Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۰۵ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - ۱۴شماره ۱۷۷۱
جمعه ۱3تا پنجشنبه۱۹فروردینماه ۱۴00خورشیدی
پس از مرگ موسی صدر روی دادند. دکتر عباس میلانی :پادشاهی که از نو باید شناخت (بخش پایانی) = یکی از خوانندگان که
قبل از مرگ موسی صدر ،رابطه نام خود را ذکر نکرده پرسیده
رییس اداره ساواک در لبنان با او تیره رژیم قبلی تجدد خواه بود ،رژیم فعلی است :چه ارتباطی میان انقلاب،
شد و این موضوع موجب تیرگی رابطه ارتجاعی است گروگانگیری در سفارت آمریکا
و جنگ با عراق وجود دارد؟ آیا
شاه با موسی صدر شد. گروگانگیری تبدیل به ابزاری برای حذف لیبرالها و قبضه قدرت توسط روحانیون شد کشورهای غربی بیش از هر کسی
= مهشید از آخن پرسیده
آیا شاه فقید در جنگ اعراب و دکتر عباس میلانی در چند مصاحبه راجع به محتویات این کتاب دکتر عباس میلانی ،استاد دانشگاه استانفورد از این ماجراها سود نبردند؟
توضیحاتی داده و سؤالاتی را پاسخ گفته و از آمریکا ،پس از آن که کتاب «معمای هویدا»، میلانی :گروگانگیری تبدیل به
اسراییل به اعراب کمک کرد؟ آن جمله است پاسخ به سؤالاتی که خوانندگان تألیف و تحقیق وی ،با استقبال زیادی روبرو شد ابزاری شد که به مدد آن آقای
میلانی :کمکی که شاه به مصر درصدد برآمده است کتابی نیز درباره زندگی خمینی ،قدرت را در دست بگیرند
کرد ،این است که با عبور هواپیماهای وبسایت رادیو فردا مطرح کردهاند. محمدرضا شاه و سیر تحولات دوران سلطنت و آقای بازرگان و همراهانش را کنار
شوروی حامل کمک تسلیحاتی از در این گفت و شنود ،نکات قابل توجهی وی تدوین و منتشر کند .به گفتۀ خود او ،این بگذارند .وقتی که دانشجویان اقدام به
آسمان ایران موافقت کرد .البته آقای برای علاقهمندان به شناخت حقیقت در مورد کاری است سترگ و بحثبرانگیز زیرا جنبههای گروگانگیری کردند ،در فاصله کوتاهی،
میرفندرسکی کار خود در وزارت امور محمدرضا شاه و دوران سلطنت او نهفته است. مختلف زندگی و سلطنت شاه فقید ایران را معلوم نبود که آیت الله خمینی چه کار
خارجه را در همین ارتباط از دست داد، یادآور باشیم که دکتر عباس میلانی در دوران هرکس و هر گروه با عینکی متفاوت مینگرد و خواهد کرد .سپس او تصمیم گرفت از
زیرا برخلاف دستور شاه ،اجازه عبور قبل از انقلاب در صف مخالفان شاه قرار داشت این موضوع برای خارج کردن مهدی
تعداد بیشتری از این هواپیماها را داده به نحوی متضاد قضاوت میکند. بازرگان و لیبرالها از صحنه استفاده
بود و وقتی شاه از این موضوع مطلع و مدتی هم طعم زندان سیاسی را چشید. سعی دکتر میلانی بر این است که کتابش کند تا روحانیون قدرت را قبضه کنند.
شد ،عصبانی شد و او را برکنار کرد. این گفت و شنود را در دو شماره خواهید اولاً مستند و ثانی ًا منصفانه باشد .این اواخر، این خلاف صریح وعدهای بود که
= همایون از لندن سوال آیتالله خمینی درپاریس به مردم
کرده با توجه به نقش اسدالله خواند. ایران داده بود .او گفت که اگر برگردم،
اعلم در سرکوبی مخالفان در ۱۵ به قم خواهم رفت و طلبه خواهم شد و
خرداد ،۱3۴۲ایا اگر او در سال ندانستند و گفتند که دولتهای آنان محمدرضا شاه نگاه کنیم میبینیم که و آن را تحریک میکرد که بیشتر و نظامی معلق است .پس از اینها ،وقتی روحانیون هیچ کاری را در ایران قبول
۱3۵۷زنده بود ،میتوانست نقش نمیتوانند از تصمیم به خونریزی در آن ،سلطنت پدیدهای است که باید بیشتر اعدام کند و تا وقتی که به رغم که شاه تصمیم گرفت جبهه ملی را
حمایت کنند .شاه نیز از تصمیم خود رای مردم را داشته باشد و هدیهای است تمام این خوش خدمتیها ،رژیم به بیاورد ،غلامحسین صدیقی را به دلیلی نخواهند کرد.
مشابهی باشد؟ که مردم به شاه میدهند و مشروعیت سراغشان نرفته بود ،آنها در سیاستشان که هنوز هم مشخص نیست ،کنار اما امروز میبینیم که آنها تمام کارها
میلانی :گمان نمیکنم که او برگشت. سلطنت ،زمانی محقق میشود که در را در دست گرفتهاند و یا به آقازادهها
میتوانست نقش اساسی داشته باشد. البته برخی از اطرافیان شاه او را به مجلس برگزیده مردم سوگند بخورد تغییری ندادند. گذاشت و سراغ بختیار رفت. واگذار کردهاند .یعنی درست خلاف
وقتی که خاطرات علم را میخوانیم، انجام این کار تشویق میکردند .حتی و نقشش پذیرفته شود .اما ولایت البته نفوذ فرهنگی حزب توده در در اینجا مقصر جبهه ملی بود که آن چیزی که وعده داده شده بود،
میبینیم که او مدام در گوش شاه برخی نیز مانند اردشیر زاهدی شاه را فقیه ،یک مفهوم قرون وسطایی است ایران در نشریات و انتشارات را باید به جای آنکه بگذارد آقای صدیقی که تحقق یافت .وقتی که گروگانگیری
میخواند که در ۱5خرداد ،ریشه تشویق کرد که سفارتخانههای آمریکا که مشروعیتش ،الهی است و هیچ یادآور شد .برای مثال ،میتوان به شخصیت وطن پرستی بود و حاضر شد ،طبعا زمینه برای جنگ ایران
آخوندیسم در ایران را کنده است .شاید و انگلیس را برای مدتی ببندد که با کس حق تغییر دادن آن را ندارد. رحمان هاتفی اشاره کرد که سردبیر شد وجهه خود را فدای مملکت کند، و عراق آماده شد .صدام حسین که
همین حرفهای باطل است که به شاه مخالفت شاه مواجه شد .او حتی با = تعدادی از خوانندگان روزنامه کیهان بود و اگر به تیترهایی نخست وزیر شود با او مخالفت کرد. دیوانه خونخواری بود ،متوجه شد که
در این سالها این گمان کاذب را داد پیشنهاد مطرح کردن بیماریاش با سوالاتی پرسیدهاند که محور که این روزنامه در جریان انقلاب میزد، مشهور است که آقای فروهر به او ایران ضعیف است .به ویژه که پس از
که آخوندیسم مخالفش که در آیتالله مشترکی دارد :آیا میشد از وقوع نگاهی بیندازید ،ردپای نفوذ تودهای و گفت اگر نخست وزیری را بپذیرد، کودتای نوژه ،نیمی از افسران نیروی
خمینی تجسم مییافت ،از بین رفته مردم مخالفت کرد. فکر تودهای را آشکارا میبینید .اینها تمام وجاهتی که در ۲5سال اخیر هوایی ارتش را به اتهام مشارکت در
است و آخوندهای باقیمانده ،طرفدار س :آیا ایران در زمان شاه انقلاب جلوگیری کرد؟ عامل کمکی بودند ،اما عامل اصلی برای خود کسب کرده است ،از بین تلاش برای کودتا بازداشت و 300نفر
سلطنت هستند که این گمان بسیار میتوانست به یک ابرقدرت تبدیل میلانی :بله ،میشد .اگر شاه در پیروزی روحانیون این بود که در دوره
شود .موضوعی که شاه ادعای آن زمانی که در سال ۱۹۷۴در اوج قدرت شاه هیچ یک به جز آنان حق فعالیت خواهد رفت. از آنان را اعدام کرده بودند.
بسیار باطلی بود. خود بود ،به جای بستن سیستم و نداشت و آنان میتوانستند فعالیت جبهه چنین شخصیتی را نابود کرد بر این اساس ،صدام حسین دید که
را داشت. ایجاد حزب رستاخیز ،اجازه میداد کنند و به راحتی پول جمعآوری کنند، و نگذاشت که دولتی را تشکیل دهد ارتش ایران عمل ًا ناتوان است ،نیروی
ماجرای قتل هویدا میلانی :بدون شک ،ایران قدرت که حزب سوسیال دموکرات ایجاد و عضوگیری کنند و کادر آموزش دهند که مملکت را نجات دهد .به جای آن، هوایی ندارد و دولت ضعیف است .پس
این را که قدرت منطقه شود داشت، فضا بازتر شود ،مسیر تحولات بسیار و یک شبکه به غایت پیچیده و چند شرط اول هر سخنرانی آقای سنجابی، تصمیم به حمله گرفت و میدانیم که
= منو چهر ا ز آ مستر د ا م اما اینکه قدرتی جهانی شود و از آمریکا آمریکا ،شوروی ،چین ،اروپا ،انگلیس
پرسیده ابراهیم یزدی مدعی است و اروپا پیشی بگیرد ،خیالی بیش نبود. متفاوت میشد. لایه به وجود آورند. بازگشت آیتالله خمینی بود. و کشورهای منطقه ،همه به صدام
که هویدا به دست فرد ناشناسی تمام اقتصاد ایران در سال ۱۹۷۹کمتر =خوانندهای پرسیده آیا شاه این در حالی بود که دست تمام کمک کردند .دلیل این حمایت چه
در زندان قصر کشته شده است و از ایالت کالیفرنیا بود .کل بودجه ترجیح نمیداد به جای اینکه شاه نیروهای دیگر بسته بود و یا اعضایشان شاه و روحانیون بود؟ برای اینکه در گروگانگیری به این
تیرباران نشد .آیا این فرد ،هادی ایران از بودجه یکی از شرکتهای در زندان بودند .برای من عجیب است نتیجه رسیدند که این رژیمی نیست
چندملیتی آمریکایی کمتر بود .این باشد ،خلبان بشود؟ که هیچ کس به این شبکه روحانیون =محمد از ونکوور پرسیده که که بتواند با آرامش در منطقه زندگی
غفاری بوده است؟ تصور شاه شگفتانگیز بود که فکر میلانی :سوال جالبی است .شاه کاری نداشت .منظورم هم ساواک و نقش ایران در جنگ سرد از قبل
میلانی :بله ،من در کتاب هویدا در میکرد ایران میتواند با اینها رقابت رغبتی به شاه بودن نداشت .او هنگامی هم روشنفکران است که بهایی برای از انقلاب تاکنون چه بوده است؟ کند و منطقه را به هم خواهد زد.
این مورد توضیح دادهام .البته روایتی کند .اما ایران میتوانست قدرت فائقه که پدرش به تبعید میرفت ،تمایل میلانی :جنگ سرد ،به گفته =آرمان از تورنتو :نقش ژنرال
که من دارم ،با سخنان آقای یزدی منطقه شود و شده بود .ایران حتی داشت که با او برود .شاه شخصیتی مذهبیون قائل نبودند. بسیاری از مورخان در آذربایجان هویزر در تحولات مربوط به سقوط
متفاوت است .آنچه من در کتابم میتوانست یک قدرت اقتصادی مهم نبود که بخواهد با ولع حکومت کند. شروع شد و شاه شاید اولین قربانی شاه و پیروزی انقلاب تا چه اندازه
نوشتهام ،این است که هویدا پس در قاره آسیا شود .همان گونه که من در کتاب خودم هم نوشتهام که تفاوت دو رژیم آن بود .به این معنا که شاه بر این
ازمحاکمه کشته شد .کشته شدن تایوان ،کره جنوبی و ترکیه شدهاند. ترجیح او این بود که کارمند نیمه =کامران از مشهد پرسیده :دو گمان غلط بود که خطر اصلی درایران، بود؟
او هم بدین شکل بود که هویدا را اگر انقلاب نمیشد ،سرنوشت ایران عالیرتبهای باشد .شاه حتی این موضوع حکومت پیش و پس ازانقلاب چه چپگرایان ،کمونیستها و شوروی و در میلانی :بدون شک ،نقش داشت
به حیاط زندان بردند و در آنجا یک را یک بار در جریان بازی بریج با وهله بعدی ،جبهه ملی ایران هستند. و در تحولات ایران سهیم بود .بدون
روحانی که بعدا چند نفر برایم نامه کمتر از ترکیه نبود. نقاط ضعفی داشته و دارند؟ او گمان میکرد که در این نبرد، شک ،او به قصد فتنه آمده بود ،وگرنه
نوشتند و یا تلفن زدند که سند در به علاوه ،باید دید که اگر انقلاب دوستانش گفته بود. میلانی :تفاوت اساسی که میان روحانیون متحد شاه هستند .به همین از مسیر قانونیاش میآمد .هویزر بدون
اختیار دارند و یا آنکه خودشان شاهد میشد و آیتالله خمینی خلف = تعدادی از خوانندگان رژیم شاه و رژیم بعدیاش وجود خاطر ،در دوران شاه ،برخلاف دوران اینکه به دولت ایران اطلاع دهد ،به
بودهاند ،که هادی غفاری که در دادگاه وعده نمیکرد و اجازه میداد انقلاب پرسیدهاند آیا شاه قصد استفاده داشت ،این بود که رژیم شاه، رضا شاه ،او فکر میکرد که روحانیون ایران آمده بود .او حتی بدون اینکه
هویدا حاضر بود ،تیری به گردن او دموکراتیکی که قرار بود انجام شود ،به از ارتش در جریان انقلاب را تجددخواه بود .البته تجددخواهی او میتوانند جلو نفوذ چپها را بگیرند. شاه را در جریان بگذارد ،چندین بار
شلیک میکند برای اینکه او با زجر وقوع بپیوندد ،الان ایران در کجا قرار داشت؟ و عدهای نیز در باره نقش و پدرش یک عیب عمده داشت و به همین خاطر میبینیم که تعداد به ایران آمده بود و این مرتبه ،دو روز
و درد بمیرد .هویدا هم با عجز و لابه داشت .این هم سوالی بسیار قابل تامل فرماندهان ارتش در انقلاب سوال آن اینکه فکر میکردند با حکومت مساجد که به نصف کاهش پیدا کرده پس از آمدنش ،شاه متوجه این موضوع
میخواهد که تیر خلاص به او بزنند است ،زیرا بخش اعظم سرمایهداران، استبدادی میتوان تغییرات لازم را بود ،از شمار ۲00در زمان پدرش ،به و دیدارهایش با فرماندهان ارتش شد.
تا زودتر از این درد و رنج راحت شود. روشنفکران ،پزشکان و استادانی که کردهاند. ایجاد کرد .اما گردونه تفکر هر دو آنها 5هزار در آستانه انقلاب رسید .حتی اما اینها عامل انقلاب نبود .در شرایطی
بر اساس اسناد پزشکی قانونی از ایران خارج شدند ،میخواستند در میلانی :بر اساس تحقیقات من ،شاه تفکر تجدد خواهانه بود .اما گردونه او در کتاب پاسخ به تاریخ که پس از بود که غربیها به این نتیجه رسیده
که من درکتابم آوردهام ،دقیقا ثابت ایران بمانند و فشار و استبداد مذهبی، دو مرتبه در دیدار با سفیران آمریکا تفکر رژیمی که پس از انقلاب آمد، انقلاب نوشته شد ،ذکر میکند که
میشود که هویدا به دلیل تیرباران سیاسی و مالی این رژیم بود که باعث و انگلیس گفته بود که میخواهد از چپیها برنده واقعی انقلاب بودند و بودند که شاه نمیتواند بماند.
کشته نشد و بر اثر شلیک تیر به گردن ارتش استفاده کند تا نظم برقرار شود. ارتجاعی است. آنها روحانیون را علم کردند و از آنها اگر به دو سال پیش از انقلاب
فرار آنها شد. اما آن دو این موضوع را به صلاح اگر به قانون اساسی زمان رضا شاه و استفاده کردند.به گمان من ،این تصور برگردیم و تحولات را مرور کنیم .از
و سر کشته شد. =پردیس از تهران سوال کرده بسیار غلطی بود .آمریکاییها هم در شبهای شعر در موسسه گوته تا
=شهره از شهرکرد پرسیده آیا آیا شما در کتاب خود در مورد نامههای علی اصغر حاج سید جوادی
برای نوشتن این کتاب با خانواده اینکه به شاه وحی میشده و این مورد اشتباه کردند. و سایرمخالفان ،میبینیم که تمام
پهلوی مشورت کردید و یا از آنان ایشان امام زمان را دیده است، =خوانندهای که او هم نامش تصمیمات شاه از آن هنگام در هر مقطع
پرداختهاید؟ به نظر من ،این معما را ننوشته پرسیده که نظر شما در غلط بودهاند و به انقلاب کمک کردهاند.
اجازه گرفتید؟ باره آخرین مصاحبه شاه و بحث برای مثال ،زمانی که تصمیم گرفت
میلانی :نیازی به اجازه خانواده است ،نه زندگی هویدا. کمربند سبز به دور اتحاد شوروی که حکومت آموزگار را کنار بگذارد و
سلطنتی برای نوشتن این کتاب میلانی :هر دو اینها معماست. یک حکومت آشتی ملی را به روی کار
نداشتم .من سعی کردم با خانواده زندگی همه ما معما است! در این چیست؟ بیاورد ،شریف امامی را آورد که یکی
سلطنتی تماس بگیرم .چند بار تلاش کتاب در این مورد صحبت شده میلانی :آمریکا از سال ۱۹۷5 از بدنامترین سیاستمداران آن زمان
کردم با ملکه و خواهر شاه مصاحبه است .اما این وحیها بیشتر در یک بزرگترین پایگاه سیا در خارج آن ایران بود و به آقای پنج درصد شهرت
کنم .هر دو قبول کردند و بعد به فاصله یک ساله صورت گرفت ،زمانی کشور را در پاکستان ایجاد کرد و داشت .نمیخواهم بگویم که آیا از هر
دلایلی که خودشان دارند ،امتناع که شاه بین شش تا هفت سال سن یکی از بزرگترین کارهایشان ،ارسال قرارداد پنج درصد میگرفت یا نه ،او
کردند .همچنین با برخی دیگر از داشت .بعد از آن ،بیشتر این صحبت کتب مذهبی و قرآن به داخل شوروی به این خاطر شهرت داشت .آزمون
افراد خانواده سلطنتی مانند آقای است که به او راهنماییهایی میشود. بود .آنها فکر میکردند که میتوانند یکی از بدنامترین وزیران آن زمان
پهلبد صحبت کردم .با دو محافظ به هر حال ،تمام این گونه موارد را در شوروی را تضعیف کنند که این کار بود ،سخنگوی دولت آشتی ملی بود.
شاه و ملکه که ۲5سال از جان آنان را هم کردند .در جنگ افغانستان هم از این ملغمه ،آشتی ملی در نمیآمد.
محافظت کردند و سرهنگ بودند، کتاب ذکر کردهام. به مذهبیون کمک کردند و از آنها تمام سعی شریف امامی این بود که
=محمد یاسی سوال کرده آیا هم چیزی درآمد که اکنون میبینیم. ببیند اپوزیسیون چه میخواهد و قبل
مصاحبه مفصلی داشتم. شاه به امام موسی صدر و شیعیان =خوانندهای از تبریز سوال از آنکه درخواست کند ،به آنها بدهد.
=علیرضا نبوی از گوتنبرگ کر د ه نقش کمو نیست ها د ر همان کاری که ۱8سال پیش ،وقتی
سوئد سوال کرده که کتاب زندگی در لبنان کمک میکرد؟ پیروزی انقلاب و به قدرت رسیدن در سال ۱۹۶۱نخست وزیر شد ،انجام
محمد رضا شاه پهلوی چه زمانی میلانی :اسناد متعددی در دست داد و آن مرتبه هم با شکست مواجه
چاپمیشودوبهایآنچقدراست؟ است که نشان میدهد شاه به موسی مذهبیون چه بود؟ شد .اما شاه فکر کرد که او میتواند
میلانی :بهای کتاب در دست من صدر کمک میکرد .شاه میکوشید با میلانی :چپ به طور قطع ،در آمدن
نیست و در دست ناشر است .حدود شیعیان لبنان رابطه حسنهای داشته روحانیون به قدرت کمک کرد ،زیرا اوضاع را درست کند و نجات دهد.
300صفحه این کتاب تمام شده باشد .عدهای در میان شیعیان بودند، شاه را تضعیف میکرد و پس از آن بعد شاه تصمیم گرفت که حکومت
است و حدود ۱00صفحه آن مانده مانند حزب امل ،که به تدریج در هم جناحی از چپ ،یعنی حزب توده نظامی بیاورد که قلدری کند .ازهاری
است .امیدوارم که این مقدار را نیز مخالفت با شاه جهتگیری کردند. ایران ،تصمیم گرفت که عامل رژیم را آورد که همان روز اول مضحکه
تا شب عید سال نو خودمان تحویل برخی از مخالفان شاه هم نزد امل جدید شود .یعنی این حزب تبدیل به شد .او که قرار بود حکومت نظامی
ناشر بدهم .البته تلاش میکنم متن آموزش دیدند .مثل دکتر چمران که از مدافع هر سیاست خشونتبار رژیم شد تشکیل دهد ،گفت که باید از مجلس
فارسی آن پیش از انتشار متن انگلیسی برکلی آمریکا به لبنان رفت .البته اینها رای اعتماد بگیرد .اما حکومت نظامی
منتشر شود تا به سرنوشت کتاب هویدا که نباید از مجلس رای اعتماد بگیرد،
که متن انگلیسیاش پیش از متن چون همه قوانین در زمان حکومت
فارسی منتشر شد و سارقان کتاب آن
را ترجمه کردند ،دچار نشود.
