ساعاتی پس از اعلام شناسایی موقعیت دو راننده مدفون شده در معدن شن و ماسه شازند، خبر توقف عملیات امداد و نجات منتشر شد.
لطف‌الله پرندین فرماندار شهرستان شازند غروب روز دوشنبه ۲۸ خردادماه اعلام کرده همزمان با آواربرداری و جابجایی سنگ‌ها، کوه به میزان یک‌چهارم بار اول ریزش کرد و به دلیل خطرات احتمالی، ادامه عملیات نجات دو راننده مدفون زیر آوار ناشی از ریزش معدن متوقف شده است.
حادثه دلخراش فروریختن معدن شن و ماسه در منطقه «پل دوآب» شهرستان شازند در استان مرکزی چهار راننده را زیر هزاران تن سنگ و شن مدفون کرد. این حادثه ساعت ۹:۴۵ دقیقه صبح روز یکشنبه ۲۷ خردادماه رخ داد.
چهار راننده مدفون شده، دو راننده کمپرسی و دو راننده بیل مکانیکی بودند که در محدوده معدن شماره ۵ شن و ماسه شهرستان شازند مشغول کار بودند. پیکر دو نفر از رانندگان ساعاتی پس از حادثه پیدا شد و عملیات نجات دو راننده دیگر تا عصر دیروز ادامه داشت.
اکنون به گفته فرماندار شهرستان شازند این عملیات در پی ریزش دوباره بخشی از دیواره معدن متوقف شده و از دو راننده دیگر به عنوان «مفقودی» نام برده شده است.
با گذشت دو روز از ریزش معدن شن و ماسه شازند هنوز علت این حادثه اعلام نشده است. با اینهمه به نظر می‌رسد عدم توجه مالک معدن به هشدارها و رعایت نکردن استانداردهای ایمنی سبب بروز حادثه باشد.
فرماندار شازند دیروز درباره علت این حادثه گفت: «دو فرضیه در خصوص ریزش معدن وجود دارد که دلیل اول انفجار روز گذشته در این معدن و دلیل دوم رعد و برق‌های سنگین روز جمعه در منطقه بوده که این دو علت به همراه شیب تند کوه باعث وقوع حادثه شده است، البته این منطقه بر روی گسل نیز قرار دارد و بارها تاکید شده که بهره‌برداری بی‌رویه از معدن انجام نشود.»
مهدی هشترودی دادستان عمومی و انقلاب شازند هم از بازداشت مالک معدن با دستور قضایی خبر داده است.
روزنامه «اعتماد» در شماره امروز سه‌شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ خبر داد که از ابتدای فروردین ۱۴۰۲ تا ۲۶ خرداد امسال و تا پیش از وقوع حادثه در معدن سنگ شازند، ۲۶ کارگر در ۲۱ حادثه در معادن کشور کشته شدند.
بر اساس این گزارش ۷ حادثه در معادن کشور رخ داده که ۵ حادثه در معادن زغال سنگ (استان‌های خراسان جنوبی و کرمان)، یک حادثه در معدن شن و ماسه (استان مرکزی) و یک حادثه در معدن سنگ (گیلان) بوده و در این حوادث، ۸ کارگر معدن، کشته شده‌اند که ۵ کارگر به دلیل ریزش معدن، یک کارگر به دلیل برق گرفتگی، یک کارگر به دلیل گیر افتادن در نوار نقاله معدن و یک کارگر به دلیل واژگونی لودر در هنگام خاک و لاشه‌برداری جان خود را از دست داده‌اند.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد تعداد حوادث منجر به فوت کارگران معدن در ۸۷ روز آغازین امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال (اول فروردین تا ۲۶ خرداد ۱۴۰۲) افزایش یافته است.
از ابتدای فروردین تا پایان اسفند پارسال، ۱۴ حادثه ریزش، انفجار گاز، واژگونی لودر، سقوط آوار و نقص سیستم فنی در معادن مس، سنگ، خاک رس و زغال سنگ در استان های آذربایجان شرقی، سمنان، همدان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، کرمان و یزد اتفاق افتاده و در این حوادث، ۱۸ کارگر معدن کشته شدند در حالی که تعداد کارگران جانباخته در حوادث شغلی معادن در فاصله اول فروردین تا ۲۶ خرداد پارسال، دو نفر و تعداد حوادث در ۸۷ روز ابتدای سال ۱۴۰۲، سه فقره بوده است.
به گزارش «اعتماد» نکته نگران کننده در حوادث معادن از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا ۲۶ خرداد امسال، ارتباط مستقیم هشدار کارشناسان معدن با بی توجهی پیمانکاران و بهره‌برداران به اصول ایمنی و طراحی معدن است چنانکه از ۲۱ حادثه‌ای که از ابتدای فروردین ۱۴۰۲ تا ۲۶ خرداد امسال در معادن کشور رخ داده و به جانباختن ۲۶ کارگر معدن منجر شده، ۵ مرگ به دلیل واژگونی لودر، یک مرگ به دلیل برق گرفتگی، ۱۵ مرگ به دلیل ریزش سنگ و زغال، یک مرگ به دلیل گیر کردن در نوار نقاله، یک مرگ به دلیل گیر افتادن زیر چرخ لودر، دو مرگ به دلیل سقوط از ارتفاع و یک مرگ به دلیل نقص سیستم فنی بوده است.
فروردین امسال نیز رضا جدیدی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی در گفتگو با روزنامه «جهان صنعت» از کاهش ۵۰ درصدی نیروهای متخصص و دانش‌آموخته رشته‌های مرتبط با معدن در کشور خبر داد.
او گفته بود «تبلور نیروی انسانی متخصص از دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد اما متاسفانه طی ۱۰سال گذشته دانش‌آموختگان رشته گرایش‌های زمین‌شناسی، جغرافیا و معدن در کلیه گرایش‌ها حدود ۵۴درصد افت داشته است. بنابراین امروز نصف نیروی انسانی متخصص خود را از دست داده‌ایم. اوج معدنکاری و فعالیت‌های زمین‌شناسی که در سال‌های قبل‌تر داشته‌ایم امروز به نصف رسیده است!»
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز ملی آمار، در حالی که تعداد معادن از سال ۶۵ تا ۱۴۰۱ افزایش یافته اما شمار معادن فعال در کشور کاهش یافته است!
روزنامه «فرهیختگان» نیز فروردین امسال با استناد به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نوشت «ایران به‌لحاظ ذخائر معدنی جزو ۱۰ کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه است و ۷ درصد ذخایر معدنی جهان در کشورمان جای دارد. این در حالیست که غنای منابع و ذخایر عظیم معدنی، ایران را یکی از غنی‌ترین مناطق جهان از نظر توانایی تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنعت کرده اما این ظرفیت درآمدزا همچنان بی‌استفاده مانده است.
سعید عسکرزاده، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران به روزنامه «فرهیختگان» گفته بود «با وجود اینکه ما در این سال‌ها به شدت بحث واگذاری معادن و مزایده‌های دولتی را شاهد بودیم که قاعدتا باید منجر به بالا رفتن تعداد معادن فعال کشور می‌شد اما وضعیت حوزه معادن در شرایط مطلوبی قرار ندارد.»
رشد اقتصادی «منفی» در بخش صنعت و معدن؛ تشکیل سرمایه خالص «زیر صفر» است!
محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران و نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ارزیابی کرده که برای رسیدن بخش معدن کشور به رشد ۷ تا ۸ درصدی نیاز به حداقل ۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است.
محمدرضا براهمن همچنین گفته در برنامه هفتم توسعه آمده که بخش معدن باید در مدت پنج سال، با رشد پیش‌بینی شده سالیانه ۱۳ درصد، بیشترین تأثیرگذاری را بر تحقق رشد اقتصادی کشور، ایفا کند؛ این در حالی است که رشد فعلی بخش معدن خو‌شبینانه ۳ درصد تخمین زده می‌شود. چطور می‌توان چنین هدفی را محقق کرد؟
ناتوانی جمهوری اسلامی در جذب سرمایه‌گذاری در بخش معدن و واگذاری معادن به نهادهایی چون سپاه پاسداران سبب تشدید مشکلات در بخش معدن شده است. نهادهای حکومتی معادن را به پیمانکاران می‌سپارند و به دلیل عدم حمایت دولت و نبود نظارت صحیح نهادهای ناظر، رعایت نکات ایمنی از سوی پیمانکاران نادیده گرفته شده و سبب بروز حوادثی می‌شود که کارگران قربانیان آن هستند.
