Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۲۴۲ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - ۱۴شماره ۱۷۰۸
جمعه ۲۹آذرماه تا پنجشنبه ۱۲دیماه ۱۳۹۸خورشیدی
حقوقي و مقامات دولتي در ایران از غرامت سنگینی که اشغال سفارت آمریکا به ایران تحمیل کرد (پایان) با استعفاي رئیس کل که همزمان،
آن استقبال نکردند .همچنین در تیر سرداور شعبه یکم نیز بود ،دیگر
یا مرداد ماه سال ۱۳۶۳که در تهران سیاست دولت ایران پنهانکاری و سانسور گزارشهای لاهه رئیس دیوان وجود نداشت تا احکام
بودم به دعوت صدا و سیما در یک بود در حالی که آمریکاییها برای حفظ منافع ملی خود از محکومیت علیه ایران را ابلاغ کند.
برنامه یکساعته در سیما حضور آمریکاییها درصدد برآمدند تا یکي
یافتم و گزارش جامعي از اوضاع دیوان سیاست شفافیت استفاده کردند از سرداوران را بهطور موقت براي این
داوري را در استودیو ضبط کردم ولي سمت انتخاب کنند اما ما زیر بار نرفتیم
این گزارش پخش نشد و قطعاً در دولت موسوی داوران ایرانی را در دیوان بینالمللی حمایت نمیکرد و موجب بازنده شدن ایران در برابر آمریکا شد زیرا رئیس موقت ،در بیانیه حل و فصل
دعاوي پیشبیني نشده بود .دلیلي هم
بایگاني سیما وجود دارد. اشاره: وجود نداشت که براي سرعت بخشیدن
= شما پس از برکنارشدن، از نخستین پیامدهای اشغال سفارت آمریکا و گروگانگیری دیپلماتهای در اجراي احکام ظالمانهاي که بهویژه
مسؤولین و مردم را تا چه حد در آمریکایی ،که زیانهای سیاسی و اقتصادی آن بیرون از حساب است ،توقیف همین سرداور در شعبه خود صادر
ميکرد داوران ایراني از حق قطعي
جریان امور قرار دادید؟ سپردههای عظیم ایران در بانکهای آمریکایی بود. خود صرفنظر کنند و تن به ریاست
ـ باید توجه شما را به این نکته جلب در پی این اقدام ،جدال حقوقی ایران و آمریکا آغاز شد که به میانجیگری موقت این سرداور بر دیوان داوري
کنم که ما هرگز از سوي دولت ایران الجزایر و تشکیل دیوان داوری ایران و آمریکا انجامید .دکتر سیدمحمود کاشانی بدهند .در حالي که ما ميتوانستیم
برکنار نشدیم .در واقع دولت ایران که یکی از اعضای ایرانی این دیوان در لاهه (هلند) بود ،پس از سالها گوشهای داوران آمریکایي را با در دست داشتن
درخواست دولت آمریکا براي کنار از پرده را بالا زده است و در گفت و گو با روزنامه ایران فاش میکند که چگونه این اهرم قانوني ناگزیر به پذیرش
گذاردن من و آقاي دکتر شفیعي از در جریان این وقایع ،آمریکا توانست ایران را به پرداخت غرامتهای سنگین یک سرداور بیطرف و مستقل بهجاي
دیوان داوري را مطرح کرد و آقاي وادار کند و متصدیان امر ،در اجرای سیاستهای کورکورانۀ حکومت یا بر اثر رئیس قبلي دیوان کنیم .موضع ما در
موسوي این درخواست را پذیرفت ولي این شرایط با توجه به همین بیانیه
بدون درخواست دولت آمریکا ،دولت بیکفایتی و نادانی ،تا چه حد در این مسؤولیت تاریخی سهیم بودهاند. الجزایر بسیار محکم بود اما در روز
ایران نميتوانست با تصمیم خود ما را ۱۲شهریور ۱۳۶۳آمریکاییها سعي
برکنار کند .این را هم بگویم که ریگان از انتشار گزارش آن هم جلوگیري شد ظالمانه بسیاري تا به حال علیه کشور =آیا شما به عنوان عضوي از افراد بيطرفي باشند و نباید بر سر این کردند جلسهاي برگذار کنند و برخلاف
رئیس جمهور آمریکا در گزارشي و دیگري در مجلس هفتم که گزارش ما از سوي این دیوان صادر شده که به هیأت دیپلماسي کشور به حساب موضوع مماشات کرد ،بیانیه حل و فصل نص بیانیه الجزایر ،سرداوري را که ما
برکناري ما را به عنوان دستاورد خود آن هم انتشار نیافت و تنها خلاصهاي علت سانسور کامل خبري در سه دهه دعاوي الجزایر نیز بر بیطرفي و مرضي با او مخالف بودیم ،بهعنوان رئیس
به مردم آمریکا ارائه داد و اما پیش از از آن در جلسه علني خوانده شد. گذشته ،مردم و مطبوعات اطلاعاتي در ميآمدید؟ الطرفین بودن سرداوران تأکید کرده موقت دیوان انتخاب کنند و این به
اینکه آقاي موسوي ۲داور جدید به ما ـ ما عضو وزارت امورخارجه نبودیم، بود و این در جاي خود از اصول گریز معناي پایمال کردن حقوق ایران
معرفي کند من ۳نامه به وي نوشتم =علت سانسور گسترده خبري حد صفر دارند. چرا که طبق قواعد داوري بینالمللي ناپذیر در داوريهاي بینالمللي است. بود ،بنابراین ما از تشکیل این جلسه
و او را از این تصمیم برحذر داشتم و در دهه 6۰چیست؟ داور باید مستقل باشد و ما به عنوان این در حالي بود که میرحسین معتقد جلوگیريکردیم.البته اگرمادرجلسه
پیامدهاي آن را براي ایشان تشریح =شیرینترین خاطره شما از یک داور غیر بیطرف ولي مستقل به کوتاهآمدن در برابر دولت آمریکا و حاضر نميشدیم این انتخاب صورت
کردم .همچنین در یکي از جلسات ـ در آن هنگام سیاست کلي دولت هلند چیست؟ انتخاب شده بودیم و نه عضو دستگاه رئیس دیوان کشور هلند بود و این امر ميگرفت ،بنابراین مانع از ورود این
غیرعلني مجلس به همراه آقاي دکتر موسوي پنهانکاري بود که با افسوس سرداور به این جلسه شدیم .این سرداور
شفیعي حضور یافتیم و گزارشي از هنوز هم ادامه دارد ولي آمریکایيها ـ ما بیشتر خاطرات تلخي داریم .در دیپلماسي ایران. براي ما قابل قبول نبود. قبل ًا دچار مشکل بود و بارها دولت
اوضاع دیوان داوري و رویدادهاي آن را براي حفظ منافع شهروندان خود و کمتر کشوري تجربه چنین رویداد ایران درخواست برکناري او را کرده و
به نمایندگان دادیم و در همین جلسه منافع ملي کشورشان در همه زمینهها مهمي وجود دارد که یک کشور =قاعدت ًا شما همانند داوران =چرا رئیس دیوان کشور هلند نسبت به او ابراز بياعتمادي کرده بود.
درخواست تشکیل یک کمیسیون ویژه از سیاست شفافیت و علني بودن پیروي گرفتار پیامدهاي انقلاب و جنگ با یک آ مر یکا یي حا مي منا فع ملي در این پرونده استعفا کرد؟
براي رسیدگي به مسائل این دیوان را کردند .نخست آنکه گفتوگوهایي را که ابرقدرت که بالاترین توان حقوقي را در =ميگویند آن سرداور سیلي
به امضاي بیانیههاي الجزایر انجامید جهان دارد درگیر چنین چالش بزرگ کشورتان بودید؟ ـ من با او نامهنگاريهایي انجام هم از هیأت ایراني خورده است.
مطرح کردیم. در یک جلد انتشار دادند .دوم اینکه و حساس حقوقي شده باشد ولي من ـ داوران انتخابي از سوي دولتها ميدادم و به هر حال رئیس دیوان
من در شوراي نگهبان هم که دبیر به ظرفیتها و توانایيهاي حقوقدانان مانند سرداورها ،بیطرف نیستند اما باید کشور هلند ميدانست در صورتي که ـ نه ،این دروغ است ،ما تنها دست
آن در آن هنگام حضرتآیتالله آقاي وي را گرفتیم و به بیرون راندیم تا
صافيگلپایگاني بود حضور یافتم و در استقلال خود را حفظ کنند.
یک جلسه ۲ساعته به تشریح اوضاع جلسه برگذار نشود.
دیوان داوري پرداختم .با بسیاري از از چپ :میرحسین موسوی نخست وزیر ،علی خامنه ای رئیس جمهور ،سید احمد خمینی و علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی
مقامات مؤثر دیگر در تهران و قم هم چهار تن از تصمیم گیرندگان اصلی دوران گروگان گیری =بنابراین ماجراي سیلي را
دیدارهایي داشتم که نیازي به گفتن تکذیب ميکنید؟
جزئیات آن نیست .من چندین نامه از همان آغاز کار دیوان داوري با یک ایراني ایمان داشتم و از کمکهاي =مهمترین موفقیتهاي شما بخواهد به این پرونده رسیدگي کند ما
به مسؤولین نوشتم که هنوز انتشار مؤسسه انتشاراتي به نام «گروسیوس» خداوند بزرگ برخوردار شدیم .من در خلال مذاکرات به چه مواردي ساکت نخواهیم نشست و از توانایيهاي ـ نیازي به تکذیب من نیست ،خود
آنها را صلاح نميدانم اما یک گزارش در انگلستان وارد گفتوگو شدند و هم اکنون افسوس ميخورم که چرا خود در سطح هلند و جهان استفاده این سرداور سوئدي بعد از هجمه
جامع ۱۲صفحهاي را به تاریخ ۱۵ این مؤسسه همه تصمیمها و احکام و گفتوگوهاي ما در جلسات عمومي بازميگشت؟ خواهیم کرد .بنابراین در عین شگفتي تبلیغاتي شدید آمریکاییها در رسانهها
مهر ۱۳۶۳آماده انتشار کردم اما اسناد دیوان داوري را به زبان انگلیسي دیوان ضبط نشد و یا از آن فیلمبرداري ـ ما توانستیم یک آئین دادرسي را آمریکاییها استعفا داد و درخواست مبني بر ضربوجرح وي ،مصاحبه کرد
نتوانستم آن را در نشریات و رسانهها منتشر کرد که اکنون در ۳۷جلد نگردید و توانایيهاي داوران ایراني در براي داوري تدوین کنیم که حق دفاع و این موارد را تکذیب کرد .ما براین
به چاپ برسانم چرا که در تاریخ ۸ در بیشتر کتابخانههاي دانشکدههاي خلال مذاکرات ثبت و ضبط نشد؛ به و دادرسي عادلانه را براي سازمانهاي آمریکاییها با بنبست روبرو شد. باور بودیم که این جلسه غیرقانوني
مهر ۱۳۶۳از سوي آقاي سید محمد حقوق در بیشتر کشورها در دسترس یاد دارم که در روند گفتوگوهاي دولتي ایراني تأمین ميکرد .همچنین در همان ایام روزنامه «هرالدتریبون» است و به همین علت براي حفظ
خاتمي وزیر وقت ارشاد بخشنامهاي به پژوهشگران است و سرانجام اینکه حقوقي در دیوان که با حضور گروه با بسیج حقوقدانان ایراني تیم دفاعي در شماره ۲۸شهریور ۱۳۶۳خود منافع ملي و حفظ حقوق خود در
روزنامهها شد که از انتشار اخبار دیوان شرکتهاي آمریکایي هم از دو نشریه بزرگي از داوران و نمایندگان دولتها کشور را تقویت کردیم و توانستیم اینگونه نوشت« :سخنگوي ایالات چارچوب بیانیه الجزایر ،از برگذاري
داوري ایران و آمریکا خودداري کنند خصوصي حمایت ميکردند و این و مترجمین برگذار ميشد سرداور از نظر حقوقي شانه به شانه یک متحده گفت :وزارت امور خارجه
و این بخشنامه سانسور ،آن هم به دو مجله ماهانه همگي رویدادهاي فرانسوي که پیش از آن سالها ریاست ابر قدرت به نام آمریکا پیش برویم. آمریکا تنها ۲راه براي رویارویي براي آن جلوگیري کردیم.
صورت رسمي در تاریخ ایران بيسابقه دیوان داوري و تحولات آن را روز به دیوان عالي کشور فرانسه را عهدهدار بود این وضعیت ميیابد؛ نخست استعفاي
بوده است.این بخشنامه به دست من روز زیرنظر داشتند و حتي بسیاري از پس از مجادلات حقوقي دو به دو با =و مهمترین شکست شما؟ ۲داور ایراني و دیگر احضار آنها به =واکنش دولت آمریکا بعد از
رسید و برادر من آقاي مهندس احمد مسائل مربوط به داوران ایراني و یا حتي من دوبار این جمله را به زبان آورد که: ـ گروه ما هرگز شکست نخورد ،اما تهران» .ولي ما هرگز استعفا ندادیم این ماجرا چه بود؟
کاشاني در جلسه علني مجلس آن را دولت ایران را نیز منتشر ميکردند و من تو را به عنوان وکیل خود انتخاب میرحسین موسوي در پي پذیرش و آقاي موسوي اصرار فراوان کرد
قرائت کرد و از آقاي خاتمي در زمینه این دو نشریه منبع ارزشمندي براي خواهم کرد .تجربه این دیوان داوري درخواست آمریکا ما را برکنار و ۲داور تا ما به تهران بازگردیم .ما به ایران ـ با جلوگیري از تشکیل این جلسه،
صدور این بخشنامه رسمي سانسور پژوهشگران ایراني خواهد بود ولي در براي حقوقدانان ایراني موفقیتآمیز بيصلاحیت را به جاي ما معرفي کرد. بازگشتیم تا واقعیت رویدادها را در دولت آمریکا نتوانست به هدف خود
سؤال کرد ولي توضیحات خاتمي مقابل ،سیاست کلي در ایران پنهان بود و این واقعیت را بر پایه آثاري که در همان هنگام به پیشنهاد من مجلس مقابل سانسور کامل خبري و تبلیغات برسد و یک رئیس موقت براي دیوان
قطعاً بيربط بود و برادر من را هم به کاري بود .در همان آغاز کار دیوان من از آن به جاي مانده است ميتوان نشان شوراي اسلامي کمیسیون ویژهاي براي مسمومي که علیه ما در جهان به راه داوري به ایران تحمیل کند .آن
فاصله کمي پس از آن بازداشت کردند پیشنهاد کردم یک نشریه ویژه از سوي داد .اگر حقوقدانان ایراني براي مسائل بررسي رویدادهاي دیوان داوري تشکیل انداخته بودند و البته در ایران هم هم شخصي که داوران ایراني در
و دو سال از دوره نمایندگي خود را در بانک مرکزي یا دفتر خدمات حقوقي حقوقي حساس کشور با یک مدیریت داد .گزارش این کمیسیون هنگامي رادیوهاي فارسي زبان بیگانه به آن هیچ شرایطي ریاست او را بر خود
درباره اخبار و گزارشهاي دیوان صحیح به کار گرفته شوند دولت ایران انتشار یافت که دیگر گروه ما برکنار دامن ميزدند روشن کنیم .یکي از و این دیوان نميپذیرفتند و دولت
زندان گذرانید. منتشر شود که نسبت به آن بيعلاقگي ميتواند در عرصه بینالمللي به خوبي شده بودند با این وجود کمیسیون سیاستهاي زیانبار در ۳۰سال گذشته ایران هم بارها نسبت به او ابراز بي
نشان دادند .هنگامي که دولت آمریکا از منافع ملي کشور دفاع کند .البته صریحاً تأیید کرد که من و آقاي دکتر بيخبر نگاه داشتن ملت از جریانات اعتمادي کرده بود .در واقع تشکیل
=مهمترین درسی که از این تلاش براي انتشار متن انگلیسي آرا و اگر روزي مسؤولان خواستند بدعت شفیعي داراي صلاحیت بودهایم و دیوان داوري ایران و آمریکاست. این جلسه قانوني نبود و ما بهحق از
تجربه میتوان گرفت به نظر شما گزارشهاي دیوان کرد آقاي شفیعي ناپسند سانسور دولت میرحسین را برکناري ما برخلاف منافع کشور بوده برگذاري آن جلوگیري کردیم .بنابراین
و نماینده دولت ایران پیشنهاد کردند بشکنند ميتوانند در گام نخست متن است و ۲داور جایگزین را فاقد صلاحیت =البته منابع فارسي هم بهحق دولت آمریکا حق اعتراض نداشت و
چیست؟ که متن فارسي این مجلدات نیز که به فارسي موجود همان ۳۷جلد کتاب کم است. نميتوانست هیچ توجیه قانوني در
ـ جریان آزاد اطلاعات و دادن آگاهی فارسي وجود داشت به هزینه مشترک ذکر شده را منتشر کنند .لازم به ذکر لازم دانست. بیانیههاي الجزایر براي انتخاب یک
به مردم و بهرهبرداری از ظرفیتهای ایران و آمریکا در هلند چاپ شود این است که درباره این دیوان تا به حال دو این دیوان روز به روز افت کرد ـ اما درواقع منابع بسیار زیاد است. رئیس موقت داشته باشد .از این رو
حقوقی و سیاسی و خبری جامعه پیشنهاد به تصویب کمیته اداري دیوان بار تحقیق و تفحص صورت گرفته است به نحوي که در بسیاري از دعاوي آراي دیوان داوري ایران و آمریکا در چند روزي در این زمینه سکوت
مهمترین تضمین حفظ حقوق مردم رسید ولي دستاندرکاران دفتر خدمات یک بار در مجلس دوره دوم که حتي آمریکایيها ،ایران محکوم یا مجبور مجموع ۳۷جلد به زبان انگلیسي چاپ اختیار کرد ولي سپس در صدد برآمد
به مصالحه ميشد ولي دعاوي ایران شده است ولي در ایران از چاپ و انتشار علیه داوران ایراني اقدامي انجام دهد
و منافع ملی در همه کشورهاست. همچنان باقي ماند .متأسفانه احکام که وارد جزئیات آن نميشوم .در این
رسانههای آزاد و مستقل امروزه در متن فارسي آن خودداري ميکنند. راستا سرانجام درخواست برکناري من
جهان بزرگترین تضمین پشتیبانی و آقاي دکتر شفیعي را از رئیس دیوان
از آزادی و حقوق ملتها شناخته عالي کشور هلند کرد .در حقیقت
شدهاند .از همینرو بوده است که رئیس دیوان عالي کشور هلند در عمل
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اجرا کنندۀ خواستههاي آمریکاییها
برای جلوگیری از تکرار تجربههای بود ولي اینبار این شخص ميبایست
تلخ گذشته در چند اصل به ضرورت با من و آقاي دکتر شفیعي وارد یک
برقراری جریان آزاد اطلاعات پرداخته چالش حقوقي شود و چون از پیش
و بند ۲اصل سوم قانون اساسی به نامهنگاريهاي اعتراضآمیز من آگاه
تأکید بر ضرورت «بالا بردن سطح بود مصلحت خود را در این دید وارد
آگاهیهای عمومی در همه زمینهها رسیدگي به درخواست دولت آمریکا
با استفاده صحیح از مطبوعات و علیه من و آقاي دکتر شفیعي نشود
رسانههای گروهی و وسایل دیگر» و بي درنگ از تصدي سمت رسیدگي
کرده است .و اصل ۱۷۵هم به گونه به درخواست دولت آمریکا در این
ویژه به نقش مؤثر و ارزشمند صدا پرونده استعفا داد و اعلام کرد من در
و سیما پرداخته و مقرر کرده است وضعیتي نیستم که به این درخواست
«در صدا و سیمای جمهوری اسلامی رسیدگي کنم .بنابراین دولت آمریکا
ایران آزادی بیان و نشر افکار با رعایت
موازین اسلامی و مصالح کشور باید در این مرحله متوقف شد.
تأمین گردد» .ولی در روابط خارجی
و مسائل داخلی کشور ما این اصول = صراحت ًا بفرمایید تفاوت
به اجرا در نیامدهاند و این ریشه همه دیدگاه و علت اختلافات شما با
گرفتاریها و بحرانهای داخلی و آقاي میرحسین موسوي به چه
مشکلاتی است که در صحنه جهانی
مواردي بازميگشت؟
کشور ما با آنها روبرو شده است.
ـ ما اعتقاد داشتیم که سرداوران باید