در آخرین روزهای آذرماه بار دیگر آلودگی هوا چند استان ایران را با بحران روبرو کرده و مدارس در چند شهر کشور تعطیل شدند. آمارها نشان می‌دهد آلودگی هوا سالانه جان دست‌کم ۴۵ هزار نفر را در ایران می‌گیرد.
استان‌های تهران، اصفهان، خوزستان، مرکزی، البرز و آذربایجان شرقی با آلودگی شدید هوا روبرو هستند. میزان آلودگی در چند شهر به حدی بالا بوده که مدارس تعطیل و کلاس‌ها به صورت آنلاین برگزار شده است.
سازمان هواشناسی نیز با صدور هشدار سطح زرد از پایداری جوّ و سکون هوا و تداوم آلودگی هوا از دوشنبه (۲۷ آذر) تا جمعه برای شهرهای اصفهان، اهواز، یزد، تهران، اراک،کرج، سمنان، مشهد، تبریز قزوین، خبر داد.
خبرگزاری «فارس» گزارش داده که بر اساس داده‌های شرکت کنترل کیفیت هوا، میانگین کیفیت هوای مناطق ۲۲ گانه تهران با شاخص ۱۵۲ همچنین وضعیت ۹ شهر استان تهران در وضعیت قرمز و ناسالم قرار دارند.
این گزارش افزوده که میانگین کیفیت هوای مناطق ۲۲ گانه تهران هم اکنون با شاخص ۱۵۲ در وضعیت قرمز و ناسالم قرار دارد. بر اساس این گزارش ۱۷ ایستگاه سنجش کیفیت در مناطق شهر تهران وضعیت قرمز آلودگی هوا را نشان می‌دهد.
همچنین شهرهای باقرشهر با شاخص ۱۷۸، پاکدشت با شاخص ۱۵۸، شهریار با شاخص ۱۵۳، قرچک با شاخص ۱۷۸، ورامین با شاخص ۱۶۲، اسلامشهر با شاخص ۱۶۶، باغستان با شاخص ۱۵۸، پیشوا با شاخص ۱۶۳ و رباط کریم با شاخص ۱۵۴ در روز دوشنبه در وضعیت «قرمز» آلودگی هوا و «ناسالم» اعلام شدند.
از ابتدای امسال در تهران ۹ روز هوای پاک، ۱۸۳ روز هوای قابل قبول، ۷۰ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۰ روز هوای ناسالم در روز شمار شاخص آلودگی هوا به ثبت رسیده است.
میرمحمد غراوی معاون استاندار تهران نیز فعالیت آموزشی کودکستان‌ها و مدارس ابتدایی استان تهران به غیر از فیروزکوه و بخش رودبارقصران در دو نوبت صبح و عصر امروز را غیرحضوری و مجازی اعلام کرده بود. همچنین به افراد متعلق به گروه‌های حساس مانند کودکان، افراد سالمند، بیماران قلبی و تنفسی همچنین زنان باردار هشدار داده شده است که از رفت‌وآمد در فضای باز خودداری کنند.
خبرگزاری‌های درون ایران بعد از ظهر دوشنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۲ گزارش دادند که کارگروه اضطرار آلودگی هوا پس از برگزاری جلسه در استانداری تهران اعلام کرد که با توجه به اعلام سازمان هواشناسی و به منظور حفظ سلامت دانش آموزان، تصمیم گرفته شد تا مهدهای کودک، مدارس مقطع ابتدایی، این استان به غیر از شهرستان فیروزکوه در ۲ نوبت صبح و عصر روز سه‌شنبه ۲۸ آذر تعطیل و آموزش از طریق فضای مجازی و به صورت غیر حضوری دنبال شود.
مدیرکل روابط عمومی استانداری تهران نیز پیش از ظهر امروز با اشاره به تشدید آلودگی هوا و نامه دانشگاه علوم پزشکی از برگزاری جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا استان خبر داده بود.
استان‌های اصفهان، خوزستان، مرکزی، البرز و آذربایجان شرقی نیز با آلودگی شدید هوا روبرو هستند. بر اساس گزارش‌ها تمامی مدارس شهر اصفهان و ۹ شهر دیگر این استان امروز به دلیل آلودگی هوا تعطیل هستند و فعالیت آنها غیرحضوری اعلام شده است.
شاخص هوای شهر اصفهان ۱۷۰ و وضعیت آلودگی هوا «قرمز» اعلام شده است. شاخص هوا در زرین شهر با ۱۷۴، شاهین شهر با شاخص ۱۵۷ و قهجاورستان با ۱۵۵ AQI در وضعیت ناسالم برای عموم شهروندان و مبارکه با شاخص ۱۳۵ ناسالم برای گروه‌های حساس است.
در همین حال گزارش شده که ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای شهرهای مجاور اصفهان از جمله سجزی، خمینی شهر، نجف آباد، منطقه صنعتی دولت آباد و کاشان قطع هستند!
در پی آلودگی کم‌سابقه در استان اصفهان منصور شیشه‌فروش مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان از ایجاد محدودیت برای فعالیت صنایع بزرگ استان به دلیل کاهش آلودگی هوا خبر داده است. او سوزاندن مازوت در نیروگاه‌های استان را انکار کرده و گفته «این محدودیت شامل کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد مبارکه می‌شود.»
آلودگی از ابتدای هفته استان‌های مختلف را در شرایط بحرانی قرار داده است. شاخص کیفی هوای پنج شهر در استان خوزستان نیز وز گذشته «قرمز» اعلام شده بود. شاخص کیفیت هوای تبریز نیز در وضعیت «ناسالم» برای گروه‌های حساس قرار گرفته بود.
دکتر محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران نیز با بیان آماری تکاندهنده از خسارت جانی ناشی از آلودگی هوا گفته «سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در کشور به دلایل منتسب به آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و حدود ۷۰۰۰ تا ۹۰۰۰ مورد از این مرگ‌ومیر‌ها مربوط به ساکنان تهران است.»
او همچنین درباره خسارت اقتصادی ناشی از آلودگی هوا گفته که «آلودگی هوا سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد کشور و حدود ۲.۵ میلیارد دلار به اقتصاد پایتخت خسارت می‌زند؛ یعنی حدود ۴ تا ۵ درصد GDP یا تولید سرانه ناخالص داخلی و این عدد خیلی بزرگ است!»
دکتر محمدصادق حسنوند افزوده که واقعیت این است که آلودگی هوا در جنوب و شمال شهر تهران فرق می‌کند. ما بیشترین میزان غلظت آلاینده‌ها یا همان ذرات معلق را در مناطقی مثل منطقه ۲۱ در ناحیه شادآباد، منطقه ۱۷، ۱۸ و ۱۹ و همچنین حدود شهرری داریم. یعنی میانگین غلظتی که در جنوب غرب و جنوب تهران وجود دارد، نسبت به بالا‌های مناطق ۱ و ۲ شهر تهران بیش از ۲ برابر است.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران با بیان اینکه «میزان غلظت PM ۲.۵ که مهم‌ترین آلاینده شهر تهران است، در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۲۷ درصد افزایش پیدا کرد» گفته که «امسال هم با این روندی که داریم پیش می‌رویم، پیش‌بینی می‌شود که آلودگی هوا در مقایسه با سال ۱۴۰۱ بدتر هم بشود چرا که بر اساس داده‌های سه چهار روز قبل، در ۶۰ تا ۷۰ درصد ایستگاه‌ها تاکنون ۶ تا ۷ درصد افزایش غلظت داشته‌ایم.»
جواد حیدریان دبیر تحریریه «تجارت فردا» در مطلبی نوشته که آلودگی هوای شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران، دو منشأ دارد. یکی از عوامل آلودگی منابع ثابت مانند واحدهای صنعتی، تولیدی، واحدهای شن و ماسه، فعالیت‌های معدنی، مصارف خانگی و اداری و مواردی از این دست است. منشأ دیگر منابع متحرک از جمله خودروهای سواری، موتورسیکلت‌ها، خودروهای سنگین، اتوبوس‌های شهری، هواپیماها و… هستند؛ اما آنچه امروز عامل آلودگی است مازوت‌سوزی است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشتر در گزارشی اعلام کرده بودجه مورد نیاز حل مساله آلودگی هوا در کل کشور حداقل ۲۰۶ هزار میلیارد تومان به عنوان سهم دولت است.
در این گزارش آمده که در شهر تهران، حدود ۱۰۷ هزار میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است که بخشی از آن از سوی دولت، بخشی از سوی شهرداری‌ها، بخشی آورده متقاضیان و باقی از سایر منابع قابل تامین است اما در عوض این میزان سرمایه‌گذاری، علاوه بر آنکه حداقل ۱۷۶ هزار میلیارد ریال عایدی اقتصادی ناشی از کاهش آلودگی هوا به دست می‌آید، حداقل ۲۷/۸ درصد از آلاینده‌های گازی و ۱۹/۶ درصد از آلاینده ذرات معلق کاهش پیدا خواهد کرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزوده که «با فرض تأمین بودجه سایر منابع و نهادهای آلاینده، دولت باید سالانه ۴۱ هزار میلیارد تومان و معادل ۵۲ درصد از بودجه عمومی کشور برای کاهش آلودگی هوا صرفاً در ۹ کلانشهر (تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، اهواز، قم، اراک، کرج و کرمانشاه) در نظر بگیرد.»
