Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۰۱ (دوره جديد

P. 14

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪۱۷67‬‬
‫جمعه ‪ 8‬تا پنجشنبه‪‌14‬اسفندماه ‪139۹‬خورشیدی‬

‫نیامد‪ .‬بطور مثال در سال ‪1896‬‬ ‫داستان دراز مرزهاي شمالي ايران‬ ‫مرزهاي ايران و روسيه‬
‫میلادی از طرف ایران به ارف ‌عالدوله‬ ‫امپراتوري هخامنشي كه به دست‬
‫وزیر مختار ایران در س ‌نپطرزبورگ‬ ‫از قديمترين دوران تا به امروز‬ ‫تواناي كوروش بزرگ برپا گرديده و‬
‫دستور داده شد که برای تعیین و‬ ‫در سلطنت داريوش اول‪ ،‬حدود پانصد‬
‫اعزام کمیسیونی از طرف دولت روسیه‬ ‫وي انجام گرفت‪ ،‬در مقال ‌هاي جامع و فشرده‬ ‫بود‪ ،‬به تفصيل آمده است‪.‬‬ ‫درسلسلهمقالات«كالبدشكافييكطغيان»‬ ‫سال قبل از ميلاد مسيح به اوج عظمت‬
‫اقدام نماید‪ .‬در کمیسیون‪ ،‬نظرات‬ ‫به تاريخچه طولاني اختلاف و كشمكش بر سر‬ ‫آقاي مجيد جهانباني‪ ،‬كه پدرش شادروان‬ ‫نيز ماجراي دست انداختن روسيه تزاري و‬ ‫خود رسيد‪ ،‬بزرگترين امپراتوري بود كه‬
‫روسها با ایرانیها تفاوت کلی داشت و‬ ‫مرزهاي شمالي ايران پرداخته است كه آگاهي‬ ‫سپهبداماناللهجهانبانيدرسال‪ 1334‬رياست‬ ‫امپراتوريعثمانيبرسرزمينهايشماليوغربي‬
‫کمیسیون پس از کی سال منحل شد‬ ‫هيأت ايراني را در تعيين مرزهاي ايران و روسيه‬ ‫ايران‪ ،‬با استفاده از فرصتي كه سقوط امپراتوري‬ ‫جهان تا بدان روز به خود ديده بود‪.‬‬
‫و نمایندگان روسیه مراجعت نمودند‪.‬‬ ‫بر آن‪ ،‬خاصه در اين ايام ضروري است‪.‬‬ ‫به عهده داشت و علامتگذاري مرزي توسط‬ ‫صفوي براي اين دو كشور همسايه فراهم ساخته‬ ‫ادامه و بقاي امپراتوري گسترده ایران‬
‫ارف ‌عالدوله طی گزارشی اظهار داشت‬ ‫اين نوشته در دو شماره چاپ م ‌يشود‪.‬‬ ‫متجاوز از هزار سال به طول انجاميد‬
‫که روسها معتقدند که پس از کی‬ ‫سرانجام روزي زنگهاي خطر براي آن‬
‫سال معطلی و تحمل مخارج سنگین‪،‬‬ ‫امپراتوري بزرگ به صدا درآمد و با حمله‬
‫به‌علت ناسازگاری مأمورین ایرانی‬ ‫اعراب بادي ‌هنشين در قرن هفتم ميلادي‬
‫کمیسیون تعطیل گردیده است‪ .‬باز پس‬ ‫حدود دويست سال يوغ بندگي اعراب‬
‫از چند سال‪ ،‬درسال ‪ 1902‬میلادی‬ ‫بر گردن ايرانيان افتاد… چرخ روزگار‬
‫در باغ قیطریه تهران با حضور وزیر‬ ‫همچنان به گردش خود ادامه داد‪،‬‬
‫مختار روسیه و نایب اول آن سفارت‬ ‫سلسل ‌ههاي بسياري به طور پراكنده‬
‫و مشیرالدوله وزیر امور خارجۀ وقت‬ ‫آمدند و رفتند‪ ،‬دشمنان بي‌شمار‬
‫و پسرش مشیرالملک‪ ،‬کمیسیونی‬ ‫ديگري بر ايران زمين تاختند و تك ‌ههاي‬
‫تشکیل گردید ولی همه مذاکرات بی‬
‫نتیجه ماند‪ .‬از همه چیز رق ‌تانگیزتر‬ ‫بيشتري را از پيكر آن جدا كردند‪.‬‬
‫قرارداد ‪ 1907‬میلادی است که روسها‬ ‫در آن دورانها‪ ،‬سرداران و سركردگاني‬
‫و انگلیسها ایران را بین خود به منطقه‬ ‫چند بپا خاستند تا بار ديگر ماهيت آن‬
‫نفوذ تقسیم نمودند‪ .‬بعد هم در جنگ‬ ‫ملت كهنسال را بدو باز گردانند ولي‬
‫بی ‌نالملل اول با وجود بیطرفی ایران‪،‬‬ ‫اكثر آنان جان خود را در اين راه از دست‬
‫نیروهای روس و انگلیس و عثمانی از‬ ‫دادند و نتيجه لازم نگرفتند‪ .‬بالاخره‬
‫هر طرف ایران را عرصۀ تجاوزات خود‬ ‫وحدت ايران به دست فرمانرواياني‬
‫قرار دادند بطوری که دیگر تشخیص‬ ‫چون شاه اسماعيل صفوي‪ ،‬نادرشاه‬
‫افشار‪ ،‬و آقا محمدخان قاجار جامه عمل‬
‫مرزهای ایران کار آسانی نبود‪.‬‬ ‫پوشيد‪ .‬حدود و ثغور ايران به جاي خود‬
‫بازگشت و امپراتوري نوخاسته قدم به‬
‫روابط ایران و روسیه پس از‬
‫عرصه هستي نهاد‪.‬‬
‫انقلاب اکتبر‬ ‫با اين حال‪ ،‬گرفتاريهاي مرزي‬
‫پس از تشکیل دولت شوروی‬ ‫ايران هرگز بسنده نكرد‪ ،‬بخصوص‬
‫سوسیالیستی که ایران اولین کشوری‬ ‫كشمكش با همسايه شمالي‪ ،‬يعني‬
‫بود که آن را به‌رسمیت شناخت‪،‬‬ ‫روسيه تزاري و بعدها اتحاد جماهير‬
‫قرارداد جدیدی در سال ‪ 1921‬بسته‬ ‫پذیرائی مارشال بوگانین نخست وزیر و مارشال ژکف وزیر دفاع ملی اتحاد جماهیر شوروی از هیات نمایندگی ایران‬ ‫شوروي سوسياليستي‪ ،‬همچنان ادامه‬
‫سپهبد جهانبانی و عبدالحسین انصاری در عکس دیده می شوند‬ ‫يافت‪ .‬همساية غول پيكر شمالي ما‬
‫هيچگاه از آسيب رساندنهاي سياسي‬
‫شد که ب ‌هموجب آن روابط دو کشور بر‬ ‫و جغرافيائي به ايران منفك نشد و در‬
‫اساس حسن همجواری و حس برادری‬ ‫طوایف مزبور دست به شرارت و غارت‬ ‫سركوبي ياغيان داخلي از ارس عبور‬ ‫بدين ترتيب از محل التقاي رودخانه‬ ‫در گيلان پياده شده تا رشت پيش‬ ‫نتيجه سالهاي بسيار مردمان مرزنشين‬
‫مابین دولتین ایران و روس پی ‌شبینی‬ ‫زده بودند عبا ‌سمیرزا نای ‌بالسلطنه‪،‬‬ ‫كرد و در محاصره شوشی در توطئ ‌هاي‬ ‫كوربارود ارس شمالي ولايات ساحلي‬ ‫رفتند وچون تقاضاي آنان براي اقامت‬ ‫ما زجر و مشقت ب ‌يشماري را از اين‬
‫شده بود‪ .‬در عهدنامه مقرر گردید که‬ ‫شورشیان را سرکوب می‌کند‪ .‬در‬ ‫به دست دو نفر از گماشتگان خود‬ ‫بحر خزر تا استرآباد متعلق به روسها و‬ ‫در ايران مورد قبول شاه سليمان قرار‬
‫برای حل همۀ اختلافات سرحدی‪،‬‬ ‫سلطنت محمدشاه قاجار به سال ‪1836‬‬ ‫از محل تلاقي اين دو رود تا همدان و‬ ‫نگرفت با نيروهاي ايران وارد زد و‬ ‫ناحيه تحمل كردند‪.‬‬
‫کمیسیونی با اختیارات وسیع تشکیل‬ ‫میلادی قوایی برای سرکوبی ترکمانان‬ ‫كشته شد‪.‬‬ ‫خورد شدند و با آنكه به ايرانيان تلفات‬ ‫مطالبي كه از نظر خوانندگان گرامي‬
‫شود‪ .‬متأسفانه تجاوزات روسها در‬ ‫به‌فرماندهی اردشیرمیرزا فرستاده‬ ‫بدین طریق بدون این که قراردادی‬ ‫كرمانشاهان از آن عثمانيها باشد‪.‬‬ ‫سنگيني وارد كردند آخرالامر ناچار‬ ‫م ‌يگذرد مروري است بر روابط ايران و‬
‫دوران استالین مانند زمان امپراطوری‬ ‫م ‌یشود‪ .‬دولت ایران برای جلوگیری‬ ‫با روسها منعقد شود باز مرزهای ایران‬ ‫بنابراين‪ ،‬ايران داراي مرزهاي تاز‌هاي‬ ‫به سرزمينهاي خود مراجعت نمودند‪.‬‬ ‫روسيه و اشار‌هاي است به اختلافات پي‬
‫ادامه پیدا کرد ـ بطور نمونه در سال‬ ‫از فرار ترکمانان با قایقهای خود‪ ،‬تقاضا‬ ‫و روسیه ب ‌هصورت اول بازگشت ولی‬ ‫گرديد و آبادترين مناطق آن به تصرف‬ ‫بهرحال‪ ،‬تا ظهور پطر كبير در روسيه‪،‬‬ ‫در پي مرزي ايران و روسيه كه پس از‬
‫‪ 1923‬میلادی روسها غفلتاً به پست‬ ‫می‌کند که دولت روسیه دو فروند‬ ‫گرجستان همچنان تحت حمایت‬ ‫دو همسايه شمالي و غربي درآمد‪.‬‬ ‫روابط ايران و روس جنبه تجاري‬ ‫دو قرن اختلاف‪ ،‬عاقبت در سال ‪1335‬‬
‫سار ‌یبلاغحملهنمودهکینفردرج ‌هدار‬ ‫کشتی جنگی برای کمک ارسال دارد‪.‬‬ ‫روسیه باقی ماند‪ .‬بالاخره عد‌های از‬ ‫خوشبختانه با ظهور نادرشاه افشار‬ ‫داشت و از دوران آن پادشاه است كه‬ ‫شمسي با تثبيت و علامتگذاري مرزها‪،‬‬
‫و دو نفر نظامی ایران را کشته و در‬ ‫روسها دو سفینه به خلیج حسینقلی‬ ‫مسلمانان گرجستان و نواحی قفقاز‬ ‫افغانها رانده شدند و عثمانيها در چند‬ ‫جنبه سياسي به آن اضافه م ‌يگردد‪.‬‬ ‫حدود شمالي ايران مشخص گرديد‪ .‬اما‬
‫حمله به پست تولو چند عمله و نظامی‬ ‫م ‌یفرستند که قبل از رسیدن آنها‬ ‫که دچار تجاوز روسها شده بودند از‬ ‫جنگ شكست خوردند‪ .‬در روسيه هم با‬ ‫توجه پطر به گسترش مرزهاي روسيه‬ ‫مرزهاي ايران و روسيه داستاني تاريخي‬
‫مقتول یا اسیر شدند‪ .‬کمیسیونهای‬ ‫ترکم ‌نهاغافلگیرشدهوشکستخورده‬ ‫فتحعلیشاه قاجار تقاضای امداد کردند‪.‬‬ ‫مرگ پطر كبير در سال‪ 1725‬ميلادي‬ ‫از طريق آسيا و دست يافتن به آبهاي‬ ‫و طولان ‌ي دارد كه آگاهي به آن حتي‬
‫بی نتیج ‌های بعداً تشکیل گردید که‬ ‫بودند‪ .‬بعد هرچند دولت ایران تقاضا کرد‬ ‫روسها ژنرال «س ‌یسیانف» را در رأس‬ ‫و بالاخره پادشاهي «آنا ايوانونا»‪ ،‬با توجه‬ ‫گرم خليج فارس و اقيانوس هند موجب‬ ‫با نگاهي كوتاه از ضرورتهائي است كه‬
‫مهمترین آنها کمیسیون منشور ـ‬ ‫که روسها کشتیهای خود را بازگردانند‬ ‫لشکری آزموده اعزام داشتند‪ .‬او گنجه‬ ‫به قدرت نادرشاه دولت روسيه به عنوان‬ ‫يكرشتهكشمكشهاودرگيريهاشدكه‬ ‫هر ايراني بايد به آن توجه داشته باشد‪.‬‬
‫حکی ‌ماف در سال ‪ 1303‬شمسی و‬ ‫آنها توجه نکرده و جزیرۀ آشوراده را‬ ‫را تسخیر و مردم آنجا را قتل عام کرد‬ ‫اينكه سواحل درياي مازندران بعلت‬ ‫آنچه بر ذهن و زبان اكثر ايرانيان بوده‬
‫الهامی ـ لازارف در ‪ 1304‬و کمیسیون‬ ‫متصرف و آن را تبدیل به پایگاه دریایی‬ ‫و بدین طریق جنگ بطور رسمی بین‬ ‫مالاريا و امراض ديگر ناسالم است قواي‬ ‫پايان ناپذير م ‌ينمود‪.‬‬ ‫و هست اين است كه براثر عدم لياقت‬
‫اعلم ـ مایفسکی ‪ 1330‬شمسی بود‪.‬‬ ‫کردند‪ .‬در دورۀ ناصرالدین شاه هم‬ ‫خود را خارج و به موجب قرارداد بيست‬ ‫تقسيم ايران بين دو همسايه‬ ‫و عدم توجه فتحعليشاه قاجار‪‌،‬هفده‬
‫با مرگ ژنرالیسم استالین دکیتاتور‬ ‫شورش خیوه به جایی نرسید و رئیس‬ ‫ایران و روس آغاز شد‪.‬‬ ‫و يكم مارس ‪ 1735‬شهرهاي اشغالي‬ ‫اما پطر براي تجاوز به ايران طبعا‬ ‫شهر قفقاز و بعضي نقاط ديگر ايران از‬
‫شوروی‪ ،‬نحوه برخورد روسها با مسائل‬ ‫شورشیان در آن زد و خورد کشته شد‪.‬‬ ‫ارتش مجهز روسیه با روشهای نوین‬ ‫روس از دربند تا استرآباد تخليه و به‬ ‫احتياج به دليل و بهانه داشت‪ .‬چون‬ ‫دست رفت‪ ،‬در حالي كه همانطور كه‬
‫خارجی تفاوت کلی پیدا کرد‪ .‬پس از‬ ‫بطور کلی از سال ‪ 1840‬میلادی‬ ‫نظامی و اسلحه مدرن و بیرون آمده از‬ ‫ايران تحويل گرديد و با رود سولاق‬ ‫در سال ‪ 1712‬كه داود بيك داغستاني‬ ‫اشاره شد اين امر سابق ‌هاي بس طولاني‬
‫سقوط دولت مصد ‌قالسلطنه‪ ،‬دولتین‬ ‫روسها برای نزدکیی به هندوستان ابتدا‬ ‫جنگهای ناپلئونی در اروپا طی دو جنگ‬ ‫در شمال‪ ،‬سرحد رسمي دولتين‬ ‫برضد دولت صفوي قيام كرده بود‪ ،‬در‬ ‫داشته و فقط مآلا كاسه و كوزه بر سر‬
‫تصمیم گرفتند که اختلافات خود را‬ ‫به مطیع ساختن طوایف قرقیز پرداخته‬ ‫که کیی ده سال و دیگری دو سال بطور‬ ‫شناخته شد و مرزها به صورت اول‬ ‫زد و خورد شهر شماخي چند تاجر‬
‫بطور کامل حل کنند‪ .‬در کمیسیون‬ ‫و بعد خانات ترکستان و شهرهای عمدۀ‬ ‫انجامید‪ ،‬با همه فداکاریهای عباس‬ ‫روسي برحسب اتفاق كشته شده بودند‬ ‫فتحعليشاه شكسته است‪.‬‬
‫سیاح ـ لاورنتیف به سال ‪1333‬‬ ‫آنجا مانند خوقند‪ ،‬سمرقند‪ ،‬تاشکند‪،‬‬ ‫میرزا نای ‌بالسلطنه و وزیر کاردانش‬ ‫خود بازگشت‪.‬‬ ‫و بعلاوه شاهزاده چركاسكي فرستاده‬ ‫نخستينتماس‬
‫شمسی‪ ،‬پس از کی سال کوشش قرار‬ ‫بخارا و خیوه را تصرف نمودند‪ .‬در سال‬ ‫قائم مقام اول‪ ،‬نیروهای ایران را از پا‬ ‫در فاصله بين قتل نادرشاه در‪1747‬‬ ‫روسيه به خیوه به قتل رسيده بود‪،‬‬
‫شد که دولتین اقدام به تعیین حدود‬ ‫‪ 1881‬ژنرال روسی ب ‌هنام «اسکوبلف»‬ ‫درآوردند و ب ‌هموجب عهدنامه گلستان‬ ‫ميلادي تا سلطنت آقا محمدخان قاجار‬ ‫بهانه لازم به دست آمد‪ .‬پطر براي آنكه‬ ‫اولين تماس قابل ذكر با روسها مربوط‬
‫و ثبت مرز با توجه به روشهای علمی‬ ‫طوایف ترکمن آخای تکه و مروتکه را‬ ‫و ترکم ‌نچای به میانجیگری انگلیسها‬ ‫يعني حدود پنجاه سال دولتهاي روسيه‬ ‫بيگدار به آب نزده باشد يكي از وزراي‬ ‫است به دوره سلطنت شاه طهماسب‬
‫و فنی جدید بنمایند‪ .‬در تاریخ پنجم‬ ‫طوری بیرحمانه قتل و غارت کرد که‬ ‫و عثماني طوري در امور اروپا سرگرم‬ ‫معروف و كاردان خود را به نام «آرتمي‬ ‫صفوي‪ .‬در سال ‪ 1561‬ميلادي از‬
‫مردادماه سال ‪ 1334‬اختیارنامۀ ذیل از‬ ‫سایر طوایف به‌شدت دچار وحشت‬ ‫رود ارس مرز دو کشور شناخته شد‪.‬‬ ‫بودند كه فرصت توجه به جاهاي ديگر‬ ‫والينسكي» مامور دربار ايران نمود و به‬ ‫طرف ايوان مخوف تزار روسيه يك‬
‫طرف دولت حسین علاء برای سناتور‬ ‫و هراس شدند‪ ،‬بالنتیجه سرخس‪،‬‬ ‫مرزهای شمال شرقی‬ ‫رانداشتند‪.‬فقطدرسال‪ 1781‬ميلادي‬ ‫او مأموريت داد كه دقيقترين مطالعات‬ ‫تاجر انگليسي به نام «آنتوني جنكين‬
‫اما ‌نالله‌میرزا جهانبانی صادر گردید‪:‬‬ ‫عش ‌قآباد و مرو ب ‌هسهولت به تصرف‬ ‫يك ناو سروان روسي به نام «ونيوويچ» با‬ ‫را در مورد اوضاع ايران بعمل آورد‬ ‫سون» كه با روسيه معاملات تجاري‬
‫«تیمسار سپهبد اما ‌نالله جهانبانی‬ ‫نیروهای روس درآمد و متصرفات‬ ‫در منطقه خاوری دریای خزر‪ ،‬روابط‬ ‫چند كشتي در نزديكي اشرف (بهشهر)‬ ‫والينسكي موقعي به اصفهان م ‌يرسد‬ ‫داشت مأمور شد كه به عنوان نمايندة‬
‫سناتور از طرف دولت شاهنشاهی ایران‬ ‫روسیه در این قسمت ب ‌هنام ایالت ماوراء‬ ‫و درگیریهای مرزی ایران و روس در‬ ‫لنگر انداخت و به بهانه تجارت وارد‬ ‫كه شاه سلطان حسين صفوي و دولت‬ ‫دولت روسيه به ايران بيايد‪ .‬نامبرده‬
‫ب ‌هریاست هیأت ایرانی در کمیسیون‬ ‫خزر نامیده شد و مرزهای جدیدی با‬ ‫واقعنیمقرنبعدازمعاهدۀترکم ‌نچای‬ ‫خاك ايران شد‪ ،‬ولي چون به ساختن‬ ‫او آنچنان درگير غائله افغانها بودند كه‬ ‫هنگامي كه از انگلستان براي قبول اين‬
‫مختلط مرزی ایران و شوروی تعیین و‬ ‫ایران برقرار گردید‪ .‬در نهم دسامبر‬ ‫آغاز م ‌یشود‪.‬سرحد شمال شرقی ایران‬ ‫قلعه پرداخت و ‪ 18‬عراده توپ را بر آن‬ ‫مجال توجه به امور خارجي نداشتند‪.‬‬ ‫مأموريت كسب اجازه نمود‌‪،‬اليزابت اول‬
‫بهایشاناختیاردادهم ‌یشودکهباهیأت‬ ‫سال‪ 1881‬میلادی قرارداد جدیدی به‬ ‫همیشه متکی به رود جیحون بوده‬ ‫استوار كرد‪ ،‬حاكم اشرف دستور تخريب‬ ‫والينسكي وضع آشفته ايران را به‬ ‫ملكه انگلستان ضمن موافقت با اين امر‬
‫نمایندگی دولت اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫امضای میرزا سعید خان مؤتم ‌نالملک‬ ‫است‪ ،‬در لوای سلطنت صفویه که‬ ‫قلعه را داد و روسها ناچار با كشتيهاي‬ ‫پطر گزارش داد‪ .‬چون دولت صفوي‬ ‫از او خواست كه نماينده دولت انگلستان‬
‫سوسیالیستی توحید مساعی نموده‬ ‫وزیر خارجه ایران و «ایوان زینوویف»‬ ‫وحدت ایران صورت تحقق یافت در‬ ‫به دست افاغنه سقوط كرد پطركبير‬ ‫هم با شد‪ .‬متأسفانه به علت تعصبات‬
‫و طبق مادۀ دوم موافقتنامه مورخه‬ ‫وزیر مختار و ایلچی مخصوص تزار روس‬ ‫نتیجه جنگهای شاه عباس کبیر با‬ ‫خود مراجعت كردند‪.‬‬ ‫به بهان ‌هاي ديگر‪ ،‬يعني براي كمك‬ ‫شديد مذهبي‪ ،‬از طرف شاه طهماسب‬
‫یازدهم آذرماه ‪ 1333‬شمسی (دوم‬ ‫رسیده و مرزهای شرقی ایران با روسیه‬ ‫خوانین ازبک و تراکمه و سرکوبی آنان‪،‬‬ ‫اما واقعه مهمي كه در سلطنت‬ ‫به پادشاه صفوي براي طرد افغانها‬ ‫توجهي به اين مأموريت به عمل نيامد‪.‬‬
‫دسامبر ‪ 1954‬میلادی) منعقد بین‬ ‫سرحد ایران از طرف شمال شرقی باز‬ ‫آقامحمدخان قاجار روي داد توسل‬ ‫در رأس نيروهائي متجاوز از پنجاه‬ ‫به طور كلي نمايندگان دول مسيحي‬
‫دولتین ایران و اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫تثبیت گردید‪.‬‬ ‫آريكلي خان حاكم گرجستان به روسيه‬ ‫هزار نفر‪ ،‬بدون برخورد با مانعي پس‬ ‫در دوره شاه اسماعيل ثاني و سلطان‬
‫سوسیالیستی اقدام لازمه را معمول و‬ ‫در شمال‌غربی ایران‪ ،‬چون در‬ ‫به حدود طبیعی جیحون رسید‪.‬‬ ‫بود‪ .‬اين امر مورد استقبال روسها واقع‬ ‫از عبور از داغستان و سركوبي لزگيها‬ ‫محمد خدابنده هم به علت همان‬
‫صورت مجالس و نقش ‌ههای مربوط را‬ ‫عهدنامه ترکمن‌چای فقط به ذکر‬ ‫در زمان نادرشاه افشار و اردوکشی او‬ ‫شد و قوا را به طرف گرجستان روانه‬ ‫شهر دربند از بنادر مهم درياي خزر را‬ ‫تعصبات و اشكالات مذهبي‪ ،‬توفيقي‬
‫از طرف دولت شاهنشاهی ایران امضا‬ ‫اسامی بعضی نقاط مهم یا قلل شامخ‬ ‫به ترکستان و پیشروی اردوی ایران تا‬ ‫داشتند‪ .‬آقا محمدخان در سال ‪1795‬‬ ‫تبديل به پادگان بزرگ نظامي نموده‬ ‫در انجام وظيف ‌هشان بدست نياوردند‪.‬‬
‫نمایند‪ .‬ـ نخس ‌توزیر‪ :‬حسین علاء»‬ ‫و یا رودخان ‌هها اکتفا شده بود و شرح‬ ‫بخارا و تفویض حکومت آنجا از طرف‬ ‫ميلادي عازم گرجستان شد و با چنان‬ ‫و خود به مسكو مراجعت كرد‪ .‬پس‬ ‫پس از نيم قرن كه روسها بتدريج‬
‫***‬ ‫تفصیلیمشتملبراسامیمراتعومزارع‬ ‫نادرشاه به ابوالفض ‌ل خان‪ ،‬قراردادی‬ ‫سرعتي خود را به آنجا رسانيد كه‬ ‫از آنكه افغانها تا حدود رشت پيشرفت‬ ‫شهرهاي قازان و آستاراخان را بدست‬
‫هیأت نمایندگی شوروی به ریاست‬ ‫و آبادیهای اطراف نداشت‪ ،‬در سالهای‬ ‫بسته شد که مطابق آن مرز طبیعی‬ ‫گرجيها نتوانستند از سپاهيان روس‬ ‫كردند فرمانده پادگان دربند باز به بهانه‬ ‫آوردند‪ ،‬شمال بحر خزر به منزله مرز‬
‫آقای «پاول آرلف» و هشت عضو‬ ‫بعد مأمورین روسی بطرزی ح ‌قشکنانه‬ ‫جیحون بین ایران و بخارا مسجل‬ ‫مدد بگيرند و قواي گرجستان به سختي‬ ‫كمك به ايران و جلوگيري از افغانها‬ ‫دو كشور شناخته شد‪ .‬در سال ‪1618‬‬
‫که چهار نفر از آنان سرهنگ بودند‪،‬‬ ‫خط مرزی شمال غربی ایران را ب ‌همیل‬ ‫گردید و بلخ با تمام توابع آن تا چهار‬ ‫شكست خورد و باز مرزها به صورت‬ ‫بتدريج مازندران و استرآباد را اشغال‬ ‫ميلادي شاهزاده «ماريا تينسكي» از‬
‫تشکیل شده بود و طبق اظهار رئیس‬ ‫خود به داخل ایران منحرف نموده و‬ ‫جوی‪ ،‬به خاک ایران ضمیمه شد‪ .‬پس‬ ‫و شهر بادكوبه را بمباران مي‌كند‪.‬‬ ‫طرف تزار ميخائيل فئودوروويچ به‬
‫هیأت شوروی متجاوز از هزار نفر‬ ‫قسمتی از اراضی حاصلخیز و آباد ایران‬ ‫از تسخیر خیوه‪ ،‬نادرشاه حکومت آنجا را‬ ‫سابق درآمد‪.‬‬ ‫دولت عثماني با مشاهده وضع پريشان‬ ‫دربار شاه عباس كبير اعزام گرديد‪.‬‬
‫کارشناس و کارمند در جوار سرحد‬ ‫را ضمیمۀ خاک خود م ‌یساختند و‬ ‫به محمدطاهرخان ازبک از خدمتگزاران‬ ‫اما ديري نگذشت كه كاترين دوم‬ ‫ايران با اعزام سپاهيان خود كردستان‪،‬‬ ‫شاه عباس كه برخلاف سلاطين قبل‪،‬‬
‫به انجام کارهای مربوط به مرزبندی‬ ‫این تجاوزات حد یقف نداشت‪ .‬دولت‬ ‫مطیع خود واگذار نمود‪ .‬این قسمت‬ ‫ملكه روسيه پس از فراغت از كارهاي‬ ‫ايروان‪ ،‬نخجوان‪ ،‬مراغه‪ ،‬تبريز‪ ،‬همدان و‬ ‫به بسط تجارت و دوستي با كشورهاي‬
‫اشتغال داشتند‪ .‬هیأتهای مرزی دو‬ ‫ایران که دیگر هیچگونه قدرت نظامی‬ ‫ترکستان هم معناً تحت نفوذ ایران قرار‬ ‫اروپا دوباره متوجه مرزهاي ايران شد‬ ‫كرمانشاهان را اشغال م ‌يكند و به نظر‬ ‫اروپائي ـ و مخصوصا براي جلوگيري از‬
‫کشور بر روی پل آستارا ب ‌ههم رسیده‬ ‫نداشت ناچار مرتباً اعتراض خود را به‬ ‫گرفت‪ .‬در زمان قاجاریه هم خوانین‬ ‫و ژنرال «گودويچ» و در بهار سال بعد‬ ‫م ‌يرسيد كه به زودي نيروهاي روسيه‬ ‫بسط قدرت عثمانيها ـ توجه و علاقه‬
‫و پس از مراسم معرفی و نواخته شدن‬ ‫سفیر و دولت روسیه اظهار م ‌یداشت و‬ ‫خیوه و سران ترکمن باز مطیع و‬ ‫ژنرال «زوويف» را مأمور ادامه تجاوز‬ ‫و عثماني درگير جنگ خواهند شد‪.‬‬ ‫خاص داشت نماينده دولت روسيه را‬
‫سرود ملی شوروی و ایران‪ ،‬آقای آرلف‬ ‫یادداشتهایی رد و بدل م ‌یشد‪ .‬چند بار‬ ‫خراجگزار ایران بودند‪ ،‬بطوری که کیی‬ ‫به ايران نمود‪ .‬ژنرالهاي روس در اندك‬ ‫سفير فرانسه در عثماني بنام «ماركي‬ ‫به خوبي پذيرا شد و اجازه داد كه تجار‬
‫در سخنانی از مأموریت خود و حضور‬ ‫ب ‌هناچار کمیسیونهایی تشکیل گردید‬ ‫از مواد قراردادی که بین ایران و انگلیس‬ ‫مدت دربند‪ ،‬بادكوبه و گنجه را متصرف‬ ‫دوبناك» به ميانجيگري پرداخته‬ ‫روس در كمال آزادي در ايران مشغول‬
‫در ایران اظهار خوشوقتی کرد و گفت‬ ‫که به این اختلافات رسیدگی کنند‬ ‫در زمان فتحعلیشاه بسته شد‪ ،‬تصریح‬ ‫شده و پس از عبور از رود ارس لنكران‬ ‫پيشنهاد م ‌يكند كه دولتين از مخالفت‬ ‫تجارت و آمد و رفت شوند و بدين‬
‫امیدوارم تشبثات دشمنان مانع کار و‬ ‫ولی هر بار با روش مستبدانه و بی‬ ‫دارد که دولت ایران باید سرحدات‬ ‫و رشت و انزلي را مورد تهديد قرار‬ ‫با يكديگر دست برداشته و دوستانه‬ ‫طريق روابط حسنه و مناسب با روسيه‬
‫حصول نتیجه نشود‪.‬‬ ‫منطق نمایندگان روسیه‪ ،‬نتیج ‌های از‬ ‫هندوستان را از جانب بخارا و خیوه‬ ‫دادند‪ .‬در همين اوان كاترين فوت كرد‬ ‫هرجا را كه در اشغال دارند حفظ نمايند‪.‬‬ ‫برقرار گرديد‪ .‬تنها در دوره شاه سليمان‬
‫ادامه در صفحه ‪۱۷‬‬ ‫این اعتراضات یا کمیسیونها ب ‌هدست‬ ‫و بلخ تأمین نماید و از تجاوز نیروهای‬ ‫وپسرشپلاولكه سياستوعقايدش‬ ‫صفوي به سال ‪ 1667‬ميلادي عده‬
‫خارجی به‌کمک طوایف آن حدود به‬ ‫با مادر تفاوت فاحش داشت قواي خود‬ ‫زيادي قزاق به رهبري «استنكارازين»‬
‫را از ايران احضار نمود‪ .‬آقا محمدخان‬
‫مرزهای هندوستان جلوگیری کند‪.‬‬ ‫در بهار سال ‪ 1797‬به سرعت براي‬
‫در اواخر سلطنت فتحعلیشاه که‬

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18