Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و دوم ـ شماره ۷۲ (دوره جديد
P. 13
صفحه 13ـ Page 13ـ شماره 72
جمعه 12تا پنجشنبه 18اوت 2016
است .را زنده نگهداشت ،چون وی از لارنس لاکهارت مورخ انگليسی ماجرا نادرشاه افشار و نواحی اطراف آن حکومت م یکرد نادرقلی ملقب به تهماس بقلی خان
طرف مادر از صفویان بود و گفت هاند از از اين قرار بوده که نادر در ماههای کمی بعد ب هدست پسر عمویش ب هنام و نادر شاه از ایل افشار خراسان بود که
ابقای او منظورش این بود شاید دوباره اخير در اوج خشونت حکومت م يکرد بودند .نادرشاه سه بار به هند اخطار در یکجا جمع نمود و با یاری آنها اشرف افغان ب هقتل رسید( ۱۱۳۷ه.ق). به پادشاهی ایران رسید و بنیانگذار
مردم ایران پادشاهی از نژاد صفوی و به دلايلی چند به تمامی سرداران نمود که افسران اشرف افغان(حدوداً طهماسب را از شاهی برکنار گردانیده همزمان با این اوضاع و احوال نادر که از دودمان افشاریه شد .او مدت دوازده
ايران ياش سوءظن داشت ...تعداد چهار ۸۰۰نفر) را به ایران تحویل دهد .در پسر خردسالش با عنوان (شاه عباس میزان نفوذ خاندان صفوی در میان مردم سال (از ۱۱۱۴تا )۱۱۲۶بر ایران
داشته باشند». هزار سرباز افغانی در اردوگاه داشت که پی عدم تحویل آنها سپاه ایران از رود سوم) را به جانشینی برگزید و خود را آگاه بود ،به شاه تهماسب دوم پیوست و حکومت کرد .پایتخت وی شهر مشهد
بعد از نادرشاه ،کریمخان (از سرداران جمله به نادر وفادار و در حق ايرانيان سند گذشت و در جنگ َکرنال هند یها نای بالسلطنه نامید .اما در واقع قدرت سردار سپاه او شد( ۱۱۳۹ه.ق .).سپس بود .او از مشهورترین پادشاهان ایران
نادر) که از طایفه زند بود بهقدرت دشم نکام بودند .نادر شبی رئيس آنها را شکست داده و دهلی را تصرف کرد. اصلی در دست نادر بود .نادر در عرض پس از اسلام است که سرکوب افغانها
رسید و حکومت بازماندگان افشار را احضار کرد و چنين گفت :من از سپس سربازان او ۸۰۰افغان فراری را دو سال کل آذربایجان و گرجستان را خراسان را به تصرف خود در آورد. و بیرون راندن کشورهای عثمانی
محدود بهخراسان شد و کریمخان نگهبانان خود راضی نيستم و از وفا و در بازار شهر دهلی دار زدند و بازگشتند. از عثمانیان پس گرفت و عثمانیان را فئو د ا ل بز ر گ ملک محمو د و روسیه از ایران و تجدید استقلال
این منطقه را ب هاحترام نادر که او را دليری شما آگاهم .حکم م يکنم فردا نادر به رغم کمی سپاهیانش در مقابل سیستانی (حاکم سیستان) تا حدی این کشور و نیز فتح هندوستان و
ول ینعمت خود م یدانست در اختیار صبح همه آنان را توقيف و زنجير کنيد لشکریان فیل سوار هندی توانست با به سختی شکست داد. مانع قدرتگیری نادرقلی بیگ شد ترکستان و جنگهای پیرزومندانه او،
جانشینانش باقی گذاشت .نادر زمینه و اگر کسی مقاومت کند ابقا نکنيد. ب هکارگیری تاکتی کهای نوین جنگی نادرشاه افشار .سرسلسله پادشاهان ولی نادر در سال ۱۱۳۷ق .پشتیبانی اسباب شهرتش گشته است .به او در
را برای جانشینی مناسب از بین برد. حيات من در خطر است و برای حفظ افشاریه ایران است .وی در ۲۸محرم شاه طهماسب دوم صفوی و فتحعلی اروپا لقب «آخرین جهانگشای شرق»
وی بسیاری از اطرافیان خود را از پای پیروز شود. سال َ ۱۱۰۰ه .ق .در ناحیه دستگرد از خان قاجار (پسر شاه قلی خان قاجار
درآورد .پس از مرگ وی سرداران او جان فقط به شما اعتماد دارم... در جنگ کرنال در طی یک روز بین توابع دره گز متولد شد ،پدر او امامقلی و پدربزرگ آقا محمدخان قاجار) را و «ناپلئون ایران» دادهاند.
نیز در گوشه و کنار علم استقلال بر آنها رفتند تا خود آماده کنند ...ولی بیست تا س یهزار شهروند هندی کشته اقیدروقلرلاهوانئ ازسیلاایطسنلتاتفکخشهاویرشباشوه بد،عهبناایاحلسی اهفکبکشیباررکابازنه جلب کرده توانست ملک محمود را نادرقلی در حدود سال ۱۰۶۷
افراشتند؛ کریمخان زند وکیل الرعایا در نوکری گرجی اين موضوع را به اطلاع شدند .بهناچار محمد شاه گورکانی کوچ داده بود تا در سر راه ازبکان مقاومت شکست دهد و حاکمیت شاه ایران را خورشیدی در ایل افشار در خراسان
شیراز -احمدخان ابدالی در افغانستان- سرداران نادر رساند و آنان مصمم شدند پادشاه هندی از نادر امان خواست؛ نادر کنند .امامقلی از افراد بی نام و نشان این در خراسان برپا نماید .شاه طهماسب به دنیا آمد .این ایل به دو شعبه بزرگ
آزادخان افغان در آذربایجان -حسن تا دير نشده نادر را از ميان بردارند ...تا در قبال گرفتن کلید خزانه سلطنتی ایل بود و گویا به شغل پوستین دوزی و نیز ،نادر قلی را والی خود در خراسان تقسیم م یشد :یکی قاسملو و دیگری
علی خان اردلان در کردستانات و حتی پاسی از شب رفت مواضعين به خيمه هند عقبنشینی را پذیرفت و تاج به تنگدستی روزگار م یگذرانیده است. اعلام کرد و پس از آن نادر نام خود را قرقلو؛ نادر شاه افشار از شعبه اخیر
محمد حسن خان قاجار در مازندران چوکی دختر محمد حسين خان پادشاهی هند را بر سر او باقی گذاشت. به «طهماسب قلی» تغییر داد .سال بعد بود .طایفه قرقلو را شاه اسماعیل از
شروع به حکومت کردند .در خراسان قاجار که نادر آن شب در سراپرده او نادر با غنائم فراوان که از هند به چنگ در سال ۱۱۴۸قمری نادرشاه کلیه او مناسباتش با شاه طهماسب را قطع آذربایجان به خراسان کوچاند و در
نیز علیقل یخان افشار (برادرزاده نادر) بود رو آوردند و ترس به آنان چندان آورده بود به ایران بازگشت؛ در میان حکمرانان و کدخدایان ایران را در دشت کرده و بعد از سرکوب چند ایل ترک و شمال آن سرزمین ،در نواحی ابیورد و
بسیاری از اولاد و خانواده نادر را قتل غلبه کرد که اکثرشان جرات ورود به این غنائم ،جواهراتی چون کوه نور و مغان جمع کرد (بالغ بر ۲۰۰۰۰نفر). ُکرد به حکمرانی کامل خراسانرسید. درگز و اطراف خرز تا حدود مرو مسکن
عام کرد و خود را «عادلشاه» نامید و خیمه نکردند .فقط محمد خان قاجار، دریای نور و تخت طاووس شهرت دارند. او در شورای دشت مغان اعلام کرد که آنگاه برای بهقدرت رساندن شاه داد؛ تا در برابر ازبکان و ترکمانان مهاجم
شروع به حکومت کرد .وی که مردی صالح خان و یک شخص متهور دیگر میزان غنائم به حدی بود که نادر برای وظایف خود را انجام داده و تصمیم طهماسب با افغانها وارد جنگ شده سدی باشند .تعداد بسیاری از این ایلها
خونریز و عیاش بود ،محمدحسن خان وارد شدند و چوکی تا به آنها متوجه سه سال گرفتن مالیات را در ایران قطع ب هاستراحت و کنارهگیری از کارها دارد. و رهبر افغانها یعنی اشرف افغان را در در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون
قاجار را شکست داده ،پسرش آقامحمد شد نادر را بیدار کرد .نادر خشمناک از کرد .با حمله نادر به هندوستان زمینه بزرگان کشور که م یدانستند او باطناً مهماندوست در نزدیکی دامغان(طی ادغام گشتند .نام اصلی او «نادرقلی»
خان را مقطو عالنسل کرد .اما سرانجام جای برخاست و شمشیر کشید .پایش تضعیف و انقراض امپراتوری مغولی مایل به سلطنت است ،وی را به سلطنت نبرد دامغان) و سپس در مورچه خورت بود و روایت غیرمستندی هست که
توسط برادر خود ابراهیم خان ،کور و در ریسمان چادر گیر کرد و به زمین هند یا گورکانیان را فراهم کرد و پس پذیرفتند .بدین ترتیب شاه عباس سوم اصفهان و برای بار سوم در زرقان فارس هنگامی که نادر هنوز به ۱۸سالگی
سپس کشته شد .پس از او نوه نادر ،به افتاد .تا خواست برخیزد صالح خان از مدتی دولت انگلستان توسط کمپانی صفوی از شاهی برکنار شده و حکومت شکست داد و سپس در تعقیب وی، نرسیده بود که همراه با مادرش در
نام شاهرخ میرزا را ب هقدرت رساندند. ضربتی وارد آورد و یک دست او قطع هند شرقی بر این کشور استیلا یافت. سلسله افشار با پادشاهی نادر آغاز شد. افغانستان را مورد تاخت و تاز قرار یکی از یورشهای ازب کهای خوارزم به
یکسال بعد ،او نیز مخلوع و کور کرد ،ترس بر او مستولی گشت و در نادر شاه در اواخر عمر تغییر اخلاق نادر اندکی بعد در ۱۱۴۸ه.ق .تاجگذاری داده و قبایل این دیار را مطیع نمود. اسارت آنها درآمد .بعد از مدت کوتاهی
شد ،اما دوباره به قدرت رسید .شاهرخ جای خود خشک بماند .اما محمد خان داد و پسر خود رضاقلی میرزا را براثر نمود .شاعری به نام قوام الدین ،ماده بدی نترتیب پس از هفت سال شورش از اسارت گریخته و به خراسان برگشت
نابینا چهل و هشت سال سلطنت کرد، قاجار جرات خود را حفظ کرد و سر نادر بدگویی اطرافیانش کور کرد .سپس تاریخ تاجگذاری وی را «الخیر فی و در خدمت حکمران ابیورد باباعلی
اما فقط بر خراسان .پس از مرگ کریم شاه از تن جدا ساخت( .بامداد یکشنبه از کار خود پشیمان شد و برخی از ماوقع» سرود که بر روی سکههای افغا نها به پایان رسید. بیگ بود .او گروه کوچکی را به دور خود
خان ،آقامحمدخان به قدرت رسید ۱۱جمادیالثانی ۱۱۶۰قمری۲۸/ اطرافیان خود را که در این کار آنها را دوره افشاریه نیز منقوش گردید.او به سپس با دشمنان خارجی وارد جمع کرده بعد از کنترل چند ناحیه
و به خراسان حمله کرد و شاهرخ مدت ۱۲سال پادشاهی کرد و در این جنگ شد و روسها را از شمال ایران خراسان خود را «نادرقلی بیگ» نامید.
را پس از شکنجه کشت .نادر میرزا خرداد ۱۱۲۶خورشیدی). مقصر م یدانست کشت. مدت دائماً به لشکرکشی به نواحی راند ،اما در زمان جنگ با عثمانیها که در این هنگام افغا نها به رهبری
فرزند شاهرخ ،پدر پیر و نابینا را در پس از مرگ نادر شاه بسیاری از نادر برای تأمین هزینه جن گهای گوناگون مشغول بود .در این مدت غرب ایران را در اشغال داشتند متوجه محمود افغان اصفهان را تصرف کرده
دست قاجار رها کرد و به افغانستان فرزندان و خاندان وی توسط برادرزاده خود مجبور بود تا مالیا تهای گزافی توانست بحرین ،قندهار ،خوارزم ،بخارا و شورشی در شرق ایران شد و جنگ را بودند و شاه سلطان حسین صفوی را
گریخت و در زمان فتحعلی شاه ادعای نادر -عاد لشاه -کشته شدند .رضازاده از مردم بگیرد ،به همین دلیل بسیاری نواحی دیگر که برای سا لها از نیم هکاره رها کرده به آن سامان رفت. به قتل رساندند .با سقوط اصفهان و
سلطنت کرد که او نیز دستگیر و کور شفق در کتاب نادرشاه از قول محقق شور شهایی در جا یجای کشور روی ایران جدا شدهبود را به ایران بازگرداند. شاه تهماسب صفوی بهقصد اظهار قتل شاه سلطان حسین ،پسر او به
شد .زبانش را بریدند و او را کشتند و انگلیسی لارنس لاکهارت چنین م یداد .زمانی که نادر برای رفع یکی مه مترین فتح او فتح هندوستان بود. وجود دنباله جنگ وی را با عثمانیان نام شاه تهماسب دوم صفوی که از
بدی نترتیب آخرین مدعی سلطنت از م یآورد« :پس از قتل نادرشاه ،برادران از این شور شها به خراسان رفته بود افغا نهای مخالف نادرشاه پس از فتح اصفهان به قزوین گریخته بود خود را
خاندان افشار از میان برداشته شد. و فرزندانش ...علی قلی خان به حدی جمعی از سردارانش به رهبری علی قندهار به دست نادر ،به دهلی گریخته گرفت و به سختی منهزم شد. پادشاه ایران خواند( ۱۱۳۵ه.ق) ولی
وزیر نادر شاه محمود میمندی از توابع کینه قطع نسل نادر را به دل بسته بود قلیخان شبانه به چادر وی حمله در سال ۱۱۴۵ه.ق .به دنبال یک حکام نواحی گوناگون کشور حاضر به
روستای میمند از شهرستان شهر بابک که زنان نادر را که آبستن بودند هم بردند و اور ا به قتل رساندند .به گفته قرارداد میان شاه تهماسب دوم و دولت
بکشت و از تمام اینان فقط (فرزندش) عثمانی که بخشی از آذربایجان را به اطاعت از او نشدند.
در استان کرمان بودهاست. شاهرخ (این نام به احتمال زیاد اشتباه آن دولت واگذار م یکرد ،نادر رهبران محمود افغان نیز که تنها بر اصفهان
ایلها را که پشتیبان صفویه بودند
93 4
74 85 (سودوكو)
71 6
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1عمودی:
96 37
4 51 6 4 1ـ تران هسرا ،غزلسرا و شاعر برجسته و 1
68 5 5 فقید معاصر ایران
72 97 3 2
12 2ـ عددی است ـ نیازمند مداوا ـ کهن
3ـ از روی خبرگی و استادی ـ اصل و 3
82 24 6
42 نسب ـ مایۀ خنکی 4
15 4ـ صدا ـ عالی و ارجمند
5ـ خوشی ـ خوراکی است سنتی ـ آتش 5
عمودی: 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 6ـ عددی است ـ ویلونیست و آهنگساز
فقید ایران ـ بدهی ـ شهری تاریخی 6
1ـ نویسنده و داستانسرای برجستۀ فرانسه و 1 در یونان که معبد «آپولون» در
خالق «بینوایان» 7
2 آنجاست
2ـ خرد و دانش ـ قسمتی از صورت 7ـ لقب خواجه حافظ ـ بدون ـ واحد 8
3ـ شیر ـ کشوری است 3
پول کشوری است 9
4ـ آبادانی ـ از ادوات استفهام 4 8ـ ادیب ،زبانشناس و پژوهشگر 10
5ـ بدون ـ از نوش تافزار برجستۀ ایران ،وزیر پیشین آموزش
5 و پرورش و استاد ممتاز و فقید 11
6ـ مسؤ و ل ا نبا ر ـ حر ف فا صله 6 12
7ـ شوکت و بزرگی دانشگاه تهران
7 9ـ آگاه ـ از چاشن یها ـ نخ بافتنی 13
8ـ بالاپوشی است ـ بدمزهای و ترشروئی 10ـ دوروئی ـ بدون ـ ترس ـ تکرار
9ـ پایه و اساس ـ از پادشاهان ایران قبل از 8 14
9 یک حرف
یورش اعراب 11ـ کشوری است ـ انسان ـ ورزشی است 15
10ـ گیاهی است با مصارف صنعتی و پزشکی ـ 10 12ـ پایاننامۀ تحصیلی ـ فردی و
افقی:
از سلسل ههای حکومتی در ایران 11 خصوصی
11ـ دوری ـ امیدوار 13ـ شبکۀ توزیع آب ـ محبت ـ جهان 1ـ از روزنام هنگاران برجسته و فقید ایران
2ـ از شعرای نوپرداز و مشهور ایران ـ دریاچ های در آسیا
حل جدول شماره قبل هستی
14ـسلولـپایتختکشوریاستـطلایی 3ـ صفت برخی از س گها ـ بدخوئی
4ـ بالا و والا ـ سروده و شعر ـ پاکی و پاکیزگی
15ـ از وسایل موسیقی ـ مکاتبه 5ـ خوشگذران ـ پرندهای است ـ مکان ـ قدیمی
حل جدول شماره قبل 6ـ مبارکی ـ میوهای است ـ از حبوبات
7ـ از شهرهای تاریخی شبه قاره هند ـ چیره ـ غلاف
8ـ واحد سنتی اندازهگیری افقی:
طول ـ خاک ـ میوه 1ـ از آثار ارنست همینگوی شمشیر
2ـ گلی است ـ از آنطرف 8ـ جنس مذکر ـ از خوانندگان معروف و فقید فرانسه
9ـ دوست و مددکار ـ مردن موجودی است افسان های
10ـ مجموع های از شهرها 3ـ از دودکردن یهای خوشبو ـ بخار متراکم
9ـ از نخس توزیران پیشین انگلیس ـ مداوا
ـ مالیات و باج ـ شکیبا
11ـ نوشابه 4ـ حرف فاصله ـ ولی ـ 10ـ از انواع طلاق ـ متناسب
11ـ او هم حرف های دارد ـ پایتخت کشوری است ـ
لحظه
5ـ سلطان جاز ایران جواهر
6ـ تزویر ـ از رشتههای 12ـ روزنام هنگار و داستانسرای قدیمی ،مشهور و معاصر
آموزشی ایران ـ فلزی است
7ـ از ماههای شمسی ـ اسم 13ـ قیمت واحد ـ از ادوی هها ـ شگرد ـ از گوی شهای
فارسی
14ـ از شعرا و غزلسرایان معروف و فقید معاصر ایران
15ـ گلی است ـ استغناء ـ نوا و آهنگ