Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۳ (دوره جديد
P. 12
خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط داریوشهمایونروزنام هنگاریبرجسته، صفحه - Page 12 - 12شماره 1649
موجود در خاورمیانه ،بسیاری از آنها نظری هپردازی جستجوگر و نوجو ،و جمعه 27مهرماه تا پنجشنبه 3آبا نماه 1397خورشیدی
همچنان معتبرند و گویی همین امروز سیاستمداری مل یگرا و میه ندوست
نگاشته شده‌اند .مقالات قدیمی‌وی بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران ()91
در دهه‌های سی تا پنجاه خورشیدی
همچنین بازتاب مستند موقعیت منطق های و جهانی آگاهی داشت. ( کیهان لندن شماره ) 1272
سیاسی و اجتماعی ایران هستند. وی سا لهای طولانی در روزنامه‌های
داریوش همایون از همین رو ما به بازنشر گلچینی از معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران احمد احـرار پرچم سرخ در رشت ب هاهتزاز درآمد. قوای دولتی در آستانۀ ورود به
آثار داریوش همایون می‌پردازیم که اصلی روزنامه‌ی «آیندگان» بود انگلستان نیز به دو هدف مهم خود ـ بندر انزلی با آتش توپخانه کشت یهای
(۵مهر،۱۳۰۷تهران۸-بهمن،۱۳۸۹ژنو) در سال‌های تبعید پس از انقلاب ۵۷ که صفح های نوین در تاریخچه‌ی ـ مخفف )North Persia Force عزل استاروسلسکی و سقوط کابینۀ
با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک روزنامه‌نگاری ایران گشود.همایون به ژنرال آیرونساید محول شده بود. جنگی روسیه مواجه شد.
داشت .مقالاتی که در این ستون مهارت روزنامه‌نگاری و تسلط خود در دیداری که نورمن و آیرونساید با مشیرالدوله ـ دست یافت. پس از آن که رشت ب هتصرف قوای
م یخوانید ،از آرشیو کیهان لندن بر زبان فارسی را با ایده‌های سیاسی مشیرالدوله داشتند متفقاً خواستار آن وزیر مختار انگلیس در ایران طی دولتی درآمد ،رهبران دولت موقت
خویش در هم آمیخت و از دهه‌ی ۳۰ شدند که استاروسلسکی از فرماندهی گزارش خود به لندن (مورخ یازدهم به انزلی گریختند و قصد داشتند
انتخاب شده‌اند. خورشیدی به این سو ،نوشته‌هایی از برکنار و جای صاحبمنصبان روسی سپتامبر )1920م ینویسد« :دشمنان با کشتی روسی که در ساحل ایران
قزاقخانه به افسران انگلیسی سپرده ما در حال حاضر حداکثر کوشش لنگر انداخته بود خود را به بادکوبه
سياست شانزده سال هها شود .وزیر مختار انگلیس در گزارش خود را برای ایجاد این شبهه ب هکار برسانند .اما فرمانده کشتی متعذر
محرمانه و فوری خود به لندن (25 می‌برند که ما نیروهای بالشویک
کیهان لندن شماره 1 - 1170شهریور ماه 1386 روسیه را عمداً برای منهدم ساختن شد که چنین دستوری ندارد.
اکتبر )1920ازجمله م ینویسد: لشکر قزاق ایران ب هکارگرفت هایم و پس در حقیقت ،فرماندهان روسی
بزرگی برسند .آنها آنچه را که رفتار اصلا گرفته نشده است .باز هر موضوع در سياست ايران ،مانند روانشناسی «اوضاع و احوالی که ب ههنگام ارسال از تکمیل این قسمت از مقاصد خود دستور داشتند که از جای خود نجنبند
مؤدبانه good mannersم ینامند مايه اختلافی ،همه ضعف سياسی ايرانی ،عواطف تند بالاترين جا را داشته تلگراف قبلی من وجود داشت (و به خیال داریم افسران روسی این لشکر و منتظر قوای کمکی باشند زیرا دولت
به عرصه عمومی نيز راه دادند .آموختند ايرانی و گرايش خودويرانگر آن را است ،بالاتر از واقعگرائی ،مصلحت اشکالات متعدد ناشی از عزل فوری را اخراج کنیم و خود در ایران فعال روسیه نم یخواست ب هآسانی در برابر
که حد خود و ديگران را بشناسند و ملی ،حتی سود شخصی در تنگترين ژنرال استاروسلسکی اشاره کرده بودم) مایشاء شویم .حتی ایرانیان بر این قشون اعزامی تسلیم شود و از گیلان
سرمشق بسياری ديگر شدند .من پديدار م یکند. تعبير آن .ما مردمی هستيم که زود در نتیجۀ حوادث شمال ایران بکلی باورند که ما در خفا کم کهای مالی دست بکشد .ب هزودی ،قوای امدادی از
بح ثهای پارلمان بريتانيا را از نزديک تفاوت نم یکند که موضوع ،پاک برانگيخته می‌شويم ،به زبان ديگر از بین رفته و وضع ب هصورتی درآمده به بالشوی کهای مهاجم م یرسانیم و راه رسید و کشت یهای جنگی روسیه
ديد‌هام .دو سوی بحث در مخالفت کردن حساب با يک رقيب سياسی تعادل خود را از دست م یدهيم .زيرا است که من و ژنرال آیرونساید هر دو برای رسیدن به هدفهای فو قالذکر با قزا قهای ایرانی را هدف آتش توپخانه
با هم ،در ميل سوزان وارد کردن باشد يا مسأله نامربوطی مانند 28 انسان هرچه از بلوغ عاطفی دورتر عقیده داریم فرصتی مطلوب برای حل
ضربت‌های خرد کننده بر يکديگر مرداد (برای مردمی که نم یدانند فردا باشد زودتر و بيشتر دستخوش عواطف این قضیه ب هدست آمده است که نباید آنها همدستیم». قرار دادند.
از هيچ کس در جهان کم ندارند؛ و، چگونه در چشم فرزندان گرسنه خود تند است .عاطفه تند (يا شور) را در آن را از دست داد زیرا تقریباً حتمی در پی این گزارش ،نورمن به قزا قها چنین برخوردی را انتظار
مانند همه سياستگران مسؤول در نگاه کنند) يا اموری که م یتواند با اينجا از نداشتن معادل بهتر به معنی است که چنین فرصتی دیگر ب هدست مذاکراتش با استاروسلسکی اشاره نداشتند .آتریاد اردبیل و اصفهان که
جامع ههائی که مردم مانند حيوانات موجوديت ايران سروکار داشته باشد passionم یآوريم که ،چنانکه هيوم می‌کند و آنچه که دربارۀ شکست استاروسلسکی مأمور تصرف انزلی و
به جان هم نمی افتند ،در گير مسائل ــ اينکه ايرانيان از هر گروه قومی به ما آموخت ،زمينه اصلی روان آدمی نخواهد آمد. پایان دادن به کار «متجاسرین» کرده
واقعی جامع هاند ،اموری که مستقيما (زبانی) چگونه با هم به عنوان ايرانی است .خرد و انتلکت به ما م یگويد از همین رو ،ژنرال آیرونساید قزاقان از زبان وی شنیده است: بود ،در فاصله یک ساعت از هم پاشید.
بر زندگی ميليو نها تاثير م یگذارند. زندگی کنند .بحث سياسی ،جنگ با که چگونه با عواطف خود کنار آئيم و و من متفقاً به دیدار رئیس‌الوزرا «نفرات و افسران تحت فرمان من تلی از اجساد کشته و زخمی زمین را
اما ادب و احترام و شوخ طبعی مشهور وسائل ديگر است ،به همان قصد کشت آنچه را که خاطرخواه آنهاست به عمل رفتیم و پس از تشریح اوضاع در این جنگ عملا برای حفظ منافع پوشاند و هفده تن از صاحبمنصبان
بريتانيائی نم یگذارد کار به دشمنی و ــ اگر واژ‌هها را م یشد بجای کارد به درآوريم .از اينجاست که بلوغ عاطفی از شمال ،او را تشویق کردیم که ژنرال انگلستان در ایران م یجنگیدند در قزاق که دستگیر شده بودند ب هدستور
بيزاری برسد و هماوردان به آسانی کار برد .هنگامی که پار‌های نوشت هها بلوغ عقلی بسيار مهمتر است .انسانی استاروسلسکی را بی‌درنگ از مقام حالی که در تمام این مدت از این احسا نالله خان بلافاصله اعدام شدند.
را م یخوانيم ،با زهری که از هر جمله خود برکنار و یک افسر ارشد ایرانی را حقیقت یأ سآور اطلاع داشتند که در همین حال ناگهان هواپیماهای
انگلیسی‌ها تصمیم دارند ب ه‌محض انگلیسی نیز در آسمان ظاهر گشتند
پارلمان بريتانيا
م یتوانندباهمبنشينندوجامیبزنند. می‌تراود ،به‌خوبی می‌توانيم تأسف کهبهبلوغعاطفیبرسدم یتواندتعادل ب هجای او تعیین کند که اسماً فرمانده ژنرال آیرونساید 1920در ایران و زمین را زیر آتش گرفتند.
ما لازم نيست در زندگی سياسی نويسنده را که چرا واژ‌هها را نمی توان در رفتار داشته باشد و سود شخصی لشکر قزاق باشد ولی عملیات نظامی برخی ناظران ،این رویداد را ناشی
خود ادبی را که در زندگی شخصی گاه مانند کارد به کار برد دريابيم! چنين روشنرايانه خود را بازشناسد .تعادل را به کمک افسران انگلیسی انجام برطرف شدن خطر حملۀ بالشوی کها از تبانی روس و انگلیس به منظور
به افراط به کار م یبريم کنار بگذاريم. است که در زير رژيمی که به دشمنی در رفتار يک عنصر فرزانگی است دهد .آیرونساید برای مشیرالدوله به تهران ،تشکیلات قزاق را از بین از بین بردن قوای قزاق (باقی ماندۀ
عرصه عمومی نيز خويشتنداری و و کشيدن مر‌زهای خون و آتش ميان و فضای اجتماعی را قابل زندگ یتر توضیح داد که اگر کار به همین نحو ببرند .وقوف بر این سرنوشت تلخ ،از قزا قهای تزاری در ایران) دانست هاند،
رعايت حال ديگری را لازم دارد. خود و ديگری ،ديگری تا حد کمترين م یکند؛ و سود شخصی روشنرايانه انجام شود نوسازی لشکر قزاق و ایمان و حرارتشان برای دفع حملۀ از آن جمله ،حاج میرزا یحیی
متمدنشدنيعنیپذيرفتنمخالفتو تفاوت ،زنده است ،آن ديگران نيز ،همه هرکس بخشی از خير همگانی است پس گرفتن شهر رشت از بالشوی کها بالشویکها کاسته بود به‌طوری که دولت‌آبادی نوشته است« :اردوی
تفاوت ،به عنوان بخش ديگری از آنچه از مخالفان و رنجديدگان همان رژيم، و از اين رو ،سود شخصی برتری است. کاری نسبتاً آسان خواهد بود و پس هم هشان با اکراه م یجنگیدند در حالی دولتی پس از توقف مختصر در
تعادل اجتماعی را م یسازد .جامعه ب یدريغ هيزم يک سو نگری در تنور آنکه جنگل را بی دريغ م یبرد خودش از آن می‌توان راههای تدارکاتی که مسلک بالشویزم در چشم سرباز رشت ،بی آن که سرنوشت خود را
متعادل يک شکل نيست؛ چندگرا و نيز ،اجتماع به کنار ،از آنکه جنگل را دشمن را قطع و او را مجبور به تخلیۀ عامی و بیسواد ایرانی مفهومی جز درست مطالعه کند و بی آن که از
تنفر و دشمنی م یريزند. در همان حال باز م یکارد زيانکارتر انزلی کرد ...رئی سالوزرا همچنان که مخالفت با استعمار انگلستان نداشت نقشه دشمن و تهی های که از پیش
چند گونه است. رساندن هر اختلاف نظر به دشمنی خواهد بود .هوشبهر ( )IQو انتلکت اگر انتظار داشتیم با گماردن افسران و ب ههمین دلیل از نظر آنها مرامی رو و عقب سر برای او دیده شده
هيچ چيز غ مانگيزتر از گرايش به تا جائی که هيچ راهی برای گفت با رشد عاطفی همراه نباشد م یتواند در انگلیسی به‌جای افسران روسی، محبوب و دلپسند شمرده م یشد». است آگاه باشد به‌هوای این که
بريدن همه رشت هها ،به ناممکن کردن و شنود و برخورد باز نماند ،هر روز خدمت زشتی و بدی قرار گيرد و فرد و با این استدلال که چنین اقدامی سیاست لندن در این مورد از متجاسرین را به دریا بریزد ب هجانب
هر توافقی اگرچه به سود همگان ،در ديوا‌رهای ستبرتری را ميان گرو‌ههای مغایر با سیاست جاری دولت است، نظر افسران روسی قزاقخانه پنهان انزلی روانه می‌گردد .اینجاست که
گفتار و کردار بسياری از سياسيکاران بيشتری بالا می‌برد .اندک اندک پيرامونش را به ويرانی کشد. مخالفت کرد و گفت راه حل دیگری نبود زیرا لرد کرزن بی‌وقفه برای لب‌های به‌مصلحت رویهم گذارده
نيست .آنها لذتی را که از راندن طرف م یتوان از اين بيمناک شد که ،به گذشته نزديکتر ما نشان م یدهد باید در نظر گرفته شود و پیش از برکناری استاروسلسکی و کوتاه شدۀ نظامیان انگلیس در اطراف
مقابل به کينه و دشمنی می‌برند سخن ريمون آرون درباره فرانسه دهه (رفتن به دورت رها لازم نيست) که اتخاذ تصمیم قطعی در این خصوص کردن دست فرماندهان روسی فشار قزوین به خنده گشوده می‌شود
نمی‌توانند پنهان کنند زيرا خود سی ،ايران تنها در تنفری که ايرانيان از جامعهماازنظررشدعاطفیرويهمرفته ناچار است با شخص شاه و برخی م یآورد و نورمن ،با آن که موافق و دیدگان اردوی دولتی در سایۀ
در چنان فضائی م یزيند .ايرانی در با يک نوجوان شانزده ساله قابل قياس همکاران نزدیکش مشورت کند. سیاستهای کرزن نبود ،نظرات لندن غرور و اغفال صاحبمنصب روسی
نابسندگیعاطف یاشعادتکردهاست هم دارند وجود داشته باشد. بوده است :کينه و خشمی که همواره ژنرال آیرونساید و من متفقاً پاسخ را به رئی سالوزرا و از طریق وی به به گریه م یافتد چه ،در مردابهای
جهان را در خود خلاصه و کوچک کند. برای کسانی که مانند دشمنان از زير پوست بیرون م یجهد ،زود دادیم که راه حل دیگری وجود ندارد انزلی اردو پیش م یرود که ناگهان
حق با اوست و ديگر همه چيز رواست. کنونی و دوستان پيشين خود در رنجی از کمترين خلاف انتظار ،و و غیر عملی بودن برخی راههای دیگر شاه ایران منعکس م یساخت. از دریا گلول ههای تو پهای دور زن
ولی مردمان می‌توانند به پايگاهی اردوی اسلامی ،عمری را در دشمنی بی‌اختياری در برآوردن خواست‌ها را که مشیرالدوله پیشنهاد م یکرد شکست قزاقها در لشکرکشی به از سر اردو گذشته صحرا را پر آتش
برسند که خود را با جهان يکی کنند، و کينه خواهی گذراند‌هاند شايد ديگر بلکه هو سها؛ سستی و زودباوری از تذکر دادیم .در عین حال یک بار گیلان ،نورمن را نیز با کرزن در مورد م یکند و با گلول ههای شص تتیر که از
بکوشند که با جهانشان بزرگ شوند. دير شده باشد ولی بقيه ما ،اکثريتی يک سو و آشتی ناپذيری و سرسختی دیگر خاطرنشان ساختیم که دولت کنار زدن استاروسلسلکی همعقیده اطراف م یرسید ،جوانان ایرانی مانند
اين معنی واقعی رشد همه‌سويه که کشور و اجتماع را برای زندگی دربرابرواقعي تهاازسویديگر؛آمادگی بریتانیای کبیر از این پس هیچگونه ساخت .در این ایام فرماندهی قوای برگ خزان به خاک م یریزند و از این
شخصيت است .ما از اينگونه مردمان بهتر همگان ،از جمله مخالفان و برای هر زياده‌روی؛ شتابزدگی در تعهد مالی برای تأمین احتیاجات انگلیس در شمال ایران (نور پر فورس بلا بدتر بلای بمباردمان طیار‌ههای
بسيار داشت هايم .گاه و بيگاه يکی از آنها دگرانديشان ،می‌خواهند می‌بايد تصمي مگيری و قضاوت؛ انداختن هر نیروی قزاق ایرانی برعهده نخواهد انگلیسی است که از طرف قشون
توجه جهانيان را به خود م یگيرد .در بازنگری سراسری در رفتار و رويکرد مسؤوليتی از گردن خود؛ نه عيبی در گرفت مگر این که پیشنهادهایش مقیم بکندی (نزدیک قزوین) بر سر
سده نوزدهم خيام بود که نگاه ترديد خود بکنيم .اينهمه ميدان دادن به خود ديدن ،نه هيچ نظر خطاپوشی به آنها م یشود .آیا این وضعیت اجازه
آميزش را بر باو‌رهای ريشه دار و از پس تترين،بهمعنیغيراجتماع یترين ديگری انداختن .در ستايش به بت پذیرفته شود»... نم یدهد که انسان تصور نماید آن
آسمان به زمين انداخت؛ از اواخر سده عواطف ،ما را به کجا خواهد برد؛ کدام سازی رسيدن و در نکوهش تا نابودی نورمن در این گزارش احتمال عق بنشینی ب یصدای بلشوی کنمایان
بيستم مولوی ،رومی ،شده است که از جامعه بشری توانسته است با معايب استعفای مشیرالدوله را درصورت تا لب دریا و کشانیدن اردوی دولتی
مذهبی متعصب آغاز کرد و به پروا‌زهای اجتماعی خود پايدار بماند ،و کدام همه چيز رفتن. روبرو شدن با چنین وضعی پی شبینی به مردابهای انزلی و آتشباری بر
بلند رسيد .پیش از آنها در سد‌ههای عيب بدتر از ناتوانی زيستن در کنار اين فهرست را درازتر هم م یتوان م یکند و م ینویسد« :گرچه شخصاً آنها از دریا و صحرا و بمبارده کردن
میانه این اب نسینا بود که آغازگر بیرون ديگری است که به ناچار و بنا بر تعريف کرد و رفتار ناپخته و غير مسؤول از استعفای دولت کنونی ـ که در طیار‌ههای جنگی همه از روی یک
آمدن اروپائیان از قرون وسطا شد .شايد بخش بزرگ و نگران کنند‌های از طبقه همین مدت کوتاه قدمهای مؤثر در نقشه و با یک فرمان و برای یک
به پي شبينی يک نويسنده تاجيک، نم یتواند همانند ما باشد؟ سياسی ايران جائی برای استثنا کردن رفع سوء ظن ایرانیان نسبت به ما
نس لهای آينده به زرتشت روی کنند بريتانيائ یها که به خشم و کين و سرامداننيزنم یگذارد.اگرماصدسال برداشته است ـ کمال تأسف را خواهم مقصود بوده باشد؟»
که از همه بيشتر به کار ساختن اين رفتن تا پايان خشم و کين شناخت هاند گذشته را که دوران بيداری ،دوران داشت م عالوصف هرگاه پافشاری ما در تئوری توطئه را ب هآسانی نم یتوان
جهان از روی نمونه ناشناخته جهان (هيچ زبانی مانند انگليسی کار اسلحه تجدد و پيوستن ما به کاروان جهان این زمینه به استعفای مشیرالدوله پذیرفت ولی این واقعه از یک طرف
را نمی کند) پس از آنکه شصت سال پيشرفته بود به اين نکبتی رساند‌هايم بینجامد تصور م یکنم باید این ریسک روسیه و از طرف دیگر انگلستان را
مينوی م یآيد. سده هفدهم را در جنگ داخلی و که معلوم نيست بيرون آمدن از آن را پذیرفت زیرا خطری است که به خرسند کرد .روسیه پایگاههای خود
گاهگاهیانديشيدنبهاينسرمش قها کشاک شهائی که ما هنوز به شدت و چه نکبت ديگری درپی داشته باشد، را در شمال ایران حفظ کرد و بار دیگر
در ميان غوغای مبتذل روزانه نم یبايد ژرفايش نم یرسيم بسر بردند ،و پس از از همين نارسيدگی جامعه ايرانی بوده قبول کردنش م یارزد»...
سد‌ههای خونبار پيش از آن ،آموختند است .بدتر از همه ،گوئی آنهمه درسها
چندان دشوار باشد. که چگونه با هم بزيند و کار کنند و به
