معاون پیشین محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید رتبه‌ی شاخص عملکرد محیط زیستی ایران در دولت سیزدهم بیش از ۵۰ پله سقوط کرده است. جمعی از فعالان محیط زیست در نامه‌ای به مسعود پزشکیان درباره تعیین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست هشدار دادند که «محیط زیست ایران تاب تحمل اشتباهات مدیران سیاسی را ندارد.»
با وجود لیست پیشنهادی اعضای هیئت وزیران و معاونت‌های مهم ریاست جمهوری، اما مسعود پزشکیان هنوز نام رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را که معاون وی نیز خواهد بود اعلام نکرده است. برخی خبرهای غیررسمی حاکی از بروز اختلافاتی درباره گزینه‌های پیشنهادی و البته لابیگری جریانات مختلف برای تصاحب این معاونت است.
این در حالیست که محیط زیست ایران از جمله بخش‌هایی است که طی چهار دهه گذشته و تحت ناکارآمدی و بی‌تفاوتی مدیران مختلف آسیب فراوان دیده و به عقیده کارشناسان به حدی شکننده شده که تداوم تصمیمات نادرست می‌توان خسارت‌های جبران‌ناپذیر بیشتری در محیط زیست کشور به بار بیاورد.
در همین رابطه شماری از فعالان محیط زیست در نامه‌ای به مسعود پزشکیان درباره تعیین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست هشدار دادند که «محیط زیست ایران تاب تحمل اشتباهات مدیران سیاسی را ندارد.»
فعالان محیط زیست تأکید کردند که «مبادا تحت تاثیر مسایل سیاسی و یا اثرگذاری افرادی که پیش از این در سمت ریاست این سازمان بوده، فردی خارج از چهارچوب‌های تخصصی به ریاست این سازمان تخصصی انتخاب شود».
آنها همچنین نوشته‌اند که مدیران سابق سازمان حفاظت از محیط زیست «خود بخشی از دلایل مشکلات ایجاد شده» در این نهاد هستند. آنها خواستار انتخاب «افرادی با سابقه از میان بدنه سازمان محیط زیست» شدند.
در این نامه همچنین آمده «انتخاب افراد غیرمتخصص و سیاسی تحت تأثیر جریان‌های سهم‌خواهی که بی‌شک ابتکار شما باعث ناامیدی آنها شده، یکی از مهمترین دلایل افول حفاظت محیط‌زیست در ایران در چند دهه گذشته بوده و نسبت به تکرار این روند و سیطره پنهان مدیران سیاسی و سابق این سازمان، نگران هستیم.»
در پایان این نامه آمده که «وضعیت شکننده محیط زیست کشور و بحران‌های ناشی از آن دیگر تاب تحمل اشتباهات مدیران سیاسی و غیرمتخصص را نداشته و شاید این آخرین فرصت برای اصلاح روند خسارت‌باری باشد که هم‌اکنون شاهد نتایج بسیار تلخ آن بوده و بی‌شک در آینده تشدید خواهد شد.»
مهدی اسماعیلی بیدهندی عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران درباره اختلافاتی که درباره تعیین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شکل گرفته به خبرگزاری «تسنیم» گفته «عده‌ای معتقدند رئیس سازمان حفاظت محیط زیست باید از پیکره سازمان باشد» و «عده دیگری معتقدند فردی که انتخاب می‌شود باید خارج از سازمان حفاظت محیط زیست باشد و معتقدند که اگر فردی در سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر موفقیت‌های مدیریتی را در ادوار مختلفی کسب کرده باشد، می‌تواند این موفقیت را در سازمان حفاظت محیط زیست نیز تکرار کند.»
مهدی اسماعیلی بیدهندی افزوده «راه درست این است که برای انتخاب رئیس سازمان، خارج از اینکه از اعضای سازمان باشد و یا از بیرون بیاید، شاخص‌هایی را در نظر بگیریم که یکی از مهمترین این شاخص‌ها اشراف بر وضعیت محیط زیست کشور و چالش‌های محیط زیستی است که کشور با آن روبروست. بنابراین ضروری است که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، ساختار حکمرانی در عرصه محیط زیست را بشناسد.»
این استاد دانشگاه ادامه داده «زمانی که از این ساختار حکمرانی صحبت می‌کنیم، تنها سازمان حفاظت محیط زیست مد نظر نیست بلکه کنش و واکنش‌های قانونی و تعاملات بین سازمان حفاظت محیط زیست با سایر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها را شامل می‌شود و فرد باید اشرافی بر همه اینها داشته باشد. رئیس سازمان باید تهدیدها، فرصت‌ها، چالش‌ها و ظرفیت‌های مدیریتی کشور در عرصه حکمرانی را بشناسد.»
او تأکید کرده که در حوزه ریاست سازمان حفاظت محیط زیست باید فردی مشغول شود که «شفاف» باشد و عملکرد خود را شفاف با جامعه نخبگانی، متخصصین و با مردمی که متاثر از تصمیمات وی خواهند بود، در میان بگذارد.
مهدی اسماعیلی بیدهندی گفته در سال‌های قبل «شاهد بودیم که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در را می‌بندد، تصمیمات را می‌گیرد و تا زمان اجرای این تصمیمات، مردم و جامعه نخبگانی متوجه آن نشده‌اند.»
بر اساس گزارش‌ها، یکی از گزینه‌های مطرح برای ریاست سازمان محیط زیست، شینا انصاری متولد سال ۱۳۵۲ در تهران و از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست است. گزینه‌ای که از سوی فعالان محیط زیست با حمایت برای ریاست بر سازمان حفاظت از محیط زیست روبرو شده اما به نظر می‌رسد جریان یا جریاناتی برای نرسیدن او به کرسی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست در تلاش هستند.
فعالان محیط زیست او را فردی کاردان و دارای تخصص و پشتکار عملی در زمینه محیط زیست می‌دانند. شینا انصاری در اسفند ماه سال ۱۳۸۱ به عنوان سرپرست اداره تازه تاسیس محیط زیست شهرستان ری منصوب شد و در سال ۱۳۸۴ در مسئولیت سرپرست اداره محیط زیست تهران و سپس معاون اداره کل محیط زیست استان تهران قرار گرفت. وی در سال ۱۳۸۹ به سمت معاونت فنی اداره کل محیط زیست استان البرز و در سال ۱۳۹۲ به عنوان مدیرکل دفتر پایش فراگیر آلودگی سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد.
انصاری دو دوره تخصصی آلودگی هوا و پایش گازهای گلخانه‌ای را در کشور ژاپن در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۱۶ گذارنده است. دوره‌های تغییر اقلیم و ساختمان‌های سبز (سنگاپور)، محیط زیست دریایی منطقه راپمی (امارات)، حفاظت از لایه ازن (ژاپن) و همچنین فناوری‌های سبز (اتریش) از جمله دوره‌های آموزشی ضمن خدمت وی است.
وی چندین کتاب در زمینه محیط زیست به رشته تحریر درآورده و همچنین مقالات تخصصی در مجلات علمی و یادداشت‌های متعددی درباره مسائل و معضلات محیط زیستی کشور در روزنامه‌ها از وی منتشر شده است.
به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست یکی از کانال‌های رانتی قدرت و ثروت در ساختار جمهوری اسلامی است و به همین دلیل تلاش گروه‌های مختلف برای تصاحب این سازمان با شدت در جریان است.
در همین رابطه حمید ظهرابی از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست که خودش نیز از جمله گزینه‌های ریاست این سازمان است در گفتگو با وبسایت «دیده‌بان ایران» گفته عواملی مانند «شکل‌گیری برخوردهای سیاسی و جناحی در سازمان محیط‌زیست» سبب تشدید بحران‌ها در این سازمان طی سه سال گذشته شده است.
حمید ظهرابی با اشاره به برکناری ۵۰ تا ۶۰ نفر از مدیران باسابقه و باتجربه در این سازمان در طول فعالیت دولت رئیسی گفته «بسیاری از مدیرانی که در این دوره کنار گذاشته شدند، سال‌ها در دولت‌های مختلف اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب کار کرده بودند و در سازمان محیط‌زیست، معمولا انجام این حجم از تغییرات جناحی مرسوم نبود؛ به نحوی که به نظر می‌رسد در دولت سیزدهم، پروژه خالص‌سازی در سازمان محیط‌زیست هم اجرا شد و با این که وعده داده بودند چهره‌های جوانی را جایگزین خواهند کرد، اما همین اصل جوانگرایی را هم مورد توجه قرار ندادند و نتوانستند انتخاب‌های خوب و سازنده‌ای انجام دهند.»
او توضیح داده که ناکارآمدی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست سبب سقوط رتبه شاخص عملکرد محیط زیستی ایران در شده است: «در سال ۲۰۰۴، رتبه شاخص عملکرد محیط‌زیستی ایران در دنیا ۵۳ بود، اما این عدد در سال ۲۰۲۰ به ۶۷ تنزل پیدا کرد و در سال ۲۰۲۲ هم این عدد به ۱۳۳ رسید؛ یعنی در طول حدود دو دهه گذشته، جایگاه کشورمان از نظر شاخص ارزیابی عملکرد محیط‌زیستی، ۸۰ رتبه در سطح جهان کاهش یافته که بیش از ۵۰ رتبه از آن مربوط به دولت سیزدهم بوده است.»
حمید ظهرابی نیز تأکید کرده که «رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست باید در انتصاب‌های خود به رزومه و شناسنامه کاری افراد توجه کند و نباید با این ادعا که قصد دارد نیروی جوان و تازه‌نفس به میدان بیاورد، افرادی را بدون انجام بررسی‌های کافی در سمت‌های مدیریتی حساس سازمان مستقر کند، زیرا خروجی چنین انتصاب‌هایی، اتخاذ تصمیمات نادرست مدیریتی خواهد بود.»
مسعود پزشکیان در حالی ظاهرا از جناح اصلاح‌طلب وارد رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری شد اما در هفته‌های گذشته عملکردی متفاوت از انتظار اصلاح‌طلبان داشته است. او وزرایی ترکیبی از جریان اعتدالگرا و اصولگرا را به مجلس معرفی کرده و در سطوح معاونت‌ها نیز همچنان درگیری‌های پشت پرده برای گرفتن سهم هر یک جناحین حکومت از دولت چهاردهم در جریان است.
