آمار جان باختن کارگران در محل کار بر اثر حادثه نشان می‌دهد طی شش ماه نخست امسال بطور متوسط ماهانه ۱۸۰ کارگر در کشور جان خود را در محل کار از دست می‌دهند. رعایت نکردن استانداردهای ایمنی سبب شده کارگران به دلایل مختلف از جمله اصابت جسم سخت، برق‌گرفتگی، سوختگی، کمبود اکسیژن و سقوط از ارتفاع جان خود را از دست بدهند.
بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی، در شش ماه نخست سال ۱۴۰۲، هزار و ۷۷ کارگر بر اثر حوادث حین کار جان خود را از دست دادند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال پیش با آمار ۹۳۱ نفر، ۱۵/۷ درصد افزایش داشته است.
در میان کارگرانی که جان خود را در شش ماه نخست امسال در محل کار از دست داده‌اند هزار و ۶۶ مورد مرد و ۱۱ نفر زن بودند.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد که استان تهران با ۲۱۷، اصفهان با ۸۱ و مازندران با ۷۰ مورد، بیشترین آمار مرگ‌های حوادث کار را در فاصله فروردین تا شهریور امسال داشتند.
«سقوط از ارتفاع» با ۴۹۸ نفر، «اصابت جسم سخت» با ۲۴۶ نفر اصلی‌ترین دلایل جان باختن کارگران در محل کار است. در رده‌های بعدی «برق‌گرفتگی» با ۱۵۵، «سوختگی» با ۶۵ و «کمبود اکسیژن» با ۳۵ مورد قرار دارند. همچنین پزشکی قانونی علت مرگ ۷۸ کارگر را در گزارش خود اعلام نکرده است.
اکبر شوکت رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی نیز به خبرگزاری «ایلنا» گفته که کارگران ساختمانی با مشکل «بالا بودن آمار نقص عضو و مرگ» به خاطر «عدم ایمنی در محیط کار و سقوط» مواجه هستند.
این فعال صنفی افزوده که «بهداشت حرفه‌ای» و «سلامت شغلی» کارگران ساختمانی، از مسائلی‌ست که کمتر مورد توجه قرار گرفته و فهم آن، ضرورت‌هایی در بحث ایمنی کار و بیمه و حقوق این کارگران را نمایان خواهد ساخت.
به گفته اکبر شوکت در قانون کار و تبصره‌های آن در زمینه بهداشت شغلی نیروی کار، مرتبط با مواد ۷۵ و ۸۳ این قانون و دستورالعمل یا آیین نامه «حمل بار با دست» که سقف بار قابل حمل برای کارگر را ۲۰ کیلوگرم عنوان می‌کند. اما کارگران ساختمانی در ایران روزانه مدام وزن‌های ۴۰ و ۵۰ کیلویی بلند می‌کنند.
از سوی دیگر نبود رعایت نشدن «بهداشت حرفه‌ای» سبب می‌شود که برخی کارگران اگر چه در طول اشتغال بر اثر حادثه در محیط کار نمی‌میرند اما دچار «مرگ خاموش» می‌شوند.
اکبر شوکت در این رابطه گفته که کارگران ساختمانی در ایران علاوه بر مشکلاتی مثل دیسک شدید و آرتروز و فشار بر اندام و استخوان‌ها که خارج از وصف است و عملا کارگر ساختمانی را در سن ۵۰ سالگی زمین‌گیر می‌کند، کارگر ساختمانی همچنین گرد و غبار موادی را استنشاق و وارد ریه خود می‌کند که همگی سمی هستند.
رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی گفته مواردی از قبیل «بهداشت حرفه‌ای» و سلامت در محیط کار اگر در مشاغلی مثل کارگران ساختمانی رعایت نشود، مصداق مرگ خاموش است. یعنی درست است که فرد مانند سقوط از ساختمان یا فروریختن مصالح بر سرش دچار مرگ و نقص عضو نمی‌شود، اما به مرور در اثر فشار ناشی از بار روی بدن و فیزیک استخوان و اندام، یا استنشاق مواد به کار رفته در تولید، به مرور دچار بیماری شدید و مرگ زودرس می‌شود. اما از آنجا که برخی تصمیم‌گیران در این حوزه خود کارفرمای بخش ساختمانی هستند یا به مافیای ساخت و ساز نزدیک‌اند، امکان تغییر و قانون‌گذاری در حوزه بهداشت شغلی کارگر ساختمانی مثل ماجرای بیمه و مزد آنان دشوار شده است.
روزنامه «شرق» در شماره امروز پنجشنبه در گزارشی با اشاره به آمار سازمان پزشکی قانونی درباره مرگ کارگران بر اثر حادثه در محیط کار نوشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شمار حوادث حین کار در ایران را نسبت به میانگین جهانی «پایین» دانسته و تأکید کرده این وزارتخانه همواره تلاش کرده تا با اقداماتی ایمنی محیط کار را افزایش دهد.
علی‌حسین رعیتی‌فرد معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در واکنش به گزارش سازمان پزشکی قانونی اعلام کرد تعداد کارگران جانباخته در سال گذشته «نصف آمار پزشکی قانونی» بوده و تعداد آنها مطابق اطلاعاتی که ما داریم، ۷۱۱ کارگر در سال ۱۴۰۱ بوده‌اند که بر اثر حوادث ناشی از کار جان باخته‌اند.
انکار آمار بالای مرگ کارگران در محل کار در حالیست که اواخر آذرماه امسال محمدجواد فاطمی رئیس انجمن حمایت از بیماران سوختگی (ققنوس) اعلام کرده که «کارگران هم می‌سوزند و هم برق‌گرفتگی برای آنها اتفاق می‌افتد و یکی از موضوعات مهم این است که تقریبا سالی ۲ هزار کارگر دچار سوختگی الکتریکی می‌شوند.»
سالانه دو هزار کارگر در ایران قربانی سوختگی ناشی از برق می‌شوند
به گفته محمدجواد فاطمی علت این سوختگی‌ها که اکثرا در پروژه‌های ساختمانی اتفاق می‌افتد اینست که سیم برق از محیط کار‌ی کارگران رد می‌شود، عایق‌سازی و ایمن‌سازی هم نمی‌شود، حریم‌ها رعایت نمی‌شود و کارگر ممکن است در زمانی که میله داربست را در دست دارد، به این سیم‌های برق گیر کرده و کارگر دچار برق‌گرفتگی شود.
رئیس انجمن حمایت از بیماران سوختگی با بیان شایع بودن این سوختگی‌ها در بین کارگران ساختمانی گفته «مطالعه‌ای هم که ما در خصوص این افراد داشتهایم ۶۵ درصد آنها حداقل یک عضوشان را از دست داده‌اند و یا دست یا پای‌شان قطع شده است. برخی از این افراد دو دست یا دو دست یک پا را از دست می‌دهند. حتی بیماری هم داشتهایم که دو دست و دو پای خود را به علت سوختگی الکتریکی از دست داده و قطع شده است.»
رعایت حریم در پروژه‌ها، عایق‌سازی یا انتقال خطوط برق به زیرزمین از جمله راهکارهایی است که محمدجواد فاطمی برای کاهش آمار سوختگی‌های الکتریکی در محیط کار به آنها اشاره می‌کند. او افزوده که انجمن حمایت از بیماران سوختگی از نهادها و وزارتخانه‌های مسئول از جمله وزارت کشور، شهرداری‌ها و نظام مهندسی خواسته برای رعایت این نکات و ایمن‌سازی محیط کار اقدام کنند.
هر روز و هر هفته گزارش‌ها و خبرهایی درباره مرگ کارگران در محل کار در نقاط مختلف ایران منتشر می‌شود. روز سه‌شنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۲ سقوط سبد حمل بار جرثقیل تاورکرین در یک کارگاه ساختمانی، موجب مرگ و مصدومیت سه کارگر ساختمانی شد. بر اساس گزارش‌ها به دلیل پاره شدن سیم بکسل مصالح ساختمانی روی سه کارگر افغانستانی حین انجام کار سقوط کرد که در نتیجه آن یک کارگر جان باخت و دو کارگر دیگر به بیمارستان انتقال داده شدند.
همچنین دو حادثه در شهر سبزوار سبب جان باختن یک کارگر و مصدوم شدن یک کارگر دیگر شد. یک کارگر ساختمانی در خیابان «جهاد» سبزوار حین کار در «ارتفاع غیر همتراز» یک ساختمان بر اثر برخورد با زمین دچار حادثه شد و جان باخت. در حادثه دیگر، یک کارگر دیگر حین انجام کار در یک ساختمان خیابان «معلم» بر اثر بی‌احتیاطی و رعایت نشدن اصول ایمنی از ارتفاع ساختمان سقوط کرد و به شدت مصدوم شد.
در بیستم آذرماه نیز ۷۵ کارگر یک کارخانه تولیدکننده ظروف آرکوپال در شهرک صنعتی راوند کاشان دچار مسمومیت تنفسی شدند. یک روز بعد نیز ۲۰ کارگر زن در این کارخانه با مسمومیت تنفسی روبرو شدند. منابع کارگری گزارش دادند که مسمومیت تنفسی ۹۵ کارگر این کارخانه طی دو روز متوالی به دلیل نشت گاز مونوکسید کربن روی داده است.
هجدهم آذرماه نیز پنج کارگر پیمانکاری شاغل در تلمبه‌خانه شرکت نفت برداسپی کوهدشت هنگام لایروبی انبار ایستگاه پمپاژ این شرکت در منطقه شیرواند گندابه شهرستان کوهدشت بر اثر گازگرفتگی جان باختند. پیکر بی‌جان این کارگران حدود یک روز بعد توسط مأموران مجهز به ماسک اکسیژن و پس از تخلیه گازهای سمی از این انبار بیرون آورده شد.
