کمبود گاز در ایران سبب کاهش سهم گاز به بخش صنعت شده بطوری که انجمن تولیدکنندگان فولاد اعلام کرده گاز اختصاص یافته به این صنعت به یک سوم کاهش پیدا کرده و گاز واحدهای پتروشیمی قطع شده است.
در شرایطی که پیشتر مقامات جمهوری اسلامی از عدم کمبود گاز در کشور و قطع نشدن گاز صنایع خبر داده بودند اما سهمیه گاز اختصاص یافته به بخش صنعت با شروع فصل سرما کاهش پیدا کرده است. این در حالیست که مقامات جمهوری اسلامی تبلیغ می‌کردند که اروپا با سرمای زمستان به دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین با کمبود گاز روبرو خواهد شد و برای توافق اتمی مجبور به امتیاز دادن خواهد شد!
در روزهای گذشته خبرهایی درباره قطع گاز پتروشیمی‌ها منتشر شد؛ رسانه‌های داخلی از قطع گاز پتروشیمی‌ها به دلیل سرمای هوا و احتمال افزایش مصرف گاز خبر داده بودند. در این خبرها تأکید شده بود که قطع گاز باعث شده تا بسیاری از واحدهای پتروشیمی به ویژه متانول‌سازها «اورهال» (تعمیرات اساسی) اجباری داشته باشند.
در این میان، احمد مهدوی ابهری نماینده دوره‌های پنجم و هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی و در حال حاضر دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران مدعی شده بود که تا کنون هیچکدام از پتروشیمی‌ها با قطع گاز مواجه نشده‌اند، اما اعلام شده که آمادگی لازم برای این مسئله ایجاد شود.
در حالی که مقامات مسئول می‌کوشند تا کمبود گاز در کشور به ویژه برای صنایع را پنهان کنند اما پس از خبرهایی درباره قطع گاز در پتروشیمی‌ها، خبر دیگری از کاهش سهم گاز صنایع فولادی به یک سوم گزارش شد بطوری که در برخی شهرک‌ها و نواحی صنعتی و صنایع بزرگ کمبود و قطع گاز وجود دارد.
در همین رابطه رضا شهرستانی عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد اعلام کرده که «صنعت فولاد روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند که متأسفانه امروز این عدد به ۱۵ میلیون مترمکعب محدود شده یعنی گاز مورد نیاز صنعت فولاد به حدود یک سوم رسیده است.»
رضا شهرستانی با اشاره به تأثیر کمبود گاز بر تولید فولاد گفته که این مشکل باعث شده که در برخی از بخش‌های این صنعت از سوخت‌های جایگزین مانند مازوت، نفت سیاه و گازوئیل استفاده شود: «تولیدکنندگان برای اینکه از بحران گذر کنند چاره‌ای جز استفاده از مازوت ندارند چرا که یا باید تولید را به صورت مطلق متوقف کنند و یا مشکلات محیط زیستی ایجاد شده را به تن بخرند.»
قطع و اُفت فشار گاز در چند شهرک صنعتی بزرگ دیگر نیز گزارش شده است. مدیر صنایع فلزی سازمان صمت استان خراسان نیز خبر از قطع قریب‌الوقوع گاز داده و گفته «قرار است قطعی منحصر به صنایع بزرگی باشد که مشعل دوم دارند اما در این قطعی، طبق قانون بهبود فضای کسب و کار، دولت باید ضرر ناشی از قطع انرژی را به واحدها بپردازد که البته تا کنون خبری از این موضوع در هیچ موردی در دسترس نیست.»
فرماندار هشترود نیز گفته که «کلیه صنایع تولیدی، سردخانه‌ها، مرغداری‌ها، گاوداری‌ها، گلخانه‌ها و.. حتما برای تهیه سوخت دوم اقدام کنند تا در مواقع بحران دچار ضرر و زیان نشوند.»
پیشتر در همین رابطه ۲۸ آبان مدیر «دیسپاچینگ» (سیستم اطلاعات و کنترل) شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد در روزهای سرد سال، در صورت عدم کاهش مصرف گاز خانگی و تجاری احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیشتر برای نیروگاه‌های کشور وجود دارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان نیز مهرماه امسال از قطع گاز در صنایع این کشور خبر داده بود: «پیش‌بینی می‌کنیم صنایع استان مانند سال قبل دچار چالش خواهند شد و قطعی گاز داشته باشند.»
در چنین شرایطی دیگر ادعاهای پیشین مقامات حکومتی درباره داشتن منابع کافی گاز و قطع نشدن گاز صنایع کارآیی ندارد و اظهاراتی درباره مشکلاتی که بر سر تأمین گاز وجود دارد به گوش می‌رسد.
حمیدرضا عراقی مدیرعامل پیشین شرکت ملی گاز ایران درباره کمبود گاز در کشور گفته که منحنی تولید گاز در ایران رو به نزول است و با گذشت زمان شدت کاهش تولید بیشتر می‌شود تا جایی که تا چند سال آینده کلا اُفت می‌کند.
مدیرعامل پپیشین شرکت ملی گاز مسائلی چون کمبود تکنولوژی، کاهش سرمایه‌گذاری و اکتشاف را از جمله دلایلی دانسته که ایران با وجود غنی‌ترین منابع گاز طبیعی، نتواند حتی نیاز کشور را بطور کامل تأمین کند.
حمیدرضا عراقی معتقد است بحران گاز «بدتر از بحران آب خواهد بود» و مقامات از دولت تا نمایندگان محلی شواری اسلامی باید به فکر باشند یعنی «روی مخازن جدید، فشارافزایی مخازن موجود و هم بهینه‌سازی مصرف تمرکز کنند.»
همانطور که حمیدرضا عراقی اشاره کرده، ناتوانی جمهوری اسلامی در جذب سرمایه‌گذاری سبب شده ایران در برداشت از میدان گازی مشترک با قطر، میدان پارس جنوبی، هم موفق باشد. در همین رابطه سجاد خلیلی معاون نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت در توییتر اعلام کرده که «با وجود سهم کمتر ایران از میدان پارس جنوبی، مقدار تولید روزانه آن بیشتر از همسایه جنوبی است.»
بر اساس این گزارش، میدان پارس جنوبی از بزرگترین منابع گازی مستقل جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس و به فاصله ۱۰۰ کیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار دارد. در سال ۶۹ با حفر نخستین چاه اکتشافی در این میدان وجود گاز تأیید شد.
سهم ایران از این میدان ۹۷۰۰ کیلومتری، ۳۷۰۰ کیلومتر است و با ذخایر ۱۴ هزار میلیارد مترمکعب حدود ۸درصد از ذخایر کل جهان را دارد. حجم ذخایر میعانات گازی این میدان ۱۸ میلیارد بشکه برآورد شده است. توسعه این میدان در سال ۷۶ از سوی ایران آغاز شد. ظرفیت برداشت روزانه ایران ۷۰۵ میلیون مترمکعب بوده که بیشتر از قطر است.
#آلمان و #قطر قرارداد گاز بستند که از ۲۰۲۶ بمدت ۱۵ سال ادامه خواهدداشت.
این درحالیست که بخش مهم این منابع گاز در قلمرو ایران و با شرایط زمین‌شناسی و استخراج مناسبتری قراردارد و میتوانست با قیمت ارزانتر و برای مدت طولانی‌تر با #ایران بسته شود اگر که جمهوری اسلامی در قدرت نمیبود! pic.twitter.com/TXxGiys4cB— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 29, 2022
برداشت تجمعی ایران از میدان مشترک پارس جنوبی از ابتدای توسعه آن تا کنون بیش از ۲ هزار میلیارد مترمکعب بوده که با سرمایه‌گذاری بیش از ۸۰ میلیارد دلاری محقق شده، ارزش محصولات پارس جنوبی تا ابتدای بهمن ۱۴۰۰ برابر با ۳۶۰ میلیارد دلار بود.
در شرایطی که جمهوری اسلامی حتی از تولید و توزیع گاز برای نیاز داخلی کشور شکست خورده، قطر به تازگی قراردادی برای صادرات گاز به آلمان به مدت ۱۵ سال از سال ۲۰۲۶ به بعد امضا کرده است.
