وزیر بهداشت جمهوری اسلامی در حالی مدعی است که ایران قوی‌ترین حوزه نظام سلامت در منطقه را دارا است که در عمل ساختار درمان و سلامت ایران با بحران‌های جدی روبروست. فرسودگی بیمارستان‌ها و خالی شدن ساختار درمانی از نیروی کار با خودکشی و استعفا و مهاجرت کادر درمان از جمله مشکلات مهمی است که بخش درمان در ایران را با تهدیدهای جدی دست به گریبان کرده است.
روز گذشته بار دیگر خبر خودکشی یک پزشک متخصص دیگر منتشر شد. سمیرا آل سعیدی، پزشک فوق تخصص روماتولوژی و استاد دانشگاه تهران، و مادر یک کودک خردسال در پی خودکشی جان باخت.
دکتر مهدی عبدوس، پزشک، در صفحه «ایکس» نوشت که سمیرا آل سعید یک روز پیش از خودکشی، «برنامه دارویی خودکشی خود را با رزیدنت‌ها مطرح کرده؛ آنها موضوع را جدی نگرفته و سر به سر ایشان هم می‌گذارند.»
دکتر مهدی عبدوس نوشته «پزشکان بیشتر از سایر اقشار جامعه در معرض تنش و استرس‌های فراوان کاری هستند آنها سرمایه کشور هستند؛ احترام را حفظ کنید؛ تنهای‌شان نگذارید.»
مطهره گونه‌ای دانشجوی محروم از تحصیل رشته دندانپزشکی دانشگاه تهران هم با انتشار خبر خودکشی سمیرا آل سعیدی در «ایکس» نوشته: «این خون‌ها و جان‌های عزیز که از بین می‌روند بر دوش وزارت بهداشت جمهوری اسلامی است.»
دکتر سمیرا آل سعیدی فوق تخصص روماتولوژی به زندگی خود پایان داد
پس از اعلام خبر درگذشت دکتر سمیرا آل سعیدی فوق تخصص روماتولوژی، رئیس بیمارستان «شریعتی» تهران ششم اردیبهشت طی یک پیام رسمی درگذشت وی را تسلیت گفت.
دکتر احمدرضا جمشیدی در این پیام نوشت، «خبر اندوهبار درگذشت دکتر… pic.twitter.com/51ZTb2Jz4j
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 26, 2024
خودکشی سمیرا آل سعیدی کمتر از یک ماه پس از خودکشی دکتر پرستو بخشی، متخصص ۳۵ ساله قلب در بیمارستان ابن‌سینا در شهرستان دلفان، گویای اینست که خودکشی کادر درمان به «پدیده» مهمی تبدیل شده که گویا برای وزارت بهداشت جمهوری اسلامی اصلا اهمیتی ندارد.
خودکشی دانشجویان ترم‌های آخر پزشکی که دوران انترنی یا رزیدنتی خود را سپری می‌کنند و همچنین پزشکان تازه فارغ‌التحصیل شده به یک پدیده در ایران تبدیل شده بطوری که آمار خودکشی رزیدنت‌ها و دستیاران تخصصی پزشکی ۱۰ برابر خودکشی جمعیت عمومی کشور است.
در نیمه دی‌ماه و تنها در طول یک هفته خبر خودکشی سه عضو کادر درمان شامل یک رزیدنت چشم‌پزشکی، یک رزیدنت روانپزشکی و یک دندانپزشک تازه فاغ‌التحصیل منتشر شد.
پدیده خودکشی پزشکان جوان؛ «نگوییم خودکشی، بگوییم کشتار سیستماتیک توسط وزارت بهداشت»
در آنسو موج مهاجرت و به تازگی موج استعفای کادر درمان به ویژه پرستاران نیز یکی دیگر از زنگ خطرها برای ساختار درمانی ایران است که در این مورد نیز وزارت بهداشت نسبت به پیامدهای این روند بی‌تفاوت بوده و است.
در روزهای گذشته چهل نفر از پرستاران و کادر اتاق عمل بیمارستان «شهدای تجریش» در شمال تهران با امضای یک طومار به‌صورت دستجمعی استعفا کرده‌اند. برخی گزارش‌ها تأکید دارند شمار کادر درمان شاغل در این بیمارستان که قصد داشتند این طومار را امضا کرده و استعفا دهند بیشتر بوده اما کادر حراست و مدیریت بیمارستان با تهدید اجازه بیشتر شدن تعداد امضاها را ندادند.
در طومار امضاشده توسط ده‌ها تن از کادر درمان بیمارستان «شهدای تجریش» آمده «با توجه به اعتراضات بسیار و در پی پیگیری‌های مکرر و عدم رسیدگی به مطالبات بر حق این قشر زحمت کش و عدم پاسخ به کاستی‌ها، بی عدالتی‌ها و با توجه به اهمیت والا و حساسیت کار این گروه و مورد کم لطفی قرار گرفتن از سوی مسئولین این مرکز به دلایل فوق قادر به همکاری با این مجموعه نبوده و عدم همکاری خود را اعلام می‌کنیم.»
این گروه از پرستاران دلایل خود را به این شرح اعلام کرده‌اند: «نرخ کم و توهین آمیز اضافه کاری، حقوق و نرخ پایین کارانه و عدم پرداخت تعرفه طبق دستورالعمل مصوب، حق اشعه و حق لباس و حق مسکن مصوب وزارت کار، شیفت‌های بدون توافق اضافه و سنگین، کمبود نیروی کار انسانی و فشار کار زیاد وارده بر پرسنل، فقدان احترام در محیط کار، انجام کارهای نامرتبط و خارج از شرح وظایف مانند کارهای مرتبط با داروخانه ، منشی، کمک بهیار و…»
به گزارش وبسایت «تجارت نیوز» یکی از پرستاران امضاکننده طومار استعفا گفته «مشکل ما پرداخت نشدن مطالبات و میزان پرداختی‌ها بابت کارانه و تعرفه‌گذاری است؛ ضمن اینکه از اضافه‌کار اجباری، شیفت‌های طولانی و حق‌الزحمه ناچیز اضافه‌کاری به ستوه آمده‌ایم.»
این پرستار افزوده که «ما بارها مطالبه‌گری و پیگیری کردیم اما چون راه به جایی نبردیم و مورد بی‌مهری فراوان واقع شدیم، تصمیم به استعفا گرفتیم…»
همزمان محمد شریفی‌مقدم دبیر کل خانه پرستار با اشاره به استعفای دسته‌جمعی ده‌ها تن از کادر درمان بیمارستان «شهدای تجریش» از وضعیتی فوق بحرانی گفته که دیگر به بهبود آن هم امیدی نیست!
او گفته «متاسفانه وضعیت فوق بحرانی است. بارها دراین‌باره به مسئولان وزارت بهداشت و درمان هشدار داده شده اما هیچ‌وقت این هشدارها را جدی نگرفته‌اند. مساله اینجاست که تجمعات پرستاری نشانه خوبی به حساب می‌آمد چراکه حاکی از امید آنها به اصلاح وضعیت بود اما وقتی پرستاران استعفا می‌دهند یا ترک کار می‌کنند، یعنی دیگر امیدی نیست.»
به گفته دبیر کل خانه پرستار آمارهای رسمی نشان می‌دهد ۱۵ درصد نیروی پرستار کشور ترک خدمت کرده‌اند که با توجه به تعداد ۱۵۰ هزار نفری پرستاران شاغل یعنی ترک کار ۲۰ هزار پرستار را نشان می‌دهد.
محمد شریفی مقدم گفته «کمبود پرستار باعث شده پرستاران را مجبور به اضافه‌کار اجباری کنند. کار در شرایط سخت و ساعات طولانی اولین نتیجه‌اش می‌شود بالا رفتن خطا و پایین آمدن کیفیت خدماتی که به بیماران ارائه می‌شود. چطور ممکن است انتظار داشته باشیم یک پرستار به سه شیفت متوالی بتواند بدون خطا عمل کند. از یک طرف کمبود نیروی پرستار و از طرف دیگر مشکلات معیشتی پرستاران را وادار می‌کند در شیفت‌های متوالی کار کنند و نتیجه‌اش می‌شود خسارت دیدن مردم.»
او افزوده که «فشار کاری در نهایت یا باعث مرگ ناگهانی پرستاران می‌شود؛ به عنوان نمونه همان اتفاقی که برای پرستار بابلی چند روز پیش رخ داد و البته از این دست مرگ‌ومیرها در کادر پرستاری به وفور اتفاق می‌افتد اما کسی در مورد آن حرفی نمی‌زند؛ یا اینکه باعث می‌شود این افراد به دلیل نداشتن هیچ امیدی به بهبود وضعیت کاری و زندگی خود به مرگ خودخواسته دست بزنند.»
هشدار درباره «فروپاشی نظام سلامت» به دلیل انصراف از تحصیل و کار، و مهاجرت کادر درمان
ساختار درمانی کشور در دیگر محورها نیز وضعیتی بحرانی را تجربه می‌کند؛ به تازگی گزارشی درباره عفونت‌های بیمارستانی به دلیل فرسودگی بیمارستان‌ها منتشر شده است.
روزنامه اینترنتی «فراز» در گزارشی نوشته که هرچند که آمارهای دقیقی از مرگ‌ومیر ناشی از عفونت بیمارستانی وجود ندارد، اما برخی مطالعات شیوع آن را در ایران ۰/۳۲ تا ۱/۹ درصد برآورد کردند. این آمار وقتی نگران کننده می‌شوند که بدانیم حدود ۷۰ درصد بیمارستان‌های کشور فرسوده هستند و همین فرسودگی از عوامل اصلی ابتلا به عفونت بیمارستانی است. این همان چالشی است که نظام سلامت ایران را تهدید می‌کند و جان‌های بسیاری را در سال‌های آتی به خطر خواهد انداخت.
این گزارش افزوده به گفته معاون وزارت بهداشت حدود ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در ایران وجود دارد که بیش از ۷۰ درصد آن فرسوده است. براساس برآورد‌ها تامین اعتبار فقط ۵۰ هزار تخت فرسوده نیاز به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار دارد و باید دست‌کم سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای آن در نظر گرفته شود. موضوعی که با توجه به کسری بودجه دولت مغفول مانده و باعث عقب‌ماندگی در این حوزه شده است.
بخش دیگری از این گزارش تأکید کرده که بر اساس شاخص HSI که ابزاری برای سنجش ایمنی بیمارستان‌ها است، در سال‌های اخیر شاخص ایمنی بیمارستان‌های ایران ۳۶ از ۱۰۰ بوده است. آماری که خود گویای برای به صدا درآوردن زنگ خطر کافی است.
آشفتگی در ساختار درمان و سلامت ایران در حالی مرزهای هشدار را نیز پشت سر گذاشته که وزیر بهداشت جمهوری اسلامی مدعی است ایران قوی‌ترین حوزه نظام سلامت در منطقه را دارا است.
بهرام عین اللهی وزیر بهداشت جمهوری اسلامی گفته «امروزه نظام سلامت ایران قوی‌ترین حوزه نظام سلامت منطقه است. از اهداف مهم ما با تشکیل دفتر نمایندگی مقام رهبری در ستاد وزارت بهداشت، اسلامی شدن دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان آرمان و ایده بوده و ما به افراد دانشمند و متعهد نیاز داریم.»
وزیر بهداشت جمهوری اسلامی فارغ از بحرانی که در حوزه درمان و سلامت کشور گسترش می‌یابد، گفته «پیگیری مصوبات مقام رهبری، گفتمان سازی، هماهنگی نظام سلامت با حوزه های علمیه، تقویت نیروهای انقلابی و غیره از مهمترین موارد هدف‌دار در دفتر نمایندگی مقام رهبری در ستاد وزارت بهداشت است.»
