مراسم مذهبی شیعیان در دهه اول ماه محرم در ایران همیشه از حال و هوای خاصی برخوردار بوده است. این مراسم که بیش از چند سده است در محله‌های مختلف شهرها و روستاهای ایران در غالب «تکیه» و «هیئت‌های عزاداری» برگزار می‌شود، در ایران به یکی از مناسبت‌هایی تبدیل‌شده که همه افراد از مذهبی و غیرمذهبی، مسلمان و غیرمسلمان آن را می‌شناسند و خاطرات یا تصاویری از حال و هوای برگزاری این مراسم در ذهن دارند.
در ایرانِ امروز دیگر سال‌هاست هیئت‌ها و شرکت در این مراسم به ویژه بخش خیابانی آن که عبور دسته‌های عزاداری با صدای سنج و دمام از کوچه و خیابان است، شامل افراد مذهبی نمی‌شود و بسیاری از دختران و پسران جوانی که چندان مذهبی به نظر نمی‌رسند نیز در آن شرکت می‌کنند.
در دهه‌های گذشته، سازمان تبلیغات اسلامی با کمک به هیئت‌هایی که در شهرها و محله‌های مختلف مراسم عزاداری برگزار می‌کنند، تلاش در حفظ این آیین مذهبی در ایران دارد. تلاشی که در قالب رسمیت بخشیدن به فعالیت هیئت‌های عزاداری با صدور مجوز تا ارائه کمک مالی برای پوشش بخشی از هزینه‌های برگزاری این مراسم صورت می‌گیرد. برای نمونه شهرداری تهران هر ساله پیش از شروع دهه محرم نمایشگاهی با عنوان «عطر سیب» برگزار می‌کند که در آن تجهیزات موردنیاز و همچنین مواد غذایی مانند برنج و روغن به هیئت‌های عزاداری عرضه می‌شود؛ هیئت‌هایی که در شهر تهران تعدادشان تا بیش از ۲۰ هزار ارزیابی می‌شود. همچنین امسال به هیئت‌های رسمی مبالغی معادل ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به عنوان کمک از سوی شهرداری تهران تعلق گرفت. البته مسئولان هیئت‌های عزاداری در تهران معتقدند آنها در ده روز مراسم هزینه‌هایی چند ده میلیون تومانی دارند که عموما از طریق کمک‌های مردمی و تاجران تامین می‌شود.
در این میان یکی از آیین‌هایی که در این مراسم و دیگر مراسم مذهبی در ایران رواج دارد، پخش نذری است. عبارت نذری همیشه برای ما یادآور غذاهای مختلفی است که در خیابان‌ها یا بین اعضای فامیل و همسایگان پخش می‌شود و حتی اگر سال‌ها باشد از ایران خارج‌شده باشیم، خاطره‌ای از غذای نذری و طعم آن را به یاد داریم.
البته غیر از «قیمه پلو» که در ایران به غذای امام حسین معروف شده و در کنار انواع آش و چلومرغ و چلوکباب، در سال‌های گذشته شیرموز، نسکافه، میگوی سوخاری و پیتزا هم به لیست غذاها و نوشیدنی‌های نذری اضافه شده است. حتی امسال جام نیوز گزارشی از مردی در رشت منتشر کرد که هر سال لواشک و آب انار و مسقطی را به عنوان نذری میان کودکان پخش می‌کند. ماجرا از اینجا شروع شده که پسر این شخص برای برآورده شدن خواسته‌اش این نذر را می‌کند و پس از اینکه به مراد دلش می‌رسد ترکیبی از لواشک دستچینی (نوعی لواشک)، آب انار و مسقطی را بین ۳۰ نفر از همکلاسی‌هایش تقسیم می‌کند.از آن سال به بعد تا امروز که تقریبا ۹ سال از آن ماجرا می‌گذرد پدر خانواده هر سال این نذر را ادا می‌کند و لواشک‌ها را بین کودکان و خردسالان تقسیم می‌کند.
نذری دادن در ایران تنها رویکرد مذهبی و اعتقادی ندارد و برای برخی جنبه سیاسی نیز پیداکرده است. به عنوان نمونه هیات رزمندگان شهر اصفهان امسال غذای نذری خود را در بسته‌بندی متفاوتی از نوع «دلواپسان» و مخالفت با توافق هسته‌ای عرضه کرد. همچنین روزنامه آفتاب یزد در گزارشی عنوان کرد برخی کاندیداهای احتمالی انتخابات مجلس شورای اسلامی با ورود به هیئت‌های عزاداری، ضمن ایراد سخنرانی‌های انتخاباتی و سیاسی، حاضران را برای شرکت در مراسم نذری خود دعوت می‌کنند. این نمایندگان برای پخش غذا در روزهای محرم گاهی تا چند صد میلیون تومان خرج می‌کنند.
اما امسال در اتفاقی بی‌سابقه در ایران، سازمان مردم‌نهاد کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) اقدام به پخش نذری کتاب کرد. اعضای این «ان جی او» یا سازمان مردم‌نهاد (سمن) در شب‌های مختلف دهه عاشورا در هیئت‌های مختلف شهر اهواز حضور پیداکرده و زیر عنوان «نذر کتاب» به توزیع رایگان کتاب پرداختند. این سمن تنها دریکی از ایستگاه‌های نذر کتاب خود در محله حصیرآباد اهواز ۲۰۰ جلد کتاب به ارزش ۲۵ میلیون ریال در بین مردم این منطقه به صورت رایگان توزیع کرد.
«کاشت» که از ابتدای تابستان ۱۳۹۲ فعالیت‌های فرهنگی- اجتماعی خود را آغاز نموده است، تا کنون مبتکر و آغازگر فعالیت‌های فرهنگی- مردمی بسیاری بوده و توانسته نه تنها در میان سمن‌های استان خوزستان بلکه در سطح ایران جایگاه ویژه‌ای کسب کند. مشارکت در کسب عنوان «اهواز اولین پایتخت کتاب ایران»، برپایی نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خیریه کتاب، برگزاری اردوهای فرهنگی، شرکت در برنامه‌های روز ملی درختکاری، پاک‌سازی محیط در همکاری با سمن «رفتگران طبیعت»، بزرگداشت مفاخر ادبی ملی و منطقه‌ای، برنامه‌های رونمایی کتاب با حضور نویسندگان بومی، بزرگداشت جشن‌های باستانی و برگزاری دوره‌های آموزش مفاهیم فرهنگ شهروندی از جمله فعالیت‌های این سمن در مدت دو سال و نیم فعالیت است.
دست‌اندرکاران این سازمان مردم‌نهاد می‌گویند هدف کلان سازمان «کاشت»، تقویت شاخص‌های فرهنگِ شهروندی در استان خوزستان بر اساس و محور افزایش سرانه مطالعه هست، زیرا آنها اعتقاد دارند توسعه فرهنگی مبنا و زیربنای توسعه پایدار است و بی‌شک توسعه فرهنگی میسر نخواهد شد، مگر آنکه میل و اشتیاق به خواندن کتاب در یک جامعه فزونی یابد. «کاشت» با تمرکز بر گسترش دانش شهروندی قصد دارد، گفتگو، تساهل، مدارا و همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام مستقر در جغرافیای استان خوزستان را سرلوحه کار خود قرار داده و تمامی فعالیت‌های آموزشی و میدانی خود را در این راستا مدیریت کند.
رضا فریدونی، مدیرعامل کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) پس از برپایی نخستین ایستگاه نذر کتاب در اهواز و انتشار خبر آن در سایت‌های داخل ایران، اعلام کرد: «با خبری شدن این کار، اتفاق عجیب و دور از انتظاری افتاد، از سر تا سر ایران پیام‌های همبستگی و رضایت از اجرای چنین برنامه‌ای دریافت کردیم. همه اقشار از این حرکت استقبال کردند و همین موضوع اراده دوستان و همکاران ما را در سمن «کاشت» برای پیگیری و ادامه مصرانه پروژه «نذر کتاب» دو چندان کرد.»
این ابتکار «کاشت» البته یک پرسش نیز به همراه دارد که هر چند «نذر کتاب» رویکردی فرهنگی و جذاب است اما آیا افرادی هم که با توجه به مشکلات اقتصادی ایران از داشتن یک وعده غذای کامل محروم‌اند، کتاب را به غذای نذری ترجیح می‌دهند؟
