای لازم برای ساخت واقعی یک سلاح را نیز فراهم کرده است. عملیات «طلوع شیران» نشان داد که اسرائیل اینبار تصمیم گرفته بجای نظاره، ابتکار عمل را به دست بگیرد.
*منبع: Jewish News Syndicate
*ترجمه و تنطیم: دیوید اعتباری