احسان دهقانی معاون امور اقتصادی و بازرگانی صندوق توسعه وابسته به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران از تصمیم این وزارتخانه برای مزایده ۱۹ بنای تاریخی خبر داد.
وی در این زمینه گفته «این مزایده در اردیبهشت ماه جاری و با عنوان نهضت واگذاری حق بهره‌برداری بناهای تاریخی برگزار می‌شود.»
برای شرکت در مزایده خرید این بناها به صورت الکترونیک ثبت نام به عمل می‌آید تا به گفته دهقان خریداران «فرصت برابر» و فروشندگان «شفافیت در عملکرد» داشته باشند.
برخی از این بناها عبارتند از: خانه دانشمندی، حمام قلعه، خانه بهادرالملک، ارگ راین، باغ هرندی، کاروانسرای زعفرانیه، کاخ ناصرالدین میرزا، عمارت اربابی لیقوان و کاروانسرای گوئجه بئل.
گفتنی است پیش از این نیز شماری از آثار تاریخی مانند خانه سرهنگ ایرج و کاخ ناصرالدین میرزا پیشتر نیز به مزایده گذاشته شده بودند، اما سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از آنها ناکام مانده بود.
دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی بخشی از این بناها را به به خاطر بدهی واگذار کرده‌اند. از جمله «خانه ناصرالدین میرزا» که به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شد. این خانه تعمیر و مرمت شد و حالا مسئولان صندوق از ماه‌ها پیش برای فروش آن اقدام به انتشار آگهی مزایده کردند.
خانه ناصرالدین میرزا در سال ۱۲۸۵ قمری به فرمان وی با مساحت چهار هزار و ۵۰۰ متر ساخته می‌شود که امروز تنها ۹۱۸ متر از فضای بیرونی و حدود ۸۷۰ متر زیربنا از عمارت مجلل آن باقی مانده است. از ویژگی‌های بارز این بنا می‌توان به چهارصفه بودن، تزئینات ارزشمند و گنبد کلاه‌فرنگی آن اشاره کرد. این بنا یکی از دو بنای گنبدی‌شکل تهران و با معماری منحصر به فرد کویری در قلب پایتخت است.
از سوی دیگر گزارش‌ها نشان می‌دهد بعضی از بناهای تاریخی نیز بی‌سر و صدا برای فروش به مزایده گذاشته می‌شوند. آژانس خبری مسیحیان ایران «محبت نیوز» اواخر اسفند ۱۴۰۱ گزارش داد «سازمان اموال و املاک ستاد اجرایی فرمان امام» تنها کلیسای گرگان را که در یکی از بهترین نقاط و در مرکز این شهر قرار دارد، با شرایط و تهسیلات ویژه برای فروش گذاشت.»
این در حالیست که جمهوری اسلامی در مصادره و فروش اموال و دارایی‌های کلیساها از جمله «باغ شارون» در ولدآباد کرج نیز کارنامه‌‌ی تخریبی دارد. این باغ با زمینی به مساحت ۱۰ هزار متر مربع سال ۲۰۱۵ حدود دو نیم میلیون دلار قیمت داشت.
بعضی بناهای تاریخی نیز در سطح استان‌ها به مزایده گذاشته شده که در فهرست ۱۹ بناهای اعلامی برای فروش قرار ندارند اما به اسم «بهره‌برداری» از آنها در حال واگذاری است.
