Page 15 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۰۵ (دوره جديد
P. 15

‫صفحه ‪ ۱۵‬ـ ‪ Page 15‬ـ شماره ‪۱۷۷۱‬‬
‫جمعه ‪ ۲‬تا پنجشنبه ‪ 8‬آوریل ‪۲0۲۱‬‬

‫اکسیوس‪ :‬موانع اصلی بر سر‬                                                                    ‫جوهر و تاریخ اندیشه مشروطیت و مشروطهپژوهی فریدون آدمیت؛‬
 ‫معامله آمریکا با جمهوری‬
                                                                             ‫تاریخنگار و پژوهشگری که جهانی میاندیشید و‬
     ‫اسلامی چیست؟‬                                                                           ‫ایرانی مینوشت‬

‫کنفرانس خبری آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا و جوزپ بورل رئیس‬                ‫تاریخی است بدانگونه که وقوع یافتهاند؛‬                                                                                   ‫= فریدون آدمیت در‬
      ‫سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل؛ ‪ ۲۴‬مارس ‪۲۰۲۱‬‬                      ‫یعنی نه کم و نه بیش‪ .‬شناخت وقایع‬                                                                                        ‫سیاست‪ ،‬مدافع لیبرال‬
                                                                             ‫و حوادث است به طریق تحلیل علل‬                                                                                           ‫دموکراسی با مؤلفههای‬
‫گام به گام است اما تهران روشن کرد‬     ‫= د ر ا یر ا ن مقا ما ت‬                ‫و عوامل آنها‪ ،‬یعنی عللی که خصلت‬         ‫دارد‪ ،‬اندیشههای مدرن عصر بیداری‬          ‫و تألیف پرداخت(فریدون آدمیت و‬          ‫قانونگرایی‪ ،‬آزادیخواهی‪،‬‬
           ‫که این آمادگی را ندارد‪.‬‬    ‫چندین پیشنهاد ایالات‬                   ‫فاعلی دارند و عواملی که به درجات‬        ‫را به نهادهای مشروطیت در ایران‬           ‫تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت‪.)۱۲/‬‬      ‫برابریطلبی و سکولاریسم‬
                                      ‫متحده برای دیدار رسمی‬                  ‫تاثیر داشته یا تعیین کننده بودهاند؛ و‬                                            ‫فریدون آدمیت در سیاست‪ ،‬مدافع‬           ‫و در تاریخنگاری پیرو سبک‬
‫منابع آگاه اسرائیلی و آمریکایی‬        ‫یا حتی غیررسمی را رد‬                   ‫بالاخره تحلیل مجموع واقعیات و علل‬                            ‫پیوند میزند‪.‬‬        ‫لیبرال دموکراسی با مؤلفههای‬            ‫انتقادی بود؛ آدمیت نظر‬
‫گفتهاند که آمریکا پیشنهاد کرده‬                                               ‫و عوامل است در تعقل تاریخی…»‬            ‫بخش دیگری از «مشروطهپژوهی‬                ‫قانونگرایی‪ ،‬آزادیخواهی‪ ،‬برابریطلبی‬     ‫و روش خود را در تبیین‬
‫این روند با آزاد کردن پولهای ایران‬                      ‫کردهاند‪.‬‬                                                     ‫فریدون آدمیت» به رخدادهای‬                ‫و سکولاریسم و در تاریخنگاری پیرو‬       ‫«تاریخ مدرنیته در عصر‬
‫در کره جنوبی آغاز شود و ایران نیز‬     ‫= ایالات متحده گمان‬                           ‫(آشفتگی در فکر تاریخی‪.)۱/‬‬        ‫اجتماعی و سیاسی ایران عصر‬                ‫سبک انتقادی بود؛ آدمیت نظر و‬
‫گامهایی را در راستای بازگشت به‬        ‫میکرد ایران آماده پذیرش‬                ‫بنا بر این آموزه‪ ،‬فریدون آدمیت‬          ‫مشروطیت اختصاص دارد؛ دوره‬                ‫روش خود را در تبیین «تاریخ مدرنیته‬      ‫مشروطیت» قرار میدهد‪.‬‬
‫تعهدات برجامی بردارد‪ .‬اما رژیم ایران‬  ‫یک روند گام به گام است‬                 ‫تاریخنگاری را از «افسانه و مغالطه»‬      ‫زمانی تقریبا پنجاه ساله دگرگونیهای‬       ‫در عصر مشروطیت» قرار میدهد و‬           ‫= « نتیجه ا ی که ا ز‬
                                      ‫اما تهران روشن کرد که این‬              ‫دور ساخته و با تکیه بر «محرک فعال‬       ‫اجتماعی و سیاسی عصر پیشامشروطه‬           ‫«مشروطهپژوهی نوین» را با مباحث‬         ‫تجا ر ب عملی حکو مت‬
     ‫این پیشنهاد را رد کرده است‪.‬‬                                             ‫ذهن آدمی»‪ ،‬آن را از نشانههای «پدیده‬     ‫از جنبش تنباکو(‪ ۱۲۶۹‬خورشیدی) تا‬                                                 ‫اقوام و ملل گرفته شده‬
‫جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید‬                 ‫آمادگی را ندارد‪.‬‬             ‫آزاداندیشی و انتقادی عقلانی که کل‬       ‫استبداد صغیر محمدعلی شاه(‪۱۲۹0‬‬                                       ‫اصلی‪:‬‬       ‫این است که حکومتها‬
‫کرده که تا قبل از برداشته شدن‬         ‫=منابع آگاه اسرائیلی و‬                 ‫فعالیت فکری انسان را فرا گرفته»‬         ‫خورشیدی)‪ .‬پیشزمینههای این‬                ‫الف) تاریخ بیداری در افکار و نشر‬       ‫به هر شکل و صورتی که‬
‫تحریمهای آمریکا به اجرای کامل‬         ‫آمریکایی گفتند که آمریکا‬               ‫میداند‪ .‬آدمیت به درستی شکلگیری‬          ‫دوران را فریدون آدمیت با تحلیل‬                                                  ‫درآیند‪ ،‬اگر پایه آنها بر‬
                                      ‫پیشنهاد کرده که این روند‬               ‫تاریخنگاری جدید را از توابع و لوازم‬     ‫شخصیت اجتماعی و سیاسی میرزا‬                     ‫عقاید سیاسی و مدنی جدید‬         ‫آرای ملی بنا نشده باشد‪ ،‬به‬
   ‫تعهداتش در برجام بازنمیگردد‪.‬‬       ‫با آزاد کردن پولهای ایران‬              ‫برخورد ایران با تمدن مغربزمین‬           ‫تقی خان امیرکبیر و میرزا حسین خان‬        ‫ب) شرح رویدادهای انقلاب‬                ‫خودکامگی و استبداد رأی‬
‫مقامات آمریکایی میگویند که دولت‬       ‫در کره جنوبی آغاز شود و‬                ‫دانسته و با تحلیل عوامل و موجبات‬        ‫سپهسالار در کتابهای «امیرکبیر و‬                                                 ‫فردی و یا استبداد اقلیت‬
‫بایدن در تلاش است تا بفهمد که‬         ‫ایران گامهایی را در راستای‬             ‫پدید آمدن گونه جدید تاریخنگاری‬          ‫ایران» و «اندیشه ترقی و حکومت‬                                   ‫مشروطیت‬         ‫محدود میرسد و استبداد‬
‫ایرانیها دقیقاً چگونه میخواهند‬        ‫بازگشت به تعهدات برجامی‬                ‫در ایرانزمین‪« ،‬پیشرو واقعی انتقاد‬       ‫قانون‪ -‬عصر سپهسالار» بررسی کرده‬          ‫در زمینههای تحقیقاتی و تألیفاتی‬        ‫هرگونه باشد‪ ،‬چه فردی‬
‫پیش بروند‪ .‬آمریکا فکر میکند عدم‬       ‫بردارد که رژیم ایران این‬               ‫سنت تاریخنویسی» را میرزا فتحعلی‬         ‫است‪ .‬در کتاب «شورش بر امتیازنامه‬                                                ‫و چه دستجمعی به فساد‬
‫شفافیت درباره اینکه معلوم نیست‬        ‫پیشنهاد را رد کرده است‪.‬‬                ‫آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی‬         ‫رژی» هم که تحلیلی از جنبش تنباکو‬                          ‫خود ارائه میکند‪.‬‬
‫حکومت ایران چه میخواهد بکند تا‬        ‫= آمریکا فکر میکند‬                     ‫میداند (انحطاط تاریخ نگاری در‬           ‫است‪ ،‬آدمیت نخستین جنبش مدنی‬              ‫دکتر فریدون آدمیت جهانی‬                               ‫میانجامد‪».‬‬
‫حدودی به دلیل اختلافات در میان‬        ‫عدم شفافیت درباره اینکه‬                                                        ‫و اجتماعی نوین ایرانیان را در آغاز‬       ‫میاندیشید و ایرانی مینوشت؛ پارهای‬      ‫= «تاریخ فکر حکایت‬
‫زمامداران خود جمهوری اسلامی‬           ‫معلو م نیست حکو مت‬                                            ‫ایران‪.)۲۴/‬‬       ‫دوران معاصر ایران زمین به بحث‬            ‫از بنیادهای فکری و فرهنگی آدمیت‬        ‫از این دارد که چه بسیار‬
                                      ‫ایران چه میخواهد بکند تا‬               ‫نگرش سنجشگرانه فریدون آدمیت‬             ‫گذاشته است‪ .‬فریدون آدمیت در‬              ‫در کتاب «تاریخ فکر از سومر تا یونان‬    ‫بودهاند اندیشههای معتبر و‬
                      ‫ایران است‪.‬‬      ‫حدودی به دلیل اختلافات‬                 ‫به تاریخنگاری ایرانیان‪ ،‬عمده نقائص‬      ‫کتاب «ایدئولوژی نهضت مشروطیت»‪،‬‬           ‫و روم» او ثبت شده که کمتر خوانده‬       ‫بلندی که خریدار نداشتهاند‪.‬‬
‫به نظر میرسد در ایران یک اختلاف‬       ‫در میان زمامداران خود‬                                                          ‫از بنیادهای فرهنگی و اجتماعی‬             ‫شده است؛ وی در این کتاب‪ ،‬ریشههای‬       ‫گاه به کلی مهجور مانده‪،‬‬
‫کلیدی بر سر این وجود دارد که آیا‬      ‫جمهوری اسلامی ایران‬                                             ‫آن را در‬       ‫نهادهای مشروطیت مینویسد و در‬             ‫فکری و اجتماعی دموکراسی خواهی‬          ‫گاه افکار دیگری بر آنها‬
‫پیش از انتخابات در ماه ژوئن (خرداد)‬                                          ‫‪ )۱‬توقف در واقعهیابی و کسری‬             ‫کتاب «مجلس اول و بحران آزادی»‪،‬‬           ‫در دنیای کهن را بررسی کرده و از‬        ‫غالب آمده و گاه کوشش در‬
‫با ایالات متحده درگیر شوند یا پس‬                           ‫است‪.‬‬                                                      ‫از نخستین پارلمان ایران زمین تحلیلی‬      ‫ضرورت آزادی در تمدن بشری و‬             ‫ریشهکن کردن آنها شده‬
                                                                                            ‫تحلیل تاریخ در آنها‬      ‫روشمند ارائه میکند‪« .‬فکر دموکراسی‬        ‫اولویت آن برای ایرانزمین در عصر‬
                           ‫از آن!‬     ‫مقامات آمریکایی میگویند دولت‬           ‫‪ )۲‬نبود روش علمی نقد و مطالعه‬           ‫اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران»‬           ‫حاضر مینویسد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬آدمیت‬                         ‫است‪»...‬‬
‫پایگاه خبری «پولیتیکو» پیش ازاین‬      ‫جو بایدن برای مذاکره با ایران بر‬                                               ‫به ارزیابی استقرار مشروطه در ایران و‬     ‫به نقش حکومت در تاریخ مدنیت‬
‫گزارش داده بود که ایالات متحده‬        ‫سر برنامه اتمی با سه مانع عمده‬                    ‫رشتههای مختلف تاریخ‬          ‫نقش سوسیال دموکراتها و جایگاه‬            ‫انسانی پرداخته و از «ابتنای آن بر‬      ‫علی اصغر حقدار ‪ -‬دهم فروردین‬
‫در حال تهیه پیشنهاد جدیدی برای‬        ‫روبروست‪ :‬فقدان کانالهای مستقیم‬         ‫‪ )3‬عدم توجه به طبقهبندی منابع‬           ‫محمد امین رسولزاده در آن دوران‬           ‫آرای عمومیو منافع ملی» مینویسد‪:‬‬        ‫ماه ‪ ۱38۷‬خورشیدی‪ ،‬دکتر فریدون‬
‫جمهوری اسلامی جهت آغاز مذاکرات‬        ‫ارتباطات‪ ،‬اختلافات در رهبری در‬                                                                                          ‫«نتیجهای که از تجارب عملی حکومت‬        ‫آدمیت مشروطهپژوه و تاریخنگار‬
‫است اما یک مقام ایرانی به شبکه‬        ‫تهران و در پیش بودن انتخابات‬                       ‫تاریخی و ارزشیابی آنها‬                             ‫میپردازد‪.‬‬         ‫اقوام و ملل گرفته شده این است که‬       ‫اندیشههای مدرن در ایران به سن‬
‫«پرس تیوی» گفته است تا تمام‬                                                  ‫‪ )۴‬وجود حکمهای نسنجیده و‬                ‫بخشی دیگر از تحقیقات فریدون‬              ‫حکومتها به هر شکل و صورتی که‬           ‫‪ 88‬سالگی درگذشت‪ .‬حاصل عمر‬
‫تحریمها برداشته نشود ایران مذاکره‬      ‫ریاست جمهوری اسلامی در ایران‪.‬‬         ‫قیاسهای بیجا در حوادث و جریانات‬         ‫آدمیت به زمینههای دیپلماسی تاریخ‬         ‫درآیند‪ ،‬اگر پایه آنها بر آرای ملی بنا‬  ‫وی‪ ،‬آشنایی با بنیانهای فکری‬
                                      ‫پایگاه خبری «اکسیوس» مینویسد‬                                                   ‫معاصر ایران مربوط میشوند؛ این‬            ‫نشده باشد‪ ،‬به خودکامگی و استبداد‬       ‫مدرنیته و مشروطیت در ایران است‪.‬‬
                     ‫نخواهد کرد‪.‬‬      ‫آمریکا پیامهایی به رژیم ایران در مورد‬                            ‫تاریخی‬        ‫زمینه که بیش از کارهای دیگر آدمیت‪،‬‬       ‫رأی فردی و یا استبداد اقلیت محدود‬      ‫اندیشههایی که سدهای پیش از‬
‫آمریکا از ایران خواسته بود برخی‬       ‫آمادگی برای مذاکره فرستاده و اعلام‬     ‫‪ )5‬بیاطلاعی از جامعه شناسیتاریخ‬         ‫مورد بی مهری محققان قرار گرفته‬           ‫میرسد و استبداد هرگونه باشد‪،‬‬           ‫جنبش مشروطیت‪ ،‬از قانون‪ ،‬پارلمان‪،‬‬
‫فعالیتهای هستهای مانند کار روی‬        ‫کرده است که آماده برداشتن گامهای‬                                               ‫است‪ ،‬در دو کتاب «جزایر بحرین‪:‬‬            ‫چه فردی و چه دستجمعی به فساد‬           ‫حقوق زنان‪ ،‬وطنپرستی‪ ،‬تجدد و ترقی‬
‫سانتریفیوژهای پیشرفته و غنیسازی‬       ‫اولیه و تدریجی است‪ .‬آمریکا همچنین‬                          ‫و فلسفه تاریخ‬       ‫تحقیق در تاریخ دیپلماسی و حقوق‬           ‫میانجامد‪(».‬فکر آزادی و مقدمه نهضت‬      ‫مینوشتند و فرهنگ و ادبیات ایرانی را‬
‫‪ ۲0‬درصدی اورانیوم را متوقف کند‬        ‫خواسته است که طرفین فوری به‬            ‫میداند چرا که «پایه تاریخنویسی‬          ‫بین الملل» (ترجمه فارسی‪ :‬علیرضا‬                                                 ‫با مدرناندیشی ارتباط میدادند؛ میرزا‬
‫و در ازای آن بخشی از تحریمهای‬                                                ‫جدید را همان تحلیل و جامعهشناسی‬         ‫پلاسید‪ ،‬نشر گستره‪ ،‬تهران‪)۱3۹۴ ،‬‬                              ‫مشروطیت‪)۱/‬‬         ‫فتحعلی آخوندزاده‪ ،‬میرزا آقا خان‬
                                         ‫تعهدات در توافق اتمی بازگردند‪.‬‬      ‫تاریخ و تفکر تاریخی تشکیل میدهد‪.‬‬        ‫و «روابط دیپلماسی روسیه و ایران‬          ‫از نظر فریدون آدمیت «جوهر‬              ‫کرمانی‪ ،‬میرزا عبدالرحیم طالبوف‬
  ‫اقتصاد آمریکا برداشته خواهد شد‪.‬‬     ‫هرچند احیای برجام از اولویتهای‬         ‫پیشرفت آن منوط به تعلیم روش‬             ‫در سالهای ‪( »۱830-۱8۱5‬ترجمه‬              ‫دموکراسی‪ ،‬آزادی و برابری است‪ .‬آزادی‬    ‫تبریزی‪ ،‬میرزا ملکم خان ناظمالدوله‬
‫این مقام ایرانی هشدار داد «دولت‬       ‫اصلی سیاست خارجی دولت بایدن‬            ‫صحیح علمی مطالعه تاریخ و چگونگی‬         ‫فارسی‪ :‬علیرضا پلاسید‪ ،‬نشر گستره‪،‬‬         ‫به معنای نبود قید و مانعی که لازمه‬     ‫و میرزا یوسف خان مستشارالدوله‬
‫بایدن در حال از دست دادن زمان‬         ‫است اما طرفین هنوز مذاکرات‬             ‫بهرهبرداری از منابع تاریخی است…»‬        ‫تهران‪ )۱3۹۷ ،‬ارائه شده است (هر دو‬        ‫رشد شخصیت آدمی و نیکبختی اوست‪.‬‬         ‫تبریزی جزو مدرناندیشان کلاسیک‬
‫است و اگر نتواند سریع تحریمها را‬                                             ‫بخشی اساسی از پروژه تحقیقاتی‬            ‫نگاشته شده به انگلیسی و در مقاطع‬         ‫مراد از برابری هم آن است که افراد در‬   ‫ایرانی بودند که به واسطه تألیفات‬
‫لغو کند ایران اقدامات بعدی را انجام‬            ‫مستقیم با یکدیگر ندارند‪.‬‬      ‫و مشروطهپژوهی فریدون آدمیت که‬           ‫تحصیلی فریدون آدمیت در کارشناسی‬          ‫حقوق برابر باشند و در برابری بتوانند‬   ‫و آثار مشروطهپژوهی دکتر فریدون‬
‫میدهد که کاهش بیشتر تعهداتش‬           ‫در ایران مقامات چندین پیشنهاد‬          ‫مبتنی بر مدرنگرایی در تاریخنگاری‬        ‫ارشد علوم سیاسی و دیپلماسی و دکترا‬       ‫استعدادهای خود را پرورش و بیان‬         ‫آدمیت به چندین نسل از علاقمندان‬
                                      ‫ایالات متحده برای دیدار رسمی یا‬        ‫است‪ ،‬به تاریخ اندیشهها اختصاص‬                                                    ‫کنند‪ ».‬فریدون آدمیت در پیوند سیر‬       ‫و محققان ایرانی شناسانده شدهاند‪.‬‬
                 ‫در برجام است‪».‬‬                                              ‫دارد؛ رشتهای که پیش از آدمیت‬                                     ‫هستند)‪.‬‬         ‫تاریخی دموکراسی در تمدن بشری به‬        ‫همچنین تحلیل و ارزیابی اقدامات‬
‫یکی از مقامات آمریکایی گفته ایالات‬         ‫حتی غیررسمی را رد کردهاند‪.‬‬        ‫سابقهای در ایران نداشته و بعد از او به‬  ‫دکتر فریدون آدمیت آموختههای‬              ‫زمانه آشنایی ایرانیان با تمدن غربی و‬   ‫کنشگران مدرن ایرانی چون قائم مقام‬
‫متحده در حال بحث در مورد ایدههای‬      ‫مقامات آمریکایی میگویند که‬             ‫محدودیت نوشتاری و تحقیقاتی گرفتار‬       ‫خویش از سیر تاریخی مدنیت بشری‬            ‫مدرنیته پرداخته‪ ،‬با گزارش دیدهها و‬     ‫فراهانی‪ ،‬میرزا تقی خان امیرکبیر‪،‬‬
‫جدید در داخل و طرح آن با طرفین‬        ‫تمام ارتباطات آنها با تهران بطور‬       ‫است؛ آدمیت در توضیح تاریخ اندیشه‬        ‫و پدیداری دموکراسی و اندیشههای‬           ‫شنیدههای نخسیتن مسافران ایرانی‬         ‫میرزا حسین خان سپهسالار و میرزا‬
‫دیگر توافق اتمی است اما تا کنون هیچ‬   ‫غیرمستقیم از طریق فرانسه‪ ،‬انگلیس‬       ‫و اندیشهشناسی تاریخی مینویسد‪:‬‬           ‫آزادیخواهانه را در تحلیل روشمند‬          ‫به دنیای مدرن‪« ،‬بیداری افکار در‬        ‫علی امینالدوله همراه با بازخوانی و‬
                                      ‫و آلمان و روسیه‪ ،‬چین یا اتحادیه‬        ‫«مطالعه تاریخ فکر مانند هر کدام از‬      ‫و سنجش خردمندانه رویدادهای‬               ‫ایران» را ثمره این آشنایی میداند؛‬      ‫تحلیل ایدئولوژی نهضت مشروطیت‬
         ‫توافقی حاصل نشده است‪.‬‬        ‫اروپا صورت میگیرد که هم وقت‬            ‫شاخههای دیگر علم تاریخ فوت و فن و‬       ‫اجتماعی و سیاسی عصر مشروطیت‬              ‫آشنایی که در شکلگیری جریان‬             ‫در دوره اول مجلس‪ ،‬با پیشزمینههای‬
‫وی گفت‪« :‬این فرایند زمان بیشتری‬       ‫زیادی تلف میشود و هم منجر به‬           ‫لِم (تکنیک) خاص خود را دارد‪ .‬اندیشه‬     ‫و نهادهای مدرن در ایران به ثبت‬           ‫مدرناندیشان عصر پیشامشروطه‬             ‫سیاسی‪ -‬اجتماعی آن در ماجرای‬
‫طول خواهد کشید زیرا بحث و گفتگو‬                                              ‫و اندیشهگر هر دو زاده اجتماعاند‪ ،‬اما‬    ‫رسانده است؛ تحقیقات و تألیفات‬            ‫ادامه یافته است؛ فریدون آدمیت‬          ‫تنباکو و جنبش ضدرژی‪ ،‬از تحقیقاتی‬
‫بین ایالات متحده و ایران غیرمستقیم‬             ‫سوء تفاهمهای شده است‪.‬‬         ‫اندیشمند شخصیت فردی هم دارد و‬           ‫آدمیت «گشاینده مشروطهپژوهی‬               ‫در سهگانههای «اندیشههای میرزا‬          ‫هستند که نخستین بار فریدون‬
                                      ‫مقامات آمریکایی همچنین گفتهاند‬         ‫بالاخره مغز اندیشهآفرین فرد است که‬      ‫نوین» بوده و وی تاریخنگاری مدرن‬          ‫فتحعلی آخوندزاده»‪« ،‬اندیشههای‬          ‫آدمیت با روش تاریخنگاری مدرن‪،‬‬
                          ‫است‪».‬‬       ‫در هفتههای اخیر ایالات متحده به‬        ‫فکر را میپروراند و تنها عامل مادی‬       ‫ایرانیان را که از میرزا آقاخان کرمانی و‬  ‫میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی» و‬       ‫به فرهنگ سیاسی و تاریخی ایران‬
‫هرچند در گزارش اکسیوس مستقیم‬          ‫ایران پیام داده که آماده است گامهای‬    ‫نیست که در آن مؤثر است‪ .‬در پرورش‬        ‫در گسست از وقایعنگاری سنتی شروع‬          ‫«اندیشههای میرزا آقاخان کرمانی»‬
‫به موضوع برنامه موشکی و تهدیدات‬       ‫اولیه را طرفین همزمان در یک روند‬       ‫منش آدمی غیر از جامعه‪ ،‬عوامل‬            ‫شده بود‪ ،‬به تحلیل اندیشههای مدرن‬         ‫از نخستین مدرناندیشان ایرانی‬                               ‫گشوده است‪.‬‬
‫منطقهای جمهوری اسلامی اشاره‬           ‫تدریجی بردارند‪ ،‬یا اینکه هر دو طرف‬     ‫دیگری چون محیط خانوادگی‪ ،‬وضع‬            ‫و تبیین کنشهای اجتماعی و سیاسی‬           ‫مینویسد؛ بخشی از کتاب «فکر آزادی‬       ‫فریدون آدمیت متولد تهران به تاریخ‬
‫نشده است اما به نظر میرسد‬             ‫بلافاصله تعهدات خود را در برجام از‬     ‫زندگی‪ ،‬حالت روانی و هوش و استعداد‬       ‫مدرناندیشان ایرانی پیوند میزند‪ .‬از‬       ‫و مقدمه نهضت مشروطیت» هم که‬            ‫‪ ۱۲۹۹‬است؛ وی بعد از طی مقدمات‬
‫مانع اصلی مذاکرات این است که‬                                                                                         ‫نظر آدمیت «مفهوم تاریخ بیان وقایع‬        ‫به بررسی و تحلیل اندیشههای میرزا‬       ‫آموزشی در دارالفنون‪ ،‬کلاس پنجم را‬
‫غربیها میخواهند یک توافق محکم‬                                ‫سربگیرند‪.‬‬                 ‫شخصی او مؤثر هستند‪».‬‬                                                   ‫ملکم خان ناظمالدوله و میرزا یوسف‬       ‫به سال ‪ ۱3۱8‬به اتمام رساند‪ .‬او همان‬
‫و بلندمدت که تکلیف تهدیدات‬            ‫آمریکا از طریق کانالهای غیرمستقیم‬      ‫از نظر آدمیت‪ ،‬بر پایه این مسائل‪،‬‬                                                 ‫خان مستشارالدوله تبریزی اختصاص‬         ‫زمان امتحان نهایی مدرسه متوسطه را‬
‫موشکی و منطقهای جمهوری اسلامی‬         ‫در تلاش است تا ارزیابی کند که برای‬     ‫مرحله دوم تاریخنگار ِی اندیشه‪ ،‬نقد‬                                                                                      ‫پشت سر گذاشته و به دانشکده حقوق و‬
‫را روشن کند داشته باشند اما رژیم‬      ‫انجام مذاکرات چه اقداماتی لازم است‪.‬‬    ‫و تحلیل اندیشههاست؛ زمینههای‬                                                                                            ‫علوم سیاسی راه یافت و در سال ‪۱3۲۱‬‬
‫ایران نمیپذیرد‪ .‬بخشی از اختلافات‬      ‫ایالات متحده گمان میکرد جمهوری‬         ‫فرهنگ اجتماع‪ ،‬سرچشمه اندیشهها و‬                                                                                         ‫خورشیدی فارغ تحصیل شد‪ .‬در سال‬
‫درون حکومت جمهوری اسلامی نیز‬          ‫اسلامی ایران آماده پذیرش یک روند‬       ‫عناصر سازنده فکری دانایان و تحلیل‬                                                                                       ‫‪ ۱3۱۹‬فریدون آدمیت به استخدام‬
‫از همین موضوع ناشی میشود زیرا‬                                                ‫ذهنی آنها در سرگذشت زمان‪ ،‬مورخ‬                                                                                          ‫وزارت امور خارجه درآمد و با سمت‬
‫برخی نه به این دلیل که با آن موافق‬                                           ‫اندیشهها را به تحلیل تاثیر فکر در‬                                                                                       ‫دبیر سفارت ایران در لندن‪ ،‬معاونت‬
‫باشند بلکه از این رو که معتقدند در‬                                           ‫اذهان دیگران و در اجتماع میرساند‪.‬‬                                                                                       ‫اداره امور حقوقی وزارت امور خارجه‪،‬‬
‫حال حاضر چاره دیگری نیست‪ ،‬موافق‬                                              ‫«تاریخ فکر حکایت از این دارد که‬                                                                                         ‫عضویت در هیات نمایندگی ایران در‬
                                                                             ‫چه بسیار بودهاند اندیشههای معتبر و‬                                                                                      ‫سازمان ملل متحد‪ ،‬داور بینالملل در‬
                 ‫مذاکرات هستند‪.‬‬                                              ‫بلندی که خریدار نداشتهاند‪ .‬گاه به کلی‬                                                                                   ‫دیوان دائمی لاهه‪ ،‬سفارت کبرای ایران‬
                                                                             ‫مهجور مانده‪ ،‬گاه افکار دیگری بر آنها‬                                                                                    ‫در لاهه و سفیر کبیر ایران در هلند‪ ،‬در‬
                                                                             ‫غالب آمده و گاه کوشش در ریشهکن‬                                                                                          ‫مقامات اجرایی فعالیت داشت‪ .‬فریدون‬
                                                                             ‫کردن آنها شده است…» (اندیشههای‬                                                                                          ‫آدمیت در سال ‪ ۱3۴۴‬خورشیدی با‬
                                                                                                                                                                                                     ‫تقاضای بازنشستگی از کارهای اجرایی‬
                                                                                        ‫میرزا آقاخان کرمانی‪.)۶/‬‬                                                                                      ‫کناره گرفت و تا آخر عمر به کار تحقیق‬
                                                                             ‫مدرناندیشی دکتر فریدون آدمیت‬
                                                                             ‫در تاریخنگاری و دموکراسیخواهی‪ ،‬با‬
                                                                             ‫همه ضعفها و انتقاداتی که بر آن وارد‬
                                                                             ‫است‪« ،‬ایدئولوژی نهضت مشروطیت‬
                                                                             ‫ایران» را به موضوع تحقیقاتی او تبدیل‬
                                                                             ‫میکند و آدمیت را در جایگاه سنجشگر‬
                                                                             ‫روشمند اندیشههای «مدرنهای‬
                                                                             ‫کلاسیک ایرانی» و «کنشگران مدرن‬
                                                                             ‫در سیاست ایران»‪ ،‬به حکایتگر‬
                                                                             ‫«تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت»‬

                                                                                                    ‫میکشاند‪.‬‬
   10   11   12   13   14   15   16   17   18