Page 12 - (کیهان لندن - سال سى و ششم ـ شماره ۲۵۸ (دوره جديد

P. 12

‫صفحه ‪ - Page 12 - ۱۲‬شماره ‪۱۷۲۴‬‬
‫جمعه ‪ ۵‬تا پنجشنبه‪ ١١‬اردیبهشتماه ‪١۳۹۹‬خورشیدی‬

‫تأملات بهنگام؛ دانیل دفو‪ ،‬نویسندهی‬ ‫دو قرن فراز و نشیب مطبوعات در ایران (‪)۱۶۶‬‬
‫جاسوس‬
‫احمد احـرار‬ ‫( کیهان لندن شماره ‪) ۱۳۴۷‬‬

‫= دانیل دفو‪ ،‬نوشتن رمان‬ ‫خطور داده بیسبب و جهت تن به‬ ‫رشته امتداد یابد‪ ،‬و جلوگیری فوری‬ ‫پس از روانه کردن احمدشاه‬
‫را در دوران سالمندی و در‬ ‫ذلت و مسکنت ندهند‪.‬‬ ‫نشود‪ ،‬انتظامات حقیقی ملی مختل و‬ ‫و بازگشت به تهران‪ ،‬سردار سپه‬
‫انتهای دهه ششم عمرش‬ ‫بنیان قومیت جامعه دچار ارتعاش و‬ ‫نخستین بیانیه سیاسی خود را‬
‫جدی گرفت و در پنجاه‬ ‫سپس‪ ،‬اگر دیده شود که باز این‬
‫و نه سالگی‪ ،‬مشهورترین‬ ‫رویۀ نامطبوع تعقیب میگردد‪ ،‬و‬ ‫اضمحلال ابدی خواهد گردید‪.‬‬ ‫انتشار داد‪.‬‬
‫اثرش«رابینسونکروزو» را‬ ‫یا اشخاص غیرصلاحیتدار طرف‬ ‫نظر به این که دولت نمایندۀ افکار‬ ‫با صدور این بیانیه‪ ،‬او عزم راسخ‬
‫منتشر کرد‪ .‬این داستان‪ ،‬با‬ ‫مشاوره با مقامات غیر مربوط واقع‬ ‫جماعت‪ ،‬و یگانه دلیل راه نجات‬ ‫خود را در برافکندن رسم رایج تش ّبث‬
‫روایت اولشخص و از زبانی‬ ‫میگردند‪ ،‬بدون شبهه آنها را در‬ ‫مملکت شناخته میشود‪ ،‬در این‬ ‫به خارجیان و مداخلات خارجی در‬
‫راوی‪ /‬قهرمان به شرح‬ ‫ردیف خائنین وطن محسوب‪ ،‬و‬ ‫موقع که زمام امر بهدست اینجانب‬
‫وقایع کشتیشکستگی‪،‬‬ ‫مف ّوض گردیده‪ ،‬من ناچارم که قبح‬ ‫امور داخلی ایران اعلام میداشت‪.‬‬
‫آوارگی و انزوای طولانی‬ ‫سردار سپه‬ ‫این توسلات و تش ّبثات را به عموم‬ ‫عبدالله مستوفی در خاطرات‬
‫رابینسون در جزیرهای‬ ‫چنان که یک نفر خائن حق حیات‬ ‫اهالی‪ ،‬اعم از مرکز و ولایات‪ ،‬تذکر داده‬ ‫خود مینویسد «یکی از گرفتاریهای‬
‫متروک در منطقه کارائیب‬ ‫در زندگی اجتماعی یک مملکت‬ ‫مخصوصاً به اشخاصی که شرافت ایران‬ ‫زمامداران ایران در دورۀ مشروطیت‪،‬‬
‫ندارد‪ ،‬آنها را حقاً و عدلاً محکوم ملک‬ ‫و ملیت خود را در تش ّبثات به مبادی‬ ‫و حتی دورۀ مظفرالدینشاه‪ ،‬روابطی‬
‫(ونزوئلا) میپردازد‪.‬‬ ‫و ملت دانسته همان مجازاتی را که‬ ‫خارجی مجروح میسازند متذکر‬ ‫بود که اشخاص متفرقه برای پیشرفت‬
‫شایستۀ آنهاست قویاً دربارۀ آنها اجرا‬ ‫گردم که معایب این توسل از حد و‬ ‫مقاصد خصوصی خود با سفارتخانهها‬
‫نخستین نسخه رابینسون کروزو؛ لندن؛ ‪۱۷۱۹‬‬ ‫یوسف مصدقی‪ -‬روز ‪ ۲۴‬آوریل‬ ‫حصر خارج و باید قطعاً از این بهبعد به‬ ‫بخصوص سفارت روس و انگلیس‬
‫‪ ١۷۳١‬میلادی‪ ،‬دانیل دفو (‪Dan-‬‬ ‫خواهم نمود‪.‬‬ ‫این موضوع خاتمه داده شود‪ ...‬ایرانی‬ ‫دست و پا کرده بودند‪ .‬بهعلت همین‬
‫سرمایهداری بورژوا قلمداد میکند‬ ‫رمانهای آینده او شدند‪.‬‬ ‫‪ )iel Defoe‬داستاننویس‪ ،‬مورخ‪،‬‬ ‫باید مستقلالفکر و مستقیمالاراده‬ ‫روابط‪ ،‬کمتر کاری بود که بهمجرد‬
‫و با اشاره به اینکه رابینسون با علم‬ ‫پس از اتحاد اسکاتلند و انگلستان‪،‬‬ ‫روزنامهنگار‪ ،‬بازرگان‪ ،‬دگراندیش و‬ ‫زیست کرده و شرافت ملی خود‬ ‫مطرح شدنش دچار چندین فقره‬
‫و اطلاع از ارزش «کار» (‪)labour‬‬ ‫دفو تاریخنویس ماجرای شکلگیری‬ ‫جاسوس بریتانیایی در سن هفتاد‬ ‫را بالاتر از آن بشمارد که به ننگ‬ ‫توصیه و سفارش ضد و نقیض‪ ،‬از‬
‫خود در فعالیتهای مختلفی که‬ ‫این اتحاد شد و کتابی خواندنی در‬ ‫سالگی درگذشت‪ .‬عمده شهرت او در‬ ‫تش ّبثات موهون مخ ّمر و آلوده کند‪.‬‬ ‫طرف سفارتخانههای مختلف‪ ،‬حتی‬
‫برای زندهماندن انجام میدهد‪ ،‬آنها‬ ‫باب کوششهای صد ساله برای‬ ‫عصر حاضر‪ ،‬به خاطر نوشتن داستان‬ ‫اطریش و مجارستان هم بهوسیلۀ‬
‫را از هم تفکیک میکند و برای هر‬ ‫تشکیل اتحادیه بریتانیای کبیر‬ ‫«رابینسون کروزو» (‪Robinson‬‬ ‫هموطنان!‬ ‫منشیباشیاش نشود‪ .‬این سفارشات‬
‫یک ارزشی جداگانه قائل میشود‪،‬‬ ‫نوشت‪ .‬بنای این تاریخ بر مشاهدات‪،‬‬ ‫‪ )Crusoe‬است که آنهم از سر اتفاق‪،‬‬ ‫شما اگر در داخلۀ خود از زحمت‬ ‫که در اوایل امر صورت خواهش و‬
‫بر این نکته انگشت میگذارد که‬ ‫اسناد و آمار به علاوه تجربیات‬ ‫نخستین بار در ‪ ۲۵‬آوریل ‪١۷١۹‬‬ ‫فقر و ناتوانی جان بسپرید‪ ،‬هزار درجه‬ ‫توصیه داشت‪ ،‬کمکم بهشکل امر و‬
‫رابینسون کروزو تصمیم میگیرد‬ ‫نویسنده قرار گرفت و از این رو‪،‬‬ ‫مفتخرتر خواهد بود که خود را در‬ ‫تحمیل اراده درآمده‪ ،‬و سفارتخانههای‬
‫تا وقت هر کاری را محاسبه و‬ ‫توجه به حقایق مس ّلم (‪)Facts‬‬ ‫منتشر شد‪.‬‬ ‫انظار خارجی به ذلت و پستی معرفی‬ ‫خارجی را مرکز واقعی قدرت‬
‫مدیریت کند (تقسیم وقت خصلت‬ ‫مبنای نوشتن آن بوده است‪ .‬علاقه‬ ‫این کتاب‪ ،‬به عنوان اولین رمان‬ ‫کرده و ایادی غیر ایرانی را در طرز‬ ‫دولت وانمود کرده‪ ،‬وسیلۀ تحمیل‬
‫اقتصاد بورژوایی است)‪ .‬مارکس‬ ‫او به مشاهده و ثبت وقایع بر مبنای‬ ‫مد ر ن ز با ن ا نگلیسی شنا خته‬ ‫زندگی خود طرف مداخله قرار بدهید‪.‬‬ ‫رئیسالوزراها بر شاه و چپاندن وزراء‬
‫با لحنی طنزآمیز به این موضوع‬ ‫شواهد عینی‪ ،‬پیش از این در اثر‬ ‫میشود‪ .‬بسیاری از نظریهپردازان‬ ‫به رئیسالوزراها و بار کردن ع ّمال و‬
‫اشاره میکند که میان اشیائی که‬ ‫دیگر او «توفان» (‪)The Storm‬‬ ‫ادبی‪ ،‬رابینسون کروزو را حامل‬
‫رابینسون از کشتی شکستهاش‬ ‫به روشنی ابراز شده بود‪« .‬توفان»‬ ‫تمامی خصوصیات یک اثر ادبی مدرن‬ ‫تا بهحال اگر دولتهای وقت از نظر‬ ‫همه میدانند که در یک مملکت‬ ‫ح ّکام بر وزرا‪ ،‬گشته بود‪.‬‬
‫نجات داده و به جزیره آورده است‪،‬‬ ‫که نخستین کار تحقیقی در عرصه‬ ‫میشمارند و این کتاب را بیش از‬ ‫حیثیات و اعتبارات مملکتی تذکر‬ ‫مستقل عیبی بزرگتر از این شمرده‬ ‫وزرا و حتی رئیسالوزراها‪ ،‬سهل‬
‫یک ساعت‪ ،‬یک دفتر حسابداری‪،‬‬ ‫روزنامهنگاری مدرن است‪ ،‬به وقایع‬ ‫ُدن کیشوت (‪)Don Quixote‬‬ ‫این موضوع را جایز ندانسته و یا‬ ‫نخواهد شد که نفرات آن نظریات‬ ‫است وجیهالم ّلههای آنها هم‪ ،‬چون‬
‫یک قلم و مرکب هم هستند‪ .‬او با‬ ‫و حوادث توفان سهمگینی میپردازد‬ ‫سروانتس و ژیل بلاس (‪)Gil Blas‬‬ ‫بهواسطۀ حفظ موقعیت‪ ،‬هر مشاهده‬ ‫بیگانه را در امورات سیاسی خود‬ ‫امامزادههایی بودند که بهوسیلۀ‬
‫ثبت اموال و کالاهایی که از کشتی‬ ‫که در هفته پایانی نوامبر ‪١۷۰۳‬‬ ‫لوساژ‪ ،‬شایسته عنوان نخستین رمان‬ ‫و مناظرۀ سوئی را طرف اغماض و‬ ‫دخالت داده خود را وسیلۀ اجرای‬ ‫همین خوابنماهای توصیه و سفارش‬
‫با خود آورده در دفتر کذایی‪ ،‬میزان‬ ‫میلادی بریتانیا را در نوردید و‬ ‫مدرن تاریخ ادبیات جهان میدانند‪.‬‬ ‫پردهپوشی قرار دادهاند‪ ،‬البته اغماض‬ ‫و همین متولیان خارجی برپا شده‬
‫ثروت خود را ارزیابی میکند‪ .‬در‬ ‫همچنین شهر لندن را در هم کوبید‪.‬‬ ‫فارغ از اینکه کدام یک از آثار ذکر شده‬ ‫و پردهپوشیهای فوق تا زمانی ممکن‬ ‫مقاصد دیگران معرفی نمایند‪.‬‬ ‫و دارای ق ّبه و بارگاه گشته بودند‪،‬‬
‫نهایت‪ ،‬مارکس مجموعه فعالیتهای‬ ‫این توفان که دفو آن را «عظیمترین‬ ‫را لایق این عنوان بدانیم‪ ،‬نمیتوان‬ ‫بود ادامه یابد که کار منجر به انقطاع‬ ‫همه مسبوقند که تعقیب این رویۀ‬ ‫طبعاً نمیتوانستند از این بیرویگی‬
‫مختلف رابینسون را نه تنها شخصی‬ ‫توفان ثبتشده تمام دورانها»‬ ‫منکر شد که وجه تمایز آثار دفو از‬ ‫رشتۀ ملیت نشود‪ ،‬درصورتی که‬ ‫شوم تا چه درجه به ارکان استقلال‬ ‫جلوگیری کنند‪ .‬خارجیها هم از این‬
‫و منزوی نمیداند بلکه بر اساس‬ ‫نامیده است‪ ،‬با تحقیقات گسترده‬ ‫نوشتههای سروانتس و لوساژ‪ ،‬حضور‬ ‫جهالت اشخاص و امتداد مفاسد‬ ‫مملکت سکته وارد خواهد کرد‪ ،‬و بر‬ ‫جلفیها و سبکی سوءاستفاده کرده‬
‫رفتار او‪ ،‬بخشی از این فعالیتها‬ ‫دفو و با گردآوری جزئیات فراوان‬ ‫عنصر واقعیت(‪ )Reality‬در تمامی‬ ‫اخلاقی آنها اساس ملّیت را متلاشی‬ ‫اثر این رویه تا چه پایه مفاسد اخلاقی‬ ‫و سیاست دولت خود را بدون هیچ‬
‫را اجتماعی و برای تولیدات آینده‬ ‫و ثبت مشاهدات خیل عظیمی از‬ ‫نماید دیگر خود اغماض و پردهپوشی‬ ‫خرج و زحمت در کشور ما پیش‬
‫فرض میکند‪ .‬نقد مارکس درواقع‬ ‫شاهدان آن واقعه‪ ،‬به روشی تجربی‬ ‫مکتوبات اوست‪.‬‬ ‫در ردیف خیانت محسوب و بلاتردید‬ ‫در جامعه تولید خواهد شد‪.‬‬
‫به این موضوع است که برخلاف‬ ‫مورد بررسی قرار گرفت و در تاریخ‬ ‫دانیل دفو‪ ،‬باشنده جغرافیا و دورانی‬ ‫به امورات و رفتاری که افنای ملت و‬ ‫شرمآور است که ابناء یک مملکتی‬ ‫میبردند‪.‬‬
‫نظر اقتصاددانهای بورژوا‪ ،‬ما با یک‬ ‫بود که در آن اندیشمندانی چون‬ ‫قومیت را تهدید مینماید باید اختتام‬ ‫تاریخ پر افتخار اسلاف خود را به این‬ ‫سردار سپه دانست که تا این‬
‫رابینسون منزوی در جزیره روبرو‬ ‫ثبت شد‪.‬‬ ‫آیزاک نیوتن‪ ،‬جان لاک و دیوید‬ ‫یافته و ریشۀ آن قطع و منقطع گردد‪.‬‬ ‫دنائتکاریها آلوده و تاریک نمایند‪.‬‬ ‫وضع برقرار است مقاصد عالیۀ او در‬
‫نیستیم بلکه ما با رابینسونهای‬ ‫دانیل دفو‪ ،‬نوشتن رمان را در‬ ‫هیوم روزگار میگذراندند و جهان‬ ‫در خاتمه‪ ،‬ضمناً یادآوری مینمایم‬ ‫بینهایت تأسف و تأثرخیز است‬ ‫قطع نفوذ خارجی از کارهای داخلی‬
‫مختلفی روبرو هستیم که در اتحاد‬ ‫دوران سالمندی و در انتهای دهه‬ ‫را «چنانکه هست»‪ ،‬میشناختند و‬ ‫که هیچکس نباید از نقطهنظر خارجی‬ ‫که بعضی از افراد یک ملت‪ ،‬با داشتن‬ ‫کشور بهجایی نمیرسد و هرروز‬
‫با یکدیگر خصلت اجتماعی تولید‬ ‫ششم عمرش جدی گرفت و در‬ ‫میشناساندند‪ .‬دفو هم از هوای آن‬ ‫دولت سوء استنباط و سوء استفاده‬ ‫استقلال و مشروطیت و با داشتن‬ ‫گرفتار توصیه و سفارش‪ ،‬یا بهتر‬
‫ارزش را در تولید نشان میدهند که‬ ‫پنجاه و نه سالگی‪ ،‬مشهورترین اثرش‬ ‫زمانه تنفس میکرد و از این رو بجای‬ ‫نماید و همه باید بدانند که روابط‬ ‫قومیت و ملیت‪ ،‬و با داشتن مراکز‬ ‫بگوئیم اجرای اوامر سفارتخانههای‬
‫توسط رابینسون میرزابنویس بورژوا‬ ‫«رابینسون کروزو» را منتشر کرد‪.‬‬ ‫دل بستن به خرافات دینی و قصههای‬ ‫و سیاست خارجی دولت با عموم‬ ‫مربوط‪ ،‬حرکات و سکنات خود را‬ ‫بیگانه خواهد بود و آنها هم فهمیده‬
‫در دفتر حسابداری ثبت میشوند‪.‬‬ ‫این داستان‪ ،‬با روایت اولشخص و‬ ‫ج ّن و پری‪ ،‬بنیاد داستانها و مقالاتش‬ ‫نمایندگان محترم خارجه کاملا‬ ‫مخالف مل ّیت و قومیت و استقلال‬ ‫یا نفهمیده‪ ،‬و شاید اکثراً بر ضرر‬
‫بجز مارکس‪ ،‬بسیاری دیگر از اهل‬ ‫از زبانی راوی‪ /‬قهرمان به شرح وقایع‬ ‫را بر «مشاهده» و «شواهد تجربی»‬ ‫حسنه و مستحکم و مخصوصاً من‬ ‫سیاست عاقلانۀ کشور خویش‪ ،‬از‬
‫اندیشه هم به ابعاد مختلف داستان‬ ‫کشتیشکستگی‪ ،‬آوارگی و انزوای‬ ‫گذاشت و به اندازهی توان خود‬ ‫سعی خواهم کرد که روابط سابقه را‬ ‫نشان بدهند‪.‬‬ ‫این سوءاستفاده دستبردار نخواهند‬
‫رابینسون کروزو پرداختهاند و به‬ ‫طولانی رابینسون در جزیرهای متروک‬ ‫فهم خوانندگان آثارش را از دنیای‬ ‫در اتخاذ اصول کاملهالوداد تعقیب و‬ ‫اگر سابقاً بعضیها توسلات خود‬ ‫شد‪ .‬این بود که برای جلوگیری از‬
‫ویژه خصلتهای استعماری آن را‬ ‫در منطقه کارائیب (ونزوئلا) میپردازد‪.‬‬ ‫را فرع اختلافات حاصله قرار داده‬ ‫این وضع ناروا‪ ،‬یا بهتر بگوئیم قطع‬
‫کاویدهاند‪ .‬مشهورترین نقل قول در‬ ‫این داستان البته از میانه آن با حضور‬ ‫اطرافشان‪ ،‬وسعت بخشید‪.‬‬ ‫تکمیل نمایم‪.‬‬ ‫و محظورات مترقبۀ جاریه را دلیل‬ ‫مداخلۀ خارجیها در کارهای داخلی‪،‬‬
‫این باره از قلم جیمز جویس تراویده‬ ‫بومی بینوایی که «جمعه» نامیده شده‬ ‫ایام جوانی و میانسالی دانیل دفو‪،‬‬ ‫رئیسالوزرا و فرمانده کل قوا ـ‬ ‫تش ّبثات اجباری خود به مقامات‬ ‫که جز ضعف نفس اولیای امر‪ ،‬و‬
‫که چنین است‪« :‬او [رابیسون کروزو]‬ ‫و به نوکری رابینسون مفتخر میشود‪،‬‬ ‫همچنین مصادف با رشد صنعت‬ ‫خارجی میدانستند‪ ،‬و با این که این‬ ‫طول مدت و دوام سابقه‪ ،‬هیچ علت‬
‫نمونه حقیقی استعمارگر بریتانیایی‬ ‫رنگ و بویی دیگر مییابد‪ .‬طرح اصلی‬ ‫کشتیسازی و پیشرفت دریانوردی‬ ‫رضا‬ ‫منطق دارای استدلال دقیق نیست‪،‬‬ ‫و جهتی نداشت در تاریخ ‪ ۲١‬عقرب‬
‫این رمان از ماجرایی واقعی الهام‬ ‫در انگلستان بود‪ .‬این مسئله موجب‬ ‫معهذا ممکن بود که اعتراضی متوجه‬ ‫(آبان) ‪ ١۳۰۲‬بهصدور اعلامیهای‬
‫است…»*‬ ‫گرفته شده که بر آلکساندر سلکرک‬ ‫تفوق استعمار بریتانیا بر دیگر‬ ‫عبدالله مستوفی‪ ،‬با اشاره به این‬ ‫اشخاص نگردد‪ .‬اما حالا که تمام آن‬
‫به اصل سخن برگردیم؛ اگر طبیعت‬ ‫(‪ )Alexander Selkirk‬ملوان‬ ‫دولتهای استعمارگر اروپایی شد‪.‬‬ ‫اعلامیه چنین اظهار عقیده میکند‪:‬‬ ‫اختلافات و کلیۀ آن محظورات از هر‬ ‫مبادرت ورزید»‪.‬‬
‫جاسوسی را مخفیکاری و جوهر‬ ‫اسکاتلندی (بعدها افسر نیروی دریایی‬ ‫دانیل جوان هم از تأثیر این ماجرا‬ ‫«من هیچ شک ندارم که خود سردار‬ ‫حیث و هر جهت مرتفع و انتظامات‬ ‫در اعلامیه سردار سپه‪ ،‬ازجمله‬
‫نویسندگی را بیان آزاد و بیمرز‬ ‫بریتانیا) گذشته بود‪ .‬فارغ از خصلت‬ ‫برکنار نبود و بخشی از ایام شباب‬ ‫سپه تا قبل از این تاریخ‪ ،‬بخصوص در‬ ‫ازدست رفته کاملا آماده و کمترین‬
‫بدانیم‪ ،‬کمتر پیش میآید که این‬ ‫نخستینبودن و ظاهر ماجراجویانه و‬ ‫را به ماجراجوییهایی گذراند که در‬ ‫اوایل امر‪ ،‬از همین امامزادهها بود که‬ ‫تو ّهمی هم از این حیث برای اشخاص‬ ‫آمده بود‪:‬‬
‫دو خصیصه در یک انسان جمع‬ ‫جذاب این داستان‪ ،‬آنچه آن را در‬ ‫نهایت پایش را به دستگاه جاسوسی‬ ‫بهوسیلۀ این متولیان خارجی دارای‬ ‫مترتب و متصور نیست‪ ،‬دیگر حقیقتاً‬ ‫«‪ ...‬همه میدانند‪ ،‬و بر ضمیر‬
‫شوند‪ .‬در صد سال اخیر‪ ،‬نویسندگانی‬ ‫تاریخ ادبیات جهان ماندگار کرده‬ ‫موقوفات و دم و دستگاه شده بود ولی‬ ‫هیچ گونه علت و دلیلی برای توسل‬ ‫هیچکس پوشیده نیست که از چند‬
‫چون گراهام گرین (‪Graham‬‬ ‫است‪ ،‬ظرفیت آن برای پذیرش‬ ‫امپراتوری در حال ظهور کشاند‪.‬‬ ‫نمیتوان معجزۀ این امامزاده را که‬ ‫و تش ّبث باقی نخواهد بود‪ ،‬و حق آن‬ ‫سال به این طرف اساس اخلاق‬
‫‪ ،)Greene‬جان لوکاره (‪John‬‬ ‫تفسیرهای فلسفی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی‬ ‫مهمترین موضوع سیاست داخلی‬ ‫بهوسیلۀ این بیانیۀ خود سایرین را از‬ ‫است که خود اشخاص به قباحت این‬ ‫عمومی تقریباً در حال تزلزل دیده‬
‫‪ )le Carré‬و حتی یان فلمینگ‬ ‫و اقتصادی است که اندیشمندان دو‬ ‫انگلستان در سالهای پایانی قرن‬ ‫این قماش کارها باز داشته‪ ،‬و خویش‬ ‫موضوع پی برده و مفاسد و مضرات‬ ‫میشود‪ ،‬و اشخاصی متانت اخلاقی‬
‫( ‪ )Ian Fleming‬کمابیش در‬ ‫هفدهم و دهه نخست قرن هجدهم‪،‬‬ ‫را صاحب منع و اعطای منحصر به‬ ‫انفرادی و اجتماعی آن را پیش خود‬ ‫خود را از دست داده و توسل به مبادی‬
‫این مقام قرار گرفتهاند‪ .‬دانیل دفو‬ ‫قرن اخیر بر آن بار کردهاند‪.‬‬ ‫مسئله اتحاد دوباره با اسکاتلند‬ ‫فرد کشور معرفی میکند‪ ،‬منکر شد‬ ‫خارجی را وسیلۀ ارتزاق و پیشرفت‬
‫اما نخستین این طایفه است و تا‬ ‫مشهورتریناینتفاسیر‪،‬صورتبندی‬ ‫و ایجاد پادشاهی بریتانیای کبیر‬ ‫و این عزم و اراده‪ ،‬و این قوت نفس‬ ‫تشخیص بدهند‪.‬‬
‫به امروز مهمترین و اثرگذارترین‬ ‫کارل مارکس‪ -‬فیلسوف و اقتصاددان‬ ‫(‪)Kingdom of Great Britain‬‬ ‫و شهامت و صراحت لهجه را که‬ ‫نظر به این که در پایان این عقیده‪،‬‬ ‫مقاصد خود قرار دادهاند‪.‬‬
‫نویسنده از این گروه به شمار میآید‬ ‫آلمانی‪ -‬از داستان رابینسون کروزو‬ ‫به عنوان یک اتحادیه انگلوساکسون‬ ‫به فضولیهای دیپلوماتیکی‪ ،‬و این‬ ‫بلافاصله و بالم ّره‪ ،‬باید به این عقاید‬ ‫این نکته نهتنها قوم ایرانی را که‬
‫هرچند که او در هیچیک از آثارش‬ ‫است‪ .‬مارکس در بخش چهارم‬ ‫پروتستان در برابر اروپای غالبا‬ ‫سابقۀ پنجاهساله خاتمه داده است‪،‬‬ ‫تاریک و افکار مش ّوش بعدها خاتمه‬ ‫همیشه در صفحات تاریخ شجاع و‬
‫اشارهای به سابقهاش در جاسوسی‬ ‫از فصل نخست جلد اول کتاب‬ ‫کاتولیک بود‪ .‬طی این سالها‪ ،‬دانیل‬ ‫داده شود‪ ،‬من لاعلاجم که بلااستثناء‬ ‫نیکنام و سربلند معرفی گشته‪ ،‬در‬
‫نکرده است‪ .‬او جایگاهی یگانه در‬ ‫«سرمایه» (‪ )Capital‬ذیل عنوان‬ ‫دفو تحت زعامت روبرت هارلی‬ ‫در شخص او تحسین نکرد»‪.‬‬ ‫به تمام اهالی از عالی و دانی‪ ،‬گوشزد‬ ‫انظار خارجی و عمومی شرمگین‬
‫تاریخ ادبیات جهان دارد و آنچه‬ ‫«خصلت بتپرستانه ( ‪Fetish-‬‬ ‫(‪ )Robert Harley‬وزیر کابینه (و‬ ‫نمایم که بدواً معایب فوق را به مخ ّیله‬ ‫و بدنام خواهد نمود‪ ،‬بلکه اگر این‬
‫از زندگی پرماجرایش حاصل شده‪،‬‬ ‫‪ )ism‬کالا و راز نهفته در آن»‪ ،‬در‬ ‫احتمالا رئیس دستگاه خفیهای که‬
‫نقد نظریهپردازان اقتصاد سیاسی‬ ‫بعدها اینتلیجنس سرویس خوانده‬
‫هنوز خواندنی و آموختنی است‪.‬‬ ‫کلاسیک که مدل زندگی منزوی‬ ‫شد) به اسکاتلند رفت و با هویتهای‬
‫رابینسون کروزو را بهترین وضعیت‬ ‫مختلف به جاسوسی و کوشش در‬
‫*«‪He is the true prototype of‬‬ ‫ممکن برای توضیح برآمدن «اقتصاد‬ ‫جهت اتحاد اسکاتلند و انگلستان‬
‫بازار» (‪ )market economy‬از‬ ‫پرداخت‪ .‬دامنه فعالیتهای او در‬
‫‪»…the British colonist‬‬ ‫دل «وضعیت طبیعی» (‪state of‬‬ ‫آن ایام‪ ،‬جدا از جاسوسی‪ ،‬به نوشتن‬
‫‪ )nature‬میدانستند‪ ،‬قلمفرسایی‬ ‫مقالات‪ ،‬خطابهها و رسالات کوتاه در‬
‫**در این مقاله‪ ،‬از ذکر باقی آثار‬ ‫دفاع از اتحاد‪ -‬البته با اسامی مستعار‬
‫می کند‪.‬‬ ‫متنوع‪ -‬هم رسید‪ .‬این فعالیتها‪ ،‬چند‬
‫دانیل دفو پرهیز شد‪ .‬آثار مهمی چون‬ ‫مارکس اتفاقا رفتار رابینسون‬ ‫باری کار او را سخت کردند و جانش‬
‫کر و ز و ر ا غیر طبیعی و نمو نه‬ ‫را به خطر انداختند‪ .‬او در این دوران‪،‬‬
‫«وقایعنگاری سال طاعون»‪« ،‬مل‬ ‫طعم زندان و تمشیت را هم چشید‬
‫که اینهمه‪ ،‬مایه بسیاری از وقایع‬
‫فلاندرز» و «کلنل جک» هر کدام‬

‫شایسته مطلبی جداگانه هستند‪.‬‬

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17