کامیار بهرنگ- موسسه هنری جکسون هفته گذشته به میزبانی لُرد تریمبل جلسه‌ی سخنرانی یاکوف ادمیرار، مشاور سابق امنیتی نخست‌وزیر اسرائیل را برگزار کرد. هدف از برگزاری این سخنرانی بررسی نگاه اسرائیل و «توهماتی» بود که باید در خاورمیانه برای آنها راه‌حلی جدی پیدا کرد.
یاکوف ادمیرار، ژنرال ارتش اسرائیل و مشاور امنیت ملی این کشور است. او پیش از این مسئول بخش تحقیقات سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل و یک دوره نیز به نمایندگی مجلس این کشور انتخاب شده بود.
او بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ مسئولیت شورای امنیت ملی اسرائیل را بر عهده داشت. ادمیرار در دوران مشاوره خود در بالاترین سطح سیاسی مذاکراتی را با مقام‌های ایالات متحده آمریکا بر سر مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی انجام داده است. یاکوف ادمیرار همچنین برای مخالفت با توافق هسته‌ای (پیش از روی کار آمدن حسن روحانی) سفرهای متعددی به کشورهای اروپایی طرف مذاکره با جمهوری اسلامی داشت. او در کارنامه خود مذاکره برای ترمیم روابط اسرائیل و ترکیه پس از حمله ارتش اسرائیل به کشتی‌ای که راهی غزه بود را نیز دارد.
ادمیرار از مخالفان جدی برجام است اما همزمان بر این باور است که سیاست‌های شهرک‌سازی می‌تواند به دور افتادن اسرائیل از جامعه بین‌المللی منجر شود. با این‌حال او مخالفانی نیز در خود اسرائیل دارد. پس از انتصاب او به عنوان مشاور امنیت ملی نخست وزیر، جمعی از روشنفکران و نویسندگان اسرائیلی در نامه‌ای خواستار کنار گذاشتن او از مشاغل حساس نظامی- امنیتی شده بودند.
Henry Jackson Society©
او در ابتدای سخنرانی خود در ساختمان پارلمان بریتانیا که به دعوت موسسه هنری جکسون انجام شد به «واقعیت‌های امروز خاورمیانه» اشاره کرد و گفت: «ایالات متحده آمریکا دیگر نمی‌خواهد نقشی کلیدی در منطقه بازی کند و این جامعه جهانی‌ست که به زودی بازیگر اصلی تحولات در خاورمیانه خواهد شد. اما این الزاما به معنی توانایی آنها برای حل مشکلات موجود نیست. حل مشکل میان اسرائیل و فلسطین نمی‌تواند کلیدی برای حل دیگر مشکلات باشد و باید به این موضوع٬ اساسی‌تر توجه شود که چگونه برای ترمیم تبعات “بهار عربی” نسل‌ها زمان و سرمایه‌گذاری لازم است».
او بر این باور است که سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بین‌المللی راه‌حلی مشخص برای حل بحران‌های موجود در منطقه به خصوص در مورد بحران سوریه ندارند و حالا پس از کشته شدن هزاران نفر و آواره شدن میلیون‌ها نفر رسیدن به یک راه‌حل٬ سخت‌تر از همیشه است.
یاکوف ادمیرار در ادامه سخنرانی خود سه مشکل بزرگ امروز منطقه را بدون در نظر گرفتن رابطه میان اسرائیل و فلسطین از دید خود بیان کرد. او اولین مشکل و بحران منطقه را موضوع جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و گفت: «پس از انقلاب سال ۵۷ در ایران، موقعیت اقلیت شیعه در جهان به کلی تغییر کرد. در دنیای شیعه بر خلاف سنی‌ها یک نفر هست که می‌تواند بزرگترین تصمیم‌ها را بگیرد و این تصمیم که ایران می‌خواهد جهان شیعه را رهبری کند بزرگترین عامل برای ادامه جنگ در منطقه به طور مشخص میان شیعیان و سنی‌ها خواهد بود». او بر این باور است که فهم این موضوع و دیدن این بحران می‌تواند پاسخی برای بسیاری از مشکلات خاورمیانه به همراه داشته باشد.
او دومین مشکل را موضوع «اسلام سیاسی» در منطقه عنوان کرد و گفت: «امروز نبردی جدی میان اسلام بنیادگرا و مدرن وجود دارد، اما باید به این واقعیت توجه داشت که بسیاری از مسلمانان در خاورمیانه باور دارند “اسلام پاسخ تمام مشکلات است” و این نگاه فارغ از وابستگی به تفسیر‌های گوناگون اسلام، یک عمومیت بزرگی را شامل می‌شود». او «بهار عربی» را حاصل تحولات و تحرکات گروه‌هایی دانست که هویت خود را از دست داده و حالا به صورت پایه‌ای ساختارهای موجود (دولت‌ها) را به کلی تخریب کرده‌اند.
Henry Jackson Society©
یاکوف ادمیرار به یکی از دیدارهای خود با مقام‌های مصری اشاره کرد که در آن تاکید داشتند در منطقه خاورمیانه امروز تنها ۴ کشور مصر، ترکیه، اسرائیل و ایران به معنی واقعی از ساختار دولت (State) برخوردار هستند. او در مورد دیگر کشورهای منطقه و به طور مشخص کشورهای عربی و کشورهای حوزه خلیج فارس گفت: «تمام آنها به صورت فامیلی اداره می‌شوند و هیچ ساختار مشخص دولتی ندارند. اما کسی به راحتی حاضر نیست این موضوع را بپیذیرد». از دید این فرمانده ارتش اسرائیل سومین مشکل منطقه خاورمیانه که بی‌ربط به موضوع دوم نیست، «بی‌عملی ساختاری کشورهای عربی»ست. او تاکید دارد که «حتی یک کشور عربی امکان و توانایی موفقیت و حرکت به سوی پیشرفت را ندارد. اینکه کشورهای پولدار منطقه به تمام شهروندان خود امکانات مالی بسیاری داده‌اند یک موضوع جداگانه است اما باید توجه داشته باشید که آنها به طور مشخصی از هویت و خواست مردم خود فاصله دارند. مشکل این کشورها کار نکردن سیستم به عنوان یک کل است و برای تغییر آن هم آنها پول کافی ندارند؛ در واقع پول برای یارانه یک سیسیتم ناکارآمد.
در مقابل این مشکلات مطرح شده٬ از نگاه یاکوف ادمیرار «هیچ نیتی برای حل آنها» وجود ندارد و «منطقه امروز بیش از هرچیزی نیازمند تغییرات فرهنگی و نه الزاما اقتصادی‌ست».
او از نگاه اسرائیل مشکل‌های بزرگ در منطقه را (بدون در نظر گرفتن مساله فلسطین) مطرح کرد و گفت: «بزرگترین مشکل در واقع مساله تهدیداتی‌ست که علیه شهروندان اسرائیلی و اسرائیل به عنوان یک کشور مطرح می‌شود». او وجود گروه‌هایی همچون حماس، حزب‌الله [لبنان] و دولت اسلامی (داعش) را تهدیدی برای اسرائیل دانست. یاکوف ادمیرار تاکید کرد که «امروز قدرت حزب‌الله بیشتر از تک تک کشورهای عضو ناتو است. دارا بودن بیش از صدها هزار موشک، آماده شلیک بودن برخی از آنها و دارا بودن امکانات متعددی که هر کدام تهدیدی جدی خواهند بود اما این تهدیدها نسبت به موجودیت اسرائیل نیست. این تهدیدها هزینه اقتصادی بسیار زیادی برای مقابله به اسرائیل تحمیل کرده است. بزرگترین تهدید برای موجودیت اسرائیل یک ایران اتمی‌ست».
این فرمانده ارتش اسرائیل اضافه کرد: «به باور ما توافق اتمی با ایران نه فقط یک توافق بد بلکه بدترین آن بود. این توافق نه امروز بلکه ۱۰ سال آینده یک ایران اتمی را به رسمیت می‌شناسد و ما باید برای مقابله با چنین موقعیتی از امروز خود را آماده کنیم». یاکوف ادمیرار همچنین به دیدار خود با ترکی فیصل (نزدیک به ۲ ماه پیش) اشاره کرد که این شخصیت پرنفوذ سعودی به او گفته بود «با پول اسرائیلی و توانایی فکری عرب‌ها می‌توان مشکلات منطقه را حل کرد». او در ادامه بیان چنین دیدگاهی را فارغ از کارآمدی و امکان اجرایی آن، بسیار مهم دانست و گفت: «گفتن چنین حرفی این واقعیت را نشان می‌دهد که آنها به ما نیاز دارند. مساله این نیست که کدامیک توانایی بیشتری داریم مهم این است که آنها به این نتیجه رسیده‌اند که باید توانایی‌هایمان را با هم به کار گیریم».
او حل مساله فلسطین را با اشتباه گذشته رهبران کشورهای عربی در ساخت «یک غول» به عنوان بحران بسیار مشکل کرده است. به گفته ادمیرار اما حالا کشورهای عربی پیش از اینکه ما با فلسطین به یک نتیجه مشخص و صلح برسیم به دنبال رابطه با اسرائیل هستند. یاکوف ادمیرار همچنین در مورد مساله گروه دولت اسلامی (داعش) گفت: «آنها را باید در سه رده نگاه کرد، تفکر گروهی برای تشکیل یک دولت و سرانجام یک گروه تروریستی. تعداد مسلمانانی که توسط دولت اسلامی کشته شده‌اند را نمی‌توان به هیچ عنوان با مسیحیان و یهودیان کشته شده مقایسه کرد. از نظر تهدید امنیتی و تروریستی هم آنها چیزی شبیه دیگر گروه‌های تروریستی هستند. ما سال‌هاست که زیر باز سایه تهدیدهای تروریستی زندگی می‌کنیم آنها فقط یک گروه جدید هستند. مساله تلاش آنها برای تشکیل یک دولت اهمیت دارد و شما به صورت تاریخی اگر نگاه کنید ایالات متحده تنها به همین دلیل وارد افغانستان شد [تا از تشکیل دولتی به محوریت طالبان و القاعده جلوگیری کند]. اما آنچه باید در مورد دولت اسلامی به آن اشاره کرد مساله مقابله با تفکر آنهاست که به باور من اروپا و آمریکا راهی برای مبارزه با آن ندارند».
او نتیجه کودتای اخیر در ترکیه را «ظهور یک اردوغان قدرتمندتر در ترکیه‌ای ضعیف‌تر» دانست. یاکوف ادمیرار تاکید کرد که «به دولت حال حاضر ایالات متحده آمریکا برای ایجاد تغییر در توافق اتمی با ایران هیچ امیدی ندارم» و گفت: «اینکه چه کسی رئیس جمهوری بعدی آمریکا خواهد بود برای من مشخص نیست. همانطور که گفتم توافق اتمی با ایران یک توافق نه عاقلانه بلکه توافقی بد بود. اما به هر صورت یک توافقی‌ست که انجام شده است. ما الان موضوع‌های بسیار زیاد دیگری داریم که باید به آنها پرداخته شود. ما امیدواریم مساله برنامه موشکی و حمایت [جمهوری اسلامی] ایران از گروه‌های تروریستی جدی گرفته شود».
