ساعاتی پس از آنکه دولتهای فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیهای مشترک به مقامهای جمهوری اسلامی هشدار دادند که «باید بگویید اورانیومهای غیرمجاز را کجا مخفی کردید» سخنگوی وزارت خارجه رژیم ایران گفت «اروپاییها نباید وارد فاز تخریب روند دیپلماتیک شوند.»
ناصر کنعانی ۱۹ شهریور این بیانیه را «غیرسازنده» و «خلاف حُسن نیت» خواند و گفت اروپاییها باید «برای ارائه راه حل جهت پایان دادن به اختلاف نظرهای معدود باقیمانده نقش فعالتری ایفا کنند.»
این مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی همچنین عنوان کرد «باعث تاسف است که سه کشور اروپایی با این بیانیه نسنجیده، گام در مسیر رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست مذاکرات گذاشتهاند و بدیهی است در صورت تداوم چنین رویکردی، باید مسؤلیت نتایج آن را نیز بپذیرند.»
دولتهای فرانسه، آلمان و بریتانیا پس از ماهها مماشات با جمهوری اسلامی به امید آنکه پس از لغو تحریمهای جمهوری اسلامی بخشی از کمبود نفت و گاز در اروپا پس از آنکه جمهوری اسلامی بستهی پیشنهادی جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را با اگر و مگر و پافشاری بر زیادهخواهیهای خود نپذیرفت، لحن خود را تغییر دادند.
سه کشور اروپایی در بیانیهای اعلام کردند جمهوری اسلامی متأسفانه بجای استفاده از فرصت برای توافق به گسترش برنامه هستهای خود که «فاقد توجیه غیرنظامی» است ادامه داده و در مورد ذرات اورانیوم کشف شده در تأسیسات اتمی اعلام نشده پاسخ قانعکنندهای به آژانس نداده است.
جمهوری اسلامی توافق اتمی را مشروط به بسته شدن تحقیقات آژانس در مورد وجود مواد رادیواکتیو در سایتهای مریوان، تهران و ورامین کرده است. آمریکا نیز توافق را منوط به برچیده شدن بخش عمدهای از پروژههای اتمی جمهوری اسلامی و بازرسیهای دائمی آژانس از تأسیسات اتمی نظامی کرده است.
هشدار رافائل گروسی نسبت به تبدیل ایران به یک کرهشمالی دیگر در زمینه سلاح اتمی!
🔹«تجربه کره شمالی نشان داد اگر تلاشهای دیپلماتیک در مسیر اشتباه پیش برود چه پیامدی خواهد داشت…https://t.co/40dWe95x3Y pic.twitter.com/sjjwtvePGV
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 24, 2021
علاوه بر این به نظر میرسد انگیزههای دولت جو بایدن و تیم سیاست خارجی او برای دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی به شدت کاهش یافته است. در همین ارتباط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی که ۱۶ شهریور منتشر شد نوشته است که آمریکا در روند مذاکرات هستهای «سردرگم» شده و با همین پیشفرض به بررسی علل و ابعاد «سردرگمی» ایالات متحده پرداخته است.
در این گزارش با اشاره به «کاهش محبوبیت جو بایدن در آمریکا» آمده با توجه به افزایش ضریب نفوذ جمهوریخواهان در معادلات سیاسی آمریکا به ویژه در آستانه برگزاری انتخابات میاندورهای ماه نوامبر بایدن در موقعیت بسیار شکننده و سخت قرار گرفته و امکان کوتاه آمدن در مقابل جمهوری اسلامی را ندارد.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز یکی از دلایل اصلی آشفتگی در دولت بایدن برای توافق با جمهوری اسلامی را مجموعهای از فشارهای اسرائیل معرفی کرده است.
رسانههای حکومتی در ایران مینویسند بیانیه تند سه کشور اروپایی علیه جمهوری اسلامی و تکرار ادعاهای رافائل گروسی مدیرکل آژانس و خط و نشان کشیدن علیه تهران است.
پایگاه خبری «نور نیوز» وابسته به «شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی» در گزارشی با عنوان «همافزایی رژیمصهیونیستی و مدیرکل آژانس برای جلوگیری از توافق» مینویسد «در حالی که رژیم صهیونیستی با پیگیری برنامه سیاسی و رسانهای گسترده، تلاش همهجانبهای را برای ایجاد مانع در مسیر به نتیجه رسیدن مذاکرات رفع تحریمها در دستور کار دارد، گروسی با انتشار مجدد گزارشهای جهتدار نقش مکمل خود در این فضا را به خوبی پیگیری میکند.»
بنبست مذاکرات اتمی و غنیسازی ۹۰ درصدی و اصرار جمهوری اسلامی بر «توانایی ساخت بمب اتم»
یائیر لاپید نخستوزیر اسرائیل یک هفته پیش از این اعلام کرد کارزاری فشرده برای جلوگیری از توافق احیای برجام آغاز شده است. او پیشتر نیز گفته بود تا حدود زیادی فشارهای اسرائیل برای متوقف کردن توافق غربیها با جمهوری اسلامی نتیجه داده اما فشارها همچنان ادامه خواهد داشت.
مؤسسه «کویینسی» که تریتا پارسی از اعضای پیشین نایاک در آن فعال است در گزارشی با اشاره به اینکه احتمال «احیای برجام» بسیار کاهش پیدا کرده نوشت «اسرائیل از هر روشی برای نابودی برجام استفاده میکند» و «بیش از هر زمان دیگری به هدف خود نزدیکتر شده است.»
منابع اروپایی پیش از این گفته بودند احتمالاً مذاکرات برجام تا پیش از انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا که اواسط آبانماه برگزار میشود به نتیجه نخواهد رسید.
طبق قوانین آمریکا کنگره باید طی ۳۰ روز برای بررسی هرگونه توافقی که منجر به برداشته شدن تحریمها علیه رژیم ایران میشود زمان داشته باشد. با توجه به اینکه مخالفتها در آمریکا در مورد برجام به اوج خود رسیده بعید به نظر میرسد که «احیای برجام» در شرایط کنونی عملی شود. ضمن اینکه پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات کنگره شرایط را برای جمهوری اسلامی از آنچه هست پیچیدهتر خواهد کرد.
برخی تحلیلگران بیانیه ۱۰ سپتامبر سه کشور اروپایی را اعلام ضمنی شکست مذاکرات احیای توافق اتمی و «مرگ برجام» ارزیابی کردهاند.