یک اقتصاددان با هشدار درباره اینکه «تاب‌آوری مردم به شدت کاهش یافته» گفته دولت پزشکیان باید به افزایش عادلانه دستمزدها اقدام کند وگرنه ممکن است «مشکلات اجتماعی جدی» رخ دهد. این هشدار در حالی مطرح شده که در روزهای گذشته اعتراضات معیشتی در شهرهای مختلف ایران از سوی شاغلان و بازنشستگان افزایش یافته است.
حسین عبده تبریزی اقتصاددان، کارشناس بازار سرمایه و بنیانگذار بانک «اقتصاد نوین» که در جریان انتخابات ریاست جمهوری امسال از جمله مشاوران اقتصادی مسعود پزشکیان بود در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» نسبت به عدم افزایش عادلانه دستمزدها هشدار داده است.
وی با اشاره به «کاهش شدید تاب‌آوری مردم» و تأکید بر لزوم افزایش دستمزدها گفته «اگر شرایط پیش رو به نحوی تغییر نکند، به مشکل اجتماعی برخورد خواهیم کرد. اما دست‌کم برای امسال، به نظرم دولت چاره‌ای ندارد که دستمزد را به اندازه تورم اصلاح کند.»
این تحلیلگر اقتصادی البته معتقد است که «معیشت بطور کلی راه حل‌های کوتاه‌مدت ندارد»؛ با اینهمه توضیح داده که «باید نرخ حداقل دستمزد تأمین شود و در وضعیت مطلوب‌تر باید حقوق‌ها را بالاتر ببریم. در حال حاضر بسیاری از دارایی‌ها در دسترس مردم نیست. مثلاً خرید مسکن برای بخش قابل ملاحظه‌ای از مردم ناممکن شده است چرا که قیمت مسکن و ساختمان خیلی از دستمزدها پیشی گرفته است. در عین حال پایین بودن دستمزدها نیز به قدرت خرید صدمه می‌زند و این نکته را نیز کسب و کارها باید درک کنند.»
او در توصیف وضعیت حقوق‌بگیران گفته «راه حل‌ها به دشواری می‌تواند همه جوانب موضوع را دربرگیرد. از یک طرف با توجه به آسیبی که معیشت خورده، حداقل در حد تورم، باید سعی کنیم که دستمزدها ترمیم پیدا کند اما از طرف دیگر حاشیه‌های سود صنایع هم آسیب دیده است و بهترین کسب و کارها نیز مسئله‌مند شده‌اند اما از این طرفی هم شرایط را جوری نمی‌بینم که دستمزدها کمتر از تورم پرداخت شود چون مردم هم تاب‌آوری‌شان به شدت کاهش یافته است.»
هشدار حسین عبده تبریزی درباره کاهش تحمل مردم و لزوم افزایش دستمزدها در حالیست که مقامات دولت مسعود پزشکیان در برابر افزایش عادلانه دستمزدها به بهانه «تورم‌زا» بودن مقاومت می‌کند.
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، قرار است دستمزد کارمندان و بازنشستگان دولت نسبت به امسال به ترتیب با افزایش ۳۰ و ۲۰ درصدی روبرو شود.
همچنین مذاکرات برای تعیین رقم حداقل دستمزد که مبنای پرداخت دستمزد کارگران، و بازنشستگان و مستمری‌بگیران سازمان تأمین اجتماعی است اکنون در «کمیته دستمزد» وزارت کار در جریان است. نظر دولت بر افزایش ۳۵ درصدی رقم حداقل دستمزد است اما فعالان کارگری خواستار افزایش عادلانه دستمزدها و معادل رقم سبد معیشت هستند.
برآورد کارشناسان درباره رقم سبد معیشت در نیمه زمستان امسال ۴۲ میلیون تومان برای یک خانواده سه تا چهار نفره بوده است. این در حالیست که در کمیته دستمزد رقم ۲۳ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان را برای سبد معیشت در نظر گرفته است!
علیرضا خرمی فعال کارگری در واکنش به مقاومت دولت در برابر افزایش عادلانه دستمزد گفته «مبلغ حداقل حقوق بسیار پایین است بنابراین نمی‌توانیم روی درصدهای افزایش مزد صحبت کنیم، ما نیاز به حداقل ۴۰۰ درصد افزایش روی پایه مزد ۷ میلیون تومانی داریم؛ برای یک زندگی خیلی ساده، کف پایه مزد باید ۲۷ و یا ۲۸ میلیون تومان باشد تا کارگران با مزایای مزدی و طرح طبقه‌بندی و پاداش بتوانند حقوق‌شان را به خط فقر برسانند.»
حسین حبیبی فعال کارگری هم گفته «اگر بخواهیم واقع‌بینانه به ماجرا نگاه کنیم، سرجمع هزینه‌های زندگی با در نظر گرفتن اجاره خانه و ملزومات زندگی، ۷۰ میلیون تومان است؛ یک زندگی آبرومندانه متناسب با شأن و منزلت مزدبگیران نیاز به ۷۰ میلیون حقوق دارد؛ کارزاری هم در این زمینه راه انداخته‌ایم که تا امروز بیش از ۴ هزار نفر آن را امضا کرده‌اند.»
وی افزوده «ساختار غلط شورای عالی کار- هم در چیدمان نفرات و هم در نوع تصمیم‌گیری براساس اکثریت آرا- اجازه تعیین دستمزد شرافتمندانه نمی‌دهد مگر بدنه کارگری به میدان بیایند و با قدرت حق و حقوق خود را مطالبه کنند؛ در این بین، یک نکته اهمیت بسیار دارد: اینکه منابع کشور به انحای مختلف به دست خواص حیف و میل شده، گناه کارگران نیست.»
کارزار کارگران در ایران برای افزایش ۷۰ درصدی حداقل دستمزد در سال ۱۴۰۴
همانطور که فعالان کارگری تأکید دارند، کارگران و بازنشستگان در وضعیت معیشتی دشواری قرار دارند و همین موضوع سبب افزایش اعتراضات کارگران و بازنشستگان شده است.
برای نمونه روز دوشنبه ۱۳ اسفندماه ۱۴۰۳ دو هفته مانده به نوروز، بازنشستگان شرکت مخابرات در شهرهای مختلف ایران از جمله زنجان، اهواز، اصفهان، رشت، شوشتر، ایلام، بیجار، و کرمانشاه تجمعاتی سراسری و هماهنگ را برگزار کردند.
«بازنشسته داد بزن، حقت رو فریاد بزن»، «مشکل ما را حل کنید»، و «فریاد فریاد از اینهمه بیداد» از جمله شعارهای بازنشستگان در تجمع سراسری دوشنبه بود.
در همین روز همچنین تعدادی از کارگران پالایشگاه گاز پارسیان در لامرد، شماری از کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه و جمعی از پرسنل شرکت فولاد سیرجان ایرانیان با برگزاری تجمعات اعتراضی خواستار رسیدگی به خواست‌ها و حقوق خود شدند.
دامنه اعتراضات صنفی در آخرین روزهای سال و به علت انباشت معوقات مزدی افزایش یافته است. روز یکشنبه ۱۲ اسفندماه، تعدادی از نیروهای پروژه آب شیرین‌کن در چابهار، شماری از بازنشستگان تأمین اجتماعی در تهران، اهواز، شوش، کرمانشاه و رشت، جمعی از بازنشستگان صنایع فولاد در اصفهان و «قائمشهر» (شاهی)، تعدادی از دانشجویان در ایرانشهر، شماری از کارگران پالایشگاه ایلام تجمعات اعتراضی برگزار کردند.
در روزهای گذشته همچنین نیروهای شرکت پترو پالایش مکران در شهرستان جاسک دست از کار کشیدند و با تجمع در محوطه پتروشیمی دست به اعتصاب زدند.
پرستاران نیز از جمله اصنافی هستند که در روزهای گذشته تجمعات اعتراضی برگزار کرده‌اند. احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری با تأکید بر اینکه «معوقات پرستاران به بیش از ۷ ماه می‌رسد» گفته «اعتراض به شرایط معیشتی و کاری حق پرستاران است.»
وی همچنین گفته «ادامه روند کنونی به افزایش بحران‌ها در حوزه بهداشت و درمان دامن می‌زند.»
نجاتیان با اشاره به اینکه وزارت بهداشت دولت پزشکیان وعده‌های خود برای پرداخت معوقات پرستاران را عملی نکرده گفته «هیچ اتفاقی درباره مطالبات پرستاران بعد از ۵ ماه رخ نداده است» و «در سطح وزارت بهداشت و درمان تمایلی برای بهبود این وضعیت دیده نمی‌شود».
