اعتراضات سراسری در ایران در حالی وارد هفتمین روز شده که حکومت بر شمار کشته‌شدگان و مجروحان افزوده است. با اینهمه مردم همچنان در خیابان‌ها مقاومت کرده و مبارزه خود علیه نظام جمهوری اسلامی را ادامه می‌دهند. پایداری و همبستگی مردم ایران واکنش‌های گسترده‌ای را از سوی مقامات، چهره‌های سرشناس و حتی شهروندان عادی در دیگر کشورها به دنبال داشته است.
اعتراضات سراسری مردم ایران که از شنبه ۲۶ شهریور در پی قتل حکومتی مهسا امینی (ژینا) توسط مأموران گشت ارشاد اسلامی آغاز شده، مبارزاتی بی‌سابقه را در ایران و خاورمیانه رقم زده است. هزاران نفر طی شش روز پی در پی در بیش از ۱۲۰ شهر ایران به خیابان آمده و یکصدا شعارهایی علیه بنیان جمهوری اسلامی و رهبر آن علی خامنه‌ای و پسرش مجتبی خامنه‌ای سر داده‌اند.
سازمان حقوق بشر ایران روز پنجشنبه ۳۱ شهریور اعلام کرد تعداد کشته‌شدگان تا روز ششم اعتراضات به ۳۶ نفر رسیده است. در گزارش سازمان حقوق بشر ایران آمده که «اعتراضاتی از شش روز پیش و در واکنش به قتل مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس شروع و به سرعت در سراسر ایران فراگیر شد و در جریان آن حداقل ۳۶ نفر از معترضان به دست نیروهای امنیتی و پلیسی کشته شدند.»
این گزارش تأکید کرده «۱۱ نفر در آمل، شش نفر در بابل، یک نفر در بندر انزلی، دو نفر در دیواندره، یک نفر در سقز، یک نفر در دهگلان، یک نفر در مهاباد، یک نفر در ارومیه، یک نفر در کرج، یک نفر در پیرانشهر، یک نفر در کرمانشاه، یک نفر در اشنویه، یک نفر در قوچان و یک نفر در تبریز کشته شده‌اند.»
فعالان حقوق بشری در شهرهای مختلف نیز آمارهایی از جانباختگان و مجروحان ارائه می‌دهند اما گستردگی اعتراضات، قطع بودن اینترنت و محدودیت تماس‌ها به دلیل رعایت مسائل امنیتی سبب شده هنوز آمار دقیق قربانیان خشونت‌های جمهوری اسلامی علیه مردم مشخص نباشد.
گزارش تحلیلی کیهان لندن از موج جدید اعتراضات سراسری در ایران: زن، زندگی، آزادی
سازمان عفو بین‌الملل نیز در بیانیه‌ای درباره قطع اینترنت و سرکوب بی‌رحمانه مردم توسط جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کرد که «مقابله با سرکوب مرگبار اعتراضات به جان باختن مهسا امینی، نیازمند اقدام فوری جهانی است.»
عفو بین‌الملل معاف بودن ناقضان حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران از هرگونه مجازات را یک «بحران» توصیف کرد و نوشت که «رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل باید از درخواست‌ها برای ایجاد یک ساز و کار مستقل تحقیقاتی و پاسخگویی بین‌المللی جهت رسیدگی به بحران معافیت از مجازات در ایران پشتیبانی کنند.»
سازمان عفو بین‌الملل در ادامه می‌نویسد شواهدی را در مورد استفاده غیرقانونی نیروهای امنیتی از انواع گلوله‌های ساچمه‌ای، گاز اشک‌آور، ماشین‌های آبپاش و ضرب و جرح با باتوم برای متفرق کردن معترضان جمع‌آوری کرده است.
این بیانیه می‌افزاید که «طغیان جهانی خشم و همدلی نسبت به مرگ مهسا امینی باید با گام‌های مشخصی از سوی جامعه بین‌المللی برای مقابله با بحران معافیت سیستماتیک از مجازات دنبال شود؛ بحرانی که اجازه داده است شکنجه‌های گسترده، اعدام‌های فراقانونی و دیگر قتل‌های غیرقانونی توسط مقامات ایرانی، هم در پشت میله‌های زندان و هم در جریان اعتراضات بی‌وقفه ادامه یابد».
دیانا الطحاوی معاون دفتر خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل، در این زمینه گفت: «تازه‌ترین سرکوب وحشیانه مقامات ایرانی در جریان اعتراضات، همزمان با سخنرانی ابراهیم رئیسی در سازمان ملل است. به‌رغم وجود شواهد معتبر مبنی بر دست داشتن او در جنایات علیه بشریت، به او در صحنه جهانی جایگاهی داده شده است و این امر یادآور همان تأثیر مخرب قصور دائمی کشورهای عضو سازمان ملل در مقابله با معافیت از مجازات جنایات سنگین در ایران است».
کارشناسان مستقل حقوق بشر سازمان ملل نیز روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای ویژه کشته شدن مهسا امینی در بازداشت «پلیس امنیت اخلاقی» را محکوم کردند.
این کارشناسان در بیانیه خود که با ابراز تاسف عمیق از جان باختن مهسا امینیِ ۲۲ ساله به دلیل پوشیدن آنچه مقامات جمهوری اسلامی ایران «ناشایست» می‌دانند، از این دختر جوان سقزی به عنوان «یکی دیگر از قربانیان خفقان و سرکوب مستمر و تبعیض سیستماتیک علیه زنان» در ایران نام بردند.
همچنین در ادامه واکنش و حمایت سیاستمداران و چهره‌های سرشناس غیرایرانی از اعتراضات مردم در ایران، مارک رافالو، هنرپیشه هالیوود و بازیگر نقش هالک، روز پنجشنبه در یک توییت از اعتراضات مردمی تازه در ایران حمایت کرد و نوشت که «خبر واقعی از ایران، افق هسته‌ای یا سخنرانی ابراهیم رئیسی در سازمان ملل نیست. زنان ایرانی در حال برداشتن حجاب، روبرو شدن با اسلحه و گلوله در کنار مردان و شعار علیه جمهوری اسلامی هستند. اینترنت در بسیاری شهرها قطع شده. صدای بی‌صدایان باشید.»
سوفی ترنر بازیگر مجموعه تلویزیونی پرطرفدار «بازی تاج و تخت» نیز روز پنجشنبه با انتشار یک استوری در صفحه اینستاگرام خود از زنان ایرانی در مبارزه آنها علیه حجاب اجباری حمایت کرد و نوشت: «هیچ زنی نباید به خاطر انتخاب پوشش یا ایستادگی برای حقوق خود مورد آزار و اذیت قرار بگیرد.»
پادما لاکشمی نویسنده و چهره مشهور آمریکایی- هندی و همسر سابق سلمان رشدی با انتشار یک ویدئو از معترضان ایرانی حمایت کرد و با اشاره به جان باختن مهسا امینی نوشت: «قلب و دعای من برای خانواده او و همه معترضان شجاعی است که جان خود را در ایران به خطر می‌اندازند.»
Mahsa Amini was only 22.
My heart and prayers go out to her family and all the brave protesters who are risking their lives in Iran. pic.twitter.com/eoonWeetYO
— Padma Lakshmi (@PadmaLakshmi) September 21, 2022
گلریز قهرمان نماینده ایرانی‌‌تبار مجلس نیوزلند در پیامی توییتری از معترضان در ایران، به ویژه زنان مخالف حجاب اجباری، اعلام حمایت کرد.
رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در توییتی در روز پنجشنبه نوشته است: «همانطور که رئیس جمهور بایدن دیروز در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اظهار داشت، ایالات متحده از زنان شجاع ایران که برای تضمین حقوق اساسی خود دست به تظاهرات مسالمت‌آمیز می‌زنند، حمایت کرده و سرکوب وحشیانه توسط حکومت ایران را محکوم می‌کند.»
یائیر لاپید نخست وزیر اسرائیل نیز در نشست سازمان ملل گفت: «جمهوری اسلامی از یهودی‌ها، زنان و غرب متنفر است و آنها را مانند مهسا امینی می‌کشد. جوانان ایرانی دارند از غل و زنجیر رژیم جمهوری اسلامی رنج می‌کشند و جهان سکوت می‌کند.»
بیل کلینتون رئیس جمهوری سابق آمریکا ضمن محکوم کردن قتل حکومتی مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد اسلامی، خواستار تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه در این مورد شد: «من جان باختن مهسا امینی را محکوم می‌کنم و به درخواست‌ها برای تحقیقات بی‌طرفانه در اینباره می‌پیوندم. من از مردم ایران حمایت می‌کنم، زیرا آنها خواستار پاسخگویی هستند و برای دفاع از حقوق اساسی زنان در برابر خشونت نیروهای امنیتی اعتراض می‌کنند.»
هیلاری کلینتون سناتور و وزیر خارجه سابق آمریکا و همسر بیل کلینتون روز جمعه در یک پیام توییتری ضمن حمایت از اعتراضات مردمی در ایران و اشاره به مرگ «دلخراش» مهسا امینی، نوشت که مردم ایران «لایق زندگی فارغ از خشونت و ارعاب هستند. چشم جهان به شماست.»
Iranians are protesting for their basic human rights in the aftermath of the horrific death of Mahsa Zhina Amini. Iranians deserve to live free from violence and intimidation. The world is watching.
— Hillary Clinton (@HillaryClinton) September 22, 2022
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا نیز روز گذشته در توییتی نوشت: «کانادا قویا حمایت خود را از مردمی که در حال بیان نظر خود و تظاهرات مسالمت‌آمیز هستند، اعلام می‌کند. ما از حکومت ایران می‌خواهیم که سرکوب آزادی بیان را متوقف کند و به آزار و اذیت و تبعیض مداوم علیه زنان پایان دهد.»
آنالنا بربوک وزیر خارجه آلمان روز پنجشنبه ۳۱ شهریور در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در جمع خبرنگاران گفت: «ما در کنار زنان شجاع ایران هستیم. حمله وحشیانه به زنان با شهامت ایران، حمله به انسانیت است.»
وزیر خارجه آلمان همچنین وعده داده که آلمان از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواهد خواست تا به این سرکوب به عنوان «نقض حقوق زنان و بنابراین نقض حقوق بشر» رسیدگی کند و افزوده «این اقدام روشن می‌کند که اگر حقوق زنان زیر پا گذاشته شود، اگر تنها سلاح موجود سرکوب خشونت‌بار باشد، نشان‌دهنده ضعیف‌ترین نوع اقتدار و حاکمیت است.»
تحریم «گشت ارشاد» و هفت مقام نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی به اتهام نقض حقوق بشر و مردم‌آزاری
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه «پلیس امنیت اخلاقی» ایران و چند مقام دیگر را به دلیل «خشونت علیه زنان و سرکوب اعتراضات» تحریم کرد. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، سالار آبنوش فرمانده عملیات سازمان بسیج کشور، حاج احمد میرزایی رئیس پلیس امنیت اخلاقی تهران، و همچنین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی را همراه با دو مقام ارشد امنینی-نظامی کشور تحریم کرده است.
جِیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز در واکنش به تحریم «گشت ارشاد» توسط ایالات متحده این نهاد را «مسئول قتل مهسا امینی» خواند و افزود: «ما به پاسخگو کردن مقامات ایران و حمایت از شایستگی ایرانیان برای اعتراض آزادانه ادامه خواهیم داد.»
