سارا دماوندان- بیش از یک میلیارد نفر سیگاری در جهان زندگی می کنند که هفت میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از آنها ایرانی هستند و تعدادشان رو به افزایش است.
کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در نظر دارد برای جلوگیری از مصرف سیگار نرخ آن را افزایش دهد. این مکانیسم پیشنهادی وزارت بهداشت به مجلس شورای اسلامی برای جلوگیری از افزایش تعداد مصرف کنندگان سیگار است. در صورتی که این مصوبه به تصویب برسد ، برای هر نخ سیگار تولید داخلی ۱۰ تومان، برای هر نخ سیگار تولید مشترک (ایرانی و خارجی) ۳۵ تومان و برای هر نخ سیگار وارداتی ۵۰ تومان به عنوان مالیات در نظر گرفته شده است. به نظر کارشناسان امر بهداشت و درمان، گران شدن سیگار می‌تواند در کاهش مصرف آن تاثیرگذار باشد اما این طرح از آنجایی که امکان دارد برای دولت بار مالی داشته باشد فعلا در دست بررسی است و به تصویب شورای نگهبان نرسیده است. برخی از منتقدان، اجرای این قانون را یک دروازه ورود برای قاچاقچیان می‌دانند و معتقد هستند که این قانون تنها به بازار قاچاق دخانیات کمک می‌کند.
۳۱ ماه مه روز جهانی مبارزه با دخانیات
سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۸۸ روز ۳۱ ماه مه را به عنوان روز جهانی بدون دخانیات اعلام کرد. هدف از این مصوبه آشنا ساختن مردم با عوارض سیگار و دخانیات است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، مصرف دخانیات به طور سالانه جان ۶ میلیون نفر را در سطح جهان می‌گیرد که از این تعداد ۶۰۰ هزار نفر افراد غیرسیگاری هستند که بر اثر تنفس دود تحمیلی دیگران دچار بیماری و مرگ شده‌اند. دود سیگار حاوی بیش از ۴۰۰۰ نوع ماده سمی است و موجب بروز بیماری‌های مختلفی می‌شود که از این ترکیبات برخی مانند نیکوتین، منوکسید کربن، آرسینک، سیانید هیدروژن، آمونیاک وهیدروکربن‌های آلی، اثرات سوء بیشتری روی دستگا‌ه‌های مختلف بدن دارند.
بیش از ۷ میلیون ایرانی سیگاری هستند
دکتر ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت در نشست خبری به مناسبت هفته سلامت در خصوص آمار افراد سیگاری در جهان و ایران به خبرنگاران گفت: در حال حاضر یک میلیارد و ۴۰۰ هزار نفر فرد سیگاری در دنیا وجود دارد و در کشور ما این آمار ۷ میلیون و ۷۰۰هزار نفر است. بنا به گفته این مقام مسئول ۵۰ درصد کودکان در معرض دود سیگار هستند و ۹۰ درصد سرطان ریه در مردان و ۸۰ درصد در زنان ناشی از مصرف سیگار است.
کاهش سن مصرف دخانیات به ۱۱ سال
در حال حاضر میانگین سن مصرف دخانیات در کشور یازده سال است. بیشتر مصرف کنندگان در گروه سنی راهنمایی و دبیرستان هستند. در سال ۱۳۸۵ قانونی با عنوان قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات به تصویب مجلس شورای اسلامی و سپس شورای نگهبان رسید. ستادی با هدف برنامه‌ریزی برای مبارزه با مصرف مواد دخانی و حفظ سلامت عمومی نیز تشکیل شد. بر اساس مقررات این ستاد، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان رئیس ستاد،- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر بازرگانی، فرمانده نیروی انتظامی، دو نفر از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما، نماینده یکی از سازمان‌های غیر دولتی مرتبط با دخانیات به انتخاب وزارت بهداشت، امر مسئولیت بررسی و اجرای قوانینی را برعهده گرفتند که به واسطه آن بتوانند بر مصرف دخانیات کشور نظارت و مردم از عوارض آن مطلع و آگاه سازند و از اعتیاد کودکان و نوجوان به مصرف سیگار جلوگیری کنند. اما با گذشت ده سال از عمر این ستاد درخصوص تحقق بندهای مربوط به این قانون مسئولین مربوطه چنان ضعیف و کند عمل کرده‌اند که نه تنها موفقیتی در این امر حاصل نشد بلکه سن مصرف دخانیات در کشور به یازده سال کاهش یافت.
کاشت توتون در کشور و ارزآوری
عملکرد قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیت در حالی مورد انتقاد قرار گرفته است که چندی پیش محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت و معدن و تجارت، کاشت توتون در تولید سیگار و تنباکو را در دستور کار این وزارتخانه قرار داد. بر این اساس، شرکت دخانیات یکی از برنامه‌های مهم و اساسی خود را در جهت کاشت توتون و صادرات این محصول استراتژیک هدایت کرده است. بنا به آمار گمرک ایران، در سال ۱۳۹۳ حدود ۳۰ هزار تن انواع توتون و تنباکو به ارزش تقریبی ۱۸۰ میلیون دلار وارد کشور شده است. نیاز سالانه کشور به توتون براساس بررسی‌های انجام شده حدود ۳۰ هزار تن است که در حال حاضر از این میزان ۱۰ هزار تن تولید داخلی بوده و ۲۰ هزار باقی‌مانده از خارج وارد کشور می‌شود.
۶۵ میلیارد نخ مصرف سالانه در ایران
با توجه به مصرف سالانه بیش از ۶۵ میلیارد نخ سیگار در کشور، نیاز به توتون با توجه به خرمن‌های موجود و لزوم استفاده حداقل حدود ۵۰ درصدی توتون‌های داخلی در خرمن، کشت و تولید حدود ۳۰ هزار تن توتون در کشور ضروری است که در حال حاضر تنها یک سوم میزان اعلام شده در کشور تولید می‌شود.
وجود ۴ هزار ماده شیمیایی در سیگار
تحقیقات صورت گرفته می‌گوید: «چهارهزار ماده شیمیایی در سیگار وجود دارد که ۴۰ ماده موجود در آن سرطان زاست.» سرطان یکی از دومین علل مرگ و میر در جهان است که بسیاری از آنها با دخانیات و مصرف آن ارتباط تنگاتنگ دارند. سیگار به طور اثبات شده یکی از ریسک‌های اساسی در ابتلا به سرطان‌های مثانه، مخاط دهان، زبان، ریه، خون، دستگاه گوارش و لوزالمعده است.
مرگ سالانه ۶ میلیون نفر در جهان بر اثر مصرف سیگار
سالانه ۶ میلیون نفر در سراسر دنیا بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند و به عبارتی سیگار هر ۸ ثانیه جان یک انسان را می‌گیرد. بر اساس گزارش‌های ارائه شده در مجمع جهانی بهداشت در ژنو، مادرانی که در دوران حاملگی سیگار مصرف می‌کنند، دو تا سه برابر بیشتر از مادران سالم در معرض سقط جنین قرار دارند. همچنین هر نوبت مصرف قلیان معادل ۴۰ تا ۱۰۰ نخ سیگار است زیرا در تنباکوی قلیان، مواد افزودنی معطر و فلزات سنگین وجود دارد که سرطان‌زا هستند.
اخیرا در اتحادیه اروپا تصویب شده است که علاوه بر هشدارهای کلامی که از چندین سال قبل بر روی پاکت‌های سیگار درج می‌شود، کارتل‌های تولیدکننده سیگار موظف هستند عکس‌های چندش‌آور و وحشت‌برانگیز بر روی پاکت سیگارهایی چاپ کنند که قرار است در محدوده‌ی اتحادیه اروپا به فروش برسند. این عکس‌ها باید خریداران به ویژه نوجوانان و جوانان را نسبت به آنچه مصرف سیگار بر سر تندرستی آنها می‌آورد، آگاه کنند و آنها را از خرید و مصرف سیگار باز دارند. آمار نشان می‌دهد که به راستی نیز مصرف سیگار پس از چاپ جمله‌های هشداردهنده و بازدارنده در کشورهای اروپایی کاهش یافته است. البته همزمان می‌بایست بالا رفتن قیمت سیگار را نیز به دلایل کاهش این مصرف افزود.
