Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۶۲ (دوره جديد

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1828‬‬
‫جمعه ‪ 2۰‬تا پنجشنبه ‪ 26‬مه ‪2۰22‬‬

‫تاریخچه صنعت چاپ‬ ‫اشکال ویژه‬ ‫دربارۀ سوگ و سوگواری‬ ‫سوگ یا عزا‪ ،‬از جمله پدیدههایی‬
‫است که در زندگی همۀ انسانها روی‬
‫چاپ اولین کتاب توسط‬ ‫تا اینجا به جنبههای عام سوگ‬ ‫دکتر ابراهیم محجوبی‬ ‫میدهند‪ .‬به اصطلاح‪ ،‬روزهای سیاه‬
‫گوتنبرگ‬ ‫و سوگواری پرداختیم‪ .‬اما‪ ،‬مواردی‬ ‫و تاریک زندگی را میسازند‪ .‬بشر‪،‬‬
‫پیش میآید که سوگ‪ ،‬اشکال ویژهای‬ ‫در طول موجودیت خویش‪ ،‬همیشه‬
‫و کتابت که همگی اموری قدسی بودند‪،‬‬ ‫فقط قطبنما‪ ،‬کاغذ‪ ،‬ابریشم‪ ،‬باروت‪،‬‬ ‫به خود میگیرد‪ .‬از همین رو هم‪،‬‬ ‫مینهند‪ .‬در برخی فرهنگها و در‬ ‫انسانها‪ ،‬در نخستین لحظههای‬ ‫به سوگ این یا آن فرد یا شیئی از‬
‫حالا دیگر در دسترس قرار گرفتند‪ .‬با‬ ‫بستنی‪ ،‬اسکناس و روزنامه نیست که از‬ ‫دستهبندیهای گوناگونی برای آن‬ ‫بعضی ساختارهای شخصیتی‪ ،‬واکنش‬ ‫مواجهه با سوگ‪ ،‬به ورطۀ افسردگی‬ ‫دست رفته نشسته و در آینده نیز از‬
‫تولید انبوه کتاب‪ ،‬لازم بود صحافی هم‬ ‫چین آمده‪ ،‬صنعت چاپ هم یک صنعت‬ ‫وجود دارد‪ .‬یکی از این اشکال ویژه‪،‬‬ ‫فرد سوگوار به صورت هایهای گریه‪،‬‬ ‫میغلتند‪ .‬به طور کلی‪ ،‬در موارد‬ ‫آن گریزی ندارد‪ .‬با این همه‪ ،‬آرزوی‬
‫از حالت دستی خارج شده و اولین‬ ‫کامل ًا چینی است‪ .‬یوهانس گوتنبرگ‬ ‫«سوگ انتظار» است‪ .‬این‪ ،‬مربوط به‬ ‫چنگ کشیدن به گیسوان‪ ،‬خراشیدن‬ ‫سوگ‪ ،‬این دنیا است که برای شخص‬ ‫نویسندۀ این سطور آن است که‬
‫ماشینها برای صحافیها ساخته شوند‪.‬‬ ‫متولد ماینز ‪ -‬آلمان هم که اولین کتاب‬ ‫کسانی است که عزیز یا عزیزانشان‬ ‫صورت‪ ،‬ضعف و غش کردن و نظایر‬ ‫سوگوار تهی و بیارزش میگردد؛‬ ‫خوانندگان‪ ،‬این پدیدۀ ناگوار را هرچه‬
‫زیباییشناسی بشر که تا قبل از آن فقط‬ ‫را در سال ‪ ۱۴۵2‬میلادی در اروپا چاپ‬ ‫مدت درازی غیبت داشتهاند و خبری‬ ‫آن بروز میکند‪ .‬اما در مواردی‬ ‫در حالی که در افسردگی‪ ،‬شخص‪،‬‬
‫با سلیقه نقاشان و مجسمهسازان معدود‬ ‫کرد‪ ،‬طرح دستگاه چاپش را از یک‬ ‫از آنها به بازماندگان نمیرسد‪ .‬مانند‬ ‫دیگر‪ ،‬واکنش به شکل فشردن لبها‪،‬‬ ‫خویشتن را بیمقدار میشمارد‪ .‬در‬ ‫کمتر تجربه کنند‪.‬‬
‫شکل میگرفت‪ ،‬در طراحی حروف‬ ‫بازرگان چینی خریده بود اما کاری که‬ ‫مورد اسیران جنگی و یا کسانی که‬ ‫خویشتنداری آگاهانه و کنترل‬ ‫افسردگیها‪ ،‬نوعی کاهش احترام و‬ ‫در یک تعریف فشرده‪ ،‬سوگ عبارت‬
‫چاپی به معرض داوری عموم گذاشته‬ ‫گوتنبرگ کرد‪ ،‬این بود که ایده استفاده‬ ‫تصور میرود مرده باشند ولی این‬ ‫عواطف ظاهر میگردد‪ .‬به علاوه‪ ،‬در‬ ‫بها دادن به نفس پیش میآید‪ ،‬حال‬ ‫است از احساسات ذهنی ناشی از مرگ‬
‫شد‪ .‬روزنامهها و نشریات ادواری شکل‬ ‫وسیع از این دستگاه را داد‪ .‬گوتنبرگ‬ ‫امر قطعیت ندارد‪ .‬این نوع سوگواری‪،‬‬ ‫هر حوزۀ فرهنگی ـ اجتماعی معین‬ ‫آنکه در سوگ چنین نیست‪ .‬فرد‬ ‫عزیزان و یا از دست دادن چیزهای‬
‫گرفتند و کتابها توانستند تاریخساز‬ ‫البته خودش نتوانست ایدهاش را عملی‬ ‫معمولاً با بازگشت گمشدگان و یا‬ ‫هم ممکن است رفتارهای نامأنوس‬ ‫سوگوار‪ ،‬خویشتن را پست و بیارزش‬ ‫گرانقدر‪ .‬این تعریف‪ ،‬بر مبنای درکی‬
‫شوند و حتی جنگ راه بیندازند؛ عدهای‬ ‫کند و در نهایت ورشکستگی و افلاس‬ ‫قطعی شدن مرگ یا زندگی آنان‪،‬‬ ‫و خلاف هنجارهای حاکم پدیدار‬ ‫است که زیگموند فروید ارائه کرده‬
‫معتقدند که «دایرهالمعارف» دیدرو‬ ‫مرد‪ ،‬اما کاری که او با چاپ انجیل‬ ‫پایان مییابد‪ .‬فرم ویژۀ دیگر‪« ،‬سوگ با‬ ‫شود که البته بیشتر با چگونگی‬ ‫نمیشمارد‪.‬‬ ‫است‪ .‬به نظر وی‪ ،‬سوگ‪ ،‬واکنش‬
‫توانست باعث انقلاب فرانسه شود‪،‬‬ ‫شروع کرده بود‪ ،‬خیلی زود توانست‬ ‫تأخیر یا مهار شده» است‪ .‬در این گونه‬ ‫ساختار عاطفی ـ روانی افراد قابل‬ ‫و اما واکنش انسانها در برابر سوگ‬ ‫فرد نسبت به فقدان شخصی عزیز و‬
‫«تاریخ قدرت دریایی» در راهاندازی‬ ‫زندگی بشر را کامل ًا دگرگون کند‪ .‬با‬ ‫موارد‪ ،‬فرد سوگوار‪ ،‬در مراحل آغازین‬ ‫توضیح است‪ .‬به طور کلی‪ ،‬عبور‬ ‫و ماتم‪ ،‬متفاوت است‪ .‬این تفاوت‬ ‫یا چیزی است که به لحاظ اهمیت‪،‬‬
‫جنگ جهانی اول مؤثر بود‪ ،‬همچنین‬ ‫رواج صنعت چاپ‪ ،‬نسخهنویسی کتاب‬ ‫فقدان عزیزان‪ ،‬هیچگونه تظاهرات‬ ‫سوگواری از مرزهای تناسب و تعادل‬ ‫از عوامل متعددی ناشی میشود‪.‬‬ ‫جای شخص را گرفته و حتی بالاتر از‬
‫کتاب «نبرد من» هیتلر در جنگ جهانی‬ ‫کامل ًا منسوخ و دسترسی به کتاب آزاد‬ ‫سوگواری نشان نمیدهد‪ .‬زیرا‪ ،‬هنوز‬ ‫زیانبخش است‪ .‬بایستی کوشید‬ ‫کما اینکه‪ ،‬ویژگیهای شخصیتی‪،‬‬ ‫آن قرار دارد‪ .‬مانند میهن‪ ،‬آزادی و یا‬
‫دوم و «کلبه عمو تام» هریت بیچر استو‬ ‫و آسان شد‪ .‬همین باعث شد که علم‬ ‫در حالتی شبیه شوک روانی و یا بهت‬ ‫به آن وزنی متناسب با ضربۀ وارد‬ ‫خصوصیات فرهنگی و قومی‪ ،‬شرایط و‬
‫در جنگ داخلی آمریکا‪ .‬حالا دیگر بشر‬ ‫دیگر در خدمت کلیسا نباشد و به میان‬ ‫و ناباوری به سر میبرد‪ .‬و سرانجام‪،‬‬ ‫شده داد‪ .‬اما این کار‪ ،‬برای هر‬ ‫نوع تربیت خانوادگی و بالاخره سطح‬ ‫هر چیز پر بهای دیگر‪.‬‬
‫تودههاراهپیداکند‪.‬دانش‪ ،‬فلسفه‪،‬کتاب‬ ‫نوعی سوگ هم وجود دارد که حالت‬ ‫کسی به یک اندازه میسر نمیشود‪.‬‬ ‫و جایگاه اجتماعی بر چگونگی واکنش‬ ‫خصوصیات اصلی سوگ‪ ،‬سوگواری‬
‫مدرن شده بود‪.‬‬ ‫بیمارگونه به خود میگیرد‪ .‬مهمترین‬ ‫فرد سوگوار تأثیرهای گوناگونی‬ ‫و سوگداری عبارتند از‪ :‬غمگینی‬
‫مشخصۀ آن عبارت از این است که‬ ‫دردناک و عمیق؛ قطع علاقه نسبت به‬
‫شخص‪ ،‬مدتی طولانی‪ ،‬یعنی شش ماه‬ ‫دنیای خارج و رخدادهای آن؛ کاهش‬
‫یا بیشتر‪ ،‬همچنان حاضر به پذیرفتن‬ ‫توانایی دوست داشتن و عشق ورزیدن‬
‫فقدان عزیز خود نیست؛ همیشه آن‬ ‫و سرانجام متوقف کردن فعالیتهای‬
‫را انکار میکند و به این خاطر هم‪،‬‬ ‫روزانه‪ .‬اما‪ ،‬سوگ را باید واکنشی‬
‫همواره از فرد از دست رفته‪ ،‬در زمان‬ ‫طبیعی دانست‪ .‬هرچند که الگو و‬
‫نظم طبیعی زندگی را به هم میریزد‬
‫حال سخن میگوید‪.‬‬ ‫و نوعی فلج روحی پدید میآورد‪ .‬با‬
‫مثل ًا‪ ،‬فرد سوگوار که عزیزی را‬ ‫این همه‪ ،‬نباید آن را بیماری به حساب‬
‫در سانحۀ رانندگی از دست داده‪،‬‬ ‫آورد و از همین رو هم نیازمند اقدامات‬
‫ممکن است دائم بگوید «‪ ...‬برادرم‬ ‫درمانی نیست‪ .‬سوگواری‪ ،‬روندی‬
‫عاشق سرعت است‪ »...‬و چیزهایی‬ ‫است که به مرور زمان و خود به خود‬
‫فروکش میکند‪ .‬در این مسیر‪ ،‬اصولاً‬
‫از این قبیل‪.‬‬ ‫باید شخص سوگوار را به حال خود‬
‫و یا ممکن است در خانه‪ ،‬همهجا‬ ‫گذاشت تا با کار پیوسته و تدریجی‬
‫به صورتی مبالغهآمیز‪ ،‬عکسهای فرد‬ ‫در ضمیر و روان خویش‪ ،‬کمکم از آن‬
‫از دست رفته را به در و دیوار بیاویزد‬ ‫مرحلۀ درد و غم بیرون آید‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫و عمل ًا «زیارتگاهی» بسازد و هر روز‬ ‫تیمار بیش از اندازۀ فرد سوگوار و یا‬
‫با مناسک و مراسم خاصی با او سخن‬ ‫مداخلۀ زیاد در زندگی روزانۀ وی‪،‬‬
‫بگوید‪ .‬اینگونه سوگواران‪ ،‬گاهی حتی‬
‫سر مزار عزیزان خود نیز نمیروند و یا‬ ‫میتواند حتی زیانآور باشد‪.‬‬
‫در تهیۀ سنگ قبر و کارهای مشابه‪،‬‬ ‫افراد سوگوار به سبب روبرو شدن‬
‫با تجربهای دردناک و حزنآور‪ ،‬غالباً‬
‫اهمال و تعلل میورزند‪.‬‬ ‫افسرده به نظر میآیند‪ .‬اما‪ ،‬باید میان‬
‫این نوع پریشانی‪ ،‬در برخی موارد‪،‬‬ ‫گرفتگی ناشی از سوگ و افسردگی‬
‫تفاوت قایل شد‪ .‬هرچند که گاهی‪،‬‬
‫تمام عمر دوام مییابد‪.‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪1۹‬‬

‫‪1 63‬‬ ‫(سودوکو)‬

‫‪2 14‬‬ ‫‪ 15 14 13 12 11 1۰ ۹ 8 7 6 5 4 3 2 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪۱‬ـ سازنده آهنگ «ای ایران» ـ اندوه‬ ‫‪1‬‬
‫‪36‬‬ ‫‪2‬ـ خوشحال ـ ترعه ـ لمس‬ ‫‪2‬‬
‫‪۹ 5 23‬‬
‫‪3‬ـ مقام و منزلت ـ فریاد و آواز بلند‬
‫ـ کشوری است‬ ‫‪3‬‬
‫‪3 87‬‬
‫‪۴‬ـ ناطق ـ دورویی ـ از حرکات آب‬ ‫‪4‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪۹5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ ۵‬ـ رنگی است ـ روستا ـ سلطان ـ‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اسلوب و شیوه‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 6‬ـ وسط ـ پشت نیست ـ مبهوت‬
‫‪4 65 7‬‬ ‫ـ دریغ‬
‫‪ ۷‬ـ دوستی ـ خداوند ـ قارهای است‬ ‫‪7‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ ۸‬ـ منحصر بهفرد ـ جوان ـ روش‬ ‫‪8‬‬
‫‪۹‬‬
‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 1۰ ۹ 8 7 6 5 4 3 2 1‬‬ ‫و طریق‬
‫‪۱‬ـ از شهرهای کوچک‬ ‫‪۹‬ـ باور کردن ـ حرفهای است ـ بهره‬ ‫‪1۰‬‬
‫‪ ۸‬ـ نوعی پارچه ـ بیابانی‬ ‫کنار دریای مازندران‬ ‫‪1‬‬ ‫‪۱۰‬ـ داماد پیامبر اسلام و رهبر‬
‫ـ ضمیری است‬ ‫‪2‬ـ زندگی و وجود ـ‬ ‫شیعیان ـ درختی است ـ راه‬
‫‪2‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪ ۹‬ـ برجسته و نخبه ـ‬ ‫مسیحی‬ ‫بیپایان ـ جنس مذکر‬ ‫‪12‬‬
‫او هم حرفهای دارد‬ ‫‪3‬ـ از اعضای داخلی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۱۱‬ـ حرف فاصله ـ متصل و متکی‬
‫بدن انسان ـ از بلایای‬ ‫‪13‬‬
‫ارجمند‬
‫‪۱۰‬ـ هلاک کردن‬ ‫اجتماعی ـ صریح‬ ‫‪4‬‬ ‫ـ جاهد‬ ‫‪14‬‬
‫‪۱۱‬ـ از پیامبران ـ رنگی‬ ‫‪۴‬ـ از شهرهای آمریکا ـ‬ ‫‪۱2‬ـ احسان و نیکویی ـ بیهوده ـ‬ ‫‪15‬‬
‫‪5‬‬
‫است‬ ‫کوهی در ایران‬ ‫‪6‬‬ ‫قدیمی‬
‫‪ ۵‬ـ رازها ـ خالی‬ ‫‪۱3‬ـ مصونیت ـ اهل ادب ـ واحد‬
‫‪ 6‬ـ مدخل ـ رذالت و‬ ‫اندازهگیری سطح‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪ ۱۴‬ـ سهچهارم کره زمین ـ سرایندۀ‬
‫دنائت‬ ‫‪7‬‬ ‫ـ خداوند‬ ‫‪۱‬ـ از فیلمسازان وکارگردانان‬
‫‪ ۷‬ـ از شهرهای کشور ما‬ ‫شعر مرا ببوس‬ ‫‪۱2‬ـ حرف تعجب ـ از وسایل‬ ‫برجسته و معروف ایران‬
‫‪8‬‬ ‫‪ ۱۵‬ـ سرایندۀ شعر «ای ایران» ـ زن‬ ‫‪2‬ـ آن سوی ـ تکرار یک‬
‫ـ از وسایل بنائی‬ ‫‪۹‬‬ ‫موسیقی ـ صفحات‬ ‫حرف ـ اهل یکی از‬
‫و شوهر‬ ‫‪۱3‬ـ حرفه ـ زخم عفونی ـ‬
‫‪1۰‬‬ ‫استانهای ایران‬
‫از شهرهای ایران‬
‫‪3‬ـ خوانندۀ مرا ببوس ـ ‪۱۴‬ـ خواننده سرود «ای‬
‫ایران» ـ رایحه‬ ‫ارتباط‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪11‬‬ ‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪۴‬ـ لحظه ـ از ضمایر ـ ‪ ۱۵‬سازندۀ آهنگ مرا ببوس‬

‫‪ ۹‬ـ جواهر ـ از حشرات ـ‬ ‫افقی‪:‬‬ ‫ـ از سبزیجات‬ ‫نیستی ـ پیامبر‬
‫مصیبت‬ ‫‪۱‬ـ از شعرا و ترانهسرایان‬ ‫‪ ۵‬ـ فطری و جب ّلی ـ هدایت‬
‫‪ 6‬ـ از خشکبار ـ از بیماریهای‬
‫‪۱۰‬ـ از فراوردههای انگور ـ‬ ‫معروف و معاصر ایران‬ ‫خطرناک‬
‫پیدا نشدنی‬ ‫‪2‬ـ از خوانندگان مشهور‪،‬‬ ‫‪ ۷‬ـ از خوانندگان معروف‬
‫برجسته و فقید اپرای ایران‬ ‫و فقید ایران ـ کشوری‬
‫‪۱۱‬ـ از نویسندگان معروف‬ ‫‪3‬ـ شجاع و بی پروا ـ بهم‬ ‫کوچک مشهور به «بام‬
‫روس و بنیانگذار ادبیات‬ ‫دنیا» ـ کرانهها‬
‫خوردگی‬
‫رئالیستی سوسیالیستی‬ ‫‪۴‬ـ او ـ از بازیهای ورق‬

‫‪ ۵‬ـ نوآوری‬ ‫‪ ۸‬ـ ماهر ـ رده ـ قسمتی‬
‫‪ 6‬ـ نادان ـ نصیحت ـ عددی‬ ‫از پلو‬
‫‪۹‬ـ مار بیسر ـ اثر گرانقدر‬
‫است‬ ‫فردوسی ـ جای اصل‬
‫‪ ۷‬ـ از فلزات ـ تپه کوتاه‬ ‫‪۱۰‬ـ آزمایشگاه ـ غنی‬
‫‪ ۸‬ـ از رودخانههای ایران ـ‬ ‫‪۱۱‬ـ قوهای است ـ از زبانها‬

‫رنجور و نحیف‬